Qurtuluş Günündən başlanan dövlətçilik günün mübarək, Azərbaycan xalqı!

1991-ci ilin 18 oktyabrında Azərbaycan yenidən öz müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra siyasi mübarizənin yeni dövrünə - Azərbaycanın müstəqilliyini qoruyub saxlamaq və möhkəmləndirmək uğrunda mübarizə dövrünə qədəm qoydu. Ancaq təəssüf ki, ilk illər Azərbaycanın müstəqilliyinin qorunub saxlanmasından, möhkəmləndirilməsindən söhbət belə gedə bilməzdi. Əksinə, müstəqilliyini yenicə qazanmış millət elə ilk günlərdən onu itirmək təhlükəsi ilə üzləşdi və bu təhlükə onu hər an gözləyirdi.

1992-ci ilin may- iyun aylarında təxribatla, zorakı vasitələrlə hakimiyyətə gələn cəbhə-müsavat cütlüyü Azərbaycanı böyük bəlalara sürüklədi. Onlar üçün millətin, xalqın mənafelərindən, Milli maraqlardan öncə qrup maraqları, şəxsi ambisiyalar vardı. O illər Azərbaycanın çox ağır, mürəkkəb və ziddiyyətli bir dövrü idi. Ölkədə dərəbəylik hökm sürürdü, özbaşınalıq, hərc-mərclik, satqınlıq baş alıb gedirdi. Bir-birinin ardınca baş verən hakimiyyət dəyişmələri, təsadüfi, heç bir idarəçilik təcrübəsi olmayan quldur dəstə başçılarının hakimiyyətə yiyələnmələri, sonradan dövlət çevrilişləri etmək cəhdləri, vəzifələrindən sui-istifadə edərək, reket, qaçaqmalçılıq, terror, adam oğurluğu və s. kimi cinayətlər ölkədə adi hala çevrilmişdi. Qısa bir müddət ərzində ölkənin varidatı amansız sürətlə talan edilirdi. Torpaqlarımız hərraca qoyulur, satqınların xəyanəti nəticəsində işğalçıların əlinə keçirdi. O zaman hakimiyyətdə olanların "xidmətlərindən" biri də o idi ki, təxminən bir ilin içərisində ölkəni çoxsaylı quldur cəbbəxanasına çevirmiş, müxtəlif silahlı, bandit dəstələrinə xüsusi səlahiyyətlər vermiş, bununla da xalqı, milləti, doğma yurd-yuvalarımızı əllərində oyuncağa çevirən qaraguruhçu rejimin idarə etdiyi dözülməz bir vəziyyət yaratmışdı. Ümumiyyətlə, həmin dövrdə, cəmi bir ilin içərisində Azərbaycan on illərlə geri düşdü.

Xalq Cəbhəsinin daxilində keçmiş "silahdaşlar" arasında baş verən qarşıdurmalar 1993-cü ilin iyununda Gəncədə baş verən hadisələrlə nəticələndi. Ölkədə mövcud olan dərin siyasi, iqtisadi və sosial böhran hakimiyyəti iflic vəziyyətinə gətirib çıxardı. Baş nazir, Milli Məclisin sədri, bütün güc nazirliklərinin rəhbərləri istefaya göndərildi, ölkə heç bir qurum və şəxs tərəfindən idarə olunmurdu. Tam hakimiyyətsizlik şəraiti yaranmışdı. Ümumiyyətlə, o zamankı iqtidarın apardığı bütün tədbirlər cəmiyyəti görünməyən uçurum qarşısında qoymuşdu. Onların ölkədə yaratdıqları xaos, anarxiya, zorakılıq və s. nəticə etibarilə vətəndaş qarşıdurmsının reallaşmasına, Azərbaycanın Ermənistan təcavüzkarlarına qarşı apardığı ədalətli müharibədə məğlubiyyətə uğramasına, hakimiyyəti tam ihlasa gətirib çıxarmışdı.

Nəticədə 1993-cü ilin iyununda Azərbaycan dövlətçiliyi ən ağır böhran və dağılma təhlükəsi ilə üzləşdi, ölkə vətəndaş müharibəsi və parçalanma həddinə çatdırıldı. Azərbaycan "olum və ölüm" dilemması qarşısında qaldı. Artıq Azərbaycan adlı bir dövlət faktiki olaraq dünya xəritəsindən silinmək təhlükəsi ilə üz-üzə idi. Çətin durumda olan Azərbaycan insanlarının bütün ümidləri yalnız Naxçıvanda yaşayan, bu xalqın xilaskar oğlu Heydər Əliyevə idi. Milyonlarla azərbaycanlı inanırdı ki, xalqı düşdüyü bu ağır, son dərəcə təhlükəli vəziyyətdən yalnız və yalnız o böyük insan çıxara bilər. Xalqın təkidli tələbi ilə ölkədə hakimiyyət dəyişikliyi baş verdi. Xalqının səsinə səs verib 1993-cü il iyunun 9-da Bakıya qayıdan ümummilli lider Heydər Əliyev iyunun 15-də Azərbaycan Ali Sovetinin (Milli Məclis) sədri seçildi. İyunun 23-də isə bu görkəmli şəxsiyyət ölkə prezidentinin səlahiyyətlərini həyata keçirməyə başladı. Beləliklə, xalqın istəyi, təkidi və tələbi ilə Heydər Əliyev Azərbaycanda yenidən hakimiyyətə gəldi. Gəldi və bu milləti, bu xalqı özünə qaytardı. Azərbaycan adlı dövləti yoxdan var etdi. Allahın bu millətə nicat göndərdiyi Heydər Əliyevin yenidən hakimiyyətə gəlişi ilə Azərbaycan tarixinin işıqlı və yeni-yeni səhifələri yazılmağa başladı. Ona görə də 15 iyun xalqın xilaskar oğlunun Azərbaycanda yenidən hakimiyyətə qayıtdığı gün Qurtuluş Günü elan olundu. Və bu gün Azərbaycanın tarixində xüsusi bir səhifə kimi tarixə çevrildi. Bu Qurtuluş Günü həm də Azərbaycanın böyük bir təhlükədən - dövlətçiliyini itirmək, dünya xəritəsindən silinmək təhlükəsindən qurtulduğu gün, Azərbaycan dövlətçiliyinin sübutu günü idi. Xalq isə bu tarixi günə görə öz böyük oğluna, xilaskarına - Heydər Əliyevə minnətdar idi. O böyük lider, o oğul ki, qısa zaman kəsiyində Azərbaycanı bütün bəlalardan xilas etdi.

Məhz o zaman 1993-cü ilin iyun günlərində Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışı ilə Azərbaycan dövlətçiliyində həlledici dönüş baş verdi. Heydər Əliyev hakimiyyətə gələndən dərhal sonra ağır vəziyyətdə olan ölkənin qarşısında duran problemlər mərhələ-mərhələ həll olunmağa başladı. Gəncədəki hadisələr Heydər Əliyevin müdrikliyi ilə dinc yolla nizamlama axarına düşdü. Əlikram Hümbətovun elan etdiyi qondarma "Talış- Muğan Respublikası" Heydər Əliyevin xalqa müraciəti və bölgədə yaşayan insanların təzyiqi ilə ləğv olundu. "Sadval"çıların separatçı hərəkətlərinin və qondarma Car-Balakən Respublikası yaratmaq cəhdlərinin qarşısı alındı. Ayrı-ayrı şəxslərə və silahlı qruplaşmalara xidmət edən silahlı birləşmələr zərərsizləşdirilməyə başlandı. Cinayətkarlar cəmiyyətdən təcrid edildi və cəzalandırıldılar. Ölkədə əmin-əmanlıq, sabitlik yarandı. 1994-cü ilin mayında Ermənistan-Azərbaycan müharibəsində ölkəmiz üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən atəşkəsə nail olundu. İnfilyasiya dayandırıldı, aqrar sahədə islahatlara başlandı. Azad bazar iqtisadiyyatına keçidlə əlaqədar özəlləşdirməyə geniş meydan verildi. Xarici siyasətdə mühüm nailiyyətlər əldə edildi. Beynəlxalq maliyyə mərkəzləri, dünyanın iri şirkətləri Azərbaycana böyük miqdarda kredit verməyə, investisiya qoymağa başladılar. 1994-cü ilin sentyabrında Azərbaycanda yaranmış nisbi sabitlikdən və beynəlxalq aləmdə ölkəmizə artan inam və maraqdan istifadə edərək Bakıda "Əsrin müqaviləsi" adlandırılan ilk neft kontraktları imzalandı. Ancaq yaranan sabitlik, əldə edilən nailiyyətlər Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə artan nüfuzu hakimiyyət hərisi olan müəyyən qüvvələri ciddi narahat edirdi. Onlar hakimiyyəti ələ keçirmək üçün hər cür çirkin vasitələrə - qeyri-qanuni yollara, zorakılığa əl atırdılar. 1994-cü il oktyabrın 4-də respublikanın o zamankı baş naziri Surət Hüseynovla xüsusi təyinatlı polis dəstəsinin başçısı Rövşən Cavadovun birgə iştirakı ilə dövlət çevrilişi cəhdi baş verdi. Məhz Heydər Əliyevin qətiyyəti, dərin düşünülmüş tədbirlərinin nəticəsində və xalqın köməyi ilə dövlət çevrilişi məqsədi güdən qəsdin qarşısı məharətlə alındı. Qanuni dövlət orqanlarını devirməyə, siyasi hakimiyyəti zorakılıqla dəyişdirməyə yönələn növbəti cəhd isə 1995-ci ilin martında baş verdi. Daxili İşlər Nazirliyinin xüsusi təyinatlı polis dəstəsinə rəhbərlik edən Rövşən Cavadov və onun qardaşı Mahir Cavadov silahlı dövlət çevrilişinə cəhd etdilər. Belə təhlükəli, xalqa düşmən qüvvələr yenə də böyük dövlət xadimi, bütün ömrünü Azərbaycan xalqının təhlükəsizliyinə və firavanlığına həsr edən Heydər Əliyevin yenilməz iradəsi ilə tərk-silah edildi. Xalqının böyük sərkərdəsi olan Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə qanunsuz silahlı dəstələr, cinayətkar qruplar, xaricdən və daxildən müdafiə olunan qüvvələr, Azərbaycan dövlətini silah gücü ilə devirməyə cəhd göstərən qəsdçilər qanuni orqanların gücü ilə tamamilə darmadağın edildilər. Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan dövləti özünün möhkəmliyini, etibarlılığını, qanunçuluğu və vətəndaşların təhlükəsizliyini hər şeydən yüksək tutduğunu bütün dünyaya nümayiş etdirdi.

Azərbaycanda hakimiyyətə gəlmək üçün silahlı dəstələrdən, qeyri-qanuni yollardan, zorakılıqdan istifadə etmək ənənəsinə son qoyuldu. Ölkəmiz dinc və sabitlik şəraitində öz müstəqil dövlətini qurmaq və inkişaf etdirmək imkanı qazandı. Ölkə demokratik, hüquqi, dünyəvi dövlət yaratmaq naminə geniş islahatlar dövrünə qədəm qoydu. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi ümummilli lider Heydər Əliyev qısa zaman kəsiyində Azərbaycanı bir dünya dövlətinə çevirdi. Onun öz sözləri ilə desək, Azərbaycanın müstəqilliyini əbədi, dönməz və sarsılmaz etdi. Bu gün isə onun müqəddəs yolunu prezident İlham Əliyev ləyaqətlə davam etdirir. Hər ötən gün Azərbaycan qüdrətlənir, güclənir, inkişaf edir, söz və nüfuz sahibinə çevrilir. Bu gün bütün xalqımız o nicat və xilas gününü böyük sevinc və fərəh hissi ilə qeyd edir. Qurtuluş Günündən başlanan dövlətçilik günün mübarək, Azərbaycan xalqı!

A.Mənsumə

Mövqe.- 2009.- 13-17 iyun.- S. 4.