Yazıçı və tutuquşu

Elçin Hüseynbəyli

O yazıçıydı. Yazıçı deyəndə ki, cavanlıqda bir-iki şeir, bir-iki hekayə, bir o qədər də məqalə yazmışdı və indi oturub böyük günü gözləyirdi. Amma həmin gün nədənsə gəlmirdi. Yazıçıya layiq görkəmi, adı vardı. Görkəmi, deyəsən, şişirtdim, amma adına və təxəllüsünə söz ola bilməzdi: Sarıca Sarı. Bu adı ona babası vermişdi, təxəllüsü özü qazanmışdı, daha doğrusu özü-öz adına yapışdırmışdı. Niyə də olmasın ki. Direktorlarının da adı Qaraca Qaraş idi.

Bayaq dediyim kimi, o, hər gün oturub ilham mənbəyindən fışqıracaq sözləri gözləyirdi, amma həmin sözlər hələ də ilham mənbəyindən çıxıb, onun qafasına, özü də yaradıcı qafasına girmək, oradan isə ağ vərəqlər üzərinə tökülmək istəmirdi. Yox, o, istəsə xırda-para hekayələr, məqalələr yaza bilərdi, amma bununla azman yazarların hansının kürəyini yerə vura bilərdi ki. Özü də «azman» deyilən yazarları bəyənmirdi. Onlara özü istəyən ad da qomuşdu, hamısını ucdantutma «xiyar» adlandırırdı. Düzdü, əcnəbi yazarlardan bəzilərini bəyənirdi, amma onların da əsl ilham mənbəyini, Yaradıcı Ruh deyilən yeri tapdıqlarına inanmırdı. Həmin mənbəyi hökmən o tapacaqdı, amma daim nəsə buna mane olurdu. Əvvəllər elə bilirdi ki, onun möhtəşəm yürüşünə ailəsi mane olur, ələlxüsus da uşaqları. Arvadı yox, insafən arvadı uşaqları daim sakitləşdirirdi ki, fikir və düşüncə dəryasına qərq olmuş ərinin qulağına uşaq səsi nədi, heç milçək səsi də gəlməsin, çünki ərinin qazanacağı uğurdan ona da pay çatasıydı.

Bir gün o, nə arvadının bu sədaqətinə, nə də uşaqlarının dəcəlliyinə dözmk istədi və onları kəndə yolladı, özü də məzuniyyətə çıxdı. Qoy, gedib kənddə – babalarının nağıllarına qulaq assınlar, o isə ilham mənbəyinin axtarışına girişsin. Ona, nədənsə elə gəlirdi ki, məhz bu yaz günündə istədiyini tapacaq. Havanın özündə bir mülayimlik, bir romantika vardı, sanki nəğməydi.

Yaşı əllini təzəcə aşsa da, uşaqları körpəydi, çünki gec evlənmişdi. Əvvəlcə ona elə gəlmişdi ki, Böyük Ruh qaynayan yeri tək tapacaq, amma uzun müddət buna nail ola bilmədi, ona görə də böyüklərin sözünə qulaq asıb, özünə bir qulaq yoldaşı tapdı, evləndi. İnsafən arvadını da, uşaqlarını da çox istəyirdi, onların dolanması üçün dəridən-qabıqdan çıxırdı, amma Böyük Ruhu da yaddan çıxarmırdı, gecələr yatanda da, səhərlər işə gedəndə də bu barədə düşünürdü. Sanki iki arvadı vardı: biri ona ruh verir, o birisi əzalarını sakitləşdirirdi. İndi məqam gəlmişdi, ona əyan olmuşdu ki, istədiyini, məhz bu yaz günləri tapacaq.

Uşaqlar bir həftəydi ki, kəndə getmişdilər. O isə pəncərənin qarşısında dayanıb ilham pərisini gözləyir, İlham pərisinin günəş şüaları altında bərq vuran qanadlarını sığallamaq istəyirdi. Amma o gəlmirdi. Tərs kimi, bu gün yağış da başlamışdı və yağış damcılarının pəncərəyə dəyən səsi onu diksindirirdi, yazmağa mane olurdu. Altı gündə altı söz yazmışdı, onun beşinin üstündən xətt çəkmiş, bircəciyini saxlamışdı: «xiyar». O, bu sözü sevirdi, ona görə də ondan ayrılmaq istəmirdi. Xiyar saydığı yazarların cildlərini gözü qarşısına qoymuşdu və ayaqyoluna gedəndə onların vərəqlərini bir-bir cırır və ləzzətlə istifadə eləyirdi.

Uşaqlar kənddə olduqları üçün darıxırdı. Oturub yazmaq istəyəndə onlar yadına düşürdü. Ya da qoca anasını, onun yerişini, duruşunu xatırlayırdı. Yaxud da bir siqaret yandırıb damağına qoyur və özünü inandırırdı ki, bu siqareti çəkib qurtarana kimi ilhamı aşıb-daşacaq...Amma nə xeyri, onun xəyalları da siqaret tüstüsü kimi havada əriyib gedirdi. Lənət şeytana, bunlar harda qaldı!? Öz-özünə əsəbiləşirdi. Stolun siyirməsini açıb bağlayırdı. Birdən gözləri siyirmədəki telefona sataşdı. Çevik telefonunu söndürmüşdü ki, heç kim ona mane olmasın. Telefonu bir az o tərəf-bu tərəfə çevirəndən sonra maraq xatirinə onu açdı və feysbukda dostlarından birinin statusunu oxudu: “Darıxmaq kübarlıq əlamətidir!” Ay can, ay can! Öz-özünə sevindi. Deməli, o kübardı. Ona görə də darıxır, darıxırsa, nəsə gözəl bir şey yazacaq. Sevinə-sevinə o biri statuslara baxdı. Dostlardan başqa birisi yazırdı ki, darıxan adam evində mütləq nəsə saxlamalıdı və ən yaxşısı balıqdı. Bu fikir ağlına batdı. Çünki balıqlara xüsusi sevgisi vardı. Bazar da qulağının dibində. Bazara çıxdı. Akvariumlar və qəfəslər düzülən yerə gəldi. Amma balıq və akvarium baha olduğundan onları almağa gücü çatmadı. Bəs neyləsin? Özünə yazığı gəldi. Bir yazıçı ki, kübar ola, amma akvarium almağa gücü çatmaya, ona bir qoz. Atası bunu eşitsəydi, mütləq belə deyərdi. Bazarı bir az da dolandı. Cürbəcür qəfəslərə, quşlara baxdı və ağlına gəldi ki, tutuquşu alsın. Həm könlü açılar, həm də onunla danışıb başını qatar. Yaza bilmir, heç olmasa, tutquşuya dil öyrətsin. Bu da bir təsəlliydi. Amma danışan tutquşular çox bahaydı. Biri isə danışan cinsindən olsa da, lalıydı. Yəni dinib-danışmırdı. Çox ucuzuydu. Həmin tutquşunu ucuz qiymətə alıb evə gətirdi və söz verdi ki, onun dilini açacaq, açacaq nədi e, danışmağı öyrədəcək. Bu da kəşf kimi bir şeydi. Yazıçılıqla məşhurlaşa bilmir, heç olmasa, bu məharətiylə tanınar. Yazı qaçmır ki, bir də gördün tutquşuyla danışa-danışa ideyalar doldu beyninə.

Sevindiyindən əlini əlinə sürtdü və qırmızı kəkilli tutquşunu qəfəsə saldı, qarşısına yem tökdü, su qoydu, darıxmasın deyə gözünün qabağından xırda güzgü də asdı. Bütün bunları ona satıcı öyrətmişdi...

İndi saatlarla oturub tutquşuyla bir-birilərinə baxırdılar. Tutuquşu onun danışıqlarına əməlli-başlı reaksiya verirdi, deməli eşidirdi, di gəl ki, danışa bilmirdi. Yazıçının mövzusu əsasən xiyar dediyi yazıçılar və onların yaradıcılığıydı. Orda-burda danışanda deyə bilərdilər ki, paxıllığından belə edir. Bəs tutquşuya nə söz? İnsafən tutuquşuyla danışanda beyninə dürlü-dürlü fikirlər, epizodlar gəlirdi.

Məsələn, roman zənn elədiyi yazı belə başlayırdı: “O yuxudan erkən durmuşdu, çünki yuxusunu qarışdırmışdı. Yuxuda görürdü ki, Ağ dağın başındadır, əlində də nizəyə oxşar nəsə var və onu günəşə tərəf qolazlamaq istəyir. Bu fikrindən qorxduğuna görə əlində tutduğuna baxdı. Yekə bir xiyar idi. Ona görə də yerindən dik atıldı. “Yenə də xiyar!” – deyə qışqırdı”.

Həmin epizodu bir neçə dəfə tutquşuya da oxudu. Tutuquşu bir ona, bir də güzgüyə baxır və balaca başını bulayırdı. “Eh, səndən də bir şey çıxmayacaq, deyəsən. Elə sən də xiyarsan!!!” Bu sözləri deyəndən sonra o qəfəsi əlinə götürüb bazara tərəf getdi və tutquşunu aldığı qiytmətdən də ucuz satdı...

Satıcıdan bir az aralanmışdı ki, qulağına qəribə və xırıltılı gülüş səsi gəldi. Dönüb baxdı. Həmin tutuquşuydu və adam kimi gülürdü. Heyrətdən gözləri kəlləsinə çıxdı və tutuquşuya tərəf yeridi. Tutuquşu xeyli qəşş edəndən sonra qəfil dayandı və:

-Xiyarın biri xiyar! –deyə qəzəblə yazıçıya bağırdı...

Olaylar.- 2016.- 13-15 fevral.- S.11.