Dağıtmışıq qura qura dünyanı.....

Baş açmırıq sözümüzdən,

Əyrimizdən, düzümüzdən,

Hər gün bir az özümüzdən

Əlimiz üzülüb gedir.

Düz yolumuz qala-qala,

Əyilirik sağa, sola,

Yada calaq ola-ola

Kökümüz kəsilib gedir.

Səs batıb küyün altında,

Dil yatıb düyün altında,

Bu boyda göyün altında

Yer necə əzilib gedir.

*

Səni yeyib bitirdilər,

Bizsə sənin yemin olduq.

Böldülər ata malıtək,

Kimin idin, kimin oldun,

Belə vətən olmur axı.

Bir belə dar ağacların

Kimin üçün qurdun, Vətən?

Medal-medal, alqış-alqış

Üzümüzə durdun,Vətən,

Belə vətən olmur axı.

Tikələndin, parçalandın,

Torpağın göyə sovruldu.

Sən ki, tərtəmiz mələkdin,

Nə vaxt şeytana vuruldun,

Belə Vətən olmur axı.

Halal harama qarışdı,

Gözünü qan örtdü, Vətən.

Sənin daşın, qayan olmaq

İndi ağır dərddi, Vətən,

Belə vətən olmur axı.

*

Yadımdadı,

Balacaydım,

Qardaşım mələk olub uçmuşdu göy üzünə (elə deyirdi atam)

Uşaq ağlımla göy üzüylə haqq-hesab çəkirdim hər gün,

Hər gün məktub yazırdım Allah babaya anamın adından,

Qardaşımı geri göndərsin deyə dil tökürdüm Tanrıya.

Hər gün bir az da inanırdım dualarıma,

hər gün bir az da aldanırdım.

...Qardaşımdan bizə bir balaca papaq qalmışdı yadigar,

Üstündə süd qoxusu, bir də anamın göz yaşı.

Hər gün təkliyə çəkilib,

bağrıma basırdım, ciyərimə çəkirdim qoxusunu .

Bulaşırdı üstüm, başım anamın

göz yaşına.

Sonra gizlətdilər məndən süd qoxulu papağı,

Axtardım, çox axtardım, tapmadım.

Yavaş-yavaş öyrəşdim onsuzluğa,

Öyrəşdim, amma unutmadım,

Unutmağa qoymadılar axı -

Sağ olsun dırnaq içindəki qohumlar, yadlar,

yaxınlar, uzaqlar.

Bir də uzun-uzadı gecə darıxmaqları vardı,

Çox vaxt məni yuxudan anamın hıçqırıqları oyadardı.

Girərdim qucağına, qoxumu içinə çəkərdi, ovunardı.

Vaxt keçdi, bütün qızların qardaşları böyüdü,

Bircə mənim qardaşım həmişə süd qoxudu.

Mən böyüdükcə bir qardaşsız qız da boy atdı içimdə ürlək, nigaran -

Başında qovğa, qolunda təklik, gözündə intizar, ürəyində həsrət.

Sonra başıma nə çox "qardaş" yığıldı, İlahi -

İçlərində qaranlıq, baxışlarında sazaq, salamlarında minnət.

Yavaş-yavaş keçdim bütün qaranlıqları, töhməti, tənəni,

Küləyi də keçdim, yağışı da, sazağı da.

Sonra bütün bütlər sındı, dağıldı,

Gözəl-göyçək, bərli-bəzəkli ayrılıqlar gəlib tapdı məni -

Qatı açılmayan, təptəzə.

Sonra sükutun və tənhalığın bütün rənglərinə vuruldum,

Aşdım bütün divarları,

hasarları aşdım,

Beləcə barışdım -

Özümlə, taleyimlə, təkliyimlə...

Qurdlar, köpəklər çıxdı qarşıma hər addımbaşı,

yeridim bütün ağrıların, əzabların üstünə əliyalın, ürəklə -

Burnumda süd qoxusu, bir də üstümdə anamın göz yaşı...

*

Köhnə kənd ,

Kərpic evlər,

Yollar, ağaclar, kölgələr.

Yalına yalmanan itlər,

Qoyunlar, quzular, atlar.

Araba cırıltısı,

Qurbağa qurultusu.

Dəryaz səsi,

Ot xışıltısı.

Aynabənddən sallanan arı pətəsi,

Qarışqalar, çəyirtkələr, İlanlar,

pişiklər, siçanlar.

Sərçə yuvasına daş atan uşaqlar,

Yolun qırağında tum satan qarı

ovcunda qabar,

qabarın üstündə dəmir pullar,

Pulların üstündə dualar...

Havada torpaq qoxusu,

İçində rəngli-rəngli arzular.

Ulduzlu gecələr,

Tər-tərtəmiz xəyallar...

Lampa işığı, kitablar...

Eh, nələr, nələr..

Sonra təyyarə biletləri,

Uzaq şəhərlər,

Binalar, küçələr,

Limanlar, dənizlər,

ayrılıqlar, əzablar...

*

Yana-yana külüm qalıb,

Yağır külümün üstünə.

Səssiz-səmirsiz gedirəm,

Hər gün ölümün üstünə,

Nədi közümdən çəkdiyim?

Dörd tərəfim qaranlıqdı,

Mən də tənha yalquzağam.

Hardan tapdı bu Söz məni,

Mən ki, hamıdan uzağam,

Nədi sözümdən çəkdiyim?

Neynirəmsə çiçəkləmir,

Ürəyim daş yuvasıdı.

Çöldə günəş gülümsəyir,

Ruhumda qış havasıdı,

Nədi özümdən çəkdiyim?

Xəyallarım baş aldadır,

Aldadır dərə, dağ məni.

Görək harda azdıracaq

İçimdəki uşaq məni,

Nədi üzündən çəkdiyim?

*

Yay gecəsi,

Tənha otaq,

İçimdə fırtına,

gözümdə qaranlıq,

qulaqlarımda cırcırama səsi

Asılmışam zamandan.

Yanımda dolaşır ruhumun kölgəsi.

Kirpiklərim yanaqlarımda,

Ürəyim ovcumda çırpınır.

Ciyərim yanır,

Ocaq qoxuyur nəfəsim,

Dodaqlarım susayır göz yaşlarına,

Saçlarıma sığal çəkir barmaqlarım,

Əllərim utanır.

Baxışlarım rəsmini çəkir darıxmağın,

Gecəylə, bürküylə, sükutla

baş-başa verib dadın çıxarırıq ayrılığın.

*

Nə gözəl parlayır günəş bu səhər,

Gözləri alışır səhərin bu gün.

Qonub pəncərəmə yaz təbəssümü,

Sevgiyə açılıb səhərim bu gün.

Uçuram ruhumun qanadlarında,

Mənimdi bu çəmən, bu çöl, bu orman.

Gəzirəm baharı xəyallarımda,

Dərə dolaşıram, düz dolaşıram.

Duyğular qaldırıb göylərə məni,

Ayağım üzülüb yerdən bu səhər.

Günəşi çəkirəm ciyərlərimə,

Dadıram işıqdan, nurdan bu səhər.

Basmışam bağrıma bəxtəvərliyi,

Könlümdən təptəzə arzular keçir.

Bu səhər gözündə ümid doğulub,

Payızın içindən bir bahar keçir.

*

Bu bahar da bitəcək,

Dəyişəcək yerini günəşlə ayaz.

Yarpaqlar xəzələ, xəzəllər torpağa dönəcək,

Köçəcək hər şey zamanın yaddaşına:

Siyah, bəyaz...

Gecəylə gündüz yarışa çıxacaq yenə,

Günlər aylara, aylar illərə qarışacaq.

Sonra unudulacaq köhnə sevdalar,

Köhnə albomlardakı köhnə şəkillərin yaddaşına hopacaq köhnə duyğular,

Üstünü toz basacaq xatirələrin,

Sonra büsbütün yaddan çıxacaq hər şey,

təzə sevdalar doğulacaq -

Payız qoxulu, külək saçlı,

Yağış gözlü, ayrılığa sevdalı,

ürkək, qorxaq.

Küçələr həsrətə, gecələr göz yaşına bələnəcək.

Təzə arzular baş qaldıracaq payız rəngdə, payız dadda,

Boğulacaq hicran yağışında rəngli xəyallar,

Təzə ümidlər boylanacaq torpaq altdan,

Sonra hər gün buğda dənəsi boyda qırılacaq ümidlər.

Sonra təzədən bahar gələcək,

Qırıldığı yerdən birləşəcək könüllər,

Göz yaşı içində tərtəmiz duyğular göyərəcək -

baxışlarında nida, saçlarında sığal,

Yarı həsrət, yarı vüsal.

*

Eyni payız,

Eyni şəhər,

Eyni ayrılıq,

Eyni həsrət,

Eyni qədər,

Eyni peşmanlıq,

Eyni kədər...

Xəyallar, xəzəllər, küçələr.

*

Əyilib beli, buxunu,

Bu ev nə yaman köhnəlib.

Bu evdə zaman dayanıb,

Köhnəlib, aman, köhnəlib.

Tökülübdü üstü-başı,

Üz-gözü cırmaq yeridi.

Ağlayır divarı, daşı,

Bura yalquzaq yeridi.

Quş uçur, qulaq tutulur,

Bağlanıb bağı, bərəsi.

İlahi, burdakı sükut

Adamın nəfəsin kəsir.

Bu evin yiyəsi hanı,

Hanı bu evin qonağı?

Son dəfə kim söndürübdü

Görən bu evin çırağın?

*

Asılmışam pəncərədən ,

Bu küləkdən, bu gecədən,

Yenə də zülmət küçədə

Dolaşır ruhum, dolaşır.

Mən tənhayam, gecə tənha,

Külək tənha, küçə tənha,

Ürəyimdə neçə tənha

Düyünüm, dağım dolaşır.

Başımda yüz qara fikir

Gecəni canına çəkir,

Şeir-şeir, şəkil-şəkil

Dilimdə ahım dolaşır.

Həm yaxınsan, həm də uzaq,

Bu sevgidi, yoxsa sınaq?

Divar-divar, otaq-otaq

Üstümdə qoxun dolaşır.

*

Çiynimdə qəbir yükü var,

Sus yükü,səbir yükü var,

Yükümü tutub o ki,var

Gedirəm üzü sabaha.

Zamandan, vaxtdan keçirəm,

Qismətdən, baxtdan keçirəm,

Hələ sınaqdan keçirəm,

Gedirəm üzü sabaha.

İnanma çıxım əlindən,

Bu dərdin, ahın əlindən,

Tutmuşam yoxun əlindən,

Gedirəm üzü sabaha.

*

Bu dünyanı bölgələrə bölmüşük,

Qitələrə, ölkələrə bölmüşük.

Tayfalara, nəsillərə, soylara,

Savaşlara, hikkələrə bölmüşük.

Oynamışıq şəhər belə, kənd belə,

Hasar belə, çəpər belə, bənd belə.

Uduzmuşuq, qumar-qumar bölmüşük,

Cənub cənub, şimal şimal bölmüşük.

Ayırmışıq məzhəb ayrı, din ayrı,

Mələk ayrı, şeytan ayrı, cin ayrı.

Çörəyindən, havasından almışıq,

Dədəsindən, babasından almışıq.

Qoymamışıq daş üstündə daş qala,

Eləmişik sinəsini daş qalaq.

İşığından, ocağından etmişik,

Anasının qucağından etmişik.

Bölüb-bölüb axırına çıxmışıq

Bir birinə vura-vura dünyanı,

Dağıtmışıq qura qura dünyanı.

*

İçimdə bahar həvəsi,

Çölümdən ayrılıq keçir.

Alışıram öz odumda,

Külümdən ayrılıq keçir.

Ruhumda küləklər əsir,

Gah yubanır, gah tələsir,

Baxışlarım sevgi gəzir,

Dilimdən ayrılıq keçir.

Gözlərimdə qəm yükü var,

Kirpiyimdə nəm yükü var,

Saçlarımda dən yükü var,

Telimdən ayrılıq keçir.

Yaman yorur xəzan məni,

Nə ağırmış cəzam mənim,

Hara çəkir qəzam məni?

Yolumdan ayrılıq keçir.

Nəyi var gələn payızın?

Üzümə gülən payızın,

Dərdimdən ölən payızın

Könlündən ayrılıq keçir.

Təranə DƏMİR

Olaylar.- 2025.- 5-11 sentyabr, №30.- S.23.