Azərbaycan mədəniyyəti italyanları heyran qoyub”

Layihə çərçivəsində növbəti müsahibimiz İtaliyada Azərbaycan Mədəniyyət Assosiasiyasının prezidenti, Türksoyun İtaliyadakı rəsmi təmsilçisi Mais Nuriyevdir:

- Mən Avstriyanın Zalzburg şəhərində keçirilən Azərbaycan incəsənət günləri konsertlərində iştirak zamanı əldə edilən böyük alqışlardan sonra səfirimizin bizlə keçirdiyi görüşdəki sözləri yada salıram. “Siz bizim illərlə etdiyimizi iki saatin işində edirsiniz.” Yəni Azərbaycanı tanıdırsınız. İtaliyada keçirdiyimiz tədbirlərdə biz ölkəmiz haqqında fotoguşələr, video və konsertdən əvvəl tamaşaçılar qarşısında Azərbaycan haqqında çıxışlar edirik. Bu tədbirlər öz əksini sonra İtaliyada çıxan qəzetlərdə də tapır. Mən deyərdim ki, mədəniyyət çox böyük qüvvədir. Ona görə ki, xalqı mədəniyyəti ilə tanıyırlar. Azərbaycan mədəniyyəti haqqında günlərlə danışsan belə qurtarmaz. Azərbaycan Mədəniyyət Assosiasiyasının İtaliyada rəhbəri olmagım mənə şan-şöhrət deyil, olduqca böyük məsuliyyət daşıyıcısı olmagımı hiss etdirir. Mənə Vatikan radiosundan zəng edib deyəndə ki, sən Azərbaycan haqqında italyanca, bütün dünyada eşidilən radioda danışmalısan, onda bir Allah bilir ki, mən nələr çəkdim. Bir tərəfdən sevinirdim, o biri tərəfdən ehtiyat edirdim ki, az bir vaxtda hər şeyi deyə bilim ki, layiqli olsun. Biz səfirliyimizlə bərabər Milanda Qarabag qaçqın və məcburi köçkün uşaqlarının konsertini təşkil edəndə, Milan Konservatoriyasının rektorunun köməyi ilə xor qrupu ilə bərabər keçirilən konsertin aparıcısı italyan idi. Burada olan böyük müvəffəqiyyətin sevincini sizə deyə bilmərəm. Azərbaycanlı uşaqlar hamını mat qoymuşdular. İtalyan uşaqları bizim uşaqların nə gədər istedadlı olmalarına heyran qalmışdılar. Burada ermənilərin Qarabağda törətdiyi cinayətlərdən də danışıldı. İtalyan jurnalistlər bu hadisəni mərkəzi qəzetlərdə işıqlandırdı. Biz konserti italyanlar ilə bərabər təşkil edirik və tamaşacılar əsasən Milanın yüksək təbəqəli insanlarından ibarət olur. Tamaşacılar arasında bir nəfər bizə tənqidlə yanaşdı ki, bu torpaqlar ermənilərin olub. O, ermənilərin illərlə yaydıgı yalançı məlumatları öyrənmişdi və bizi mədəniyyətlə deyil, siyasətlə məşgul olmagımızda günahlandırmaq istədi. Səfirliyimiz ona çox gözəl, layiqli cavab verdi. Həmin adama italyan dostlarımız da laqeyd qalmadılar. Ümumiyyətlə, biz səfirimiz Vaqif Sadıxovdan çox razıyıq. O, diqqətli, sadə olmağı ilə yanaşı həm də çox böyük bir diplomatdir. Biz belə azərbaycanlılarla fəxr edirik.

- Sizin assosiasiya tərəfindən mədəniyyətimizin təbliği istiqamətində hansı addımlar atılır?

-Mən sənətcə xoreoqrafam. Milanda Orizon rəqs məktəbində dünya xalq rəqsləri müəllimi olmağıma baxmayaraq başqa xalqların rəqsləri ilə bərabər Azərbaycan rəqsləri proqramını da qurmuşam və bütün tədbirlərimizdə iştirak edirik. Həm də baxanlar elə bilir ki, onlar italyan qızları deyil, elə Azərbaycan qızlarıdır. Bu rəqslər televiziyada, İtalyada konkurslarda, başqa ölkələrdə alqışlara səbəb olmaqdadır. Biz Xocalı soyqırımı ilə bağlı tədbiri Busto Garolfo şəhərində dövlət binasında konfrans zalında təşkil etdik. Mənim rəqs qrupum Xocalıya həsr edilmiş rəqs kompozisiyası ilə çıxış etdi. Bizim səfirliyimiz dəvət edilən qonaqlara “caterinq” də verdi. Bu İtalyanın bir neçə qəzetində yazılmışdı. Hazırda bu məktəbi beynəlxalq konkursa hazırlayıram. Mən bundan əlavə iki rəqs akademiyasında xarakter rəqsləri müəllimi işləyirəm və bir çox akademiyaların imtahan komissiyalarına müntəzəm üzv kimi dəvət olunuram. Mənə bu il təklif olunub ki, müəllimlərin təkmilləşdirmə kurslarında dərs deyim. Mənim İtaliyada dostluq etdiyim böyük sənət adamlarından biri ilə mədəniyyət nazirimizin dəvəti ilə Bakıya gəlmişdik. Bu Alla Skala Teatrının keçmiş bədii rəhbəri Cüseppe Karbonidir. Bu sənətkar dünyada məşhur adamdır. Mən 2010-cu ildə Türkiyədə keçirilən beynəlxalq konkurslarda rəqs üzrə münsiflər heyətinə dəvət olundum. Eləcə də Türksoy beynəlxalq mədəniyyət təşkilatının İtalyada rəsmi təmsilçisiyəm. Türksoyun Milanda bələdiyyə ilə bərabər rəsm sərgisini təşkil etdim. İtaliyada Azərbaycan Mədəniyyət Assosiasiyası ilə təşkil etdiyim Türksoyun Milan sərgisini Azərbaycanın 20 illik müstəqilliyinə həsr etdim. Onun açılış mərasiminə bütün səfirlik və konsulluqları dəvət etdik. Açılışda Azərbaycan səfirliyində Türkiyə və Qazaxıstan səfirliyindən olan rəhbərlər qonaqları yüksək səviyyədə qarşılamaq işində fəal oldular. Mənim rəqs qrupum burada turk xalq rəqslərini təqdim etdi. Bu, Türksoyun baş katibi olan Dusen Kasseinovu heyran etdi. O, bizə yeni rəqs geyimləri tikdirəcəyinə və inkişafımıza kömək edəcəyinə söz verdi. Mən Düsen Kasseinov ilə bərabər 19 iyun tarixində Pennabili şəhərindən qonaq gəlmiş 16-cı Papa Benedetto ilə də görüşdüm. Biz məşhur sənətkar, Nobel mükafatçısı 94 yaşlı Tonino Guerranın da evində olduq. Onun ev museyi məni heyran etdi. İndi oktyabr ayında bu sərgini Florensiyada davam edəcəyəm. Burada azərbaycanlı rəssamların da əsərləri var. Mənim təkcə Milanda deyil, bir çox başqa şəhərlərdə də əlaqələrim var. Məsələn, Neapol Akademiyasında dərs dediyim üçün oranın teatr rəhbərləri ilə Azərbaycan arasında birgə əməkdaşlıq sahəsində bir sıra təkliflər irəli sürmüşük. Bunun hamısı yaxın gələcəkdə olacaq. Mən İtaliyada daha bir böyük proyekt üzərində işləyirəm. Burada bir çox tanınmış sənətkarlar birləşib. Ümud edirəm ki, bütün bu fəaliyyət və əlaqələr Azərbaycanın təbligi işinə böyük kömək olacaq. Bizim assosiasiyanın üzvləri arasında həyat yoldaşım da var ki, o, Milanda musiqi məktəbinin direktorudur. Onun tələbələrinin valideynləri Milanın yüksək təbəqələrindən olan şəxslərdir. Mənim iki oglum var və onların hər ikisi milli ruhda böyüyür. Azərbaycanla daim əlaqədəyik. Onlar da mənə gənclərlə birləşmək işində kömək olurlar.

-Ümumiyyətlə, bu gün xaricdə mədəniyyətimizin təbliği istiqamətində yetərincə addımlar atılırmı?

-Mən bu il respublikamızın mədəniyyət sahəsinə xüsusi diqqət yetirdiyini görürəm. Yəqin ki, yeni səfirimizin gəlişi də buna misaldir. O, bütün azərbaycanlıları ətrafina yığaraq hamını birləşdirir, hamını respublikamızın xeyrinə yönəldə bilir. Mən bunu həmişə arzulamışam. Milan şəhəri çox vacib yerlərdəndir. O, 2015-ci ildə Expo birinci dünya şəhəri adını qazanıb. Burada diplomatiya mərkəzi,ekonomik mərkəz və bütün xalqların, etnik qrupların fəaliyyəti mövcuddur. Bundan əlavə dünyanın moda mədəniyyət mərkəzidir. Rusların burada bir neçə məktəbi var və çox böyük mədəniyyət fəalyyəti ilə məşgul olurlar. İstərdik ki, bizim də burada məktəbimiz olsun, dil dərsləri kursları təkcə azərbaycanlıları deyil, həm də italyanları da maraqlandırardı. İtalyan xalqı hər şeylə maraqlanan xalqdır. Onlar başqa xalqlarla maraqlanıb öyrənməyi xoşlayırlar. Bu məktəbdə bizim mədəniyyətimizlə bərabər tariximiz də tədris olunardı. Mən bununla bağlı təkliflərimi hərtərəfli, planlı şəkildə səfirliyə təqdim etməyə hazırlaşıram. Bu səfirliyin təklifi idi. İnanıram ki, burada təkcə mədəniyyət deyil, hər bir sahədə azərbaycanlıların istedadını görə biləcəyik. Bununla daha böyük işlər edə bilərik. Biz İtaliyaya öz tariximizi,böyük şəxsiyyətlərimizi də tanidaraq iki ölkə arasında dostluğumuzu daha da bərkitməliyik.

- Xaricilər tərəfindən Azərbaycan mədəniyyəti necə qarşılanır?

- Sadəcə, elə rəqs haqqında desəm, siz görərsiniz ki, məktəblərdə Azərbaycan rəqslərini güclə öyrətmirəm. Onlar öyrəndikləri rəqsləri yenə ifa etmək istəyirlər. Hətta mən başqa rəqsi keçəndə məndən xahiş edirlər ki, Azərbaycan rəqsini də keçim. Görün bu nə deməkdir. Ümumuyyətlə, italyan uşaqlarına istəmədikləri bir şeyi güclə öyrədə bilməzsən. Onu rəqsə gəlməyə heç kim vadar etmir. Mənim həyat yoldaşım Nəzakət Nuriyevanın musiqi dərslərində hazırladığı klassik əsərlər arasında Azərbaycan bəstəkarlarının əsərləri də var. Uşaqlar bu əsərlə Cüseppe Verdi adına Konservatoriyaya daxil olarkən professorlar soruşub ki, nə gözəl əsər calırsan. Onlar bu əsərlə maraqlanaraq Nəzakət xanımla tanış olublar, həm də dərs metodunu çox bəyəniblər. Mənim yoldaşımın Bakıda çox güclü müəllimləri olub. Bu məktəb cox böyük məktəbdir.

- Azərbaycandakı mədəniyyət ocaqları ilə əlaqələriniz necə qurulub?

- Mən xoşbəxtəm ki, Azərbaycanda dogulmuşam. İlk sənət ocağım Azərbaycan Dövlət İncəsənət Universiteti olub ki, oranın mədəni-maarif fakültəsini bitirmişəm. Mən Azərbaycanda Mədəniyyət Sarayında direktor kimi çalışmışam. Universitetin rektoru T.Əfəndiyev, prorektor Rafiq müəllim və Çingiz müəllimlə əlaqələr saxlayıram, onlar yenə mənə öz müəllimlik köməyini, məsləhətlərini verirlər. Mən o dövrdə yaşayan bir çox sənətkarlardan dərs almışam və bir çoxu ilə eyni səhnədə çalışmışam. Sonra mən Moskvada xoreoqraf təhsili aldim. Mənə böyük teatrın tanınmış balet ustaları dərs dedilər. Sonralar mən 3 il Naxçıvan mahnı və rəqs ansamblında baş baletmeyster vəzifəsində çalışdım. Mən İtaliyada Bakı Xoreografiya məktəbi ilə əməkdaşlıq qurduqdan sonra nazir Əbülfəs Qarayevin köməyi ilə buraya tələbələr ezamiyyə edilib və Milanda balet tamaşasını reallaşdırmışıq. Mənim Bakıda teatr sənətində də böyük dostlarım var. Çalışıram ki, Bakıya gəldiyim zaman onlarla görüşüm və daim onlarla bir iş birliyi qurmağa çalışıram. Qarşıda böyük layihələrimiz var.

Nigar

Palitra.- 2011.- 23 avqust.- S.7.