«Ağcabədi Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyində 5 mindən çox eksponat qorunur»

Layihə çərçivəsində müsahibimiz Ağcabədi Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyinin direktoru Elmira Adıgözəlovadır. 1980-ci ildən muzeydə çalışan E.Adıgözəlova əvvəlcə böyük elmi işçi, fond mühafizi işləyib, 1998-ci ildən isə direktor kimi fəaliyyət göstərir. Muzey rəhbəri müsahibəyə rayon haqqında məlumat verməklə başladı:

- Qeyd edim ki, Ağcabədi rayonu Azərbaycanın qədim yaşayış məskənlərindən biridir. Rayon 1930-cu ildə təşkil edilib. 1963-cü ildə ləğv edilərək ərazisi Ağdam rayonuna verilsə də, 1965-ci ildə yenidən müstəqil rayon olub. Rayonumuzun ümumi sahəsi 1756 m2-dir. Əhalisinin sayı 124182 nəfər, burada məskunlaşan qaçqın və köçkünlərin sayı 15573 nəfərdir. Rayonumuzda 61 orta ümumtəhsil məktəbi var və həmin məktəblərdə 19654 şagird təhsil alır, onların təhsili ilə isə 2720 müəllim məşğul olur. Rayonumuzda 1 ali, 2 orta ixtisas, 1 peşə məktəbi fəaliyyət göstərir. Ali məktəbdə 450 tələbə, 50 müəllim, orta ixtisas məktəblərində 740 tələbə təhsil alır, 118 müəllim işləyir. Peşə məktəblərində isə 110 nəfər gənc peşələrin sirlərinə yiyələnir. Qeyd edim ki, muzeylər mədəniyyətimizin elə bir sahəsidir ki, burada tarixin qaranlıq səhifələrinə çıraq tutulur. Tariximizin öyrənilməsi, mədəni irsimizin təbliği ilə bağlı məsələdə muzeylərimizin üzərinə böyük məsuliyyət düşür. Bu mənada 1980-ci ildən rayonumuzda fəaliyyət göstərən Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi üzərinə düşən işi layiqincə yerinə yetirməyə çalışır. Muzeyin ümumi sahəsi 660 m2, ekspozisiya sərgi sahəsi 360 m2, həyətyanı sahəsi 720 m2-dir.

- Muzeydə nə qədər eksponat saxlanılır?

- Əvvəla, bildirim ki, Ağcabədi Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi 3 bölmədən ibarətdir: Təbiət bölməsi, Tarixi dövr bölməsi və Müasir dövr. Muzeyin ekspozisiyasında rayonumuzun tarixi qədim zamanlardan başlayaraq müasir dövrə kimi öz əksini tapır. Muzey əvvəllər uyğunlaşdırılmış binada yerləşib. Sonradan Ü.Hacıbəyli prospekti, 91-də, iki mərtəbəli binada fəaliyyət göstərib. Burada rayonun qədim tarixinin bir parçası daşlaşıb, şəkilləşib, əşyalaşıb və tarixi həqiqətə çevrilib. Muzeydə Ağcabədinin tarixini, bu gününü, mədəniyyətini, milli dəyərlərimizi əks etdirən eksponatlar nümayiş etdirilir. Muzeydə təbiət, qədim dövr, Orta əsrlər tarixi, Yeni dövr, müasir dövr, 1945-ci ildən hazırkı dövrə qədər bütün bölmələrdə nümayiş olunan eksponatlardan ibarət 8 salon var. Muzeydə ümummilli lider Heydər Əliyevin əmək və fəaliyyəti dövrünü və Azərbaycanın dahi bəstəkarı Üzeyir Hacıbəylinin həyat və yaradıcılığını əks etirən guşə də nümayiş olunur. 2011-ci ilin ötən ayları ərzində 18 min nəfərə yaxın ziyarətçi muzeyimizə gələrək eksponatlarla tanış olub. Hazırda muzeydə 5000-dən çox eksponat qorunur. Qədim əşyalar və qiymətli bəzək-zinət nümunələri 8 müxtəlif otaqda saxlanılır. Burada hər bir otaq ayrı-ayrı tarixi dövrləri əks etdirir. Muzeyin ən qədim eksponatları isə ötən yay arxeoloqların rayon ərazisində qazıntı işləri aparan zaman aşkarladıqları məişət əşyalarıdır.

- Gənc nəslin muzeyə münasibəti necədir?

- Muzeyimizin əməkdaşları xüsusilə gənc nəslin tərbiyə işini daha da yaxşılaşdırmaq üçün 2000-ci ildən ali, orta ixtisas və rayonumuzun ərazisində yerləşən 11 orta məktəblə 10 illik müqavilə bağlayıb. 2011-ci ildə müqavilələrin vaxtı bitdiyi üçün vaxt uzadılıb. Müqavilələrin bağlanmasında əsas məqsəd tələbələrin və şagirdlərin müntəzəm olaraq muzeyə ekskursiyalarının təşkil edilməsinə nail olmaqdır. Qeyd etmək istəyirəm ki, Laçın rayonunun Taxta Körpü qəsəbəsində yerləşən 23 saylı orta və Ağdam rayonunun 40 saylı orta məktəbinin müəllim və şagird kollektivi də müntəzəm olaraq muzeyimizə ekskursiyaya gəlirlər. Rayon ərazisində yerləşən ali, orta ixtisas və orta məktəb şagirdləri tərtib edilən qrafik əsasında muzeyimizə ekskursiyaya gəlirlər. Həmin qrafik yanvar ayının ilk həftəsindən rayon Təhsil Şöbəsində elanlar lövhəsində asılır. Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi ilə rayon Hərbi Komissarlığının birgə tərtib etdiyi tədbirlər planı əsasında müntəzəm olaraq tədbirlər həyata keçiririk. Gənclərin hərbi xidmətə hazırlanması, onların vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə alması, vətəni, dövləti sevməsi, tariximizi, mədəni dəyərlərimizi bilməsi üçün əlimizdən gələni əsirgəmirik. Bu baxımdan Hərbi Komissarlıqla birgə keçirdiyimiz aksiyalar mühüm əhəmiyyət daşıyır. Keçirilən tədbirlərdə xüsusilə tələbələr aktiv şəkildə iştirak edirlər. Məqsədimiz odur ki, gənc nəsil milli ruhda böyüsün, keçmişimizi unutmasın, tarixi irsimizi bilsin.

- Tarixi günlər muzeyinizdə necə qeyd edilir?

- Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyində tarixi günlər və bayramlarla bağlı müxtəlif tədbirlər təşkil edirik. Həmin tədbirlərimizi və digər məlumatları «Axtarış» divar qəzetində işıqlandırırıq. Muzeyimizdə qeyd edilən həmin tarixi günlər və bayramlar şəhər incəsənət məktəbinin musiqi kollektivlərinin köməyilə əbədi-bədii kompozisiya şəkilində keçirilir və sənədləşdirilir. Hər bir tarixi gün və bayramlarda 1 ali, 2 orta ixtisas və 11 rayon orta məktəbində mühazirələr oxunur, sərgilər təşkil edilir. Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyində 20 Yanvar, 26 Fevral Xocalı soyqırımı, 31 Mart soyqırımı əbədi-bədii kompozisiya şəklində yad edilir. Novruz bayramı, 9 May Qələbə Günü, ulu öndərin doğum günü, Beynəlxalq Muzeylər Günü, Respublika Günü, “Muzeylər Gecəsi” aksiyası, Milli Qurtuluş və Silahlı Qüvvələr günləri, Üzeyir Hacıbəylinin doğum günü, 9 noyabr Bayraq və 12 noyabr Konstitusiya günləri geniş şəkildə qeyd edilir. Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyinin əməkdaşları rayonda keçirilən tədbirlərdə fəal iştirak edirlər. Bayram günlərində konsert briqadası ilə birgə rayonumuzun ərazisində yerləşən hərbi hissələrdə oluruq, əsgərlərimizlə söhbətləşir, onlara mühazirələr oxuyur, ən nadir eksponatların sərgisini təşkil edirik. Muzeyimizdə 19 nəfər işçi çalışır ki, onların da 5 nəfəri ali, 6 nəfəri orta ixtisas təhsillidir. Əməkdaşlarımız rayonumuzda keçirilən mədəni-kütləvi tədbirlərdə mütəmadi olaraq eksponatların sərgisini təşkil edir.Bütün əməkdaşlar bundan sonra da əzmlə çalışaraq üzərimizə düşən vəzifələri layiqincə yerinə yetirməyə çalışacağıq.

- Rayonda başqa hansı muzey fəaliyyət göstərir?

- Həmidə xanım Məmmədquluzadənin ev muzeyini qeyd edə bilərəm. Azərbaycanın gözəl, ziyalı, maarifpərvər qadını, bütün Qafqazda tanınmış xeyriyyəçi kimi məşhur olan Həmidə xanım (Cavanşir) Məmmədquluzadənin ev muzeyi 2005-ci ilin yanvar ayının 1-də anadan olduğu və boya-başa çatdığı Kəhrizli kəndində, öz malikanəsində açılıb. Həmidə xanım Cavanşir 1873-cü ildə zəmanəmizin görkəmli maarifçi ziyalısı Əhməd bəyin ocağında dünyaya göz açıb. 1907-ci ildə Cəlil Məmmədquluzadə ilə ailə həyatı qurub. 2005-ci ildən fəaliyyət göstərən muzeyin 4 ekspozisiya salonu var. Bu otaqlardan biri Həmidə xanımın iş otağı, 2-ci və 3-cü salon qonaq otağı, 4-cü salon isə yemək otağıdır. Birinci salonda Həmidə xanımın həyat və fəaliyyətini əks etdirən fotoşəkillər, plakatlar, ev əşyaları, əlyazmalar, ikinci salonda ev əşyaları, Cəlil Məmmədquluzadənin seçilmiş əsərləri, üçüncü salonda ev əşyaları, plakat, Həmidə xanımın əl işləri, xatirə albomu nümayış etdirilir. 2006-cı ildə muzeydə Azərbaycan tarixində, milli mədəniyyətin inkişafında, maarifçiliyin yayılması, cəhalətin aradan qaldırılmasında tarixi rol oynamış, bir çox görkəmli ədəbi simaların geniş tanınmasında ədəbi məktəb olmuş “Molla Nəsrəddin” jurnalının 100 illik yubileyi keçirilib. Həmidə xanımın doğum günü hər il qeyd edilir. Muzeyə respublikanın bütün guşələrindən ekskursiyaya gəlirlər.

Anar Miriyev

Palitra.-2011.-22 noyabr.-S.7.