Arif Hüseynovun həyat və yaradıcılığı

XX-XXI əsrin Azərbaycan təsviri incəsənətinin ən maraqlı nümayəndələrindən biri olan Azərbaycanın kitab qrafikasının parlaq nümayəndəsi Arif Hüseynovdur. O, 1943-cü ildə Bakıda anadan olub. 1960-62-ci illərdə Əzim Əzimzadə adına Rəssamlıq məktəbində orta ixtisas, 1965-72-ci illərdə isə Mədəniyyət və İncəsənət İnstitutunda ali təhsil alıbdır. Arif Hüseynovun əsərləri hal-hazırda Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində, Moskva Dövlət Şərq Xalqları İncəsənət Muzeyində, Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyasında, həmçinin şəxsi kolleksiyalarda saxlanılmaqdadır.

1975-ci ildən Rəssamlar İttifaqının üzvüdür. 40 ildən artıqdır ki, ardıcıl olaraq yaradıcılıqla məşğuldur. Bu dövrə kimi, əsasən, dəzgah və kitab qrafikası ilə məşğul olub.

Aşağıdakı fərdi sərgiləri keçirilib:

1984- "100 illüstrasiya", Bakı-Moskva

2006 - "Daikokuya" qalereyası, Tokio, Yaponiya

2009 - “Galerie Berlin”, Berlin.

Gənc rəssam olaraq Arif Hüseynov "Göyərçin" məşhur uşaq jurnalıyla əməkdaşlığa başladı. "Göyərçin" bütün ölkə üzrə minlərlə oxucuya malik idi, buna gorə də onun illüstrasiyaları daha geniş auditoriyaya nail oldu. Arif Hüseynov çox illər boyunca "Göyərçin"lə öz əməkdaşlığını davam etmiş və yekunda jurnalın incəsənət-direktoru olmuşdur.

Bakıda orta məktəbdə və kollecdə Arif Hüseynovun rəssam müəllimləri milli ədəbi və bədii mirasın onun yaradıcılıq anlamasını formalaşdırmağa kömək etdilər. Rəssamın yetişmiş işləri qədim milli ənənələrdə öz bədii ifadəsini tapır. Onun ilk işləri epik keyfiyyətlərlə səciyyələnir. Sonra bu simvolika daha geniş istifadə olunur və daha geniş stilizasiyayla əvəz olundu. Sonrakı dövrdə Arif Hüseynov qədim miniatürlərin bədii stilinə müraciət etdi.

Arif Hüseynov Qala kəndindəndir, bura Abşeronun ən qədim yerlərindən biridir. Onun öz evinə olan sevgisi işlərində də görünür. O, illüstrasiyalarda öz uşaq xatirələrini göstərir.

Rəssamın işlədiyi portretlər tarixi əhəmiyyətə malikdirlər. Portretlər dar realizm sərhədini keçir. Oval portretlərin incə xətləri, üzdən başlayaraq və onların geyimiylə bitərək, çox məharətlə göstərilib. Portretlərin ətrafında müharibə və əsgərlik səhnələri tamaşaçıya böyük təsir göstərir.

Tarixi şəxsiyyətlərin və ədəbi personajların portretləri Arif Hüseynovun işində zənginlik təşkil edir. Şairlərin portretləri - Nizami, Füzuli və Sabir, yazıçıların Tolstoy və Andersen və ya Azərbaycan generalları dəqiq təsvir edilmişdir. Fiziki xarakteristikalar çatdırılmışdır və həmçinin illüstrator onların iç dünyasını göstərməyi bacarmışdır.

Yerli və xarici müəlliflərin bir çox kitabları üçün illüstrasiyalarda Arif Hüseynov Azərbaycan Respublikasının ənənəvi prinsiplərinin müasir izahını verir. İllüstrasiyalar rəssamın təkcə oxuduğunu yox, onun baxışını göstərir. Bu təsvirlər rəssamı kitabın qanuni müəlliflərindən biri edir. Bu illüstrasiyalar oxucular üçün geniş yer açır. Arif Hüseynovun illüstrasiyasının ən yaxşı nümunələrindən bəziləri: "Fitnə"- Nizami Gəncəvi, "Sözlər" - Səməd Vurğun, "Pələng dərisində Cəngavər"-Şota Rustavellinin və Korney Çukovskinin "Doktor Aybolit".

Arif Hüseynov Şərqdə və Qərbdə kitab illüstrasiyasının bədii ənənələriylə və tarixiylə tanışdır.Bunlar ən müxtəlif işlərin yaradılmasına gətirib çıxardı. Personajların xarakterini çatdırmaq üçün, rəssam simvolikadan istifadə edir, təkcə xarici təsviri vermir. Bu oxucu-tamaşaçı qavramasını stimullaşdırır, əsər və oxucu arasında əlaqəyə gözəçarpan təsir göstərir.

Müxtəlif metodlardan istifadə edərək, rəssam tamaşaçıya ümumiləşdirilmiş mövzuları və hekayələri göstərir. İşıq və kölgənin effektiv istifadəsi ilə xüsusi əhvali-ruhiyyə yaradır və tamaşaçını fikirləşməyə məcbur edir.

İnsanların və obyektlərin, sivilizasiyanın və təbiətin, həmçinin başqa problemli məsələlərin qrafik interpretasiyası Arif Hüseynovunun işlərini həm yerlilər üçün, həm də incəsənətin xarici həvəskarları üçün maraqlı edir.

Səbinə Ağasıyeva

Qrafik-sənətşünas

Palitra.-2016.-6 may.-S.15.