Ukraynalı dirijor Azərbaycan səhnəsində

”Bütün müasir Azərbaycan bəstəkarlarını tanıyıram, onların əsərləri ilə yaxından tanışam”

Son zamanlar ölkəmizdə ardıcıl olaraq biri-birindən maraqlı və fərqli yerli və beynəlxalq mədəniyyət layihələri keçirilir. Belə ki, artıq bir müddətdir Bakıda Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin dəstəyi ilə Q.Qarayev adına Azərbaycan Dövlət Kamera Orkestrinin konsertlər silsiləsi kimi nəzərdə tutulan “Zamanla üz-üzə” adlı layihə həyata keçirilir. Məlumat üçün bildirək ki, «Zamanla üz-üzə» layihəsi çərçivəsində keçirilən konsert proqramlarının baş dirijoru isə ukraynalı sənətkar Vladimir Runçakdır. Konsert proqramlarının birində bizdə ölkəmizdə qonaq olan V.Runçakla həmsöhbət olduq. Musiqiçi bizimlə söhbətə ilk olaraq layihə haqqında danışmaqla başladı. O bildirdi ki, «Zamanla üz-üzə» Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, şəxsən nazir Əbülfəs Qarayevin təşəbbüsü ilə reallaşdırılan bir layihədir:” Layihədə Q.Qarayev adına Kamera Orkestrinin ifası ilə silsilə konsertlərin təşkili nəzərdə tutulur. Layihənin birinci mərhələsi 2007-2008-ci illər mövsümündə gerçəkləşib. O vaxt orkestrin ifasında 12 konsert proqramı baş tutdu. Konsertlərdə barokko və klassisizm musiqisindən müasir bəstəkarların əsərlərinədək geniş bir spektr əhatə edildi. Bir çox əsərlər Bakıda ilk dəfə səsləndi. Təvazökarlıqdan uzaq olsa da, deməliyəm ki, hər bir proqram Azərbaycanın musiqi mədəniyyəti aləmində bir hadisə idi. Arada müəyyən səbəblərdən fasilə yarandı və nəhayət, layihənin 2010-2011-ci illər üçün ikinci mərhələsi başlandı”/

Musiqiçi bildirdi ki, bu layihə çərçivəsində keçirilən bütün konsert proqramları Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında reallaşdırılır:” Bu mərhələdə 10 proqramla çıxış edəcəyik. Klassik musiqidən tutmuş müasir dövr bəstəkarlarının əsərlərinədək əhatə olunan proqramlarda təkcə mən dirijorluq etməyəcəyəm”. Layihənin əsas məqsədi müasir Azərbaycan bəstəkarlıq məktəbinin nəyə qadir olduğunu dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq olduğunu deyən dirijor bildirdi ki, konsert proqramlarında çıxış edəcək insanların adına nəzər saldıqda bu layihənin necə böyük bir dairəni əhatə etdiyini görmək olur:”Avropa ölkələrini təmsil edən bu sənətkarlar öz vətənlərində kifayət qədər tanınırlar. Layihənin əhəmiyyətini səciyyələndirən cəhətlərdən biri də odur ki, dünya şöhrətli bəstəkarların bir çox əsərləri Bakıda ilk dəfə ifa olunacaq. Digər tərəfdən isə dünyanın tanınmış dirijorları Q.Qarayev adına Azərbaycan Dövlət Kamera Orkestri ilə birlikdə görkəmli bəstəkarların əsərlərini ifa edir. Bu çox böyük bir işdir, mədəniyyətlərin və təcrübələrin mübadiləsidir. Mən bu vaxta qədər digər ölkələrdə analoji layihənin reallaşdırılmasını eşitməmişəm. İnanıram ki, layihənin konsertləri ötən dəfə olduğu kimi, yenə böyük maraqla qarşılanacaq”.

Bu layihə əsasında konsertlərin yalnız Bakıda keçiriləcəyini qeyd edən V. Runçak bildirdi ki, 2007-2008-ci illərdə layihənin birinci mərhələsində onlar müxtəlif ölkələrdə, o cümlədən Bolqarıstanda, Türkiyədə bir neçə proqramla çıxış etməyi planlaşdırıblar, lakin həmin ölkələrdə tərəfdaşlarının maliyyə problemləri bunu həyata keçirməyə imkan vermədi.

Söhbət əsnasında həmsöhbətim rəhbərlik etdiyi «Ukraynada yeni musiqi» kamera ansamblı haqqında da danışdı:” Bu kollektivi Ukrayna və xarici ölkə bəstəkarlarının XX əsrdə yazdıqları klassik musiqi əsərlərini yeni üslubda ifa və təqdim etmək məqsədilə yaratdıq. Ansambl 1989-1990-cı illərdə Ukrayna Bəstəkarlar İttifaqının Kiyev təşkilatının kamera orkestrinin nəzdində formalaşıb. O zaman Ukraynada da, Sovet İttifaqına daxil olan digər ölkələrdə olduğu kimi, keçid dövrü yaşanırdı. Bu dövrün çətinlikləri musiqi sahəsindən də yan keçməmişdi. Müasir üslubda yazan bəstəkarlar öz əsərlərini üzə çıxarmaq, ictimaiyyətə çatdırmaq üçün yeni-yeni yollar arayır və çox vaxt müxtəlif maneələrlə üzləşirdilər. Biz uzun illər başqa ölkələrin bəstəkarlarının əsərlərini ifa etmək məcburiyyətində qalmışdıq. Belə bir zamanda hazırda «Ukraynada yeni musiqi» adlandırılan kamera ansamblını yaratmaq zərurəti yarandı. İlkin vaxtlar vəziyyətimiz heç də ürəkaçan deyildi. Çünki ildən-ilə tərkibi genişlənən, proqramı zənginləşən kollektivin real maliyyə mənbəyi yox idi. Müxtəlif ölkələrə qastrol səfərlərinə dəvət edilsək də, çox vaxt maddi imkansızlıqdan bu səfərləri gerçəkləşdirə bilmirdik”. Dirijor bildirdi ki, ölkələri demokratik inkişaf yoluna qədəm qoyduqdan sonra onların fəaliyyəti üçün normal şərait yaranıb:” Bəstəkarlar İttifaqının tərkibindən çıxıb müstəqil fəaliyyət göstərməyə başladıq. Kollektivimiz həm ifa, həm ifaçı baxımından təkmilləşdi. Artıq klassik bəstəkarlarla yanaşı, müxtəlif ölkələrin dünya səviyyəli müasir bəstəkarlarının əsərlərini də repertuarımıza daxil edirik. Belə demək mümkündürsə, yaxşı bildiyimiz bütün musiqiləri ifa edirik. Azərbaycan bəstəkarlarının musiqiləri də repertuarımızda yer alır. Qara Qarayevin, Xəyyam Mirzəzadənin, Elmira Mirzəyevanın, Fərəc Qarayevin və digər bəstəkarların əsərlərini də ifa etmişik”

“Özümü Bakıda həmişə öz evimdəki kimi hiss edirəm”

Sonda ölkəmiz barədə də fikirlərini və təəssüratlarını deyən musiqiçi bildirdi ki, 2000-ci ildən etibarən hər il Bakıya gəlir:”Xüsusilə də 2001-ci ildən Azərbaycanın müasir musiqi kollektivlərindən biri olan «SoNoR» ansamblı ilə yaxından çalışmağa başlayandan Bakıda tez-tez oluram. Bu kollektivlə mən elə həmin il Berlindəki məşhur “Konzerthaus” zalında «Young. Euro. Classic» festivalında uğurlu çıxışlar etmişik. Bakıya hər gəlişimdə burada mədəni həyatda yeniliklər, dəyişikliklər müşahidə edirəm. Onu da deyim ki, buraya ilk dəfə gələnə qədər yalnız Azərbaycan klassik bəstəkarlarının əsərləri ilə tanış idim. Bizə konservatoriyada Üzeyir Hacıbəyli, Qara Qarayev, Arif Məlikov, Fikrət Əmirovun əsərləri haqqında məlumat vermişdilər. Amma müasir bəstəkarların musiqiləri haqqında təsəvvürüm belə yox idi. Zaman keçdikcə əlaqələrim yarandı, Azərbaycana gəlib getməyə başladım. İndi isə demək olar ki, bütün müasir bəstəkarları tanıyıram, onların əsərləri ilə yaxından tanışam. Bu bəstəkarların əsərləri dünya səviyyəsində həm texniki, həm də yaradıcılıq baxımından tanınır, sevilir və öyrənilir. Bayaq adlarını çəkdiyimi Fərəc Qarayevin, Elmir Mərzəyevin, Xəyyam Mirzəzadənin əsərləri dünyanın tanınmış səhnələrində ifa edilir”.

“ Burada olduğum müddətdə ölkəniz haqqında təəssüratım da zənginləşib. İnsanlarınız qonaqpərvər və xeyirxahdır. Bunu sözgəlişi söyləmirəm, həqiqət kimi deyirəm. Sənətimlə əlaqədar dünyanın bir çox ölkələrində olmuşam. Amma mən özümü Bakıda həmişə öz evimdəki kimi hiss etmişəm” –deyən musiqiçinin sözlərinə görə, Bakıdakı dəyişiklik, hündürmərtəbəli binalar, təmir olunmuş, gözoxşayan mədəniyyət obyektləri insana yaradıcılıq ruhu verir:”Sevindirici haldır ki, müasirliyinə görə London, Paris və digər Avropa ölkələri ilə müqayisə edilə biləcək Bakı, eyni zamanda öz qədimliyini də qoruyub saxlaya bilir. Bu fakt çox mühümdür. Çünki hər bir millət öz qədimliyi və tarixi ilə tanınır”.

GÜNAY

Paritet.- 2010.-7-8 dekabr.- S. 12.