Xanlıqların bərpa olunmuş bayraqları sərgilənir

Milli Tarix Muzeyinin 90 illiyi ilə əlaqədar silsilə sərgilərə start verildi

Dünən Milli Azərbaycan Tarix Muzeyində 90 illiyi ilə bağlı bərpa olunmuş muzey eksponatlarının yer aldığı “ Bərpa olunan muzey eksponatları” adlı sərgi nümayiş etdirildi, eyni zamanda “ Mədəni irsin qorunmasında muzeylərin fəaliyyəti və problemləri” mövzuzusunda seminar keçirildi. 90 illiklə bağlı silsilə tədbirlərin keçiriləcəyini qeyd edən Mili Tarix Muzeyinin direktoru, akademik Nailə Vəlixanlı bildirdi ki, bu gün həmin silsilədən olan tədbirlərdən birini keçirirlər: “Tarix Muzeyi 90 illik fəaliyyəti dövründə respublikamızın müxtəlif bölgələrindən daxil olan eksponatlarla zənginləşib. Bu eksponatların böyük əksəriyyəti daxil olduğu vaxtdan indiyə kimi nə konservasiya və nə də bərpa edilib.

Muzeydə elə eksponatımız var ki, onun milyon yarım yaşı var. Ən yaşlı eksponatımız Şamaxıdan tapılmış daşlaşmış ağac kökləridir. Prezident İlham Əliyevin muzey eksponatlarının bərpasına göstərdiyi diqqət sayəsində 2009-cu il ərzində Arxeologiya fondunun 150-dən çox sümük, saxsı, tunc, gümüş, dəmir, şüşə, parçadan eksponatları bərpa və konservasiya edilib. 2008-ci Prezidentin Ehtiyat Fondundan muzeyimizə vəsait ayrılıb. Eyni zamanda 2009-cu ildə Nazirlər Kabinetinin Sərəncamı ilə 1 milyon vəsait ayrılıb. Bu vəsaitlər hesabına müxtəlif tarixi dövrləri özündə əks etdirən 2000-dən artıq eksponat almışıq”.

Muzeyə dövlət tərəfindən bu cür qayğının növbəti illərdə də olmasını arzu etdiyini deyən direktor bildirdi ki, muzeylərin təmiri və eksponatların bərpası ilə yanaşı, muzeylərdə müasir texnoloji sistemin də olması bu gün çox vacibdir: “Bu gün hər bir muzeydə kompüter sisteminə keçmək lazımdır. Bundan əlavə onu da qeyd edim ki, muzeydə bəzi portretlər və rəssamlıq əsərləri var ki, onları bərpa və konservasiya etməklə yenidən həyata gətirmək lazımdır. Baxmayaraq ki, bu, uzun sürən bir prosesdir. Eksponatları konservasiya etmək bərpaya nisbətən daha az bir müddət tələb edir. Hər hansı tikmə və ya zərgərlik məmulatını bərpa etmək daha çətindir. Çünki çox incəlik tələb edən bir işdir. Bu gün üçün hər bir muzeydə eksponatları bərpa etmək və onlara ikinci həyat bəxş etmək çox vacibdir. Ona görə ki, eksponatların hər biri ayrı-ayrılıqda özündə müxtəlif tarixi dövrləri əks etdirirlər”. Nailə Vəlixanlı sərgidə bərpa olunmuş 200-ə qədər müxtəlif dövrlərə məxsus xalçalar, dəmir, mis qablar, şəkillər, afişalar və digər qədim əşyaların nümayiş olunduğunu qeyd edib: “Muzeyə alınan eksponatların hər biri tarixi, elmi, əhəmiyyəti olan arxeoloji, etnoqrafik eksponatlardır. Bundan əlavə tarixi sənədlər də var. Bu il ərzində isə 1600-dan artıq eksponat bərpa olunub. Bərpa işlərinə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin bərpa laboratoriyası, Yaradıcı Qadınlar Assosiasiyasının əməkdaşları və muzeyin öz işçiləri cəlb olunub. Bərpa olunan əşyalar arasında metal əşyalar çoxdur. Çünki dəmirdən olan əşyalar daha tez korroziyaya uğrayıb korlanır. Bəzi eksponatları isə bərpa etmək mümkün olmadığından konservasiya edilib. Buna XVII-XIX əsrin əvvəli - Rusiyanın işğalı zamanı döyüş meydanından götürülmüş xanlıqların bayraqlarını göstərmək olar. Bayraqların çoxunun parçası üzülmüşdü, üzərindəki naxışları pozulmuşdu. Belə eksponatı bərpa etmək çox çətin və əziyyətli işdir. Bu eksponatların bərpası gələcək nəsillərə çatdırılması üçün çox vacib addımdır”.

N.Vəlixanlı qeyd etdi ki, qarşıda yubileylə bağlı böyük bir tədbirlər planları var:” Belə ki, mart ayında Qarabağa həsr edilmiş sərgi nümayiş olunacaq. Bu sərgidə Qarabağ ərazisindən tapılmış müxtəlif eksponatlar (etnoqrafik, arxeoloji, sənədlər,şəkillər) təqdim ediləcək. Bundan sonra müharibənin qələbəsinin 65 illiyi ilə bağlı aprelin sonu mayın əvvəlində sərgi olacaq. Həmin sərgidə İkinci Dünya Müharibəsinə həsr edilmiş eksponatlar(sənətlər, görkəmli şəxsiyyətlərimizə aid əşyalar )nümayiş olunacaq. Başqa bir sərgimiz isə Azərbaycanda dövlətçilik ənənələrinə həsr olunacaq. Muzey 1920-ci ildən fəaliyyətə başlayıb. Bu muzey təkcə ölkənin muzey mərkəzi deyil, həm də elmi maarif mərkəzidir. Və burada arxeoloji və etnoqrafik ekspedisiyalar nəticəsində əldə edilmiş çox gözəl və dəyərli materiallar var. Bunlar arasında Mingəçevir, Qəbələ, Beyləqandan əldə olunmuş sənət nümunələri yer alıb. Elə bu səbəbdən də oktyabr-noyabr aylarında sırf muzeyin tarixi ilə bağlı son sərgimiz olacaq. Eyni zamanda beynəlxalq konfrans keçiriləcək və bununla da yubiley tədbirləri başa çatacaq”.

Mədəni irsin qorunması və gələcək nəsilə ötürülməsi üçün ən gözəl bir vasitənin muzeylər olduğunu deyən Milli Tarix Muzeyinin Fond işləri üzrə direktor müavini Məhfuzə Zeynalova dedi ki, son iki il ərzində muzeydə eksponatların bərpası istiqamətində iş daha da intensivləşib. Muzey tərəfindən keçirilən tenderin nəticəsində qalib olmuş iki təşkilat Yaradıcı Qadınlar Assosiasiyası və Bərpa mərkəzi tərəfindən 800 qədər eksponat bərpa olunub: “Muzey laboratoriyasının işçiləri tərəfindən isə il ərzindən 400-dən artıq eksponat bərpa olunub. Bu sərgidə onların bir hissəsi yer alıb:- metal əşya, parça, tikmələr, xalçalar, bayraq, silahlar, arxeoloji qazıntılar nəticəsində tapılmış ağac, saxsı və dəmir məmulatları yer alıb. Eyni zamanda bərpaçı alim Məcnun Kərimov tərəfindən musiqi alətləri bərpa edilib, zərgərlik məmulatları nümayiş olunur, sərgidə yer alan çox maraqlı eksponatlardan biri də XIX əsrə aid olan parçadan olan kəbin kağızıdır, bundan başqa afişa sənədlər, şəbəkə burda yer alıb. Bir sözlə məhv olma təhlükəsi qarşısında olan muzeyimizin dəyərli sərvətləri olan bu eksponatlara ikinci həyat bəxş edilib”.

Muzey Sərvətləri və Xatirə Əşyalarının Elmi Bərpa Mərkəzinin direktoru Zərifə Məlikova bildirdi ki, onlar muzeyin keçirdiyi tenderin qalibi olub və bunun nəticəsində eksponatların bərpasına başlayıblar: “İlk əvvəl onu qeyd edim ki, Milli Tarix Muzeyinin müxtəlif tarixi dövrləri özündə əks etdirən eksponatların yer aldığı zəngin fondu var. Biz bu muzeyin 216 eksponatını bərpa etmişik. Bərpa prosesində biz hər bir eksponatın tarixini çox dəqiqliklə araşdırırıq və onun üzərində zərgər dəqiqliyi ilə işləyirik. Bundan sonar da bu istiqamətdə fəaliyyətimizi davam etdirəcəyik”.

Sənətsevərlərin nəzərinə çatdıraq ki, sərgi on gün davam edəcək. Sərgidə nümayiş olunan eksponatların bərpasını Muzey Sərvətləri və Xatirə Əşyalarının Elmi Bərpa Mərkəzi, Milli Azərbaycan Tarix Muzeyinin bərpa laboratoriyası, Yaradıcı Qadınların Assosiasiyasının bərpa üzrə mütəxəssisləri həyata keçiriblər.

Günay

Paritet.- 2010.- 13-15 fevral.- S. 11.