Mətbuatımız geniş inkişaf edərək ictimai fikrin müxtəlif aspektlərini tamamilə əhatə edir

Pərviz Qasımov: ““Əkinçi” öz ideya dairəsi ilə islam dünyasına yenilik gətirən ilk nəşr olub”

Bu gün Azərbaycan mətbuatının yaranmasının 135-ci ildönümüdür. Azərbaycan maarifçiliyinin böyük nümayəndələri sırasında xüsusi yeri olan Həsən Bəy Zərdabi “Əkinçi” qəzetinin ilk sayını 1875-ci il məhz iyulun 22-də Azərbaycan oxucusuna təqdim edib. O zamandan uzun dövr keçən mətbuatımız tarixin müəyyən anlarında müxtəlif porblemlərlə də qarşılaşıb. Bu gün isə bəziləri mətbuatın daha azad formada olduğunu düşünür, kimisi isə mətbuatın müxtəlif siyasi strukturlar tərəfindən idarə olunduğunu deyir. “Millətçilik” qəzetinin baş redaktoru Pərviz Qasımov düşünür ki, bu gün milli mətbuat dediyimiz bir anlayışa görə hər birimiz o zaman dövrün böyük ictimai xadimi, jurnalisti olan Həsən bəy Zərdabiyə borcluyuq.

-”Əkinçi” öz ideya dairəsi ilə ümumiyyətlə islam dünyasına ilk yenilik gətirən nəşr olub. Bu nəşrin dili elitar təbəqənin danışdığı qarışıq dildən fərqli olduğu üçün daha geniş oxucu kütləsinə malik oldu. Hətta bu qəzetin təsiri altında Azərbaycanda faktiki olaraq yeni bir inqilab baş verirdi. Mən inanmıram ki, Zərdabi Hacı Zeynalabdin Tağıyevlə tanış olmasaydı, Tağıyevin adı bu qədər məşhurlaşardı. Onun “Əkinçi”sindən başlayaraq Azərbaycanda da milli maariflənmə hərəkatı başladı. Bu da ortaya görkəmli şəxsiyyətləri və ilk Respublikanın qurucularını gətirdi. Zərdabinin Azərbaycan dilinə verdiyi töhfələrdə kifayət qədərdir. Dünyada 3000 qədər dil var. Bunların cəmisi 1000 dən bir az çoxunun öz dilində yazışması, mətbuatı var. Analitiklərin hesablamalarına görə , qalan dillər 21-ci əsrin sonlarında digər dillər tərəfindən asimilyasiya olacaq. Güclü dillər o dillərdir ki, o geniş işlədilir, kütləvi informasiya vasitələrinin dilinə çevrilir. Bu cəhətdən Zərdabinin başladığı iş Azərbaycan dilini KİV dilinə çevirməkdə mühüm rol oynadı. Dilin məhv olmasının qarşısını aldı və onun inkişafına səbəb oldu.

-Mətbuatın bugünkü problemlərini nələrdə görürsünüz?

- Burada əsas iki faktor durur. Əhalinin özünün mətbuata marağının aşağı olması, ikincisi də əhalinin maddi təminatı. 40 qəpik verib gündə bir neçə qəzet almağa vətəndaşların hamısının imkanı yoxdur. Adətən belə bir tendesniya var ki bir qəzeti bir nəfər alır oxuyandan sonra digərinə verir və yaxud bir nəfər köşk işçisinə 10-20 qəpik pul verib qəzeti oxuduqdan sonra qaytarır. Bu bir tərəfdən yaxşıdır ki, cəmiyyət özü imkansızlıqda da olsa çıxış yolunu taparaq mətbuatla maraqlanır. Lakin digər tərəfdən bu qəzetlərin alınmasına zərbədir. Ən yaxşı forma indiki dövrdə yalnız sponsorlara əsaslanır.

-Mətbuatımız düşmən ölkə ilə informasiya savaşında necə görünür?

- Ümumilikdə erməni mətbuatını 2 yerə bölmək olar. Biri sırf informasiya xarakterlidir, digəri isə sırf təbliğatla məşğul olan, belə desək daha çox antitürk mövqeyində duran mətbuatdır. Onların imkanları bu sahədə böyükdür.Onlara diasporlar kadrlarla, maliyyə ilə kömək edir. Bizdə isə bu işlər çox zəif səviyyədə qurulub. Bir faktı deyim ki, biz belə bir təklif irəli sürdük ki, bir mərkəz yaradaq və informasiya müharibəsində Azərbaycana lazım olan məlumatların hazırlanıb müxtəlif dillərdə tərcümə olaraq ötürülməsinə nail olaq. Amma buna maliyyə vəsaiti tapa bilmədik.

-Yaxşı jurnalist üçün nəzəriyyə yoxsa təcrübə vacibdir?

-Təcrübə. Təbii ki, hər ikisi birləşsə həmin jurnalistin karyerasının qarşısını heç nə ala biməz. Təcrübəli jurnalist həm nəzəriyyəçi, həm psixoloqdur.

-Mətbuatın 135 illiyindən nə gözləyirsiz?

-Bizim qəzetimiz bu yaxınlarda diasporla bağlı müsabiqədə qaliblər sırasında idi. Bu bizim üçün uğur idi. Həmçinin qəzet Gənclər və İdman Nazirliyinin nəzdində olan Güləş Federasiyasının keçirdiyi müsabiqədə qalib olub.

Çox istərdim ki, jurnalistlərin informasiya almaları sadələşsin. Daha sonra mətbuat yayımı sahəsində bir sıra yenilikləri görmək istərdim. Bu sahədə alternativ bərabər imkanlar yaradılmalıdır. Bizdə elə şərait olmalıdır ki, mətbuat yayımı çox şaxəli olsun onlar arasında rəqabət formalaşsın.

G.Bünyadzadə

Paritet.- 2010.- 22-23 iyul.- S. 13.