Xalqımıza qarşı soyqırım törətmiş şəxslərin müəyyən edilməsi üçün istintaq davam etdirilir

Xocalı soyqırımı ilə bağlı 2213 nəfər şahid və zərərçəkmiş şəxs qismində dindirilib, 800-dən artıq ekspertizalar keçirilib

Ötən əsrin 80-ci illərinin ikinci yarısında təcavüzkar erməni millətçilərinin Azərbaycana qarşı əsassız ərazi iddiaları irəli sürməsi soydaşlarımızın kütləvi şəkildə qırğını və əsrlər boyu yaşadığı tarixi ərazilərdən deportasiyası, şəhər və kəndlərimizin, maddi-mədəniyyət abidələrimizin dağıdılması, milli genefondumuzun məhvinə yönəlmiş digər qəsdlərlə nəticələnib. 1988-1993-cü illərdə Dağlıq Qarabağ və 7 rayonumuz işğal edililib və həmçinin bu yaşayış məntəqələrində ermənilər tərəfindən soyqırımlar törədilib. Bununla da həmin ərazilərdə etnik təmizləmə əməliyyatları həyata keçirilib. Xalqımıza qarşı törədilmiş bu ağır cinayətlərin təşkili və törədilməsində iştirak etmiş təqsirkar şəxslərin müəyyənləşdirilib cinayət məsuliyyətinə cəlb olunması, habelə beynəlxalq hüquq normalarının kobud şəkildə pozulması faktları barəsində beynəlxalq təşkilatlar qarşısında müvafiq vəsatətlər qaldırılması məqsədilə 2003-cü ildə baş prokuror, daxili İşlər və milli təhlükəsizlik nazirlərinin əmri ilə birgə istintaq-əməliyyat qrupu yaradılıb. 2005-ci ildə isə Baş prokurorun müvafiq qərarına əsasən cinayət işinə prosessual rəhbərliyin həyata keçirilməsi Respublika Hərbi Prokuroruna həvalə edilib.

Məlum olduğu kimi, erməni qəsbkarları tərəfindən 1992-ci ilin fevral ayının 25-dən 26-na keçən gecə Xocalı şəhərinin dinc əhalisinə qarşı soyqırım törədilib və Xocalı şəhəri yerlə-yeksan edilib. Xocalının işğalı ilə əlaqədar başlanmış və icraatı 31 mart 1994-cü il tarixdə dayandırılmış cinayət işinin icraatı 12 iyul 2005-ci il tarixdə Respublika Hərbi Prokuroru tərəfindən təzələnərək həmin cinayət işi üzrə əməllər Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin103 (soyqırım), 107 (əhalini deportasiya etmə və ya məcburi köçürmə), 115.2 (müharibə qanunlarını və adətlərini pozma) və.s.maddələrinə tövsif olunub. Hərbi Prokurorluqdan “Paritet”-ə verilən məlumata görə, həmin vaxtdan müharibə cinayətləri törətmiş şəxslərin beynəlxalq hüquq normalarına uyğun olaraq cinayət məsuliyyətinə cəlb, axtarış və mühakimə edilməsi istiqamətində istintaq hərəkətləri aparılıb.

Cinayət işi öyrənilərkən müəyyən edilib ki, Xocalı soyqırımını həyata keçirən Ermənistanın hərbi birləşmələri, Dağlıq Qarabağdakı silahlı separatçı birləşmələri və MDB-nin Xankəndində yerləşən 366-cı alayın hərbiçiləri tərəfindən dünya dövlətlərinin qəbul etdiyi beynəlxalq hüquq normalarına da riayət edilməyib, 1949-cu il 12 avqust tarixli «Döyüşən silahlı qüvvələrdə yaralıların və xəstələrin vəziyyətinin yaxşılaşdırılması », «Hərbi əsirlərlə rəftar» və «Müharibə zamanı mülki əhainin qorunması haqqında» Cenevrə konvensiyalarının müvafiq maddələrində nəzərdə tutulan qadağan olunmuş tələblər kobud surətdə pozulub.

İndiyədək adını verəcəyimiz 38 nəfərin - 366-cı alayın hərbi qulluqçuları və digər şəxslərin Xocalı soyqırımında iştirakı tam sübuta yetirilib. Onların Azərbaycan Respublikası CM-nin soyqırıma görə məsuliyyət nəzərdə tutan 103-cü maddəsi, habelə sülh və insanlıq əleyhinə, müharibə cinayətlərinə görə məsuliyyət nəzərdə tutan CM-nin 107 (əhalini deportasiya etmə və ya məcburi köçürmə), 113 (işgəncə), 115.4 (müharibə qanunlarını və adətlərini pozma), 116.0.17-ci (zorlama, cinsi köləlik, məcburi fahişəlik, məcburi sterilizasiya, məcburi hamiləlik, habelə cinsi zorakılıqla əlaqədar başqa hərəkətlər etmə) maddələri ilə nəzərdə tutulan cinayəti etməkdə təqsirləndirilən şəxs kimi cəlb olunmaları barədə qərarlar çıxarılıb. Barələrində məhkəmələr tərəfindən həbs qətimkan tədbiri seçilmiş və onların beynəlxalq axtarışının həyata keçirilməsi üçün müvafiq sənədlər İnterpolun Azərbaycan Milli Bürosuna göndərilib:

366-cı alayın hərbi qulluqçuları:

1. Zarviqorov Yuri Yuriyeviç 366-cı alayın komandiri

2. Ayriyan Vaçaqan Qriqoryeviç 366-cı alayın kəşfiyyat rəisi

3. Çitçyan Valeri İsaakoviç 366-cı alayın 1-ci batalyonunun qərargah rəisi

4. Qarmaş Viktor Anatoliyeviç 366-cı alayın zabiti

5. Smaqin Aleksandr Vladimiroviç 366-cı alayın zabiti

6. Balyazin Oleq Viktoroviç 366-cı alayın zabiti

7. Akopyan Movses Qrantoviç 366-cı alayın 1-ci batalyonunun 2-ci rotasının komandiri

8. Arutyunyan Slavik Vadimoviç 366-cı alayın 5-ci rota komandiri

9. Kisebekyan Qriqoriy Akopoviç 366-cı alayın rabitə rotasının komandiri

10. İşxanyan Andrey Artyuşeviç 366-cı alayın 1-ci rota təchizat vzvodunun komandiri

11. Beqlaryan Sergey Yurikoviç 366-cı alayın 2-ci batalyon, vzvod komandiri

12. Arutyunyan Kamo Rafaeloviç 366-cı alayın təmir rotasının vzvod komandiri

13. Danielyan Armen Borikoviç 366-cı alayın təmir rotasının vzvod komandiri

14. Mirzoyan Vaçik Qrantoviç 366-cı alayın 2-ci rotanın starşinası

15. Ayrapetyan Vaçik Qurqenoviç 366-cı alayın 3-cü rotanın starşinası

16. Ayrapetyan Aleksandr Aleksandroviç 366-cı alayın giziri

17. Beqlaryan Armen Volodiyeviç 366-cı alayın 1-ci rotasının baş texniki

Xankəndi şəhər DİŞ və Əskəran rayon DİŞ-nin əməkdaşları:

Abramyan Armo Aramoviç Xankəndi şəhər DİŞ-nin rəisi

Qukasyan Mavrik Araratoviç Əskəran RDİŞ-nin rəisi

Aqacanyan Karlen Levonoviç Əsgəran RDİŞ-nin sabiq rəisi

Barseqyan Şaqen Semyonoviç Əsgəran rayon DİŞ-nin rəis müavini

Petrosyan Karo Vaniyeviç Əsgəran RDİŞ yanğın təhlükəsizliyi bölməsinin rəisi

Qriqoryan Edik Emirvaroviç Əsgəran RDİŞ-nin əməkdaşı

Qriqoryan Ararat Rantikoviç Əsgəran RDİŞ-nin əməkdaşı

Ayriyan Samvel Samurkayeviç Əskəran RDİŞ-də müfəttiş

Digər vəzifəli şəxslər:

1. Abramyan Poqos Qarnuşeviç Xankəndində 11-ci alayın komandiri

2. Koçaryan Serjik Sumbatoviç Xankəndi şəhər həbsxanasının rəisi

3. Mirzoyan Maksim Mixayloviç Stepanakert şəhəri 2718 saylı avtobazanın rəisi

4. 4.Balasanyan Vitaliy Mixayloviç DQMV erməni xalq cəbhəsinin sədri

5. İşxanyan Yura Georgiyeviç Əsgəran rayonunda pavilyon müdiri işləmiş

Mülki vətəndaşlar:

1. Babayan Georgi Ginikoroviç Həsənabad kənd sovxozunda sürücü

2. Qriqoryan Valerik Sergeyeviç Həsənabad kənd sovxozunun üzvü

3. Akopyan Oleq Nikolayeviç Həsənabad kənd sovxozunun üzvü

4. Tumasyan Seyran Aprakoviç Xasq kəndində sürücü

5. Babayan Bahadur Giniqoroviç Əvvəllər Xocalıda yaşamış

6. Manqasaryan Artik Qurgenoviç Əsgəran rayonu, Daşbulaq kənd sakini

7. Kaqramanyan Hamlet Asriyeviç Əsgəran rayonu, Daşbulaq kənd sakini

8. Qriqoryan Canpolad Xanlaroviç Əvvəllər Xocalıda yaşamış

Qeyd edək ki, istintaq zamanı Xocalı soyqırımı ilə bağlı 2213 nəfər şahid və zərərçəkmiş şəxs qismində dindirilib, 800-dən artıq ekpertizalar keçirilib. 366-cı alayın həlak olmuş və yaralanmış hərbi qulluqçularının siyahısının təqdim edilməsi, hərbi texnikasının ermənilər tərəfindən ələ keçirilməsi və ya onlara verilməsi, habelə azərbaycanlıların yaşayış məntəqələrinin 366-cı alaya məxsus hərbi texnika ilə atəşə tutulması barədə məlumatların alınması və digər xüsusatlarla bağlı Rusiya , Özbəkistan və Qazaxıstan baş prokurorluqlarına hüquqi yardım göstərilməsi barədə təqdimatlar göndərilib.

366-cı alayın 2-ci batalyonunun komandiri olmuş mayor Ohanyan Seyran Muşeqoviçin (hazırda Ermənistan Respublikasının müdafiə naziri vəzifəsində işləyir), 366-cı alayın 3-cü batalyonunun komandiri olmuş Nabokix Yevgeni Aleksandroviçin və qeyrilərinin iştiraklarını sübuta yetirən materialların toplanması və Azərbaycan Respublikası CM-nin müvafiq maddələri ilə nəzərdə tutulan cinayəti törətməkdə təqsirləndirilən şəxs kimi cəlb olunması istiqamətində işlər davam etdirilir.

Hazırda Respublika Baş Prokurorluğu, DİN və MTN-nin birgə istintaq-əməliyyat qrupunda Xocalı, Meşəli, Qaradağlı, Bağanıs-Ayrım və digər yaşayış məntəqələrində soyqırım cinayətləri törətmiş şəxslərin müəyyən edilməsi istiqamətində istintaq-əməliyyat tədbirləri həyata keçirilir.

Fuad HÜSEYNZADƏ

Paritet.- 2010.- 1-2 iyun.- S. 10.