Ürəyi işıqlı dost

Dağ çayları kimi təmiz, qayalar kimi məğrur, dağlar kimi əyilməz görmüşəm onu. El deyimində deyildiyi kimi, hər kəsin yanında alnı açıq, üzü ağ olduğuna görə yerişindən yer titrəyər, addımlarını ürəklə atar irəli. Böyükdən kiçiyə, vəzifəsindən asılı olmayaraq hamı Akif müəllim deyə müraciət edər ona. Təbii ki, Akif müəllim müəllim sözünün mənəvi ağırlığını, sanbalını yaxşı bildiyindən ixtisasca iqtisadçı, yerquruluşu və torpaq müfəttişi olmasına baxmayaraq, dostların, tanışların bu müraciətini hörmət əlaməti olaraq qəbul edir və bunun müqabilində onların hər birinə ali mədəniyyətlə yanaşır.

Təbii ki, bütün bunlar səbəbsiz deyil. Çünki Akif müəllim bu gün Ermənistan adlanan qədimdən-qədim, Oğuz türklərinin at oynatdığı, meydan suladığı Dərələyəz mahalında sayılıb seçilən, hələ gənclik illərindən ağsaqqallıq titulu qazanmış Xasay Xıdırovun ailəsində 1958-ci ildə dünyaya göz açanda və ona Akif adı veriləndə gələcəyinə böyük ümidlərlə baxmışdılar. Və hər kəs inanmışdı ki, o, böyüyüb gələcəkdə atası kimi bir elin, bir obanın sayılıb-seçilmiş, sözün əsl mənasında kişisi olacaq.

Həmin insanların səhv etmədiklərini Akif Xasay oğlu Xıdırov elə orta məktəbdə oxuduğu vaxt bir erməni dığasını özündən kiçik şagird yoldaşını təhqir edərkən qanına qəltan etməsi ilə sübut etdi. Əslində, onun dalaşmaqla arası yox idi, özünün boş vaxtlarını məktəbin, kəndin kitabxanasında keçirər, gələcək taleyini düşünər, bir də ali təhsil alması, savadlı, ziyalı olması ilə özünü düşmən hesab etdiyi erməni dığalarına sübut etməyə çalışardı. 1975-1977-ci illərdə yaşadığı Kapyut sovxozunda fəhlə işləyərkən təkcə özünün deyil, doğulduğu mahalın insanlarının xoşbəxt taleyini görmək üçün gələcək arzularını yaşayırdı. Atası Xasay kişi oğlunun fəhlə olmasını daxilən qəbul etməsə də Akifin torpaqla ünsiyyətdə olmasını, onun barmaqlarında yaranmış qabarları zəhmətdən doğan, yaranan çiçək kimi qəbul edirdi. Ömür-gün yoldaşı Sura xanımla söhbətlərində deyərdi:

- Akifin zəhmətdən doğan bu günkü alın təri gələcək ömür yolunun işıqlandırılması üçün nur dənələridir.

Əslində elə Akif Xıdırovun

özü də belə düşünürdü.

İşə bağlanmışdı candan,

ürəkdən,

İş üstə olardı

sökülməmiş dan.

Bəzən düşünərdi

fəhlə dostları

Doğur günəş

onun baxışlarından.

Çünki təmiz idi xisləti, işi,

Başından aşsa da,

içdən yanırdı.

Ömrünün xoş günlü

gələcəyinə,

İşıqlı günlərə o inanırdı.

Ağırlıq edirdi

kirpiklərinə,

Yuxu gözlərində

gecələyirdi.

Kitab oxumaqla

Akif Xıdırov

Qətran gecələri

güllələyərdi.

Akif Xıdırovun içindən gələcəyinə boylanan işıq təkcə özünün deyil, bütövlükdə Xasay kişinin ailə üzvlərinin və onu əhatə edən qohumlarının talelərinə boylanan işıq idi. 1975-1977-ci illərdə fəhlə kimi çalışan Akifin adı 1977-1979-cu illərdə “N” hərbi hissəsindən gəldi. Hərbi xidmətdə Akif Xıdırov bir az da mətinləşdi, əslində, demək olar ki, onun dünyaya baxışı yaxşı mənada başqalaşdı. Çünki həm də o, bütün bu əmək fəaliyyəti ilə yanaşı, qiyabi təhsil alaraq ali təhsilli iqtisadçı kimi həyata vəsiqə aldı. Hərbi xidmətini ləyaqətlə başa vurub doğma elinə, obasına qayıtdıqdan sonra “Dostluq” sovxozunda baş iqtisadçı olaraq əmək fəaliyyətinə başladı.

Akif Xıdırov təkcə iqtisadçı kimi deyil, həm də üzdə mələk timsallı, qoyun dərisinə girmiş faşist xislətli erməni canavarları ilə açıq müstəvidə döyüşlərə başladı... Neçə-neçə mənəm deyən erməni gəncinin dizlərini bükdü...

1981-ci ildə Akif Xasay oğlunu Azərbaycan Respublikası İsmayıllı rayonunda gülər üzlə, həm də təcrübəli iqtisadçı kimi qarşıladılar. Onu böyük məmnuniyyətlə rayonun Əzizbəyov adına üzümçülük sovxozuna baş iqtisadçı, baş mühasib vəzifəsinə irəli çəkdilər. Akif onlarla fəhlələrlə fəhlə, rəhbərlərlə rəhbər kimi danışdı, hamı ilə öz səviyyəsində ünsiyyət qurmağı bacardı.

Akif Xıdırovla bağlı söhbət düşəndə uzun illər İsmayıllı rayon təhsil şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışan tələbə dostum Valeh Salehovdan eşitmişdim ki, o, az vaxt ərzində İsmayıllı rayon ziyalıları arasında müstəsna hörmətlə qarşılandı. Elin xeyir-şər məclislərində Akif Xıdırovun iştirakı ağsaqqala olan hörmət kimi qəbul edildi. Hər hansı bir rəhbərin və yaxud yaxın dostunun, tanışının ünvanına gizli daş atmadı. Sözü kişi kimi üzlərinə dedi. Fəhlə kollektivi arasında böyük nüfuza malik olduğundan hər kəs öz dərdini sirdaş bilib Akif müəllimə açdı.

1991-ci ildə keçmiş fəhlə, iqtisadçı və baş mühasib işlədiyi Əzizbəyov adına üzümçülük sovxozuna direktor vəzifəsinə irəli çəkiləndə yoldaşları bunu böyük rəğbətlə qarşıladılar. Onlar Akif müəllimi tanıdıqlarından yaxşı bilirdilər ki, o, hər bir işçinin yanan yerini bilən adamdır. Haqqı-nahaqqa qurban verməz. Əslində adi qarışqanın təsadüfən ayaqlanmasını özünə bağışlamağı bacarmayan Akif Xıdırovu onlar özlərinə təkcə direktor, rəhbər kimi deyil, el-oba qədri bilən gənc ağsaqqal kimi qəbul etdilər.

Məhz elə bunun nəticəsi idi ki, bir çox sahələrdə geridə qalan Əzizbəyov adına sovxozun adı təkcə İsmayıllı rayonunda deyil, ölkəmizdə hörmətlə çəkilməyə başladı. Beləcə, 1995-ci ildə onu bir daha irəli vəzifəyə çəkdilər. Üzüm İstehsalı və Emalı Müəssisəsində Baş direktor kimi fəaliyyətə başlaması ilə Akif müəllim təsərrüfat bilicisi olduğunu onu istəməyənlərə belə sübut etdi.

Qonşu Qəbələ, Ağsu, Şamaxı rayonlarında Akif müəllimin iş təcrübəsini nümunə çəkdilər. Ancaq, sözün əsl mənasında, Akif Xasay oğlu müdrik ataların “ağac bar verdikcə başını aşağı əyər” sözünə sadiq qaldı. O, ünvanına deyilən tərifləri özünün deyil, rəhbərlik etdiyi kollektivin əməyinə verilən qiymət kimi dəyərləndirdi.

Bunu mən etmişəm,

demədi heç vaxt,

Bunu biz etmişik,

edirik, dedi.

“Tək əldən səs çıxmaz” -

bu müdrik sözə

Əməl etməliyik,

edirik, dedi.

Tək düşmən üstünə

tək gedər Akif,

Dostu yaman gündən

qorusun deyə.

Vətənin bir qarış

torpağı üçün

Gərəksə, ömrünü

verər hədiyyə!

Bir ovuc, bir əlçim

sevinci olsa,

Səpər dost-tanışın

başına ərklə.

Elə buna görə

Akif Xıdırov

Getdiyi hər evə

gedər ürəklə!

Çünki sinəsində

döyünən ürək,

Döyünüb, döyünür

dost-tanış üçün.

Ən ali vəzifə

daşısa belə,

Özünü kimsədən

saxlamaz üstün.

Sən ona bir addım irəli getsən,

O, sənə on addım,

bil, yaxın gələr.

Akif Xıdırovla yaxınlıq etsən,

Bəxtinə gün doğar,

ruhun dincələr.

Hiss məni bu yolla

aldada bilməz,

Belə tanıyıram onu, mən belə.

Akif də bu yaşda

dəyişən deyil,

Min yol sınasan da, bax,

innən belə.

Bunu Akif Xıdırovun keçdiyi həyat yolu da bir daha sübut edir ki, o, atası Xasay kişinin qanına, dağ çaylarından, buz bulaqlardan saf, şəffaf və təmiz olan Sura xanımın halallıqla verdiyi südə haramlıq qata bilməz. Akif müəllim üçün əmək, zəhmət insanın başlıca meyarıdır. İşləməkdən boyun qaçırmaq sınıq qol kimi kiminsə çiynindən asılmaq kimidir. Köksüz ağac olmadığı kimi, əməksiz, zəhmətsiz səadət, xoşbəxtlik ola bilməz. Zəhmət çəkmək yüz il yaşamaq məharətinin dəyişməz şərtlərindən biri olaraq qəbul edilməlidir. İnsan halallıqla, halal zəhməti ilə yaşaya bilmirsə, deməli o, öz insanlıq ləyaqətini saxlaya bilməz. Həmişə insan ağlı, zəkası əyilməz dağları, keçilməz, əsrarəngiz meşələri, ucsuz-bucaqsız səhraları özünə tabe edər. Təsadüfi deyildir ki, böyük ictimai xadim, doktor Nəriman Nərimanov deyib ki, qabarlı əldə olan hünər, qeyrət ağ əlcəkli əldə ola bilməz.

Görünür, elə torpağa bağlı ömür istəyinin nəticəsidir ki, Akif Xıdırov əmək fəaliyyətinə başladığı ilk günlərdən öz rahatlığını, övladlarının xoşbəxtliyini daim torpaqda axtarıb, özünü, ömrünü torpağa həsr edib. Əgər belə olmasaydı o, uzun illərdən bəri özünə başqa sahələrdə iş axtarardı. Bu da təsadüfi deyil ki, o, Üzüm İstehsalı və Emalı Müəssisəsində direktor vəzifəsində və İsmayıllı rayon İcra Hakimiyyəti başçısının Püsən icra ərazi Birliyi üzrə icra nümayəndəsi vəzifəsində çalışdıqdan sonra Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsinin İsmayıllı rayon şöbəsinə müdir vəzifəsinə irəli çəkiləndə tərəddüd edirdi.

İsmayıllı rayonunda sayılıb-seçilən ağsaqqallar 2000-2006-cı illər ərzində torpaq şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışan Akif Xıdırovun fəaliyyətini yüksək qiymətləndirdilər. Belə ki, Akif müəllimin İsmayıllı rayon İcra Hakimiyyəti başçısının birinci müavini vəzifəsində işlədiyi 2006-2008-ci illərdə də özünü hər kəsə sevdirməyi bacardı. Rayonun abadlıq işlərində, yeni-yeni park, ictimai iaşə və yaşayış binalarının inşa edilməsinə yaxından köməklik etdi. “Tikdim ki, izim qala” prinsipi ilə yaşadı.

Akif Xıdırova “Torpaq sizin üçün nə deməkdir?” - deyə verdiyim suala o, Məhəmməd Peyğəmbərin (ə.s.) sözlərini əsas gətirərək dedi: “Ölü və xam torpağı dirildən, daha doğrusu, torpağı becərən, öz əməyinin haqqını o yerdən alar”. Torpaq bəşəriyyətin çörək ağacı olmaqla yanaşı, bütün canlı aləmin yaşayışının ibtidasını təşkil edir. Hər şey torpağın üstündə bitir. Məhz elə bu mənada bütün canlı aləmdə torpaqdan kənar təbiət anlayışı yoxdur. Ana kənar düşən övladı üçün fəryad etdiyi kimi, torpaq da insanlar ondan uzaq düşəndə, əkilib becərilməyəndə fəryad edir. Ana övladının həsrəti ilə xəstələndiyi kimi, torpaq da xəstələnir, şoranlaşır, şorakətləşir, gələcəkdə bar vermir, ölür, ölüləşir. Heç kəsə sirr deyil ki, məhz elə buna görə də insanlar ana torpaq, torpağın üstündə bərqərar olan vətənə ana Vətən deyirlər.

Azərbaycan torpağı, sözün əsl mənasında, barlı-bərəkətli, ecazkar olduğu üçün min illər boyu yadellilər tərəfindən qamarlanmağa məruz qalır. Böyük şairimiz Məmməd Araz vətən torpağının qayasında adicə mamır olmağı özü üçün ali xoşbəxtlik sanır. Bu mənada hər birimizin anamızın anası olan torpağımızın hər qarışının qədrini bilməyi özümüzə təkcə vəzifə deyil, övlad borcu bilməliyik.

Övlad demişkən, Akif müəllim “Neçə övladınız var?” sualını belə cavablandırdı:

- Dörd övladım var. Ayaz, Qafar hüquqşünasdır. Anar Dövlət Sosial Müdafiə Fondunda çalışır. Sonbeşiyimiz olan Pərviz tələbədir.

2008-ci ildən Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə Komitəsində torpaq bazarının təşkili sektorunda baş məsləhətçi vəzifəsində çalışan, səmimiyyətini, insanlara isti münasibətini, dövlətə və dövlətçiliyə daim sadiqliyini sözdə deyil, işdə sübut edən Akif Xıdırovdan nümunə götürmək üçün onunla dost, yoldaş olanlar, bizim qənaətimizə görə, həyatda çox şey qazana bilər.

O qazanc dalınca

qaçmadı heç vaxt,

Yaratmaq eşqiylə

yaşadı hər an.

Qazandı həmişə

dost məhəbbəti,

Mehribanlıq gördü dostdan,

tanışdan.

Gəzdirdi həmişə içində işıq,

İşıqlı arzular dalınca qaçdı.

Harda rast gəldisə dosta,

tanışa,

Akif müəllim -

deyə hamı qol açdı.

Yolun açıq olsun Akif Xıdırov,

Gedəsən ürəklə

üzü Günəşə!

Alnın açıq olsun,

üzün ağ olsun,

Bu günkündən artıq,

ay dost, həmişə!

Eldar SADIQ

Paritet.- 2011.- 10-11 fevral.- S.11.