"Elektron hökumət" əcnəbilərə də xidmət göstərəcək

İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi

Artıq "Elektron hökumət" portalı Azərbaycan vətəndaşları ilə bərabər xarici ölkə vətəndaşlarına da elektron xidmətlərin göstərilməsinə şərait yaradır. Belə ki, "Elektron hökumət" portalına (www.e-gov.az) "Qeyri-rezident" adlı yeni bir bölmə əlavə edilib. "Qeyri-rezident" bölməsində ilk olaraq üç dövlət qurumu - Xarici İşlər Nazirliyi, Diasporla İş Üzrə Dövlət Komitəsi, həmçinin Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi öz elektron xidmətlərini yerləşdiriblər.

"Elektron hökumət" portalının məlumatına görə, Xarici İşlər Nazirliyinin təqdim etdiyi elektron xidmət KİV nümayəndələri üçün nəzərdə tutulub. Nazirliyin təqdim etdiyi elektron xidmət "Xarici müxbirlərin akkreditasiyası üçün müraciətin və sənədlərin qəbulu" adlanır.

Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin təqdim etdiyi elektron xidmət istənilən ölkənin vətəndaşı üçün daim aktual bir məsələ ilə bağlıdır və bu "Ölkələrarası övladlığa götürmə üçün müraciətin və sənədlərin qəbulu" adlanır.

Diasporla İş Üzrə Dövlət Komitəsinin təqdim etdiyi elektron xidmət isə xarici ölkələrdə yaşayan azərbaycanlılar üçün nəzərdə tutulub və bu xidmət "Xaricdə yaşayan azərbaycanlıların elektron müraciəti" adlanır. Bu xidmət vasitəsilə Azərbaycandan kənarda yaşayan həmyerlilərimiz onları maraqlandıran istənilən məsələni elektron müraciət formasında Diasporla İş Üzrə Dövlət Komitəsinə yaza bilərlər.

Məlumat üçün bildirək ki, "Elektron hökumət" portalında xidmətlər 2 bölməyə ayrılmışdı. Portal vasitəsilə dövlət qurumları vətəndaşlara və sahibkarlara ayrı xidmətlər təklif edirdi. Xarici vətəndaşlara xidmət göstərilməklə bölmələrin sayı 3-ə yüksəlib.

Qeyd edək ki, Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə təsdiq olunan elektron xidmərlərin sayı 426 olmalıdır. Bu qədər xidməti 45 dövlət təşkilatı göstərməlidir. Təsdiq olunan e-xidmətlərdən portalda olanların say artıq 226-dır. Portalda yerləşdirilən e-xidmətlərin ümumi sayı isə 272-dir. Qurumların öz saytlarında yerləşdirilən e-xidmətlərin ümumi sayı 433, təsdiq olunan e-xidmətlərdən qurumların öz saytlarında olanların sayı isə 407-dir.

Portalın məlumatına əsasən, vətəndaşlar üçün 40 dövlət qurumu xidmət göstərməlidir. Sahibkarlara isə 21 dövlət təşkilatı elektron xidmət təklif etməlidir.

Bu gün "Elektron hökumət" layihəsi rəsmi saytı ( www.e-gov.az) vasitəsilə bütün dövlət qurumlarında olan elektron xidmətləri bir yerə toplayır və vətəndaşların elektron xidmətlərdən daha asan şəkildə istifadəsini təmin edir.

"Elektron hökumət" portalına daxilolmaların statistik uçotunun aparıldığı tarixdən, yəni 2012-ci ilin dekabrından 2013-cü ilin oktyabr ayının 31-nə qədər olan dövrdə portala ümumilikdə 392 845 daxilolma qeydə alınıb. Portala müraciət xidmətə müraciət edənlərin ümumi sayı isə 229 398 nəfər olub. Belə ki, 229 398 nəfər ümumən 392 845 dəfə portala baxıb və 579 643 elektron xidmətə müraciət ediblər. Həmin şəxslər 1 367 846 müxtəlif müraciət səhifələrə keçid ediblər və portala sərf etdikləri vaxt ortalama 4 dəqiqə 44 saniyə olub.

Ümumilikdə bu gün vətəndaşlarımızın portala marağının artması müşahidə olunmaqla yanaşı, təkrarən portala müraciət edənlərin də kütlə nisbəti artmaqdadır. Bu dövr ərzində portala müraciət edənlərin 58,6% yeni istifadəçilər 41,4% isə təkrar müraciət edənlər təşkil edib.

Müqayisə üçün oktyabr ayının statistikasına nəzər salsaq, bu dövrdə portala 33 658 daxilolma qeydə alınıb. Portala müraciət edənlərin ümumi sayı isə 21,7 min nəfər olub. Həmin şəxslər 115 420 müxtəlif səhifələrə keçid ediblər, 78 390 xidmətə edib və portala sərf etdikləri vaxt ortalama 5 dəqiqə 3 saniyə təşkil edib. Oktyabr ayı ərzində portala müraciət edənlərin 51% yeni istifadəçilər , 49% isə təkrar edənlər təşkil edib.

Portala daxil olmaq üçün sadələşdirilmiş kod parol alan istifadəçilərin sayı bu gün 21 500-ə çatıb. Azərbaycan yaşayan və şəxsiyyət vəsiqəsinə sahib olan istənilən vətəndaş kod-parol əldə edə bilər.

Portalın "Facebook" sosial şəbəkəsində istifadəçilərinin, sayı isə 92 000 nəfər təşkil edir. Portal üzərindən təqdim edilən xidmətlərin sayı 272 ədəd olub.

Portal üzərindən təqdim edilən xidmətlərin sayı artsa da bəzi ləngimələr də var. Bu məsələlərə xüsusi diqqət yetirilməsi vacibdir. Aktuallığını saxlayan belə məsələlərdən biri elektron xidmətlərin təsdiq olunmuş siyahısı ilə bağlıdır. Nazirlər Kabinetinin müvafiq qərarı ilə təsdiq edilən elektron xidmətdən portala indiyədək yalnız 272-i yerləşdirilib. Halbuki təsdiq olunan elektron xidmətlərdən qurumların öz saytlarında olanların sayı isə 407-dir. Elektron xidmətlərdən bu qurumların öz saytlarında yerləşdirilənləri olsa belə, həmin elektron xidmətlərin "Elektron hökumət" portalına inteqrasiya etməsində hələ də ləngimə müşahidə edilir.

Burada bir məqamı qeyd edək ki, "Elektron hökumət" layihəsi özündə bir neçə məqamı ehtiva edir. Belə ki, layihə vasitəsilə Azərbaycan dünyanın ən qabaqcıl ölkələri ilə bir sırada özünə yer tutur, yəni bütün hökumət elektronlaşır, ölkəyə biznes potensialı olan əcnəbi axını üçün münasib şərait yaradır. Ən əsas məsələ isə korrupsiya bəlasından "Elektron hökumət"in icrası ilə qurtulmağımız mümkün olacaq "Elektron hökumət" layihəsi vətəndaşla dövlət məmuru arasında tam şəffaf bir pəncərədir.

"Elektron hökumət"in köməkliyi ilə ölkəmizdə yaşayan bütün fiziki və hüquqi şəxslər məmur aparatlarında aylarla və illərlə süründürməçiliklə qarşılaşmayacaq, çirkli vasitələrə əl atmağa məcbur olmayacaqlar.

Belə önəmli yeniliyin bütün dövlət təşkilatları vasitəsilə genişləndirilməsi vacibdir. Bu məqsədlə "Azərbaycanda "Elektron hökumət" üçün təlim mərkəzinin yaradılması" layihəsi hazırlanaraq həyata keçiriləcək. Layihənin hazırlanması üçün üzrə işlər davam edir.

Layihənin icrası məqsədilə hazırda Gəncə, Sumqayıt, Mingəçevir, Bərdə, Lənkəran, Qazax, Zaqatala, İmişli, Qəbələ, Göyçay, Şirvan, Şamaxı, Quba, Şəkidəki 14 telekommunikasiya qovşağının inzibati binasında mərkəz üçün ayrılan otaqlar təmir edilərək istifadəyə hazır vəziyyətə gətirilib.

Qeyd edək ki, " Azərbaycanda "Elektron hökumət" üçün təlim mərkəzinin yaradılması" layihəsi üzrə "Koreya Respublikasının Xarici İşlər Nazirliyi və Azərbaycan Respublikasının Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyi arasında Qrant razılaşması" Nazirlər Kabinetinin sərəncamına əsasən, 15.05.2013-cü il tarixindən qüvvəyə minib. Layihə çərçivəsində Bakı şəhərində və Gəncə, Naxçıvan, Sumqayıt, Mingəçevir, Bərdə, Lənkəran, Qazax, Zaqatala, İmişli, Qəbələ, Göyçay, Şirvan, Şamaxı, Quba, Şəki daxil olmaqla on beş bölgədə təlim mərkəzlərinin yaradılması, mərkəzlərdə Koreya mütəxəssisləri tərəfindən xüsusi təhsil informasiya sistemi quraşdırılması və zəruri avadanlıqlarla təmin olunması nəzərdə tutulur. Dövlət qulluqçuları bu mərkəzlərdə bilavasitə təlim kurslarında iştirak edə biləcək, eyni zamanda mərkəzin distant təhsil xidmətlərindən yararlanacaqlar. Layihə çərçivəsində təlim mərkəzinin fəaliyyətinin təşkili, elektron təlim materiallarının hazırlanması üzrə təcrübə əldə etmək üçün yerli mütəxəssislər Koreyada təlim kursları keçəcəklər.

Azərbaycanda "Elektron hökumət" üçün təlim mərkəzinin yaradılması dövlət qulluqçularına İKT-nin tətbiqi sahəsində yeni praktik bilik və bacarıqların əldə edilməsinə imkan yaradacaq. Mərkəz dövlət idarəçiliyində və respublikanın ictimai həyatının digər sahələrində e-hökumət ideyalarının tətbiqinə, informasiya cəmiyyətinin inkişafına, elektron biliklərin ümumi səviyyəsinin yüksəldilməsinə, elektron xidmətlərin artmasına xidmət edəcək.

"Elektron hökumət" portalının xidmətlərindən istifadə sayının və xidmətlərə mürağın kütləviləşməsini nəzərə alaraq portala giriş üçün artıq beşinci vasitə isitifadəçilərin ixtiyarına verilib. Bu "Asan imza ilə daxilolma" adlanır. Portalın rəsmi məlumatına görə, istifadəçi Vergilər Nazirliyinin sertifikat xidmətləri mərkəzi tərəfindən verilən asan imza ilə daxil olmaq üçün, portala giriş bölməsində, "asan imza ilə daxilolma" menyusuna daxil olmalı və mütləq təqdim olunan hər üç bəndi doldurmalıdır: istifadəçinin mobil nömrəsini, istifadəçi ID-ni və şəkildə göstərilən təhlükəsizlik kodunu. Daha sonra aşağıda asan imza ilə giriş düyməsini basmalıdır. Bu zaman onun telefonuna pin kod göndərilir və əgər pin kod doğrudursa, istifadəçi telefonunda "ok" düyməsini basır və onun şəxsiyyəti autentifikasiya olunur. Əgər istifadəçinin kimliyi doğrudursa, o, portala daxil olaraq, istədiyi elektron xidmətdən yararlana bilir.

Vergilər Nazirliyinin sertifikat mərkəzi 2013-cü ilin may ayında akkreditə olumuş və milli sertifikat xidmətləri mərkəzləri sisteminə daxil edilib. Hal-hazırda Vergilər Nazirliyi sertifikat xidmətləri mərkəzi tərəfindən 10 mindən artıq vergi ödəyicisinə Asan imza sertifikatları verilib.

Bundan başqa Vergilər Nazirliyinin informasiya sistemləri ilə Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyinin informasiya sistemləri arasında qarşılıqlı elektron informasiya mübadiləsini təmin edəcək müqavilə imzalanıb. Məqsəd 2 nazirliyin informasiya sistemləri arasında Elektron Hökumət Portalı vasitəsilə informasiya mübadiləsinin təşkil edilməsidir.

Həmçinin 2011-ci il 24 noyabr tarixli 191 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilən "Elektron xidmət növlərinin Siyahısı"nda müəyyən edilən Vergilər Nazirliyinin elektron xidmətlərin "Elektron hökumət" portalına inteqrasiyası üçün intensiv işlər aparılır və xidmətlərin portala tam inteqrasiya qrafiki hazırlanır. İlin sonuna kimi Vergilər Nazirliyi tərəfindən təqdim olunan bütün elektron xidmətlərin portala inteqrasiyasının başa çatdırılması planlaşdırılır.

Qeyd edək ki, əvvəl"Elektron hökumət"in rəsmi saytında istifadəçilər portala 4 yolla daxil ola bilirdilər. Bunlar RİTN tərəfindən verilən elektron imza kartı ilə, elektron hökumət sistemi tərəfindən vətəşdaşa verilən istifadəçi adı və şifrə ilə, smartfon və planşetlər üçün mobil autentifikasiya sertifikatı ilə və smartfon ilə daxil olmaqdır.

Vasif CƏFƏROV

Ekspress.-2013.- 23-25 noyabr.- S.10.