Azərbaycanın hərtərəfli dinamik inkişafı davamlıdır

FotoRegionların sosial–iqtisadi inkişafı II Dövlət Proqramının icrasının növbəti ili də uğurla yekunlaşıb. Əldə edilən nəticələr sayəsində Azərbaycan dünyada ən islahatçı və iqtisadiyyatının çoxşaxəli inkişafını təmin edən dövlət kimi özünü təsdiqləyib. Diqqətəlayiq nəticə budur ki, ölkənin uğuru sabit və davamlıdır. Dövlət gənc olmasına baxmayaraq, ən qısa müddətdə öz nəqliyyat, ərzaq və enerji təhlükəsizliyini təmin edib. Bundan başqa, Avropa qitəsində enerji təhlükəsizliyində etibarlı tərəfdaşdır və Avrasiya məkanında mühüm nəqliyyat və logistika mərkəzinə çevrilməkdədir. Ölkə dünya iqtisadiyyatına sürətlə inteqrasiya etməkdədir. Bunun üçün iqtisadiyyatın bütün sahələrində yaradılan infrastruktur layihələri müasir tələblərə cavab verir. Reallaşan layihələrdə ən yeni elmi və texniki nailiyyətlər tətbiq olunur. Milli maraqları təmin edən, gələcəyə pozitiv nəticələr proqnozlaşdırılaraq həyata keçirilən iqtisadi, sosial islahatlar və yürüdülən siyasət öz müsbət nəticələrini verməkdədir. Dövlət milli mənafeyə uyğun layihələrin reallaşmasına siyasi və hüquqi dəstək verməklə inkişafın davamlılığını təmin etmək üçün yüksək operativlik göstərir. Düşünülmüş, iqtisadi və siyasi islahatların vaxtında reallaşması nəticəsində ölkədə hərtərəfli inkişaf davamlı xarakter almışdır.

Ötən il Azərbaycanda dünya bazarlarında rəqabətədavamlı, ölkənin daxili tələbatında mühüm əhəmiyyətə malik məhsulların istehsalı genişlənmiş, iqtisadiyyatın inkişafına yönəldilən sərmayənin strukturunda daxili resursların payı yenə də artırılmış, dövlət sifarişli layihələrin maliyyələşdirilməsinə üstünlük verilmiş, dövlət büdcəsi və digər mənbələr hesabına turizmin inkişafının stimullaşdırılması, alternativ və bərpa olunan enerji mənbələrinin yaradılması prioritetlər sırasında olmuşdur.

Azərbaycanın davamlı iqtisadi inkişafında qeyri–neft sektorunun rolu daim artmaqdadır. Hazırda bu sahədə artım 10 faizdən çoxdur. Bu il real iqtisadiyyatda köklü müsbət dəyişikliklərin daha da sürətlənəcəyi proqnozlaşdırılır. ÜDM–də qeyri–neft sektorunun çəkisinin 57,3 faiz, neft sektorunun isə 23,4 faiz olacağı gözlənilir. Yürüdülən siyasət və proqnozlaşdırılmış iqtisadi layihələr, tətbiq edilən elmi–texniki nailiyyətlər, rəqabətədavamlılığı təmin etmək üçün dövlətin operativ maddi, hüquqi və siyasi dəstəyi buna lazımi şərait yaradır. Ölkə bu gün yerləşdiyi regionun qüdrətli dövlətidir. Buna əsas səbəb dövlətin həm siyasi və həm də iqtisadi sahədə müstəqil siyasət yürütməsidir. Dövlətimizin rəhbəri İlham Əliyev bu barədə vurğulayıb: “Biz müstəqil ölkəyik. Müstəqilliyimizin artıq 20 illik yubileyini qeyd etmişik. Müstəqil ölkə kimi müstəqil siyasət aparırıq. Siyasətimiz xoşniyyətli, xoşməramlı siyasətdir. Biz bütün ölkələrdə bərabərhüquqlu münasibətlər qurmuşuq. Bütün ölkələrlə yaxşı münasibətlər qurmaq istiqamətində uğurlar əldə etmişik. Daxili siyasətdə islahatlar Azərbaycanı böyük dərəcədə irəliyə aparmışdır. İqtisadi inkişaf baxımından Azərbaycan dünya miqyasında ən sürətlə inkişaf edən ölkədir. Dünyada iqtisadi və maliyyə böhranının ikinci dalğasının hökm sürdüyü bir vaxtda Azərbaycanda inkişaf davam edir”. Artıq Azərbaycan iqtisadi modeli özünü həyatda təsdiqləyib, ölkə hərtərəfli inkişaf edir. Qeyri–neft sektorunun davamlı tərəqqisi neftdən asılılığı minimuma endirib. Qarşıya qoyulan vəzifələrin yerinə yetirilməsi imkan verib ki, dövlət büdcəsinin gəlirləri daim artsın. Belə ki, 2012–ci ilin yanvar–oktyabr aylarında dövlət büdcəsinə 14225,7 milyon manat daxil olmuşdur. Bu vəsaitdən sosial və iqtisadi tədbirlərin maliyyələşdirilməsinə 12209,6 milyon manat xərclənmişdir. Təbii ki, bu xərclər sosial–iqtisadi inkişafın yüksəlişini və istehsal məhsullarının rəqabətədavamlılığını təmin edir. Əldə olunan gəlirlərdən məqsədyönümlü, düşünülmüş və proqramlaşdırılmış şəkildə istifadə olunması da büdcə gəlirlərinin daim artmasına zəmin yaradır. Qeyd edilən müddətdə əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə büdcənin gəlirləri 34,9 faiz və ya 3677 milyon manat, xərcləri isə 23,4 faiz, yaxud 2.312,1 milyon manat artmışdır. Mədaxil və məxaric prosesində profisit ÜDM–in 4,6 faizi səviyyəsində olmuşdur.

Büdcə vəsaitlərinin 5.006,3 milyon manatı–41 faizi iqtisadiyyatın inkişaf etdirilməsinə sərf edilmişdir. Bu da ümumi daxili məhsulun istehsalının artımını, həm də rəqabətədavamlılığını təmin edir. İqtisadiyyatın inkişafında sosial sahənin də tərəqqisi mühüm stimuldur. Əhalinin sosial müdafiəsi və sosial təminatına 1.547,5 milyon manat–12,7 faiz, təhsil və səhiyyənin maliyyələşdirilməsinə isə 138,3 milyon manat–11,4 faiz xərclənmişdir. Müasir dövrdə davamlı sosial–iqtisadi tərəqqi, təbii ki, geniş və səmərəli qarşılıqlı maraqlara cavab verən beynəlxalq əməkdaşlıq zəminində baş verir. Bu əlaqələr iqtisadiyyatın sahələrini nə qədər çox əhatə etsə, effektivlik o qədər də yüksək olur. Bu səbəbdən də Azərbaycanda real iqtisadiyyatın çoxşaxəliliyi prioritet elan edilib. İqtisadi və sosial tərəqqinin əsas keyfiyyət götəricisi ümumi daxili məhsuludur. Yanvar–noyabr aylarında ÜDM–də artım 2011–ci ilin müvafiq dövrünə nisbətən 1,2 faiz olmuşdur. Qeyri–neft sektorunda isə artım 9,7 faizdir. Real iqtisadiyyatın sənaye sahəsində məhsul istehsalı isə əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 7,4 faiz çoxalmışdır. Beləliklə, ümumi daxili məhsulda qeyri–neft sektorunun payının davamlı surətdə artması dövlətin həm iqtisadi qüdrətinin yüksəlməsindən, həm də dünya bazarlarında mövqeyinin möhkəmlənməsindən xəbər verir. 2012–ci ilin on ayı ərzində ölkənin dövlət, qeyri–dövlət təşkilatları və fiziki şəxsləri tərəfindən 150 dövlətlə 27,4 milyard ABŞ dolları məbləğində xarici ticarət əməliyyatları aparılmışdır. Bu məbləğin 19,7 milyard dollarını ixrac, 7,7 milyard dollarını isə idxal olunmuş məhsullar təşkil edib. Xarici ticarət əməliyyatlarında qeyri–neft məhsullarının ixracının artımı xüsusilə diqqəti cəlb edir. Bu, 2011–ci ilin müvafiq dövrünə nisbətən 9,5 faiz artımdır. Qeyri–neft sektorunun dünya bazarında öz mövqeyini mütəmadi olaraq möhkəmləndirməsinin, məhsullarımıza tələbatın çoxalmasının və rəqabətədavamlılığının göstəricisidir.

Dövlətin sosial–iqtisadi inkişafda yüksək tempin davamlılığını təmin etmək məqsədilə operativ və səmərəli tədbirlər görməsi günümüzün reallığıdır. Azərbaycanın hərtərəfli inkişafı, beynəlxalq mövqelərinin daim möhkəmlənməsi artıq danılmaz faktdır. Özbəkistan Respublikasının prezidenti İslam Kərimovun Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevə təbrik məktubu da bu reallığı sübut edir: “Dost Azərbaycanın ictimai–siyasi həyatın bütün sahələrində, sosial–iqtisadi sahədə uğurlarına, habelə ölkənizin beynəlxalq aləmdə nüfuzunun möhkəmlənməsinə Özbəkistanda ürəkdən sevinirlər. Bizim əyani şəkildə görüb yəqin etdiyimiz bu uğurlar sizin adınızla, sizin rəhbərliyiniz altında həyata keçirilən ardıcıl daxili və xarici siyasətlə ayrılmaz şəkildə bağlıdır”.

Azərbaycanda ölkənin gələcək inkişafına möhkəm zəmin yaradan, elmi–təcrübi cəhətdən əsaslandırılmış dövlət proqramlarının uğurlu və müvafiq mexanizmlərlə icraçı, ictimai–siyasi sabitlik sosial–iqtisadi tərəqqini təmin etməkdədir.

Dövlət başçısı Azərbaycanın beynəlxalq əməkdaşlığı, ictimai–siyasi sabitlik və iqtisadi tərəqqi barədə deyib: “Beynəlxalq əlaqələrimiz genişlənir, dostlarımızın sayı artır və ölkəmizin beynəlxalq imici də çox müsbətdir. Digər amil ondan ibarətdir ki, Azərbaycanda uzun illər ictimai–siyasi sabitlik hökm sürür. Bu da çox vacibdir. Ölkəmizin dinamik uğurlu inkişafı üçün ictimai–siyasi sabitlik çox mühüm rol oynayır və Azərbaycan bu baxımdan nümunəvi ölkə kimi dünyada özünü təsdiqləyibdir. Son doqquz il ərzində Azərbaycan dünyada ən sürətli templərlə inkişaf edir. İqtisadiyyatımız üç dəfə, yəni 300 faiz artmışdır. İqtisadiyyatımızın şaxələndirilməsi prosesi uğurla gedir. Biz bu ilin yekunlarına görə də yenidən gözəl iqtisadi uğurları görürük və bununla fəxr edirik. Azərbaycan iqtisadiyyatı rəqabətqabiliyyətliliyinə görə dünya miqyasında 46–cı, MDB məkanında birinci yerdədir”.

Ataş Cəbrayılov

Respublika.- 2013.- 8 yanvar.- S. 1.