Azərbaycan xalqının ulu öndəri Heydər Əliyev

Respublikanın hərbi prokuroru Xanlar Vəliyevin redaktorluğu ilə “Heydər Əliyev: Dövlət xalq üçündür” kitabı nəşr edilmişdir

Azərbaycan tarixinə üzvü şəkildə daxil olmuş və öz novator fəaliyyəti ilə dərin iz buraxmış Heydər Əliyevin çoxşaxəli tarixi fəaliyyəti Azərbaycan torpağının bütün guşələrinə, eləcə də bütöv Azərbaycana elə dərin kök salmışdır ki, Azərbaycan yaşadıqca Heydər Əliyev də yaşayacaqdır. Bu uzaqgörən böyük şəxsiyyət sovet dövründə, Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi olarkən Azərbaycana SSRİ-nin 15 respublikasından biri kimi yox, sovet imperiyası içində müstəqil respublika (dövlət) kimi baxırdı. Həmin vaxtlarda Azərbaycanda bir neçə iri zavod tikdirməklə yeni iş yerləri açır, xalqa diqqət və qayğı göstərirdi. Azərbaycan tarixində kənd təsərrüfatı sahəsini misli bərabəri olmayan şəkildə inkişaf etdirərək, heç kimdən kömək ummadan xalqa isbat etdi ki, respublika dar gündə sərbəst yaşaya bilər.

Zaman ötdü. 70 illik bir tarixi kəsimdə SSRİ kimi imperiya süqut etdi. Yeni ictimai-siyasi quruluşda Azərbaycan okeanda zədə almış gəmi kimi batmağa başladı.

Bu ağır tarixi anlarda Azərbaycanın köməyinə, xilasına xalqımızın dahi oğlu Heydər Əliyev çatdı. O, yıxılmaqda olan və içindən çürüməyə başlayan Azərbaycana Antey kimi hər səmtdən dayaq oldu. Yüksək dövlətçilik təcrübəsi və yaradıcı təfəkkürü olan dəmir iradəli Heydər Əliyev Azərbaycanı baş verməkdə olan parçalanmadan xilas etdi, küçələrdə yaranmış xaosu, siyasi və iqtisadi böhranı aradan qaldırdı, xalqa rahat yaşamaq hüququnu qazandırdı, atəşkəsə nail oldu. Azərbaycanı dünyada tanıtdı, onun beynəlxalq miqyasda hörmətini, nüfuzunu özünə qaytardı. Xaricdə Azərbaycana güclü tərəfdaşlar tapdı. Neft strategiyasının əsasını qoydu. Qədim İpək Yolunu yenidən canlandırdı.

Azərbaycana yeni iş yerləri, vətəndaşların doğma vətəndə yaşaması üçün yeni ümidlər gətirdi. Azərbaycan MEA-nı dağılmaqdan qorudu. Azərbaycanda etibarlı daxili stabillik yarandı. Hərə öz işi ilə məşğul olmağa başladı. Böyük diplomatik ustalıqla qanunsuz yaranmış silahlı qüvvələri, quldur dəstələrini ləğv etdi.

Heydər Əliyevdə olan fenomenal yaddaş eyni zamanda bir neçə çox mürəkkəb, lakin ölkə üçün faydalı işlərin başlanmasına və onların mərhələlərlə həyata keçirilməsinə yardımçı oldu. Onun həyatda sınaqdan çıxmış iş təcrübəsi, polad iradəsi, ədalətlilik, dönməzlik prinsipi tədricən Azərbaycanın dirçəlməsinə təkan verdi.

Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev Prezident olduğu 10 il ərzində (1993-2003) 68 dəfə xarici ölkələrə səfər etdi. Bu müddətdə o, gələcəkdə xarici ölkələrdə böyük qüvvəyə çevriləcək Azərbaycan diasporunun özülünü qoymağa başladı, xarici investorların Azərbaycana sərmayə qoymasına etibarlı zəmin yaratdı. Bu yolla Azərbaycan özünə çox böyük dəstək, arxa qazandı.

Azərbaycan daxilində yaranmaqda olan saf ab-hava xalqın cəsarətini artırdı və bu səbəbdən də onlar ölkədə quruculuq, yaradıcılıq işlərini davam etdirdilər.

Azərbaycanın ən ağrılı-acılı yeri olan Qarabağ probleminin sülh yolu ilə həlli üçün yollar aradı və müdrükcəsinə onu dünyanın aparıcı dövlətlərinin köməyi ilə həll etmək üçün işə başladı. Bu iş indi də böyük inamla davam etdirilir. Bir həqiqət var ki, işğal olunmuş torpaqlarımız qeyd-şərtsiz tam azad olunmalıdır.

Azərbaycan Respublikasının bugününün özülündə Heydər Əliyev ideyası, siyasi və iqtisadi siyasəti durduğundan dövləti uğurla idarə edən Prezident İlham Əliyev ölkəmizi iqtisadi inkişafına görə regionda birinci yerə yüksəltdi.

Azərbaycanın beynəlxalq əlaqələri Heydər Əliyevin siyasəti üzərində durmaqla, cənab İlham Əliyev onu daha da inkişaf etdirərək Azərbaycanın yerini beynəlxalq miqyasda daha da möhkəmləndirir.

Deyilənləri nəzərə alaraq qeyd etmək lazımdır ki, bu gün və bundan sonra əsrlər, qərinələr boyunca Azərbaycanda Heydər Əliyevin adı ən ali şəxs kimi çəkiləcək və bu dahi şəxsiyyət Azərbaycanla birgə yaşayacaqdır.

Heydər Əliyevin adı respublikamızın qranit qayaları üzərinə yazıldığından o, heç vaxt silinməyəcəkdir.

Biz hər il təkcə ulu öndərimizin anadan olduğu günü yox, həm də bütün il boyu onun adını anmalı və bu böyük şəxsiyyətə dönə-dönə rəhmət oxumalıyıq. Bu dahi şəxsiyyətin məzarını daimi ziyarətgaha çevirməkdə davam etməliyik.

Mən Azərbaycan Respublikasının hərbi prokuroru, ədliyyə general-leytenantı Xanlar Vəliyevin redaktorluğu ilə bu günlərdə çap olunmuş "Heydər Əliyev: Dövlət xalq üçündür" (Bakı "Adiloglu" Nəşriyyatı, 2008, 398 səh.) adlı kitabı oxudum. Kitabın redaktoru və ön sözün müəllifi general-leytenant Xanlar Vəliyevi çox savadlı bir hüquqşünas kimi tanıyıram. Hərbi prokuror Xanlar Vəliyev. "Ön söz"də özünü oxuculara eyni vaxtda bir publisist, iqtisadçı, tarixçi alim kimi də bir daha tanıtdı.

Kitab çox nəfis və xoşagələn bir səviyyədə çap edilib. Üz qabığında ulu öndər Heydər Əliyevin portreti, ümumi görünüşdə isə Azərbaycanın dalğalanan dövlət bayrağı verilmişdir. Növbəti səhifədə həmin portretin altında ulu öndərin "Mən həyatda yaradanıma, zəhmətimə və bir də xalqıma arxalanıram" sözləri yazılmışdır. Bu dəyərli kitab "Dövlətçilik", "Konstitusiya, demokratiya, insan hüquqları", "Ordu quruculuğu", "İqtisadiyyat", "Qanunçuluq", "Mədəniyyət", "Tarix", "Mənəvi tərbiyə", "Vətənpərvərlik", "Dil haqqında", "Milli münasibətlər", "Görkəmli ziyalılar haqqında" və "Görkəmli şəxsiyyətlər Heydər Əliyev haqqında" bölmələrindən ibarətdir.

Bu kitabda görkəmli dövlət xadimi, ulu öndərimiz Heydər Əliyevin müdrik kəlamları, aforizimləri, cəmiyyətin sosial, iqtisadi, hüquqi, mədəni həyatının ən geniş sahələrini əhatə edən çıxış və nitqlərindən seçilmiş fikirləri toplanmışdır. Kitabla tanış olduqca dərk edirsən ki, ümummilli liderimiz Heydər Əliyev dövlət quruculuğu və demokratiyanın tərəqqisi, ölkədə əmin-amanlıq, asayiş və sabitliyin sarsılmaz təməllər üzərində daimi dayanıqlığına nail olmaqdan ötrü qanunçuluğun möhkəmləndirilməsi, dövlətçilik, milli mənəvi dəyərlərin qorunması, elm, mədəniyyət və iqtisadiyyatın daha sürətli, səmərəli və məqsədli inkişafı, əhalinin maddi rifah halının daha da yaxşılaşdırılması və digər məsələləri bizim üçün əlçatmaz olan zirvədən böyük müdriklik və uzaqgörənliklə həll etmişdir.

Heydər Əliyev tribunada, televizorun mikrofonu qarşısında cildlərlə əsərlər yaratmışdı. Onun bütün əsərləri yığcam fikirlərdən, atalar sözləri səviyyəsinə qaldırılmış kəlamlardan ibarət olması ilə fərqlənir. Ulu öndərin bütün əsərləri taxıl zəmisi kimi saf buğda dənələrindən ibarətdir. Hər bir şəxs onun əsərlərini oxuyarkən hikmətli sözlərdən bolluca faydalana bilir.

Bu kitab başdan-ayağa hikmət xəzinəsi olduğundan hamımızın stolüstü kitabına çevrilməlidir.

Ulu öndər Heydər Əliyev demişdir: "İndi Müstəqil Azərbaycan dövlətinin qarşısında duran ən böyük vəzifələrdən biri respublikanın pozulmuş ərazi bütövlüyünü bərpa etməkdir".

Ulu öndər bizə vəsiyyət etmişdir ki, müstəqilliyimizi daimi etmək, ərazimizi təcavüzlərdən qorumaq üçün cəmiyyətimizə, xalqımıza milli birlik, mənəvi həmrəylik, vətəndaş həmrəyliyi lazımdır.

Azərbaycan heç vaxt öz torpaqlarını kimlərəsə verə bilməz. Biz torpaqlarımızı mütləq azad edəcəyik. Əgər işğal olunmuş torpaqlarımız sülh yolu ilə qaytarılmasa, biz bütün imkanlarımız, güclü ordumuz vasitəsilə bu məsələni həll edəcəyik .

Xanlar Vəliyev dahi alman filosofu İmmanuel Kantdan belə bir sitat gətirir: "Sürətlə öz siyasi süqutuna yaxınlaşan xalqın taleyini dahi şəxs dəyişə bilər". Azərbaycan dövlətinin də süquta yönələn yolunu Heydər Əliyev kimi Allahımızın yetirdiyi dahi şəxs dəyişməyə imkan tapdı.

Kitab dövlətin ərazisində rahat yaşayan vətəndaşların yadına fransız mütəfəkkiri Monteskyönün fikrini yada salır. "Ədalətlə idarə olunan dövlətdə yaxşı vətəndaş olmaq asandır". Bu səbəbdən də Azərbaycan vətəndaşları ölkədə yaranmış xaosdan azad olduqdan sonra yaxşı vətəndaş olmaqda davam etdilər.

Hikmətli sözlər əsasən dahilərə məxsusdur. Yetkin şəxslərdə uzun illər boyu yaranmış müdrik fikirlərdən süzülərək yaranan belə sözlər bəşər övladlarının yolunda yaranmış həyat ləngərini xatırladır. Hikmətli sözlər adətən yığcam, az sözlü olmaqla məna baxımından atom nüvəsi qədər tutumludur.

Mən daima hikmətli sözlər ovçusuna çevrilmişəm və xoşbəxtlikdən həmişə orada axtardığım məzmunlu ifadələrə rast gəlmişəm. Onlar həyatımın mənasına çevrilməklə məni qısa müddətdə uğurla uzun yola qısa müddətdə getməyimə real imkan yaradıb. Bu baxımdan Heydər Əliyevin bütün çıxışları, məruzələri və adi danışıqları hikmətli sözlər xəzinəsinə çevrilmişdir. Deməli, insanlar həm hikmətli sözlərdən mənəvi zövq alır, həm də özlərinin iş və həyatını tənzimləyir ki, bu da həyatı daha düzgün qurmağa imkan yaradır.

"Heydər Əliyev: Dövlət xalq üçündür" adlı əsərdə olan bütün 13 bölmənin 13-ündə də ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin sanki xam torpaqda cücərən bolluca hikmətli sözləri səpilmişdir. Bu hikmətli sözlər xəzinəsindən faydalanan hər bir kəs 1993-cü ildən başlayaraq 2003-cü ilə qədər Azərbaycanın başına gələn bütün bəlalardan və xoş anlardan xəbər tutacaqdır.

"Heydər Əliyev: Dövlət xalq üçündür" kitabının bir bölməsində ulu öndər Heydər Əliyevin vaxtilə özü haqqında dediyi fikirlər cəmləşmişdir. Ulu öndər demişdir: "Mən bu böyük yükü ancaq ona görə çiynimə götürmüşəm ki, xalqımın ən çətin dövrlərində ona xidmət göstərim". Bu fikri vətəni özündən də çox sevən ancaq qüdrətli və talantlı Azərbaycan vətəndaşı, Azərbaycan oğlu deyə bilərdi.

Heydər Əliyevin "Mən fəxr edirəm ki, Azərbaycanlıyam" deməsi bütün vətəndaşlarımızda vətənpərvərlik hisslərini oyatmaqla hamını əsl vətənpərvər olmağa çağırır. Ulu öndərin dediyi kimi, onun "Heç kəs iradəsini sındıra bilməzdi, çünki Heydər Əliyevin iradəsi onun bütün varlığından gələn istək və arzusunun cəmi idi".

Ömrünü Azərbaycanın müstəqilliyinə, sərbəstliyinə, möhkəmlənməsinə, çiçəklənməsinə, dünya dövlətləri içərisində özünəməxsus şərəfli yer tutması işinə sərf etmiş Heydər Əliyev böyük inamla və iftixar hissi ilə deyirdi: "Nə qədər ki, Azərbaycan var, mən də varam. Mən isə Azərbaycanda əbədi olacağam". Və ya "Mənim həyat amalım bütün varlığım qədər sevdiyim Azərbaycan xalqına xidmət olmuşdur". "Azərbaycan mənim gələcəyimdir. "Azərbaycan mənim nəfəsimdir".

Yuxarıda qeyd etdiyim kimi ulu öndər Heydər Əliyev Azərbaycan dövlətinə rəhbərlik etdiyi on ilə qədərki bir dövrdə 68 dəfə xarici ölkələrə səfər etmişdir. Xarici ölkələrə səfərləri zamanı dünyanın bir çox ölkələrinin başçıları ilə görüşmüş və söhbətlər etmişdir. Bundan əlavə, Heydər Əliyev daima yüzlərcə xarici dövlətlərin nümayəndələrini də qəbul etmisdir. Bu müddət ərzində o, bir çox dövlət başçıları ilə görüşərək fikir mübadiləsi aparmışdır. Onların hər biri ümummilli lider haqqında çox sanballı və bizim üçün çox dəyərli olan fikirlər söyləmişlər. O fikirlərin hamısı biz Azərbaycan vətəndaşlarında böyük qürur hissi yaradır.

Kitabın ən önəmli bölmələrindən biri də "Görkəmli şəxsiyyətlər Heydər Əliyev haqqında"dır. Bu bölməyə Heydər Əliyevin görüşdüyü və ya ünsiyyətdə olduğu görkəmli şəxsiyyətlərin (dövlət xadimlərinin, müdriklərin) dediyi qiymətli fikirlər daxil edilmişdir.

Türkiyə Respublikasının Baş naziri cənab Tayyib Ərdoğan demişdir: "Heydər Əliyev təkcə Azərbaycanda deyil, bütün türk dünyasında tanınan və sevilən lider idi". Fransanın sabiq prezidenti Jak Şirak demişdir: "Bu qeyri-adi şəxsiyyət Azərbaycanı tərəqqi yoluna gətirib çıxarmışdır".

Türkiyə yazıçısı İrfan Üvnər Nəsrəddin oğlu demişdir: "Heydər Əliyev Əlirza oğlu bütün mənliyi ilə türk oğlu türkdür!". Türkiyənin sabiq xarici işlər naziri Ərdal İnönü demişdir: "Heydər Əlirza oğlu həyatdakı Atatürkdür". Türkiyənin sabiq naziri Bülənt Ecevit demişdir: "Heydər Əliyev Əlirza oğlu min ildən bir yetişən dahilərdəndir". Rusiya Elmlər Akademiyası Afrika İnstitutunun elmi əməkdaşı, professor Leonid Medvedko demişdir: "Heydər Əliyevin islam sivilizasiyası haqqında fikirləri İslamşünaslıq üçün çox vacibdir". Dünya Bankının sabiq prezidenti Ceyms Vulfenson demişdir: "Biz Heydər Əliyevin liderliyinə çox güvənirik, onun liderliyi nəticəsində sürətli iqtisadi inkişaf dünyanı heyran edir".

BMT-nin sabiq baş katibi Butros Butros Qali demişdir: "Heydər Əliyev böyük şəxsiyyətdir, o, mənim dostum, qardaşımdır. Onun yeri həmişə ürəyimin başındadır".

325-ci səhifədən başlamış 397-ci səhifəyə qədər olan yazıda dünyanın 332 şəxsi Heydər Əliyev haqqında ən ali sözlər demişlər. Burada onlardan bir neçəsini misal çəkdik. Yaxşı olar ki, oxucular bu çox dəyərli kəlamların hamısını oxuyub dünya səviyyəli dahi öndərimizi daha da yaxından tanısınlar. Müdriklərin Heydər Əliyev haqqında dedikləri ulu öndərin daxili dünyasını tam açıqlayır. Onun dövlət quruculuğu yolunda çəkdiyi yaradıcı əzab-əziyyət dəyərləndirilir. Ulu öndər dünyada ən layiqli lider kimi təbliğ edilir və onun daima yaşar şəxsiyyətinə əlavə hörmət və məhəbbət qazandırır. Heydər Əliyev müasir dövrdə planetimizin səmasında görünən ən parlaq ulduzdur. Bu ulduz Azərbaycanın bəxt ulduzudur.

Ulu öndər Heydər Əlirza oğlu Əliyev dahi Mustafa Kamal Atatürkün həyatından və onun müdrik sözlərindən faydalanmışdır. İlk baxışda uğur əldə edilməz bir hərbi hərc-mərclik dövründə aydın və siyasi görüşü nəticəsində Türkiyəni Avropada təpədən-dırnağa qədər silahlanmış əjdahalar əlindən uğurla aldığı və bugünkü Türkiyəni qoruyub yaşatdığı kimi, Heydər Əliyev də o dövrün ab-havasına bənzər Azərbaycanı da bir növ beynəlxalq fəlakətlərdən qoruyub saxlamışdır. Bu səbəbdən də vətən tarixinə türk dünyasının XX əsrdə iki dahisinin adı brilyant qaşlı üzük kimi qızıl hərflərlə yazılmışdır. Əgər Atatürk Avropada formalaşmış və təpədən-dırnağa qədər silahlanmış Antanta dövlətlərinə qarşı mərdliklə duraraq və ağır itki verərəkdən qələbə çalmışdısa, Heydər Əliyev də əslində, açıq-aydın görünən, ancaq gizli birgə siyasətində birləşən güclü dövlətlər qurumuna qarşı durmalı və ona qalib gəlməli idi. İlahiyə çox şükür ki, bu da uğurla baş tutdu.

Mustafa Kamal Atatürk öz dövründə çalışdı ki, milli birlik olsun. Bu münasibətlə Mustafa Kamal demişdi: "Milli birliyə nail olmayan milləti başqalarına şikar olmaq qisməti gözləyir". Mustafa Kamal o dövrdə milli birliyə nail olmuşdu və ölkəni başqa dövlətlərə şikar olmaqdan qurtarmışdı. Çoxşaxəli dünya təcrübəsinə əsaslanan Hey-dər Əliyev də milli birliyə nail olmağı ön plana çəkmişdir. O, ölkənin daxilində olan hərc-mərcliyi aradan götürdükdən və Azərbaycanı parçalanmaq təhlükəsindən xilas etdikdən sonra qismən azad nəfəs alaraq milli birlik yaratmağa nail oldu.

Ulu öndər bu milli birliyə sadiq olanları başına toplayaraq Azərbaycan millətini başqa dövlətlərin şikarına çevrilməkdən tam xilas etdi. Heydər Əliyev Azərbaycanı istər siyasi, istərsə də iqtisadi sərbəstliyini lazım olduğu səviyyədə təmin etdi.

Ataların bir müdrik sözünü yada salmaq yerinə düşərdi: "El bir olsa, zərbi kərən sındırar". Heydər Əliyev sayəsində el bir oldu və onun zərbindən vətən satqınlardan və mümkün olacaq işğallardan azad olundu.

Müdrik sözlər dahilərin bilik və təcrübəsi yekununun məğzidir. Müdrik sözlər dahilərin fikir cövhəridir. Müdrik kəlamlar ağıllı insanın həyat təcrübəsinin və bilik toplusunun içindən süzülən müdrik fikrin atomudur. Müdrik sözlər Azərbaycan mühitində iki yolla yaranmışdır. Onlardan birincisi və ən başlıcası atalar sözüdür. Bu atalar sözləri zaman və məkan daxilində xalqımızın dahi övladları tərəfindən yaranan sözlərdir. Atalar sözünün hər biri atom zərrəciyi qədər həm zəngin və həm də məzmunludur. Müdrik fikirlərin yaranmasının ikinci yolu isə ayrı-ayrı dahilərin elmi və ya poetik yaradıcılığından yaranaraq bizlərə çatan müdrik kəlamlardır. Onlar Nizami Gəncəvidə, Məhəmməd Füzulidə, Nəsirəddin Tusidə, M.F.Axundovda, S.Ə.Şirvanidə, M.Ə.Sabirdə və bir çox başqa mütəfəkkirlərdə istənilən qədərdir.

XX əsrin hikmətli söz xəzinədarlarından biri ulu Atatürk, ikincisi isə ulu öndər Heydər Əliyevdir. Bizim borcumuz hikmətli sözlər xəzinəsinə daxil olmuş mənalı sözləri seçərək lazım olan vaxtda onlardan yerindəcə istifadə etməkdir.

Yerində deyilmiş hikmətli sözlər insanın yaşayış tərzini zənginləşdirir, onları gözlənilən ağır bəlalardan xilas edir. Bəşəriyyətin yaradıcı övladları, eləcə də dahi övladları bu gün nə yaradırsa onların hamısı gələcək nəsillər üçündür. Bu dahiyanə fikir tariximizdə özünəməxsus xüsusi-əvəzsiz yeri olan Mustafa Kamal Atatürk demişdir: "Həyatda tam zövq və səadət ancaq gələcək nəsillərin şərəfi, varlığı, səadəti üçün çalışmaqda bulunmalıdır".

Bütün varlığı ilə vətənə xidmət etmiş və ömrü boyu öz şərəfli adını Türkiyənin və bütün türkdilli xalqların tarixinə yazmış M.K.Atatürkün dediyi bu dahiyanə sözlər ömrünü vətən yolunda həsr etmiş şəxslərə, o cümlədən də "Heydər Əliyev: Dövlət xalq üçündür" (kəlamlar, sitatlar, aforizmlər) kitabının işıq üzü görməsi üçün çəkdikləri yaddaqalan yaradıcı əməyinə görə redaktoru, respublika hərbi prokuroru ədliyyə general-leytenantı Xanlar Vəliyevə minnətdarlığımızı bildiririk.

Mən son olaraq "Heydər Əliyev: Dövlət xalq üçündür" əsərinin işıq üzü görməsi üçün çəkdikləri əzab-əziyyətə, zəhmətə görə onların hamısına bir vətəndaş, bir akademik kimi minnətdarlığımı bildirirəm.

Bu iri həcmli kitab sanbalına görə tarixdə yaşayacaq və ulu öndərimiz Heydər Əliyevin ölməz irsinə böyük ehtiramın təzahürüdür.

Budaqov B.

Respublika.- 2009.- 6 yanvar.- S.2.