İctimaiyyətin maraqları mütləq nəzərə alınacaq

Ekspertlər inanır ki, televiziyalarda yaradılan Bədii Şuralar efirə müsbət dəyişikliklər gətirəcək

Yerli telekanallardan, xüsusilə də özəl televiziyalardan artan narazılıq, nəhayət, Bədii Şuraların yaranması zərurətini gündəmə gətirdi. Və sevindirici olan da budur ki, Bədii Şuralar formalaşdı. Niyə məhz özəl televiziyalardan daha çox narazılıq olduğunu vurğuladıq, çünki Azərbaycan Dövlət Televiziyası özünün bir əsrlik təcrübəsinə əsaslanaraq istər proqram siyasətində, istərsə də, əyləncəli verilişlərin hazırlanmasında milli adət-ənənələrə, dəyərlərə ən çox sadiq qalan televiziyadır. Peşəkarlıq da burada öz sözünü deyir. Diktorların nitq mədəniyyəti, aparıcıların professionallığı, siyasi, ictimai biliklərə malik olmaları və əlbəttə ki, mövcud ənənələr Azərbaycan Dövlət Televiziyasını ən baxımlı kanal edib. Halbuki, özəl televiziyalar daha müstəqildir, daha sərbəstdir, düşüncəsi onların tamaşaçı auditoriyasını artırmalı idi. Auditoriya isə bir-iki dəfə aldana bilər, istədiyini görə bilməyən və ya, gec-tez bayağılıqdan bezən tamaşaçı yenə pultun düymələrində «1»i - «doğma televiziya»nı - AzTV-ni seçir. Bununla, özəl telekanalların fəaliyyətini sıfırlamaq niyyətində deyilik. Özəl televiziyalarda da baxımlı, düşündürücü, insanı ekran qarşısına kilidləyən proqramlar, tok-şou və əyləncə proqramları var. Lakin bəzi hallarda efir mədəniyyətinin pozulması, aparıcılar, verilişə dəvət olunmuş qonaqlar tərəfindən etik çərçivələrin aşılması, kobud səhvlərə yol verilməsi halları da yaşanır.

Bu baxımdan telekanallarda bədii şuraların yaradılması xəbərindən ilk sevinənin tamaşaçılar olması da həqiqətdir. Tamaşaçı düşünür ki, televiziyalarda efirə gedəcək proqramlar artıq mütəxəssislər tərəfindən bəyəniləcək, əyər-əskiklər düzələcək və ortaya keyfiyyətli məhsul qoyulacaq.

İlk addım AzTV-dən gəldi

Azərbaycan Dövlət Televiziyasında Bədii Şura fevral ayında yaradıldı. Məqsəd belə açıqlandı ki, şuranın yaradılması nümayiş olunan ədəbi-bədii və musiqili veriliş, proqram və layihələrdə aparıcıların danışıq, davranış və geyim tərzi, (bu, verilişlərə dəvət olunmuş müğənnilərə də aiddir) bədii tərtibatla bağlı şura üzvlərinin rəylərinin nəzərə alınmasına xidmət edir.

Bədii Şura ayda 2 dəfə toplanmaqla Azərbaycan Televiziyası və Radiosu, "Mədəniyyət” və "İdman Azərbaycan”da yayımlanan veriliş və proqramları müzakirə edəcək, öz irad və təkliflərini verəcək. Yeni TV və Radio layihələrinin efir məkanına buraxılması kollegial şəkildə reallaşacaq.

Bədii Şurada müğənni, Xalq artisti Mübariz Tağıyev, Milli Konservatoriyanın rektoru, professor, Xalq artisti Siyavuş Kərimi, bəstəkar, Xalq artisti Faiq Sücəddinov, xanəndə, Xalq artisti Mənsum İbrahimov, şair, Əməkdar incəsənət xadimi Baba Vəziroğlu, Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin rektoru, Əməkdar incəsənət xadimi Ceyran Mahmudova, müğənni, Xalq artisti Fidan Hacıyeva, dizayner-modelyer, Xalq artisti Fəxriyyə Xələfova, rəqqasə, Xalq artisti Təranə Muradova, tarzən, Xalq artisti Ramiz Quliyev təmsil olunur.

Peşəkar estrada müğənnisi, Xalq artisti Mübariz Tağıyev üzvü olduğu Bədii Şuranın gələcək fəaliyyəti ilə bağlı açıqlamasında bunları dilə gətirib:

- Burada söhbət SSRİ vaxtında olan bədii şuradan getmir. Bu, sadəcə olaraq efirin müəyyən qədər tənzimlənməsidir. Yaradılan Bədii Şurada böyük şəxsiyyətlər əyləşib, onlar öz sahəsinin peşəkarlarıdır. AzTV-nin efirində gedən bir-birinə bənzər verilişlər dəyişdirilib, yeni proqramlar yaradılmalıdır. Musiqi kollektivlərinin repertuarında müəyyən dərəcədə dəyişiklik ediləcək, yeni mahnıların repertuara salınması üçün işlər görüləcək.

Sadaladıqlarım faktiki olaraq dayanıb. Uzun illərdir yeni mahnılar alınmırdı. Bu, təkcə bizlə, Bəstəkarlar İttifaqı və Mədəniyyət Nazirliyi ilə bağlı məsələ deyil. İllər əvvəl bu kimi məsələlərlə AzTV özü məşğul olurdu. Öhdəmizə günün nəbzinə uyğun verilişlərin yaradılması düşür, bu isə əsas məqamlardan biridir.

O ki qaldı el arasında "bayağı” adlandırılan müğənnilərin AzTV-nin efirinə buraxılıb-buraxılmamasına, Mübariz Tağıyev fikrini belə izah edib:

- Bayağı mahnılar mütləq şəkildə tənzimlənməlidir. Azərbaycan Dövlət Televiziyası bir məktəbdir və hər kəsə örnəkdir. Bayağı mahnıların efirə ayaq açması ürəkaçan deyil. Eləcə də, hər mahnını efirə buraxmaq normal hal deyil. Hərdən müğənnilər elə mahnılar ifa edirlər ki, adamın gülməyi gəlir. Qulaq asanda, hiss edirsən ki, bu musiqilərə nə bəstəkar, nə də şair əli dəyib. Çox ayıbdır. Yarısı əfqan, yarısı ərəb. Məntiqə sığmır”.

Bədii şuranın digər üzvü Opera və Balet Teatrının solisti, səhnəmizin iddialı "Karmen”i, Xalq artisti Fidan Hacıyeva isə yaxınlarda AzTV-də baş tutacaq yeniliklərdən danışıb:

- Məqsədimiz Azərbaycan tamaşaçısına qulluq etməkdir. Səviyyəli, gözəl və zövqlü musiqilər, yeni layihələrlə izləyicilərə keyfiyyətli işlər təqdim etmək istəyirik. İzləyicinin zövqünü oxşamağa çalışacağıq. AzTV-də hər zaman peşəkar musiqilərə və mahnılara yer verilib. AzTV-nin özünəxas dəst-xətti var. Çalışacağam ki, AzTV-də istedadlı gənclərə, xüsusilə klassik və opera ifaçılarına şərait yaradılsın. Onlar bacarıqları ilə yanaşı, potensiallarını da nümayiş etdirə bilsinlər”.

Rəssam-modelyer, Əməkdar incəsənət xadimi, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin dosenti Fəxriyyə Xələfova da Bədii Şuranın yaradılmasından və ora üzv olmasından danışarkən bunları deyib:

- Bədii Şuranın vəzifəsi müasir standartlara uyğun təkliflər, ideyalar və layihələri müzakirə etməkdir.

Xanım müğənnilərin efirə geyindikləri bəzən zövqsüz, bəzən də proqramın mahiyyətinə uyğun olmayan libasları izləyicilər tərəfindən birmənalı qarşılanmır. İfaçıların həddən ziyadə açıq-saçıq geyimlərlə efirə çıxması halları getdikcə artır. Bədii Şuranın vəzifələrinə həm də sənətçilərin efirdə geyim və davranışına nəzarət daxildir. Bəs bütün bunlar hansı yollarla tənzimlənəcək” sualını isə Əməkdar incəsənət xadimi belə cavablandırdı:

Söhbət təkcə açıq-saçıqlıqdan deyil, həm də ümumi zövqdən gedir. Səhnə mədəniyyətinə uyğun geyinmək mütləqdir. Səhərlə axşam verilişinin geyimləri fərqlənməlidir. Peşəkar rəyi dinləmək və bu rəyə əməl etmək üçün Bədii Şuranın üzvü seçilmişəm. Fəaliyyətə AzTV-də başlamışam. Azərbaycanda birinci moda rubrikasının müəllifi özüməm. Dünya podiumlarından reportajları əldə edərək, televiziyaya təqdim etmişəm. Bu gün həm gənclər, həm də orta nəslin nümayəndələri arasında dəbə maraq həddən artıq çoxdur. Amma bu marağı təmin edəcək informasiya azdır. Bunun üçün isə müxtəlif moda layihələri hazırlanıb, tamaşaçılara təqdim ediləcək.

Hazırda moda ilə bağlı dünya təcrübələrini müşahidə edirəm. İndi meyarlar dəyişib. Əsas odur ki, tamaşaçıya Azərbaycan dilində dəb informasiyası təqdim edilsin. Biz indi qloballaşırıq, dünyaya açılırıq və ona görə də dəb mövzusu gənclər üçün çox aktualdır.

Ayaz Salayev: «Üzərimizə düşən məsuliyyəti hiss edirik»

«Xəzər» televiziyasında yaradılmış Bədii Şurada 12 nəfər təmsil olunur; «Xəzər TV»nin prezidenti Şamxal Həsənli, Xoşqədəm Hidayətqızı, kulturoloq Fuad Məmmədov, millət vəkilləri Elman Nəsirov, Elmira Axundova, Qüdrət Həsənquliyev, Nizami Cəfərov, Novruz Aslan, yazıçı Həmid Herisçi, xalq artistləri Həmidə Ömərova, Nazpəri Dostəliyeva, kinoşünas Ayaz Salayev.

Kinoşünas Ayaz Salayev «Şərq»ə açıqlamasında Bədii Şuranın efirdə müsbət dəyişikliklərə səbəb olacağını bildirdi:

- Bu, ilk addımdır. Hesab edirəm ki, televiziyada Bədii Şura yaradılıbsa, bunun mütləq müsbət təsiri olmalıdır. Bədii Şurada təmsil olunanlar haqqında deyə bilərəm ki, hamısı çox səviyyəli, Vətənini sevən, onun problemlərini düşünən adamlardır. Hamısı da öz sahəsinin peşəkarlarıdır. Şuranın yaradılması ilə bağlı təşkil olunan görüş də formal deyildi, hamı ürəyindən keçəni söylədi. Ümid edirəm ki, Bədii Şura televiziyanın inkişafına müsbət təsir göstərəcək. Biz Şura üzvləri də üzərimizə düşən məsuliyyəti hiss edirik.

Bəs, Bədii Şura ictimaiyyətdən gələn təklifləri, iradları necə əldə edəcək?

A.Salayev qeyd etdi ki, ictimaiyyət və kütlə fərqli məhfumlardır:

- Bir var kütlənin istəyi, bir də var ictimaiyyətin. Kütlənin hər istəyini nəzərə almaq çətindir. Çünki burada aşağı və yüksək səviyyə məsələsi var. Amma söhbət ictimaiyyətin maraqlarından gedirsə, Bədii Şurada təmsil olunanlar, elə ictimaiyyəti təmsil edirlər.

A.Salayev Bədii Şuranın toplanma qrafikinin dəqiqləşmədiyini dedi:

- Qrafik hələ tənzimlənməyib. Amma mən düşünürəm ki, ayda bir dəfə toplaşmaq kifayət edər.

«Bədii Şura məsləhətləri ilə kömək edəcək»

Qeyd edək ki, «Azad Azərbaycan» Müstəqil Teleradio Kompaniyasının nəzdində də Bədii Şura yaradılıb və ilk iclas keçirilib. ATV-nin Bədii Şurasında görkəmli elm, mədəniyyət və incəsənət xadimləri təmsil olunur. ATV.az-ın xəbərində bildirilir ki, fikir mübadiləsi formatında keçirilən görüşdə teleməkanda mövcud vəziyyət və ATV Telekanalının fəaliyyətində Bədii Şura üzvlərinin qarşısında duran vəzifələrdən danışılıb.

İclasda çıxış edən "Azad Azərbaycan” Müstəqil Teleradio Kompaniyasının rəhbəri Azər Xəlilov qeyd edib ki, teleradio məhsullarının tamaşaçı auditoriyasının maraqlarına uyğun yüksək standart və keyfiyyətlə hazırlanmasında Bədii Şura üzvlərinin tövsiyyə və məsləhətləri əhəmiyətlidir.

Prezident İlham Əliyevin Azərbaycan dilinin saflığının qorunmasına dair fərmanlarına istinadən qeyd edildi ki, televiziya qarşısında dayanan mühüm vəzifələrdən biri də Azərbaycan dilinin efirdə düzgün istifadə edilməsidir. ATV-nin Bədii Şurasının sədri Etibar Babayev çıxış edərək bildirib ki, Bədii Şura üzvləri televiziya rəhbərliyi tərəfindən formalaşdırılmış vəzifələri nəzərə almaqla, teleradio verilişlərinin hazırlanması və tamaşaçı auditoriyasına bədii-estetik formada çatdırılmasına öz məsləhətləri ilə kömək edəcəklər.

Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqının idarə heyətinin üzvü, Xalq artisti Oqtay Mirqasımov kino sənətimizin qızıl fondundakı filmlərin nümayiş etdirilməsi vacibliyindən danışıb. Tanınmış prodüser, Xalq artisti Murad Dadaşov Azərbaycan televiziya məkanında efir siyasətinin formalaşmasında reytinq ölçü sisteminin təkmilləşdirilməsinə ehtiyac olduğunu bildirib. Milli Elmlər Akademiyasının Qafqazşünaslıq İnstitutunun direktoru, millət vəkili Musa Qasımlı isə televiziyada yayımlanan ictimai-siyasi verilişlərin aparıcılarının hazırlıq səviyyəsi və bilik dairələrinin artırılmasının önəmini vurğulayıb.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, şair Vahid Əziz reklam mətnlərinin Azərbaycan dilində düzgün tərtib olunması vacibliyinə toxunub. Xalq artisti Faiq Ağayev yeni istedadlı gənclərin üzə çıxması məqsədi ilə redaktor, senarist və digər sahələr üzrə müsabiqələrin keçirilməsini, Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin kafedra müdiri, Əməkdar artist Azad Şükürov isə aparıcıların nitq mədəniyyətinin inkişaf etdirilməsi üçün ustad dərslərinin keçirilməsini təklif ediblər. Bədii Şuranın iclasında həmçinin Əməkdar artist Gövhər Həsənzadə, Dövlət Rəssamlıq Akademiyasının professoru, Xalq rəssamı Arif Hüseynov, Xalq artisti İlham Namiq Kamal Bədii Şuranın fəaliyyətinə dair təkliflər veriblər.

Qeyd edək ki, ATV-nin Bədii Şurasının tərkibinə Bakı Dövlət Universitetinin rektoru Elçin Babayev, Bakı Musiqi Akademiyasının professoru Xuraman Qasımova, Xalq artisti, tanınmış kinorejissor Ramiz Fətəliyev də daxildir.

Xalq artisti Faiq Ağayev instaqram səhifəsində də paylaşım edib və televiziyada hər şeyin yaxşılığa doğru dəyişəcəyini yazıb:

"Yerli TV-lərə qarşı cəmiyyət olaraq bildirdiyimiz narazılığa, irəli sürdüyümüz iradlara səbəb olan çatışmazlıqları aradan götürmək üçün bu məsuliyyətli vəzifədə də bilik və bacarığımı maksimum dərəcədə sərf edəcəm".

Məlahət Rzayeva

Şərq.- 2019.- 30aprel.- S.11