Poeziyanın işığında keçən anlar

F.B.Köçərli adına uşaq kitabxanasında uşaq şeirlərinin müəllifi, Almaniyada yaşayan və qısa müddətə vətənə gələn Simax Şeyda ilə görüş çox yüksək səviyyədə keçdi...

Sentyabrın 19-da F.B.Köçərli adına uşaq kitabxanasının kollektivi bir az başqa aləmə düşmüşdü. Həmin gün bu kollektivlə bir yerdə hamımız bir az saflaşdıq, durulduq, bir az kövrəldik, bir az sevindik və nəhayət, poeziyanın müqəddəs işığında bir rahatlıq tapdıq, ruhumuz dincəldi. Bəli, həmin gün Simax Şeyda poeziyasının işığına yığışmışdıq. S.Şeydanın, mənə elə gəlir ki, geniş təqdimata ehtiyacı yoxdur. 76 yaşlı bu şair dağ yahudisidir. Oğuzda doğulub, Gəncədə oxuyub, Bakı Dövlət Universitetinin (keçmiş S.M.Kirov adına ADU) filologiya fakultəsini bitirib. 13 yaşından şeir yazmağa başlayan Simax Şeyda ən çox uşaq şeirlərinin müəllifi kimi tanınıb.

Bir vaxtlar hamımızın aşağı siniflərdə həvəslə oxuyub, öyrəndiyimiz “Tülkü-tülkü tünbəki” şeirini yada salmaq kifayətdir ki, şairin kimliyi aydın olsun. S.Şeyda uşaqlar üçün yazmaqdan yorulmur və onlara indiyə qədər 8 kitab həsr edib. Ümumiyyətlə isə S.Şeyda 20-dən çox kitabın müəllifidir. Ona görə də F.B.Köçərli adını kitabxananın kollektivi və 190 saylı orta məktəbin 3-cü sinif şagirdləri ilə ünsiyyət çox tez yarandı. Çünki bu böyük kollektivin əsas işi də elə uşaqlarladır. Balacaların dünyagörüşünün formalaşmasında, vətənə məhəbbət hissinin aşılanmasında, böyüklərə, müəllimlərə sayğı ilə yanaşılmasında bu kitabxana işçilərinin əməyi böyükdür. S.Vurğun küçəsi-88 ünvanda yerləşən uşaq kitabxanası ən müasir avadanlıqlarla təmin olunub. Tədbirə gələn qonaqları kitabxananın ayrı-ayrı bölmələri, fondu, uşaqlar üçün nağıl otağı və digər şöbələrlə tanış edən kütləvi işlər üzrə şöbə müdiri Leyla İbrahimova kitabxana haqqında bizə hərtərəfli məlumat verdi. Leyla xanımın sözlərindən aydın oldu ki, il ərzində kitabxananın 20 min nəfər oxucusu olur. Bu faktın özü, yəni internet əsrində bu qədər oxucunun olması tədbirdə iştirak edən şair Musa Ələkbərlini də xeyli maraqlandırdı. Leyla xanım onu da qeyd etdi ki, kitabxananın 250 min nüsxədən ibarət fondu var.

Bu tədbirin yüksək səviyyədə keçirilməsi üçün isə Leyla xanımla yanaşı, milli ədəbiyyat və ölkəşünaslıq şöbəsinin müdiri Nazilə Tahirova və kitabxananın direktor müavini Zahirə Dadaşova da xeyli əmək sərf etmişdilər. Direktor Füzurə Quliyeva isə belə görüşlərin tez-tez keçirilməsinin əsas səbəbkarlarından biridir. 37 ildir F.B.Köçərli adına uşaq kitabxanasına rəhbərlik edən Füzurə xanım yoruldum demədən bu gün də fəal həyat tərzindən geri qalmır. Elə görüş günü də yol üstündə idi. Respublikamızın cənub bölgəsinə “Kitab karvanı” yürüşünü təşkil edərək sentyabrın 20-də yola düşəcəkdilər. Özləri ilə 1000-dən çox kitab götürərək Cəlilabad, Yardımlı, Masallı, Lerik, Astara rayonlarının kitabxanalarına bağışlamaq niyyətində idilər. Bir sözlə, kitabxanada həyat həmişə qaynayır. Bu qaynar həyatın bir günü də dediyimiz kimi Simax Şeydaya həsr olunmuşdu.

Burada hər şey uşaqlar üçün nəzərdə tutulub. Uşaqlara aid kitablar, jurnallar, disklər nağıl otağında onların yolunu gözləiyr. Burada hətta uşaqlarla psixoloqlar da işləyir. Kitabxana ilə tanışlıq zamanı L.İbrahimova bir maraqlı məqamı da diqqətə çatdırdı. Məlum oldu ki, Bakıda keçirilən “Eurovision-2012” musiqi yarışmasının iştirakçı dövlətlərinin Bakıdakı səfirlikləri ilə əlaqə saxlayıb uşaqlar üçün xeyli materiallar əldə ediblər. Hətta İtaliyanın Azərbaycandakı səfiri həmişə özü ilə gəzdirdiyi uşaq jurnallarını bu kitabxanaya hədiyyə edib. Bu, bir daha sübut edir ki, kitabxana yaşayır, fəaliyyət göstərir və kollektiv uşaqların dünyagörüşünün formalaşmasında əllərindən gələni əsirgəmir.

Elə uşaq şeirlərinin yaradıcısı olan Simax Şeyda ilə görüşün yüksək səviyyədə təşkil olunması bu kollektivin öz işinə böyük məsuliyyətlə yanaşmasının bariz nümunəsidir. Simax Şeyda, onunla gələn şair Musa Ələkbərli və həmçinin bu sətirlərin müəllifi həqiqətən də kitabxananın işindən və kollektivindən çox razı qaldı. Görüş zamanı isə məlum oldu ki, kitabxananın kollektivi həm də şeir sevən insanlardır. Kollektiv Simax Şeyda ilə görüşməyi çoxdan arzulayırdı. Bu barədə kitabxananın biblioqrafiya şöbəsinin müdiri Sevil Əhmədova da çox təsirli çıxış etdi və şairə olan səmimi münasibətlərini bir daha dilə gətirdi.

Bildiyimiz kimi, S.Şeyda səhhətində yaranmış problemlə əlaqədar son 20 ildir Almaniyanın Münhen şəhərində yaşayır. Şair hər il vətənə gəlir, qələm yoldaşları ilə və digər dost-tanışları ilə görüşür. Bu dəfəki gəlişində isə ёTəzadlar”ın yaxın dostu olduğu üçün biz də təşəbbüs göstərərək F.B.Köçərli adına kitabxanada belə bir görüşün keçirilməsi təklifini irəli sürdük və bu görüşə informasiya dəstəyi göstərməyi qərara aldıq. Təklifimizi isə kitabxananın direktoru Füzurə Quliyeva çox böyük həvəslə qəbul etdi və az vaxtda çox yüksək səviyyədə görüş keçirilməsinə nail oldu.

Tədbiri giriş sözü ilə bu sətirlərin müəllifi olaraq özüm açdım və görüşə gələn qonaqları təqdim etdim. Görüşdə mənimlə birlikdə yuxarıda da qeyd etdiyim kimi, gözəl şairimiz, Simax Şeydanın bir neçə kitabına ön söz yazmış, bir neçə kitabının isə redaktoru olmuş Musa Ələkbərli də iştirak edirdi. Mən giriş sözündə S.Şeydanın dağ yəhudisi olmasına baxmayaraq, Azərbaycana olan sonsuz məhəbbətindən, onun vətənin əsrarəngiz gözəlliklərinə həsr etdiyi şeirlərindən və əlbəttə, uşaqlar üçün yazdığı şeirlərin məziyyətindən söz açaraq məlumat verdim. Onu da qeyd etdim ki, Qarabağ mövzusu Simax Şeydanın uşaq şeirlərində çox incəliklə qələmə alınıb və bu şeirləri oxuyan uşaqlar mütləq vətənimizin Qarabağ dərdi haqqında dolğun məlumat alacaqlar. Bu da ki, balaca uşaqların vətənpərvər böyüməsində mühüm rol oynayır. Şair haqqında bir qədər də ətraflı məlumat verəndən sonra şair Musa Ələkbərliyə söz verildi.

M.Ələkbərli S.Şeydanın bir dağ yahudisi olaraq Azərbaycana olan sevgisindən və Azərbaycan ədəbi dilinin incəliklərini dərindən bilməsindən söz açaraq dedi:

- Simax Şeydanı lap çoxdan tanıyıram. Ancaq son 20 ildir Almaniyada yaşadığından əvvəlki illərdə olduğu kimi tez-tez görüşə bilmirik. Onu da etiraf etmək lazımdır ki, uşaq şeirləri yazmaq olduqca çətindir. Amma Simax Şeyda bunun öhdəsindən çox məharətlə gəlir. Onun şeirlərini uşaqlar çox asan və tez əzbərləyirlər. Onu da əlavə edim ki, Simax Şeyda Azərbaycan dilində o qədər təmiz, o qədər səlist və düzgün yazır ki, bir çox Azərbaycan şairləri ona həsəd aparır. Azərbaycan dilinin incəliklərini Simax Şeyda çox yüksək səviyyədə mənimsəyib ki, bu da şeirlərin tamam qüsursuz olmasında və uşaqların dilinə rahat yatmasında özünü göstərir. Simax müəllim əsasən uşaq şeirlərinin müəllifi olsa da, doğulub, boya-başa çatdığı vətəni Azərbaycana, yaralı yerimiz olan Qarabağa da çoxsaylı şeirlər həsr edib. Simax Şeyda həm də lirik şeirlər və qəzəllər müəllifidir. Bu gözəl insan haqqında çox danışmaq olar. Amma onun haqqında ən sanballı sözləri elə yazdığı şeirləri deyir. Biz bu gözəl insana hələ çox yaşamağı və yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzulayırıq.

Sonra tədbiri, demək olar ki, Osman Mirzəyev adına 190 saylı orta məktəbin 3 a sinif şagirdləri ələ aldılar. Kərimova Fatimənin, Məlikova Röyanın və Şamxorova Zöhrənin Simax Şeydanın Azərbaycan bayrağı, Bakı və Vətən haqqında şeirlərini çox ustalıqla söyləməsi bütün tədbir iştirakçılarını riqqətə gətirdi. Şagirdlər təkcə şeir söyləməklə kifayətlənmədilər. Onlar həm də “Simax baba” -deyərək müraciət etməklə şairə xeyli maraqlı, düşündürücü suallar ünvanladılar. Sualların hər birinə özünəməxsus səbrlə, təmkinlə və uşaqlara bir baba sevgisi ilə cavab verən S.Şeyda onların belə fəallığından əməlli-başlı təsirləndi. Balacaların sonda “Simax baba, bizə də şeir yazmağı öyrədə bilərsinizmi” -sualına şair belə cavab verdi: “Əlbəttə öyrədərəm. Amma bundan ötrü gərək siz şirin-şəkər balalar dərslərinizi yaxşı öyrənəsiniz. Müəllimlərin sevimlisi, məktəbdə isə nümunəvi şagird olasınız. Çoxlu kitablar oxumalısınız. Bütün bunlara əməl edəndən sonra siz də şeir yaza bilərsiniz. Yəqin o vaxta qədər Allahdan sizə bir az da xüsusi istedad verilər və siz onda gözəl şeirlər yazacaqsınız, mənim əziz balalarım”.

Tədbirin aparıcısı kimi mən də bu gül balalara və onları belə tərbiyə edən valideynlərə, həmçinin bu şagirdlərin hazırlanmasında böyük əmək sərf edən III “a” sinfinin rəhbəri Nərgiz Məmmədovaya təşəkkür edib, bir daha Simax Şeydanın vətən həsrətli şeirlərinə və vətənə olan sonsuz məhəbbətinə diqqət yönəltdim: “Bildiyimiz kimi, S.Şeyda vətəndən uzaqda, Almaniyada yaşayır. Buna baxmayaraq yorulmadan uşaqlar və vətən haqqında sevgilərini sətirlərə düzüb, yeni-yeni şeirlər yaradır. Vətən həsrətini isə Almaniyadan Azərbaycanın televiziya kanallarını, xüsusilə İctimai Televiziyada istedadlı və tanınmış jurnalist Yusif Günaydının aparıcısı olduğu “Qərib axşamlar” verilişinə baxmaqla bir qədər ovutmağa çalışır. Tez-tez bu verilişə telefonla qoşulan Simax Şeyda verilişin rəngarəngliyinə əlavə rəng qatır. Ancaq etiraf etmək lazımdır ki, vətəndən xaricə üz tutan soydaşlarımızın çoxsunda Simax Şeyda qədər vətən yanğısı yoxdur. Bu gün o yanğını qismən söndürmək üçün Simax müəllim qısa müddətə də olsa, doğma vətəndədir. Sevimli oxucularının qarşısında olması isə şairə ikiqat svinc və əlavə enerji bəxş edir. Ona görə də icazə verin indi də Simax Şeydanın özünü dinləyək, şeirlərinə qulaq asaq”.

Təbii ki, şair bu görüşdən çox məmnun idi. Ona görə də özü haqqında, ədəbiyyata, şeirə necə gəlməsindən, bu yolda ona dəstək olmuş insanlardan və uşaq şeirlərinin necə yaranmasından söhbət açdı.

- Mən bugünkü görüşü təşkil edənlərin, əziyyət çəkənlərin hər birinə sonsuz təşəkkürümü bildirirəm. Mən Oğuzda doğulmuşam, Gəncədə oxuyub, yaşamışam. Ona görə də bu yerlər mənə daha əzizdir. Ancaq Azərbaycanın hər bir guşəsi mənim vətənimdir və mən bunlarsız yaşadığım Almaniyada darıxıram. 13 yaşım olanda ilk dəfə “Geniş düzlər” adlı şeir yazmışdım. O vaxt Gəncədə Yazıçılar Birliyinin filialı var idi. Mənə dedilər ki, yazdığın şeiri get orada oxu. Getdim. Amma həmin gün şeir oxumadım. Xeyli müşahidə apardım ki, görüm kim necə yazır. Nəhayət, bir gün mən də şeirimi oxudum. O vaxt filialın rəhbəri olan rəhmətlik Altay Məmmədov şeiri çox bəyəndi. Sonra uşaqlar üçün şeir yazmağa başladım. Çünki yaşadığım yerin yanında bir uşaq bağçası var idi. Hər gün həmin uşaqlara tamaşa etməkdən zövq alırdım. Onların hər hərəkətini, danışığını diqqətlə izləyirdim. Ona görə də elə Altay Məmmədov da və digərləri də bildirdilər ki, məndə uşaq şeirləri yaxşı alınır. Və başladım uşaqlar üçün şeirlər yazmağa. Beləcə indiyə qədər uşaqlar üçün şeirlərdən ibarət 6 kitab nəşr etdirmişəm. Ancaq böyükləri də unutmamışam. Gəncənin özünə, Göygölə, Hacıkəndə, o cümlədən vətənimizin bütün dilbər guşələrinə şeirlər həsr etmişəm. Qarabağın işğal altında olması bir Azərbaycan vətəndaşı kimi mənim də qəlbimi göynədir. Ona görə də həm böyüklər, həm də uşaqlar üçün Qarabağa və Xocalıya aid çoxsaylı şeirlər həsr etmişəm. Daha nə deyim? Yəqin ki, məndən şeir gözləyirsiniz. Onu diqqətinizə çatdırım ki, mən bir neçə cərrahiyyə əməliyyatı keçirmişəm və bu səbəbdən çoxlu narkoz qəbul etməli olmuşam. Ona görə də yadımda çox şeir qalmır...

Bütün bunlara baxmayaraq Simax Şeyda həm uşaqlar üçün müxtəlif mövzuda, həm də böyüklər üçün lirik şeirlər söylədi. Şeirlər çox böyük alqışlarla qarşılandı. Mən də öz növbəmdə şairin uşaqlar üçün yazdığı və Şuşaya həsr etdiyi “Azad edək”, həmçinin Təbrizə həsr etdiyi “Salam Təbriz” şeirlərini söylədim.

Sonda söz F.B.Köçərli adına kitabxananın direktoru Füzurə Quliyevaya verildi. Füzurə xanım bügünkü görüşün həm uşaqların, həm də böyüklərin həyatında mühüm rol oynadığını diqqətə çatdıraraq dedi: “Belə görüşlər çox vacibdir. Uşaqlar onlar üçün şeir yazan şairi canlı görürlər. Bu isə onların yaddaşında əbədi qalacaqdır. Kitabxanamızın kollektivi belə tədbirləri keçirməkdə artıq püxtləşib. Müxtəlif şair və yazıçılarla görüşlər keçirmək bizdə ənənə halını alıb. Ona görə də bu görüşü təşkil edənlərə təşəkkür edirəm. Məktəblərin təzə açılması ilə əlaqədar görüşə çox uşaqları gətirə bilmədik. Ona görə də şairdən üzrxahlıq edirik. Amma söz veririk ki, növbəti il vətənə gəlişində şairlə keçirəcəyimiz görüş yalnız uşaqların iştirakı ilə olacaq. Bir daha Simax Şeydaya can sağlığı, uzun ömür və uşaqlar üçün yeni-yeni şeirlər yazmasını arzulayırıq”.

Bununla da uşaqların sevimli şairi Simax Şeyda ilə F.B.Köçərli adına uşaq kitabxanasında keçirilən görüş başa çatdı. İnanırıq ki, bu görüşlərin özü də gələcəkdə şairin yaradıcılığında yeni-yeni şeirlərə çevriləcək. Biz də qəzetimiz adından Simax Şeydaya uzaq Almaniyada yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzulayırıq.

Elçin MƏMMƏDLİ

Təzadlar.- 2012.- 22 sentyabr.- S.14.