Ürəklərdən keçən ömür yolu

Müsahibimiz Moskva şəhər 79 saylı klinikanın Endoskopik cərrahiyyə şöbəsinin müdiri, Rusiya Federasiyasının əməkdar həkimi, tibb elmləri doktoru professor Sabir Həbibovdur.

- Professor, ilk onu deyim ki, bir eloğlu - kəlbəcərli olaraq Sizin Rusiya kimi nəhəng bir ölkənin paytaxtında tibb sahəsində böyük uğur qazanmağınız bizi qürurlandırır. Sevinirəm ki, Azərbaycanımıza başucalığı gətirirsiniz. Vətəndən uzaqlarda - böyük bir ölkədə tibb sahəsində qazandığınız uğurlar məndə unudulmaz təəssüratlar yaradıb, Sizin kimi unikal cərrahiyyə əməliyyatları aparan istedadlı bir insanın keçdiyi həyat yolu ilə tanış olmuşam. Siz insanın öz əzmi, iradəsi ilə hər çətinliyin öhdəsindən gələcəyinə nümunə ola biləcək mənalı bir ömür yaşamısınız.

Ömür haradansa başlayan, haradasa bitən bir yoldu. Xoşbəxt o adamdır ki, onun ömür yolu ürəklərdən keçir. O iz, o yol itmir, ömürlərdə yaşayır. Sizin arzulara gedən yolunuz haradan başlayır?

- İnsanı tərbiyə edən, formalaşdıran ailədir, mühitdir. Doğulduğun ocağın, elin-obanın istiliyi, enerjisi, üstəlik nəsil-nəcabətdən gələn genetik kod çox şeyi şərtləndirir. Mən neçə adamdan eşitmişəm: Kəlbəcərdə doğulasan, şair, söz adamı olmayasan, istedadın olmaya, - bu, müşkül məsələdir. Deyilənlərdə böyük həqiqət var.

Kəlbəcər elə yerdi ki, burada yer də, göy də saflıqdı, gözəllikdi. Bu gözəlliyin qoynunda insan oğlu ancaq gözəllik, yaxşılıq, saflıq haqqında düşünür. Şübhəsiz ki, mənim arzulara gedən yolumun başlanğıcında bu doğmalıq, bu istilik, bu gözəllik dayanır. Həkim olmağıma səbəbsə unuda bilmədiyim o ağrılı, göynərtili, narahat günlərdir. Anamın tez-tez xəstələnməsi acı bir xatirə kimi hələ də qəlbimi ağrıdır. Qan təzyiqi deyilən o xəstəliyin məndə yaratdığı qorxunu, həyəcanı izah etməyə indi də çətinlik çəkirəm. Hər dəfə həkim dalınca qaça-qaça gedərkən ürəyimdə etdiyim duaları o bir olan Tanrı eşidirdi. İndi haqq dünyasına qovuşmuş İslam həkimin anamın təzyiqini ölçməzdən əvvəl və sonra səliqə ilə əllərini yumasına belə fikir verirdim. Ürəyimdə anama əzab-əziyyət verən bu xəstəliyin öhdəsindən gəlmək üçün böyüyəndə mütləq həkim olacağıma söz verirdim. Qəribədir, uşaqlıq illərimin xəyallarıyla mən dünyanı gəzib-dolaşmış, neçə-neçə sağalmaz dərdə əlac tapmışdım. Və sonralar həkim olmağımda bu ağrılı, unudulmaz anların böyük rolu oldu.

Mən Aşıq Şəmşir sənətini uşaqlıq illərindən sevirəm. Çünki o, bizim ailənin doğması idi. Atamla, dayımla dostluq edirdi. Bir-birlərinin xətrini çox istəyirdilər. Və uşaqlıq illərimdə Dədə Şəmşiri canlı olaraq görmək, səsini eşitmək arzum necə izaholunmaz bir hiss, duyğuydu. Aşıq Şəmşirin sazında, sözündə həmcəhət bir ilahi sirr vardı. Bunu hamı danışırdı. Anam laçınlı qızıdır. Dayım hər ay Murov dağına yaylağa gələndə Aşıq Şəmşir onun qonağı olarmış. Atamın və dayımın Aşıq Şəmşirlə bağlı söhbətləri qəlbimə elə hakim kəsildi ki, ustad sənətkarla tanış olmaq, onu görmək arzumu atama bildirdim. Və o gündən atam Dədə Şəmşirlə hər görüşünə məni də özü ilə aparardı. Hər görüşdə onun yanını kəsdirməyim, duzlu zarafatlarına, söhbətlərinə qulaq kəsilməyim ustad aşığın çox xoşuna gəlirdi. Saçımı sığallayır, “bu nə fəhmli baladı”, deyirdi. Onun Səməd Vurğunla bağlı söhbətləri az qala bir nağıla, əfsanəyə çevrilmişdi. Dədə Şəmşirin qeyri-adi səsini, uzaqlardan, çox-çox uzaqlardan gələn o kədərli səsi çox sevirdim. Saz Dədə Şəmşirin əlində od tutub yanırdı. Bunu görmək, duymaq lazım idi. O səsi dinlədikcə ürəyim sanki köksümdən çıxırdı. Sözün düzü, onunla şəxsi tanışlığıma görə tay-tuşlarım arasında çox öyünür, özümü göylərdə sanırdım.

Mənim aşıq sənətinin, belə demək mümkünsə, fanatı olmağımda Aşıq Şəmşir fenomeni böyük rol oynayıb. Bütün bunlara görə ilk növbədə aşıq sənətinin vurğunu rəhmətlik atama minnətdaram.

- Kəlbəcərdə doğulmaq, bu gözəl diyarın saf havasıyla nəfəs almaq həm də şeirə, aşıq sənətinə sövq-təbii bağlanmaq deməkdi. Ana südü ilə içilən saz, söz ahəngi, avazı, şirinliyi hər bir kəlbəcərlinin canında, qanındadır. Aşıq Şəmşir bu mənada Kəlbəcərimizin simvoludur. Dədə Şəmşir haqqında fikirləriniz mənim üçün maraqlıdır.

- Cəmilə xanım, Aşıq Şəmşirin bizim - vətəndən uzaqda olan hər bir kəlbəcərlinin qəlbində xüsusi yeri var. Çünki Aşıq Şəmşir adı Kəlbəcərlə qoşa çəkilən nadir insanlardandır. Elə şirin-şirin danışırdı ki, bu sözə, bu söhbətə bağlanmamaq olmurdu.

- O söhbətlərdən heç yadınızda qalanı varmı?

- Var, niyə yoxdu... Atam danışırdı ki, günlərin bir günündə Bərdəyə gedirdim. Yolüstü Tərtər rayonunun mərkəzindəki çayxanada çay içməli oldum. Çayxanada diqqətimi ağsaqqal, nurani, müdrik bir kişi cəlb etdi. Cavanlar onun söhbətinə diqqətlə qulaq asırdılar. Çayçıdan bu kişinin kim olduğunu soruşdum, dedi ki, məşhur adamdı, köhnə kişilərdəndi (təəssüf edirəm ki, o kişinin adı yadımda qalmayıb). O müdrik, məşhur adam Dədə Şəmşir istedadı haqqında danışırdı. Deyir ki, yay vaxtı dağın ətəyində alaçıq qurub dincəlirdik. Və iş elə gətirdi ki, bacım oğlunun toyunu yaylaqda eləyəsi olduq. Məclisi də Aşıq Şəmşir aparırdı. Toyun ən şirin yerində ustad aşıq necə zəngulə çəkdisə, otuzluq lampa xırpadan söndü. Yeddi gün, yeddi gecə davam edən toyda çalıb-oxuyan əfsanəvi aşığın səsinə dağ quşları yığışdı. Bu möcüzəni, bu sirri atam, həmişəki kimi, özünəməxsus bir bəlağətlə, şirinliklə danışırdı. O söhbətləri indi də unuda bilmirəm, gözlərim yaşla dolur.

Mən Aşıq Şəmşirin lent yazılarını hələ institutda təhsil alarkən toplayırdım. 1958-ci ildə yazdırdığı “Aşıq Valeh dastanı” ən çox sevdiyim və indi də qoruyub saxladığım əziz yadigarımdır. Bundan başqa, Dədə Şəmşirin “Sarıtel” müxəmməsinə, bayram havacatlarına dönə-dönə qulaq asıram. Onlar məni uşaqlıq, gənclik illərimə, Kəlbəcərlə, doğma evimizlə, ocağımızla bağlı günlərə qaytarır.

Aşıq Şəmşir bizim hər birimizin taleyində, ömründə, günündə yaşayan böyük, son dərəcə böyük şəxsiyyətdir. Bu həm də xalqımızın şərəfli tarixidir.

- Bəs vətənlə, el-obayla bağlı hansı duyğuları yaşayırsınız?

- Hara getsəm, vətən hissi, Azərbaycan, Qarabağ, Kəlbəcər duyğusu cismimdə, canımdadır. Xalqımın haqq işini getdiyim hər yerdə uca səslə müdafiə edir, mübarizə aparıram. Yer üzünü canlı orqanizm kimi təsəvvür etsək, ermənilər o canlı orqanizmin irinləmiş kor bağırsağıdır. Və o, nə vaxtsa kəsilib atılmalıdır. Mən xalqımın sabahına, işıqlı gələcəyinə, böyük qələbələrinə inanıram. Və o günü səbirsizliklə gözləyirəm.

Söhbəti yazdı:

Cəmilə ÇİÇƏK

Təzadlar.- 2013.- 28 dekabr.- S.15.