Aşıq Aslan
Kosalıya vida sözü...
Aşıq
Aslan Kosalının Allahın rəhmətinə
qovuşduğunu eşitdim. Bu xəbər ulu
Borçalının Qarayazı bölgəsindən gəldi.
Saza bir ömür könlünü verən, sözün dəyərini
göz bəbəyi kimi qoruyan, elin-obanın, yurdun müqəddəsliyinin
keşiyini hər zaman qeyrətlə çəkən bir ustadın
dünyadan köçməsi çox böyük bir itkidir.
Çox-çox
insanlar kimi, mən də bu dünyaya gözümü
açdığım gündən Borçalıdan
dünyaya boy göstərən ustadların sırasında həm
eşitmişdim, həm də görmüşdüm
aşıq Aslanı. Aşıq Alxan Qarayazılı kimi bir
ustaddan çox mükəmməl aşıqlıq dərsi
alan Aslan Kosalı olduqca püxtə və yetkin bir sənətkar
kimi eldə-obada tanındı. Hər kəsin bildiyi kimi, o
Xındı Məmmədlə, aşıq Əmrahla,
aşıq Sadıqla, aşıq Hüseyn Saraçlıyla,
aşıq Ariflə, aşıq Kamandarla, ən nəhayət,
aşıq Əhməd Sadaxlıyla, aşıq Məhəmməd
Sadaxlıyla, aşıq Nurəddin Qasımlıyla
ağır məclislər keçirmiş,
toylar-düyünlər yola salmışdı. O, bütün
ömrü boyu nə sözündə, nə sazında, nə
davranışında büdrəməmiş, doğruluğu
dost qapısı bilmişdi. Gənc aşıqların
yetişməsində, püxtələşməsində,
davranışında, özünün və sənətin dəyərinin
qorunmasında ömrünü vermişdi aşıq.
Mən
onun televiziya proqramlarındakı
çıxışlarını hər zaman izləmişəm,
yaxın günlərdə Türkiyənin TRT-AVAZ
proqramındakı Borçalı aşıqlarının
görüşünü çox böyük heyranlıqla
seyr etdim. Orada aşıq Aslanın ustadlığı yenə
göz önündəydi. Tarixi, kökü, soyu bu qədər
dərindən və yerli-yerində söyləməyi,
dünyaya car etməyi hər kəsə qürur verirdi.
Ümumiyyətlə,
aşıq Aslan Borçalının hər guşəsində
bütün ellərin həmişə özlədiyi bir
insanıydı. Son illərdə sazın ən ləyaqətli
və dəyərli bir təmsilçisi kimi, Borçalı
adından bütün türk dünyasını
dolaşırdı aşıq Aslan Kosalı. Dönə-dönə
Azərbaycanda, Qarsda, Ərzurumda İstanbulda,
Qazaxıstanın Alma-Ata şəhərində keçirilən
festivallarda və saz bayramlarında iştirak edib və getdiyi
hər yerdə bir ağsaqqal kimi yol göstərib,
böyüklük edib. Aşıq Aslan Kosalının
söylədiyi dastanlardan ibarət çox dəyərli bir
kitab Türkiyədə çap olunub. Onun söylədiyi və
tədqiqatçı-alim eloğlumuz Elxan Məmmədlinin
yazıya alıb Folklor İnstitutunun rəhbərliyi ilə
çap etdirdiyi Borçalı folkloru kitabı çap
olunub.
Aşıq
Aslan bir ustad aşıq olmaqla yanaşı, həm də
çox dəyərli söz ustadı kimi el içində hər
kəsin sevimlisinə çevrilmişdi. Tədbirlər
yaraşığı, məclislər bəzəyi olan
aşıq Aslanın dediyi olardı həmişə. O, bir
iman əhliydi, könlü haqqa, meyili həqiqətəydi həmişə.
Aşıq
Aslanın Qarayazıda keçirilən 80 illik yubiley təntənəsi
onun hansı dəyərlərə sahib olduğunu bir daha təsdiqləyirdi.
Doğrudan da bir ustadın ustadlığı hər kəsin
ürəyincə və könlüncə olanda nə gözəl
duyğular yaradırmış. Kaş, hər yerdə insanlar
öz səmimiyyətini saz səmimiyyətinə uyğun
yaşada biləydi.
Aşıq
Aslanın öz şeir yaradıcılığı və
sazbəndliyi haqda ayrıca danışılmalı və
yazılmalıdır. Onun şeirləri - ustadnamələri,
qoşma və gəraylıları çox kamil bir qələm
əhlinin yaradıcılıq nümunəsidir. Onun çap
olunmuş şeirlər kitabı dediklərimizi bir daha təsdiqləyir.
Bir sazbənd kimi də aşıq Aslan çox uğurlu bir sənətkarıydı.
Onun düzəltdiyi və ya şirmayıyla bəzədiyi
sazların hər biri gözəl əsər kimidi. O düzəltdiyi
sazları hədiyyə olaraq insanlara
bağışlamağıyla da yaddaşlara yazılıb.
Sinəsi
dastanlarla, nağıllarla doluydu aşıq Aslanın.
Çap üzü görməmiş yüzlərlə
dastan, nağıl, rəvayət, məzəli sözlər,
şeirlər onun yaddaşındaydı. Bunlar da nə
söyləməklə bitərdi, nə yazmaqla. Hər
aşığam deyən kəs də dastan söyləmək
gücündə ola bilməz. Aşıq Aslan
dövrünün ən gözəl dastan söyləmək
qabiliyyəti olan ustadlarından idi. Onun haqqında yazmaq
üçün xeyli vaxtdır hazırlaşırdım.
Bunu da çox yaxşı bilirdim ki, belə bir ustadla
üz-üzə oturub dərdləşmək o qədər
asan deyil. Amma yenə cüzi də olsa, bir şey yazmaq
üçün can atırdım. Heyif ki, bu mənə qismət
olmadı.
Aşıq
Aslanın ölüm xəbəri bir an içində internet
səhifələrində bütün dünyaya yayıldı.
Bu xəbər məni də sarsıtdı. Bir an içində
qərar verdim, onu son mənzilə uğurlayanlar arasında mən
də olmalıyam. Oldum da! Bütün gecəni Bakıdan
Borçalıya necə yol gəldim, özüm də bilmədim.
Ağır elli Kosalı kəndində son yolçuluğa
çox böyük hörmət və izzətlə
uğurlandı bu böyük ustad. Onun bir ömürdə
qazandığı qarşısına
çıxmışdı. Eşidən-bilən qanad
açmışdı ustadın vida mərasiminə.
Aşıq Aslan Kosalı adında bir ustadın əbədiyyətə
uğurlanması başa çatdı. Allah rəhmət eləsin!
Gülllü Tomarova,
Bakı-Qarayazı-Kosalı-Bakı
Təzadlar.- 2015.- 13 yanvar.- S.15.