Qayğıkeş müəllim, əsl ziyalı, müdrik ağsaqqal

İnsan həyatı maraqlı olduğu qədər də mürəkkəbdir. Dünyamız bərqərar olduğu vaxtdan bu günə kimi yaranışımıza sevinirik, yaşayırıq, gördüklərimizi duyuruq, tamaşa edirik, günü-günə calayaraq çalışırıq.

Hamımızda dünyanın tarixi ilə bağlı məlumatlar var və bu mənbəyə söykənərək irəli gedirik. İnsanın Yer kürəsinə endirilməsindən sonra Ulu Tanrının şəfaətləndirdiyi neçə-neçə peyğəmbərlər olmuşdur. Minilliklər boyu seçilmiş müqəddəslərimiz də bu fani dünyadan köçüb gediblərsə, daha adi bir insan nə düşünə bilər? Amma ortaq bir fikrə gələndə elə bu dünyanın sirli olması insanı yaşadır. Dünya möcüzələrini bilsəydik daha uzun müddət yaşamağa ehtiyac olardımı? Deməli, yaşamaq istəyimizin kökündə böyük arzular dayanır, buna baxmayaraq, istəklərimiz verilmiş ömür payını yaşamağımızın sonu ilə nəticələnir. Kimimiz dünyanı təhlil edirik, gözlərimizlə dünyanı gəzinti edirik, kimlər də bu dünya həyatına əlavə gözəlliklər gətirmək istəyir - istər elmi, gözəl əməli, istərsə də qurub yaşatmaq istəyi ilə.

Hər birimiz əhatəmizdə dünyanın əşrəfi sayılan yüzlərlə insanı tanıyırıq, bəziləri ilə tanışıq, yaxın qohumluq əlaqələrimiz var, bəziləri ilə birgə əmək fəaliyyətini davam etdiririk. Amma bu da aydındır ki, hər bir insanın özünəməxsus xarakteri, dünyaya baxışı, həyat yolunda bir-birini əvəzləyən addımlarından qalan izləri də təkraredilməzdir. Çox uzun bir dövrü yadda saxlaya bilməsək də, ən azı baba-nənələrimizin, ata-analarımızın həyat yolunu, bu varlıqların bizlərə miras qoyub getdiyi, bəxş etdiyi adət-ənənələrlə, ədəb-ərkanlarla yaşamalıyıq, gələcək nəsillərə ötürməliyik, necə ki, dünya həyatı yaranışdan bu günə qədər inkişaf edərək gəlib çıxmışdır.

Həyatda elə insanlarla rastlaşırıq ki, həqiqətən də dünyaya gəlişləri ilə ata-anaya, bacı-qardaşlara sevinc gətirir, gələcək fəaliyyətləri ilə bütöv bir millətin tərəqqisinə xidmət edirlər. Xalqının tərəqqisinə xidmət edən elm adamları ilə, vətənini müdafiə edən sərkərdələrlə, dünyanı dərk etməyə ilk addımlarımızı atmaqda valideynlərimiz ilə yanaşı, saçlarını ağardan müəllim peşəsini daşıyan insanlarla həmişə fəxr etmək, qürur duymaq lazımdır. Həyatımızı gözəlləşdirən bütün peşə sahiblərinin hamısının yaradıcısı Ulu Tanrıdır, tərbiyə edərək ərsəyə çatdıran isə müəllimdir. Nə qədər tarixi şəxsiyyətlər, hökmdarlar, qazanılmış nailiyyətlər, mövcud olmuş nə varsa, hamısının üzərində müəllim imzası var və bunun əlavə heç bir təsdiqinə ehtiyac yoxdur.

Bəzi düşüncələrimi oxucularla bölüşərkən məsuliyyətli olmağımı başa düşərək müqəddəs peşə sahibləri haqqında söz deməyimin heç də asan olmadığını bilirdim, lakin bütün canlı həyatını Azərbaycanın təhsil sisteminə sərf etmiş, mənim də müəllimim olmuş böyük elm fədaisi, fenomen düşüncə, idarəetmə qabiliyyətli insan haqqında həyat xatirələrimi qələmə almağı özümə şərəf saydım. O, sözün əsl mənasında böyük İnsandır, vətənini sevərək millətini hər zaman yüksəkdə görmək istəyir, bir müəllim olaraq, xalqın övladlarının həyatını elmlə bəzəmək üçün ömrünü şam kimi əritdi. Bəli, xoşbəxt o insandır ki, ona bəxş edilmiş həyatı şərəflə yaşasın, özündən arxaya çevrilib baxanda əbəs yerə yaşamadığını öz gözləri ilə görə bilsin, dünya həyatını və əbədiyyət dünyasını bəzəyəcək gözəl əməl sahibi olsun. Bax, bu yüksək keyfiyyətlərə malik oldu O. Onun həyat yollarına nəzər saldıqda hər birimiz üçün nümunə sayıla biləcək bir ömür yolunu şərəflə addımlayaraq, yaşayan ağsaqqal olaraq elimizi fəxarətli edən bir insanla bir zəmanədə yaşamaq həm sevindirici, həm də örnək olacaq tarixi bir hadisədir desəm, səhv etmərəm. O, çətinliklərə sinə gərdi, addım-addım irəlilədi, həyatın sınaqlarına dözdü, Ulu Tanrı da ona uzun ömür, şərəfli həyat yolu qazandırdı. Özünün dediyi kimi, uşaqlıq illəri heç də asan keçmədi, 11-12 yaşlarında ikən atasının yanında əllərinin qabarı ilə zəhmət məktəbi keçdi, odlu-alovlu 1941-1945-ci illər müharibəsi dövründə doğulduğu kənddə xışla yer əkdi, buğda yetişdirdi, sünbüllərdən dərz bağladı. Qadağalara baxmayaraq, ac qarınları doyuzdurmaq üçün başsız qalmış ailələrin uşaqlarına ərzaq boğçası çatdırdı - atası Köçəri kişinin məsləhət və dəstəyi ilə. Bax, bu zəhmət, çətin bir dövr onu tərbiyə etdi, eyni zamanda ucaltdı. Xatirələrində qeyd etdiyi kimi, bir uşaq olaraq uşaqlıq dövrünün şən şıltaqlığını yaşaya bilmədi, amma yaşadığı ömür payı ilə fəxr etdi O. Mənə elə gəlir ki, hər bir dövrün özünəməxsus çətinliyini qəbul etdiyimiz kimi, yaxın keçmişimizdə yaşayan insanlar da çətinliklərlə rastlaşıblar. XX əsrin ortalarında həyat heç də asan olmayıb, bugünkü inkişaf, dəyişikliklər o zamanlar əlçatmaz idi. Elə buna görə də dövrün çətinlikləri ilə yaşayan insanlarımıza bugünkü gözəl həyat Ulu Tanrının bəxşidir, dövlət başçısının apardığı xarici və daxili uğurlu siyasətin nəticəsidir. Təəssüf ki, vətənimizin daxilində torpaq həsrəti hələ də davam etməkdədir. Qarşımda onun haqqında və şəxsi imzasıyla yazılmış bir neçə kitab, qələmə alınmış publisist yazılar, ona həsr olunmuş poema olduğu üçün daha əlavələrə ehtiyac olmadığını başa düşürəm, lakin qələmindən süzülən tarixi yazılar ömür yolunu vərəq-vərəq açaraq bizlərə - gənc nəslə qiymətli tarixi irs olaraq təqdim etdiyinə görə minnətdarlığımı bildirməyi özümə borc bilirəm. O, sözün əsl mənasında müəllimdir, minlərlə orta məktub məzununun attestatına 54 il ərzində imza atan məktəb direktoru olmuşdur, həyat yolu təcrübə məktəbi sayılan minlərlə insanın qəlbində sağlığında ucalmış əsl ziyalı, övladlarına ata, şagirdlərinə tərbiyəçi, xalqına sədaqətlə xidmət edən vətəndaş, el-obasına ucalıq gətirən azərbaycanlıdır. Yaxşı xatırlayıram, hələ Sovetlər birliyi dövründə Novruzlu kənd orta məktəbinin ümumi zalında hər səhər şagirdləri bir yerə toplayar, onların dərsə davamiyyəti, geyim-keçimi, sağlamlığı haqqında ilkin məlumatları öz iti baxışları ilə seyr edər, şagirdləri salamlayaraq dərs otağına yola salardı. Onun bütün şagirdləri bu əziz müəllimini heç zaman unutmayır. Harada olursa-olsun, onunla görüşməyə, bu gözəl şəxsiyyətlə salamlaşmağa can atırlar. Maraqlıdır ki, müstəqil dövlətimizin Konstitusiyasında dövlət dili olan Azərbaycan dilinin tədrisi həm də onun müəllim kimi bütün həyatını əks etdirir. Həm məktəb direktoru, həm dil-ədəbiyyat müəllimi, eyni zamanda ictimai tədbirlərin təşkilatçısı və iştirakçısı olmaq asan vəzifədirmi? Həmişə onunla fəxr etmişəm, irsinin davamçısı olmağa çalışmışam. Lakin təəssüf etməli məqamlar da xatirimdən çıxmır. Necə ola bilər ki, eyni bir sahəyə fasiləsiz rəhbərlik edən, hər bir cəhətdən yetkin, kamil bir şəxsiyyətə daha məsul vəzifələr etibar edilməyib? Çox maraqlıdır ki, zamanında təkcə vəzifə xatirinə deyil, xalqına, millətinə daha böyük xeyir verə biləcək savadlı, istedadlı, dünyagörüşlü kadrlar lazımi məsul işlərə təyin edilməyəndə, bunun ziyanı sonrakı nəslin taleyində bir boşluq yaradır, eləcə də mütərəqqi fikrin müasir inkişafın aparıcısı qapalı, qaranlıq bir mühitdə qalmış olur. İti düşüncəyə, çevik idarəçilik qabiliyyətinə, yüksək mənəvi keyfiyyətlərə malik təcrübəli kadrlara daha məsul vəzifələrin tapşırılmamasının sonrakı dövrlərdə necə təəssüfedici bir mənzərə yaratdığının dövrümüzdə də bir daha şahidi oluruq.

Bugün bizimlə bir dövrdə yaşayan, dövlətçiliyimizə sədaqətlə xidmət edən ağsaqqal, müdrik ziyalımızın vaxtilə yaşadığı rayonda sıxıntılarla, çətinliklərlə üzləşərək işlədiyinin şahidi olmuşam, amma müstəqil Azərbaycan dövlətinin prezidenti İ.H.Əliyevin onun əməyini yüksək qiymətləndirməsi haqq-ədalətin təsdiqi kimi tarixə düşdü, öz müqəddəs peşəsinin ən ali rütbəsinə layiq görüldü. “Sağlığında qiymət verin insanlara” - deyən Cabir Novruzun kəlamları hamımızın həyat yolunda maneələr yaratmaq istəyənlərə yaxşı mesajdır. Unutmaq lazım deyil ki, bir zaman kiminsə əmək fəaliyyətinə, istedadına, bacarığına əngəl yaradanlar nə vaxtsa daxili peşmançılıq hissi keçirirlər.

Bəli, o, hər zaman məğrurluğunu qorudu, əyilmədi, sınmadı, çətin və şərəfli həyat yolunda qalib oldu, onun inkişafını istəməyənlərə isə pis adlar qismət oldu. Həyat ona uzun ömür, gözəl ailə, fəxr ediləsi övladlar bəxş etdi. Atası kimi övladları da təhsilimizə, iqtisadiyyatımıza xeyir verəcək kadrlar kimi bu gün Azərbaycan dövlətinə xidmət edirlər. Bundan da böyük xoşbəxtlik olarmı? Ömrünün ahıl yaşında möhkəm yaddaşa malik olaraq yaşadığı regionun 100 illik bir tarixini xatırladaraq neçə-neçə kitablar yazdı, istər bütöv Azərbaycanımızın, istərsə də, doğma el-obasının, elm adamlarının, rəhbər işçilərinin, əmək adamlarının canlı tarixini kitablarında əks etdirdi, özündən sonrakı nəsil üçün bir tarixi güzgü olacaq əsərlər məcmuəsini yaratdı. Jurnalist Elbar Şirinovun onun haqqında 2007-ci ildə yazdığı “Müəllim ömrü” kitabı işıq üzü gördü, 2009-cu ildə isə növbəti kitabı - “Kamillik zirvəsi” Rəşid Behbudov adına Dövlət Mahnı Teatrında keçirilən yubiley gecəsində iştirakçılara paylandı.

2011-ci ildə “Yurd yeri”, 2013-cü ildə “Həyat hekayələri”, 2015-ci ildə “Ömür deyir yaşa hələ” kitabları müəllimimin imzasıyla çap olundu. 2015-ci ildə ona “İşığın övladı” poeması həsr olundu. Kitabların hər birində böyük pedaqoqun həyat yolu necə ardıcıllıqla öz əksini tapmışdısa, eləcə də onun bugünkü gənc nəslin tərbiyəsinə tövsiyə, məsləhət, nəsihətləri heç zaman aktuallığını itirməyəcək. Nizami Gəncəvinin

Həmişə dünyada yaxşılıq axtar,

Yaxşı ad almaqda əbədiyyət var!

- misraları onun keçdiyi ömür yoluna çox gözəl yaraşır. Dostluqda sədaqətli, qohumluqda mehriban, yaşadığı ömür payında xeyirxah, şagirdlərinə qayğıkeş müəllim olmağı bacaran əsl azərbaycanlı, ziyalı insan, müdrik ağsaqqal Səlim Köçəri oğlu Əzimov haqda düşüncələrimi oxucularla paylaşarkən qeyd etməliyəm ki, onun dekabrın 31-də 86 yaşı tamam olur.

Ulu Tanrı insan üçün nəyi məsləhət bilibsə, o da tale qismətidir. Amma arzu edərdim ki, Səlim müəllim növbəti doğum gününü Ağdamda - Novruzlu kəndində qeyd etsin. Amin!

Dərin hörmətlə,

şagirdi Sabit Əzimov

P.S. Hörmətli Səlim müəllim, «Təzadlar» qəzetinin kollektivi anadan olmağınızın 86 illiyi münasibətilə təbrik edir, sizə möhkəm cansağlığı, tükənməz yaradıcılıq enerjisi, həmişə sədaqətli dostların əhatəsində olmağınızı arzulayır. Evinizdən yaxınlarınızın, əzizlərinizin səsi, hərarəti və diqqəti əskik olmasın. Sizə əziz, doğma Qarabağda, Ağdamda, Novruzluda firavan və xoşbəxt günlər diləyirik!

Yubileyiniz mübarək olsun!

Təzadlar.- 2016.- 6 yanvar.- S.11.