"Özümüzü
kəsən qılınc" Türkiyədə şok
yaratdı
Bəxtiyar Vahabzadənin o zəif
vücudu ilə etdiyi çıxış türklərin
milli ruhunu elə coşdurmuşdu ki, alqış sədalarından
zal titrəyirdi
Xəbər
verdiyimiz kimi, Respublika Akademik Milli Dram Teatrı bu günlərdə
Türkiyədə qastrol səfərində olmuşdur. Teatr türk
dünyasının böyük şairi Bəxtiyar Vahabzadənin
"özümüzü kəsən qılınc"
tamaşası ilə türk seyrcilərində böyük
coşqu yaratmışdır.
Quruluşçu rejissoru xalq artisti Ağakişi Kazımov, bəstəkarı Cavanşir Quliyev olan bu uğurlu səhnə əsəri türklərin qədim Göytürk dövlətinin yaranmasından, fəaliyyətindən bəhs edir. Əsərdə ustad şair və dramaturq Bəxtiyar Vahabzadə fakt olaraq sübut edir ki, nə qədər öz qılıncımız düşməni yox özümüzü kəsəcək, türk böyük ola bilməyəcək. Türkün gücü, türkün böyüklüyü onun birliyindədir. Budur əsərin qayəsi.
Akademik Milli Dram Teatrının aktyor heyəti isə tamaşanın öhdəsindən layiqincə gəlmiş və Türkiyənin Kayseri, Ankara şəhərlərində böyük tamaşaçı auditoriyası qarşısında məharətini və Bəxtiyar Vahabzadənin söz-sənət gücünü göstərmişdir.
***
...Maraqlı məqam
ondan ibarətdir ki, hər tamaşadan qabaq ədəbiyyatımızın
canlı klassiki Bəxtiyar Vahabzadənin
çıxışı yazılmış lent göstərilmiş
və ustad şair zalda əyləşən türk
tamaşaçılarına birbaşa müraciət
etmişdir... Müraciətində ustad şair səhhəti
ilə bağlı Türkiyəyə gedə bilmədiyini,
lakin qəlbinin onlarla birgə olduğunu və bütün
türklərə sevgilərinin
çatdırılmasını söyləmişdir. Bəxtiyar
müəllimin çıxışı ayaqüstə
alqışlarla qarşılanmışdır...
Bütün bu
uğurların səbəbkarları- aktyorlarımızla, həmçinin
Akademik Milli Dram Teatrının direktoru Maqbet Bünyatovla görüşdük. Söhbətimiz
zamanı diskə yazılmış səhnələrə
birgə tamaşa etdiyimiz həmin təsirli
görüntülər o qədər maraqlı və
qüruryaradan idi ki, bir anlığa özümüzü türk seyrciləri ilə birgə
hiss etdik.
Beləliklə, həmsöhbətimiz
teatrın direktoru Maqbet Bünydtov, truppa müdiri Elmar Məmmədov
və aktyorlardır "özümüzü kəsən
qılınc" tamaşasının aparıcı
aktyorlarından Mubi Tərxan rolunun ifaçısı xalq artisti
Rafiq Əzimov, Gur Şad rolunun ifaçısı xalq
artisti Nurəddin Mehdixanlı,
Erkin rolunun ifaçısı əməkdar artist Elxan
Quliyevdir.
- Maqbet müəllim, Azərbaycan Milli Dram
Teatrının təmirdə olduğunu bilirik. Buna baxmayaraq,
teatr öz fəaliyyətini uğurla davam etdirir. Ona görə
də istərdik ki, əvvəlcə təmirin
gedişatı və nə vaxt başa çatacağı barədə
teatrsevər oxucularımıza məlumat verərdiniz, sonra
keçərik əsas mətləbə.
- Bildiyiniz kimi, cənab
Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə teatrlara
xüsusi qayğı göstərilir. Artıq "Kukla
teatrı" təmirini başa vurub, istifadəyə verilib.
Rus Dram Teatrı da gözəl təmirdən sonra
qapılarını tamaşaçıların üzünə
açıb. Cənc Tamaşaçılar Teatrı martda təmirini başa vuracaq. Həmçinin
bizim Akademik Milli Dram Teatrında da çox ciddi əsaslı təmir
işləri gedir. 1973-cü ildən bəri teatrda bir dəfə
də olsun əsaslı təmir işləri görülməyib.
Təmirdən qabaq Fransadan, Avstriyadan, Almaniyadan, Türkiyədən
bu işin mütəxəssisləri layihəyə cəlb
olunsalar da Avstriya mütəxəssislərinin layihəsi
dövlət başçısı səviyyəsində bəyənildi.
Texniki avadanlıqlar Avstriya və Almaniyadan gətirilib. 2008-ci
ilin iyun ayından təmirə başlanılıb.
Teatrın akustikası,
səsgücləndiriciləri, radio və s.
avadanlıqları kompleks şəkildə dəyişdiriləcək.
İş həddindən artıq çox olduğu
üçün təmir bir az uzanacaq. Ona görə də yəqin
ki, 2009-cu ildə də qastrol tamaşaları və səyyar
tamaşalar ilə fəaliyyətimizi davam etdirəcəyik.
Zalın
tamaşaçı tutumu olduğu kimi qalacaq. Təbii ki, yeni
oturacaqlar, səhnə avadanlıqları gətiriləcək.
Bir sözlə, tam yeni formada, müasir standartlara cavab verən
ən baxımlı teatr olacaq.
- Maraqlıdır, siz
teatra direktor təyin olunanda bəziləri dedilər ki, Maqbet
Bünyatov teatrdan uzaq adamdır.
Lakin sonralar məlum oldu ki, məhz sizin sayənizdə
Milli Dram Teatrı inkişaf etməyə başladı və
artıq teatrın səsi ölkənin hüdudlarından kənardan
gəlir. Buna necə nail oldunuz?
- Elə söz deyənlərin,
görünür teatrdan xəbərləri yoxdur. Mən
ömürümün 26 ilini teatrda
işləmişəm. İlk dəfə Kukla
Teatrından başlamışam. Sonra Musiqili Komediya
Teatrında sərəncamçı direktor, 70-80-cı illərdə
elə bu Akademik Milli Dram Teatrında sərəncamçı
direktor işləmişəm. Ona görə də bu teatr mənə
çox doğmadır. Qorbaçovun dövründə
keçmiş mədəniyyət naziri Zakir Bağırov mənə
dedi ki, gəl sirkə rəhbərlik elə və oranı
bir az milliləşdir... Həmin vaxt sirkdə işləyənlərin
çoxusu erməni idi. Ona görə də Moskvanın
tabeliyində olsa da sirkə uzun illər rəhbərlik elədim.
Axırda da yenə kollektivin istəyi ilə bu teatra gəldim.
Bir sözlə, bu teatr mənə doğma ocaqdır. Təvazökarlıqdan
uzaq olsa da deyirəm bu gün teatr işini məndən
yaxşı bilən varsa gəlsin qabağa...
- Maqbet müəllim,
Türkiyədə Bəxtiyar Vahabzadənin
"özümüzü kəsən qılınc"
tamaşası ilə böyük uğur
qazanmısınız. Maraqlıdır, niyə məhz Bəxtiyar
Vahabzadə yaradıcılığına müraciət
etdiniz? Nəhayət, niyə məhz həmin əsərlə
türk tamaşaçılarına hesabat verəsi oldunuz?
- Teatrımızın
qastrol səfərləri barədə bir az məlumat vermək
istərdim. Biz hələ ötən ilin yayından Türkiyədə
keçirilən açıq teatr festivalında Elçin Əfəndiyevin
"Qatil" tamaşası ilə iştirak elədik. Yenə
də Elçin Əfəndiyevin "Arılar
arasında" və Əli Əmirlinin "Mesenat" əsəri
ilə Kazan şəhərində qastrolda olduq. Daha sonra yenə
də Türkiyənin Trabzon şəhərində 16 ölkənin
iştirakı ilə keçirilən beynəlxalq festivalda
iştirak elədik. Burada gürcü dramaturqu İlya
İossilyaninin "Kaş araba aşmayaydı"
tamaşasını nümayiş etdirdik, sonra Konya şəhərinə
dəvət olunduq. Bunların ardınca Ankaraya dəvət
aldıq.
Bu şəhərlərdə
Elçin Əfəndiyevin"Arılar arasında"
tamaşası ilə çıxış etdik və
çox uğurlu alındı. Repertuarımızda olan 30
tamaşadan 5-ni türkdilli respublikalara və dövlətlərə
disk şəklində göndərdik. Yəni seçimi
onların öhdəsinə buraxmışdıq. Hansı
tamaşanı seçsələr bizə məlumat verəcəklər
və biz də bu dəvətləri qəbul edəcəkdik...
Biz internetdə belə bir məlumat da oxuduq ki, Kayserinin
böyük şəhər bələdiyyəsi
başkanı Mehmet bəydən soruşublar ki, bu ili necə
başlamaq istəyirsiniz? O, da belə cavab verib:"...Bizim
arzumuz budur ki, Bəxtiyar Vahabzadənin
"özümüzü kəsən qılınc"
tamaşası ilə öz mədəniyyət işlərimizi
quraq."
Biz də həmin saytdan
istifadə edib, ora bir faks göndərdik ki, bizim
repertuarımızda Bəxtiyar Vahabzadənin
"özümüzü kəsən qılınc" və
"Fəryad" tamaşaları var. Onlar da
"özümüzü kəsən qılınc" əsərini
istədiklərini bildirdilər...
- Türkiyənin Bəxtiyar
Vahabzadəyə böyük sevgisinin olduğunu bilirik. Elə
bu sevginin nəticəsidir ki, ötən ilin noyabrında
İzmir şəhərində böyük bir prospektə
ustad şairin adı verilib. İndi siz Bəxtiyar Vahabzadəyə
türklərin sevgisinin canlı şahidi olmusunuz. Xahiş
edirik, həm də bu tamaşadan qaynaqlanan və şairə
olan böyük türk sevgisi barədə təəssüratlarınızı
bölüşəsiniz.
- Məlumat üçün deyim ki, Türkiyəyə getməmişdən qabaq biz video operatorla Bəxtiyar müəllimgilə qonaq getdik. Bildirdik ki, sizin əsəri Türkiyəyə aparırıq və türk tamaşaçılarına arzu və istəklərinizi söyləyin. Bəxtiyar müəllim də türk tamaşaçılarına ona göstərdikləri sevgi və sayğılara görə minnətdarlığını bildirərərək qeyd etdi ki, bu əsərlə mən də sizin yanınızdayam və bu əsərin arxasında mən dayanıram, teatrın kollektivi dayanır.
Bu müraciəti orada, özü də hər tamaşadan qabaq səsləndirmişik və türklər onu ayaqüstə, alqışlarla qarşılayırdılar. Mən bir daha əmin oldum ki, Bəxtiyar Vahabzadə türk dünyasının əvəzedilməz ustad şairidir. Bəxtiyar müəllimin çıxışına ayaqüstə o qədər əl çalıb alqışladılar ki, onları əyləşdirə bilmirdik ki, tamaşaya başlayaq.
Bəxtiyar Vahabzadənin o zəif vücudu ilə etdiyi çıxış türklərin milli ruhunu elə coşdurmuşdu ki, alqış sədalarından zal titrəyirdi. Tamaşa başa çatandan sonra türk seyrçiləri yenə də belə gurultulu alıqışlarla aktyorlarımıza təşəkkürlərini bildirirdilər. Verilən gül-çiçək dəstələrindən aktyorlar az qala görünməz olurdu... Tamaşadan sonra isə bizə ziyafət verildi. Gecə saatlarında verilən ziyafətdə xahiş etdilər ki, Bəxtiyar Vahabzadənin şeirlərindən söyləyək. Burada aktyorlar Nurəddin Mehdixanlı, Laləzar Mustafayeva, İradə Ağasıbəyli, Hacı İsmayılov Bəxtiyar müəllimin müxtəlif mövzulu şeirlərini elə məharətlə söylədilər ki, məclis iştirakçıları olan Kayseri bələdiyyəsinin başkanı, mədəniyyət müşaviri, Kayserinin prokuroru və digərləri dəhşətə gəldilər. Ziyayət məclisi Bəxtiyar Vahabzadənin şeir gecəsinə çevrildi. Ramiz Məlik isə canı və qanı ilə türkçülüyə bağlı olan və elə buna görə də Sibirə sürgün olub orada da dünyasını dəyişən Hüseyn Cavidin "İblis" əsərindən İblisin monoloqunu çox ustalıqla söylədi. Məclis iştirakçıları heyrətə gəldilər.
Açığı, onlar bizim ədəbiyyatımız barədə çox az bilgiyə malikdirlər. Bircə Bəxtiyar Vahabzadəni yaxşı tanıyırlar. Ancaq millətçilik və türkçülük yolunda can qoyan Mikayıl Müşfiqi, Cəfər Cabbarlını, Hüseyn Cavidi, Səməd Vurğunu, Məmməd Arazı, Xəlil Rzanı... yaxşı tanımırlar. Bilmirlər ki, belə qyrətli yazarları Sovet rejimi susdurub, məngənədə sıxıb... Rejimin əlindən salamat qalan və ədəbiyyatımızın indi sağ qalan canlı əfsanəsi- ustad Bəxtiyar Vahabzadədir. Onun 1961-ci ildə yazdığı və Azərbaycanın parçalanmasına həsr olumuş "Gülüstan" poemasının üstündə şairin başına nə oyunlar açdılar... Biz bütün bunlar barədə məclis iştirakçılarına müfəssəl məlumat verdik və çox təəssüfləndilər ki, belə yazarları indiyə qədər dərindən tanımayıblar...Bir sözlə, bu dəfəki səfərimiz Bəxtiyar Vahabzadə əsərinin qüdrəti ilə bir daha uğurlandı. Bunlara görə ustad şairimizə, görkəmli dramaturqumuza minnətdarıq. Türkiyədə isə deyirdilər: siz xoşbəxtsiniz ki, Bəztiyar Vahabzadə kimi dahi şairiniz var...
- Deməli, Bəxtiyar Vahabzadənin şeir gecəsini də ekspromt olaraq təqdim etmisiniz. Bəs Kayseri və Ankara şəhər rəsmiləri tərəfindən Bəxtiyar şeirləri necə qarşılandı?
(Ardı
var)
Elçin Məmmədli
Təzadlar.- 2009.- 12-14 fevral.- S. 4.