“Həmişə şagirdin qiymətləndirilməsində çətinlik çəkirəm”

“Məktəbdə bu gün ən çox diqqət çəkən və maraq kəsb edən kurikulumla bağlı məsələdir”

Nəzakət Məmmədova: “Fənn kurikulumu dövlət tələbinə uyğun olaraq şagirdin bilik, bacarıq və vərdişlərini inkişaf etdirmək məqsədi daşıyır”

Yeni dərs ilinin başlamasına sayılı günlər qalıb. Dərslər hələ başlamasa da, artıq müəllimlər iş başındadırlar. Məktəbə gedərək yeni dərs ili üçün hazırlıqlar görürlər. Elə müsahibimiz Heydər Əliyev adına liseyin müəlliməsi Nəzakət Məmmədova kimi. Yeni dərs ili ərəfəsində Nəzakət xanımdan müsahibə götürdük. 25 ildən çoxdur ki, müəllim kimi fəaliyyət göstərən Nəzakət xanım hərzamankı kimi dərslərə həvəslə hazırlıq gördüyünü deyir. O həm də deyir ki, işə həvəs, sevgi olmasa uğur gələ bilməz. Ona görə də 25 ildən çoxdur ki, hər yeni dərs ilini ilk dəfə məktəbə gedən şagird kimi böyük həvəslə gözləyir. Onu da əlavə edim ki, Nəzakət müəllimə 2010-cu il prizedentin sərəncamı ilə “İlin ən yaxşı müəllimi” müsabiqəsinin qalibi olub. 2012-ci ildə Azərbaycan Respublikasının qabaqcıl təhsil işçisi döş nişanı ilə təltif edilib. 2014-cü ildə isə Beynəlxalq Ətraf mühitin mühafizəsi və ekologiyası olimpiadasının bürünc medalçısı olub.

- Artıq yeni dərs ilinin başlamasına az müddət qalıb. Yeni dərs ilinə hazırlıq başlayıb?

- Bəli, artıq müəllimlər işə başlayıblar. Hər bir müəllim yeni dərs ili üçün hazırlıqlar edir. Sinif otaqlarının tərtibatında dəyişikliklər edilir, yeni dərs ili üçün istifadə ediləcək materiallan sinifə yerləşdirilir. Yuxarı siniflərə keçirilmiş şagirdlərlə əlaqə saxlanılır. Dərs ilinin sonunda tədris göstəriciləri müvəffəqiyyətli olmayan şagirdlərə əlavə məşğələlər keçirilir. Və onlara zəif qavradıqları mövzular yenidən aşılanır. Müəllimlərimiz fənn kurikulumuyla bağlı keçirilən kurslara gedirlər. Hətta bəzi müəllimlərimiz ödənişli özəl kurslara da gedirlər ki, yeni tədris metodikasını daha yaxşı mənimsəsinlər. Liseyimizdə hamı bir nəfər kimi öz işinə məsuliyyətlə başlayıb və yeni dərs ilinin başlamasını səbrsizliklə gözləyirik.

- Kurikulum kurslarına müəllimlərin maraqlı olması özünü təkmilləşdirmə ilə bağlıdır, yoxsa günü tələbidir?

– Günün tələbi deyərdim. Əvvəllər təlim kursları keçirilməyə başlayanda əsasən orta yaşın nümayəndələri olan müəllimlər bu işə həvəssiz yanaşırdılar. Amma indi vəziyyət tamam başqadır. Artıq bu ildən 7-ci siniflər də daxil olmaqla tədris proqramları fənn kurikulumunun standartlarına uyğun yazılmış dərsliklərlə keçiriləcək. İstər-istəməz o dərslərlə işləmək üçün müəllim özündə yeni metodikanı öyrənməyə ehtiyac duyur. Artıq onu heç kəs təlim kurslarında iştirak etməyə məcbur etmir. Sentyabırn 3-dən etibarən liseyimizin əksər müəllimləri təlim kurslarında iştirak edirlər.

- Təhsildə hər il müəyyən islahatlar aparılır. Bu təhsil ilini müəllimlər hansı yeniliklərlə qarşılayırlar?

– Məktəbdə bu gün ən çox diqqət çəkən və maraq kəsb edən kurikulumla bağlı məsələdir. Bundan böyük islahat nə ola bilər? İllərdir başqa metodla tədris aparmışıq. Konkret tələblər əsasında yalnız proqram materialları öyrədilib. İndi isə dərs metodikası və dərsliklər tamamilə dəyişdirilib. Fənn kurikulumu dövlət tələbinə uyğun olaraq şagirdin bilik, bacarıq və vərdişlərini inkişaf etdirmək məqsədi daşıyır.

- Neçə ildir müəllimə olaraq çalışırsınız?

- 25 ildən çoxdur.

- Həmin illərdən bəri hər ili təhlil etsək təhsildə nələr dəyişdi?

– Mən Heydər Əliyev adına liseydə biologiya müəlliməsi işləyirəm. Öz üzərində işləyən, hər bir yeniliyə açıq olan yenilikçi bir insan kimi bu dəyişikliyi çox da hiss etmirəm. Çünki illərdir ki, mən metodikamda onsuz da bu üsullardan istifadə etmişəm. Öyrətməyin yolları elə də çox deyil. Məsələn, qardaş Türkiyənin məktəb və liseylərində çoxdandır ki, dərsliklər bizim tələb duyduğumuz qaydada yazılır. Mən həmişə o dərsliklərə müraciət etmişəm. Kurikulum islahatı məktəbdə öz təsirini aydın şəkildə göstərir. Şagirdlər dərslərdə passiv dinləyici deyil, fəal iştirakçıya çevriliblər. Məsələn, hər hansı yeni mövzunun tədrisindən sonra onlara sərbəst iş tapşırılır. Uşaqlar çox həvəslə internet resurslarından istifadə edərək dərslikdə olmayan bir çox yeni məlumatlar toplaya bilirlər. Bu da onların fənnə olan marağını artırır.

- Biologiya fənnini tədris etmək üçün əlinizdə yetərli məlumatlar var?

– Liseyimiz Bakı şəhərində hətta deyərdim ki, respublikamızda kifayət qədər yüksək nəticələri və nüfuzu olan tədris ocaqlarından biridir. Bunun bir səbəbi də liseyimizə rəhbərlik edən, öz işinin fədaisi respublikanın əməkdar müəllimi olan Fikrət Xəlilovdur. Bu xüsusiyyətlərə malik olan insanın rəhbərliyi altında işləmək müəllim kollektivinə qürur verir. Liseyimizdə dərslərdə mövzuları tədris etmək üçün kifayət qədər əyani vəsaitlər, materiallar və şərait vardır. Liseyimiz artıq 4 ildir ki, elektron jurnal sisteminə keçib. Hər bir sinif otağı kompüterlə təmin olunub.

- Biologiyaya maraq nə dərəcədədir?

– Aşağı sinif şagirdlərində təbiətə, bitki, heyvan aləminə maraq böyükdür. Yuxarı siniflərə gəldikdə isə dərslərin nisbətən çətinləşməsi və qeyri-təmayüllü siniflərdə biologiya fənninə ayrılan dərs sayının azalması çətinlik yaradır. 10-11-ci siniflərdə həftədə bir saat olmaqla keçirilən və kifayət qədər çətin və mürəkkəb olan bir fənni sevmək və sevdirmək asan deyildir.

- Şagirdlərin qiymətləndirilməsini hansı qaydada aparırsız?

– Uzun illərdir orta məktəbdə müəllim kimi çalışıram. Amma həmişə şagirdin qiymətləndirilməsində çətinlik çəkirəm. Birincisi, hər mövzudan sonra şagirdin biliyini qiymətləndirmək və bununla da onu rübün sonunda veriləcək yekun qiymətini müəyyən etmək doğru deyildir. Öyrədənin öz öyrətdiyini qiymətləndirməsini doğru hesab etmirəm. Verilən qiymət subyektiv ola bilər. Amma müasir qiymətləndirmə daha doğru nəticəni göstərir.

- Oxumayan şagirdi stimulla dərs oxumağa cəlb etmək olur?

– Bu faktı danmaq olmaz ki, bəzən şagirdin dərsə marağı müəllimlə olan münasibətdən, müəllimin nüfuzundan qaynaqlanır. Şagird müəllim münasibətləri bu işdə çox önəmlidir. Müəllimin peşəkarlığı da əsas yer tutur. Zəif oxuyan, dələduz şagirdlərlə münasibətdə daha həssas yanaşmaq lazımdır. Onlara elə iş tapşırmaq lazımdır ki, özlərini göstərə bilsinlər. Özlərini kollektivdən ayrı hiss etməsinlər.

-Müəllimlər artıq test üsulu ilə işə qəbul olunur. Siz bu üsulu doğru addım hesab edirsiz?

- Nə qədər imtahan vermək olar? Mən artıq imtahana ehtiyac duymuram. Bu mənim şəxsi fikrimdir. Ali məktəbə imtahan verib daxil olub, universiteti bitirib, imtahanla da diplom alıb. Daha sonra imtahana ehtiyac görmürəm.

- Gənc müəllimlər haqda danışaq. Onlar şagirdə materialı tamamilə çatdıra bilirlərmi?

– Əvvəllər belə idi ki, kim hansı ixtisası seçirdirsə, ora sənədlərin təqdim edirdi. O dəqiq qərarlaşdırırdı ki, hansı ixtisası oxumaq istəyir. Test üsulu ali məktəblərə qəbul qaydalarının üstünlükləri ilə yanaşı, mənfi cəhətləri burada təzahür edir. Artıq sənəd seçimi arzu və istəkdən deyil, bəzən sadəcə topladıqları baldan asılı olur. Əksər abituriyentlər istədikləri ixtisasa daxil olmayanda əlacsızlıqdan müəllimliyi qəbul edirlər. Belə müəllimlərdə isə sənətə sevgi gözləmək olmaz.

- Şagirdləri məktəbdə maarifləndirmək lazımdır ixtisaslarını öncədən seçsinlər?

– Müəllim olmaq istəyən azdır. Buna bu gün müəllimin cəmiyyətdəki nüfuzu və mövqeyi təsir edir. Çox az şagird ibtidai sinif müəllimi olmağı özü arzulayır. Digər fənnlərin müəllimi olmaq istəyənlər isə demək olar ki, son illərdə rast gəlinmir. Müəllimliyi sevə-sevə seçənlər azdır. Səbəb yəqin ki, əmək haqqı və dolanışıqdır.

- Yeni dərs ilində sizə uğurlar aruzlayıram. Bu dərs ilində nələri arzulayırsız?

- Çox böyük həvəslə artıq dərs ilinin başlamasını gözləyirik və hazırlaşırıq. Bu hazırlıq bizim içimizdən gəlir. Buna görə də hər gün böyük həvəslə biz məktəbə gedirik. Yeni dərs ilində hər şeyin qaydasında olmasına çalışırıq. Müəllimlər çox fədakardırlar və onları qiymətləndirmək lazımdır. Biz həyatımızı şagirdlərə həsr edirik. Bildiyimizi onlara öyrədirik. Amma biz öz işimizi görməklə yanaşı, həm də onların gələcəyi üçün bunları edirik. Çünki məktəbdi bitirdikdən sonra onlar müstəqil həyata atıldıqları zaman məktəbdə öyrəndikləri hər bir bilik onlar üçün lazımlı olacaq. Biz əziyyət çəkirik Müəllimlərin dəyərini bilmək lazımdır. Hər kəsi də qarşıdan gələn yeni dərs ili münasibətilə təbrik edirəm. Bütün şagird və müəllimlərə yeni dərs ilində bol uğur arzulayıram.

Aygün Asimqızı

Üç nöqtə.-2014.- 6 sentyabr.- S. 9.