Mirzə Cəlil təəccüb içində

(hekayə)

Əllərində güclü bioenerji olduğunu təsadüf nəticəsində biləndə əvvəlcə özünün də inanmağı gəlmədi. Bundan başağrısından əziyyət çəkən dostunun oğlunun sayəsində duyuq düşmüşdü. Uşaq atasına dostu onun başını sığallayanda ağrılarının azaldığını demişdi. Həmin uşağı bu xəstəlildən birdəfəlik xilas etməklə məşhurlaşdı. O, qısa müddətdə neçə-neçə sağalmaz xəstəyə şəfa verdi. Kasıbların qəpiyinə də göz dikməzdi. Varlılardan isə əməlli-başlı zəhmət haqqı alırdı. Qapısını döyənlərə etiraz edə bilmədiyindən yaman yorulur, çox vaxt əldən düşürdü. Günlərin birində yenə tamam heysizdi. İştahı qaçmışdı. Şam yeməyindən də imtina etdi. Özünü verdi yumşaq qoltuqlu kürsüyə, gözlərini zillədi televizora. Cənnət haqqında maraqlı veriliş gedirdi. Artıq axşam saat 11-i göstərirdi. Azca keçmiş ağırlaşan göz qapaqları kipləşdi, körpə uşaq tək şirin yuxuya getdi.

Yuxuda gördü ki, o, hamının ən yaxşı halda xəyalında canlandırmağa çalışdığı behiştin heyrət doğuran bir guşəsindədir. Bu təkrarolunmaz mənzərəni doyunca seyr etməyə macal tapmamış kimsə onu bağrına basdı. Qohum-qardaşa, dost-tanışa oxşamasa da, həmin şəxs ona çox doğma gəldi. Tələm-tələsik yaddaşını qurcaladı. Qarşısındakı filankəs də sual dolu nəzərlərini yamanca ona dikmişdi. Qeyr-ixtiyari “Mirzə Cəlil” deməyi ilə kişinin gözlərindən gildir-gildir göz yaşlarının yanaqlarına yuvarlanmağı bir oldu.

- Çox mütəəssir oldum, deməli, unudulmamışam?!.

- Siz nə danışırsınız, axı, Sizin kimi dahiləri unutmaqmı olar?!. Siz bizim ədəbiyyatımızın peyğəmbərlərindənsiniz!!! Sizin ərmağan qoyub getdiyiniz nadir sənət nümunələri bu gün də çox karımıza gəlir. Əksəriyyətini də elə bil indiki dövr üçün yazıbsınız!?.

- -Minnətdaram, onu da ərz eləyim ki, Azərbaycanın yenidən müstəqilliyinə qovuşması mənim də ruhumu şad eləyib. Vur-tut bir neçə ildir ölkəmizin müstəqil olmasına baxmayaraq, sevincimin həddi-hüdudu yoxdur... Bu dəfə Allah qorusun!!! Səndənsə təvəqqem var, yəqin sözümü yerə salmazsan?!.

- Əstəgfürullah, ağzım nədi?!.

- Elədisə, oğul, əvvəlcə sırf təsadüfən Yaponiyada şahidi olduğum hekayəti səbrlə dinlə... Sonra iltimasımı yetirəcəm...

- Buyurun, Mirzə...

- Oğul, son illərdə tez-tez doğma Vətənimizin oxşamasını istədiyim inkişaf etmiş ölkələrdə oluram. Yayda sonsuz həsəd apardığım Yaponiyadaydım. Tükənməz heyrətlə bənzərsiz Tokioya tamaşa edirdim. Milli meyarlarımızı əsas götürməklə xəyalımda məhəllə-məhəllə Bakını yaponsayağı yenidən qurmağdaykən qulağıma doğma dilimizdə səslər gəldi. Qanrılıb baxanda gördüm ki, indiki dilnən desək, Azərbaycandan iki nazir və iş adamlarından ibarət bir qrupdur. Söhbətlərindən anladım ki, respublikamıza xarici sərmayə cəlb etmək üçün gündoğar ölkədə konfransa qatılıblar. Eləmədim tənbəllik, onlarla birlikdə mən də başladım gəzintiyə.Təbii ki, onlar bundan xəbərsizdilər. Xeyli gəzib-dolaşandan sonra nazir həmyerlilərimdən biri, daha çox çöl-bayır görəni yoldaşlarını gətirdi gözqamaşdıran göydələnlərdən birinin qarşısına : - Dostlar, dediyim yer buradır. Qalxacağıq göyün yeddinci qatına. Bu binanın damında böyük meydança var. Tokio büsbütün əzəməti ilə olacaq ovcumuzun içində. Oradakı restoranın da tayı-bərabəri yoxdur. Necə lazımdır, kef çəkəcəyik.

Bu iaşə obyektindəki rahatlığa və xidmətin səviyyəsinə həqiqətən söz ola bilməzdi. Həmin hündür nöqtədən nağıla bənzər Tokio insana təkrarolunmaz ovqat bəxş edirdi. İri monitorda nümayiş etdirilənlər də böyük maraq doğururdu. İdarəetmə pultunda əyləşən rejissorun dörd bir tərəfdə quraşdırılan minikameralar vasitəsilə restoranda dincələnləri tez-tez ekranda əks etdirməsi isə əlavə canlanma yaradırdı. Arzu edənlər haqqını ödəmək şərtilə videolenti də əldə edə bilərdilər. Əksər müştərilər bu imkandan yararlanırdılar. Heyrətimə güc gəlib nəzərlərimi həmyerlilərimdən ayırmamağa çalışırdım. Əsl məzhəkə də elə bundan sonra başladı. Hələ gəzintidəykən bu yüksək mənsəb sahiblərinin bəzilərinin başına şahlıq quşunun göydəndüşmə qonduğunu artıq təxmin eləmişdim. Onların nəinki dillərinə, eləcə də, ürəklərinə nələri gətirdiklərini kifayət qədər duymaq iqtidarında olduğumdan hər şey mənə əsasən aydın idi. Hər halda qərarımda tələsməməyi qət eləmişdim. Soydaşlarımdan biri xamlığı və dağarlığı ilə diqqəti lap çox çəkirdi. Qısa müddətdə dolayı yollarla nazir vəzifəsinə “yüksələn” bu şəxs ağzını açmağı ilə özünü tamam lağlağı vəziyyətdə qoyurdu. Di gəl, lovğalığından az qalırdı çatlaya. Düzü, ona yazığım gəlirdi. Elə bilirdi ki, sözün əsl mənasında yüksək vəzifəli məmurdur ki, var... Bu fürsəti fövtə verməyən nazir yoldaşı onu yamanca xamlamışdı. Elə o biriləri də ondan bir o qədər geri qalmırdılar. Ona züy tutmaqdan yorulmurdular. Həmin çoxbilmiş həmyerlimizin vaxtilə komsomol xəttilə əməlli-başlı “məktəb keçdiyi” gün kimi aydın idi. El dili ilə desək, it oynadanın biriydi. Əslində, nazir vəzifəsinə yüksəlməsində də uzun illər ərzində komsomol sıralarında müxtəlif vəzifələrdə çalışarkən əldə etdiyi zəngin təcrübə həlledici rol oynamışdı... Bir sözlə, soydaşlarım necə lazımdır, deyib-gülməkdə, istirahətdəydilər.

Elə ki, çeşidbəçeşid ləziz yeməklərdən dadıb, yüz-yüz nuş etdilər, kefləri yamanca duruldu. Bir-birindən ləziz yapon təamları ilə dolu süfrəni dördgözlə diqqətdə saxlayan, gülünc sualları və “müdrik kəlam”ları ilə dostlarına doyunca gülüş bəxş edən hərifin növbəti tapıntısı lap göydəndüşmə oldu. O, çoxbilmişcəsinə: - Ayə, bu yaponlar yamandılar da, qardaş. Göyün yeddinci qatında da televizorla canlı yayım yapıllar. Əşi, yeri gəldi, gəlmədi sinəmizə döyürük ki, biz də varıq. Çətin bunlara çataq...

Yoldaşlarının “ böyük diqqətlə” onu dinləmələrindən daha da cürətlənən nazir bir az da üstünə qoydu: - Bilirsiniz nə var... Az qala unutmuşdum, gərək canlı yayımda ermənilərin iç üzünü açıb bu zavallı yaponlara göstərəm. Axı, buralar bizdən xeyli uzaqdır, bunların çox şeydən əməlli-başlı xəbəri yoxdur. Başqa söhbət ola bilməz, gərək açam sandığı, tökəm pambığı...

O, üzünü onu xamlamaqdan həzz alan yoldaşına tutub: - Qardaş, sən ingilis dilində alababat qırıldayırsan. Bu yaponların da ki, hamısı ingiliscəni bilməmiş olmazlar... Di, tərpən, vaxt itirmə. Bunlarla dil tap, xərci nədir lələşin boynuna. Başa sal, mütləq canlı efirdə mənə 15-20 dəqiqə yer ayırsınlar.

Ötən səfərlərində yol yoldaşının yekəxanalığından, özünəvurğunluğundan qədərincə bəhrələnən dostu növbəti fürsəti də boş buraxmadı. O, süfrə arxasındakılara ustalıqla işarə elədi ki, nəbadə cınqırınızı çıxarasınız.

Eləmədi tənbəllik, özünə işgüzar və xoşməramlı görkəm verib yollandı içəri, pultdakıların yanına. İnsanların ürəyinə girməyin şakəriydi. And-aman elədi ki, buraya dostunun doğum gününü qeyd eləməyə yığışıblar. Bu restoranda keçirdikləri mənalı anları əks etdirən kaseti ona hədiyyə eləmək istəyirlər. Di gəl, o da iki ayağını dirəyib bir başmağa ki, mütləq buradaca 15-20 dəqiqəlik müsahibə verib, ürəyini boşaltmalıdır. Neynəyək, kişinin doğum günüdür, özü də yubileyidir, xatirinə dəyə bilmərik, gərək yol tapıb vəziyyətdən çıxmaqda siz bizə kömək göstərəsiniz. Əlavə elədi ki, yubilyarın Yaponiyaya xüsusi məhəbbəti olduğundan hələ Sovet dövründən doğum günlərindən birini burada keçirməyi əhd eləyibmiş. Kişi indi arzusuna çatıb. Bu sözlər yaponların ürəyinə yağ kimi yayıldı. O, xüsusilə son “tapıntısı”nı sadəlövh yaponlara necə ustalıqla sırıdığından həzz aldı. Beş dənə yüz dollarlığı da zəhmət haqqı kimi kassaya köçürəndən sonra razılığa gəldilər. Dostcasına xahiş elədi ki, bəs kişinin ürəyi Vətən dərdi ilə doludur, ona görə birinci sualı elə Qarabağdan verməyiniz məsləhətdir, tərcüməni də özüm edəcəm.

O, yaponlar hazırlaşana kimi qayıdıb dostundan 5 min dollar qopardı. Hələ üstəlik onun boynuna minnət də qoydu ki, bəs, buralarda yaman bahalıqdır, yaponları da bu qiymətə güclə razı saldım.

Azca keçmiş mikrofon quruldu. Hərə öz yerini tutdu. Özünə tumar verən həmyerlimiz yenilməz dağ görkəmi aldı. Qarabağa aid sual kişini yamanca yerindən oynatdı, erməniləri bir atəşə tutdu ki, gəl-görəsən, başladı o dəyyusların atasını yandırmağa. Xeyli him-cimdən sonra yalnız bir neçə cümləni alayarımçıq tərcümə eləməyə imkan verdi. Sonra onu dayandırmaq mümkün olmadı. Ekranda özünü gördükcə coşdu, nə coşdu... Ərz elədi ki, bəs, daşnaklar 20 faiz torpağımızı tutublar, bir milyondan çox qaçqın və məcburi köçkünümüz var, ən böyük soyqırımı Xocalıda törədilib. Bundan başqa ondan konkret heç nə eşitmədim. Bütün restorandakıların diqqəti bizdəydi. Mat-məəttəl qalmışdılar. Kişi düz 20 dəqiqə doğma ana dilimizdəcə az qala hikkəsindən ürəyi yerindən çıxacaq vəziyyətdə monoloq söylədi. Düz 20 dəqiqənin tamamında yapon “jurnalist” alnından puçurlanan təri silib mikrofonu yığışdırdı. Kişini yubileyi münasibətilə təbrik edib, kasetin dalınca getdi.

Dostları onu bəh-bəhə tutub, olmazın təriflər yağdırdılar. Çinar görkəmi alan “qəhrəman” tam ciddiyyəti ilə bildirdi ki, gərək bu barədə mütləq Baş nazirə də məlumat verə.

- Əşi, nəyə lazım, adam təvazökar olar?!.

- Mən istənilən ciddi addımım barədə mütləq hökumətə məlumat verməyi öz vəzifə borcum bilirəm. Xüsusilə, bu iş siyasətlə, Vətənlə bağlı olanda. Bir də ki, rəsmilərdən kimsə təsadüfən buradakı canlı yayımın şahidi olub bunu Baş nazirə çatdırsa, qalaram kişinin yanında gözü kölgəli. Düzü, elə sizin özünüzə də bir o qədər etibarım yoxdur...

Söhbətin bu yerində altdan-altdan, bic-bic gülüşən və kefdə-damaqda olan həmyerlilərimdən ayrıldım.

Həmin hadisə yaddaşımda özünə yaman yer elədi. Maraq mənə sakitlik vermirdi. Elə hey fikirləşirdim görəsən, doğurdanmı, Baş nazir kişinin bu “qəhrəmanlığından” xəbər tutdu, ya yox?!. Nəhayət ki,özümü saxlaya bilmədim, marağım məni üstələdi. Özümü verdim həmin olayda canfəşanlıq göstərən nazir soydaşımızın yuxusuna. Birbaşa keçdim mətləbə: - Qardaş, marağımı heç cür boğa bilmirəm. Dostunuzdan nə xəbər?!. O, “canlı yayım” barədə Baş nazirə məlumat verdi, ya yox?!.

Elə bil, himə bəndmiş, zalım balası uğunmaqdan bir təhər oldu. Handan-hana dilləndi: - Səfərin səhərisi günü katibəm mənə bildirdi ki, bəs, Baş nazir telefonla səninlə danışmaq istəyir. Tezcə barmağımı dişlədim?!. Zənnimdə yanılmamışdım. Sən demə, haradansa bu “müsibətdən” xəbər tutan Baş nazir mənəcən artıq yol yoldaşlarımızdan birinə zəng edibmiş, o da məni nişan verib. Deyib ki, bu məsələni daha dəqiq mən bilirəm... Çıxış yolu qalmadığından həqiqəti etiraf eləməli oldum.

Bunu eşidəndə yerimdəcə donub qaldım. Yenə də inanmağım gəlmədi. Düzü, nazirin qurub-quraşdırmaqda peşəkarlığının Yaponiyada canlı şahidi olduğumdan onun yuxuda mənə söylədiklərinə tam inana bilmədim?!. Neçə vaxtdır, yenidən sakitliyim pozulub. Bax, sənin yuxuna girməyimin əsl səbəbi də elə budur. Beləki, sən bunu dəqiqliyi ilə öyrənə bilrəsən. Necə? Yanına ağır xəstə gətirənlərin xeylisi “yuxarılar”dandır. Təkid eləsən, başqa yolları qalmayacaq, məcbur olub öyrənəcəklər. Bu, onlar üçün bir içim su kimi bir şeydir. Məni də başa düş, indiyəcən bir-birindən qəribə yüzlərlə hadisənin şahidi olmuşam, amma, beləsinə hələki rast gəlməmişəm... Özü də 21-ci əsrdə... Təvəqqe edirəm, köməyini məndən əsirgəməyəsən... Yaxın vaxtlarda yenə sənə pənah gətirəcəm, mütləq dəqiqləşdir ha...

Azad Müzəffərli

Xalq Cəbhəsi.- 2015.- 20 avqust.- S.12