Azərbaycançılıq - dövlətçilik və vətənpərvərliyi özündə birləşdirir

Vətənpərvərlik insanın daxilindən, ruhundan gələn bir hiss kimi öz dövləti, tarixi vətənilə onun sıx bağlılığı deməkdir. Vətənpərvərlik mahiyyəti vətənə məhəbbət və öz şəxsi maraqlarını vətən yolunda qurban verməyə əsaslanan emosional bağlılıqdır. Bu bağlılıq həm də özünün mənsub olduğun millətin etnik, mədəni, siyasi və tarixi xüsusiyyətlərinə arxalanan milli hissiyyat və ya milli qürür kimi də hallanır. Burada vətəninin xarakterini və mədəni incilərini qorumaq və özünü bu keyfiyyətlərlə millətin başqa üzvləri ilə tanımaq, vətənin və öz xalqının marağını qorumaq da vətənpərvərlik keyfiyyətlərinə aiddir.

Vətənpərvərliyin tarixi kökündə min illər boyu yaşamış, möhkəmlənmiş, öz ana torpağına, dilinə və adət ənənələrinə bağlanmış dövlətçilik durur. Millətin və dövçiliyin formalaşması şəraitində vətənpərvərlik onun inkişafının ümumimilli anlarını əks etdirən ictimai düşüncənin tərkib hissəsinə çevrilir. Vətənpərvərlik hər bir şəxsin öz ölkəsinin müdafiəsinə qalxmaq, onun müstəqilliyini qorumaq, inkişafına kömək göstərmək istəyidir. Bizim hər birimiz üçün vətənpərvərlik xalqımıza, dövlətimizə şərəf gətirən vətəndaşlıq mövqeyimizdir.

Azərbaycanlı olmaq ən əvvəl doğma torpağı , vətəni sevmək, onun adını hər yerdə uca tutmaq, bu yolda həqiqətən də cəfakeş olmaq deməkdir. Xalqımızın yetirdiyi böyük şəxsiyyətlər, vətənsevər övladlar bunun nümunəsini gələcək nəsillərə göstərmişlər. Böyük vətənpərvər azərbaycanlılar bu cür həyat yaşamışdır. Tarixi şəxsiyyət Heydər Əliyevin hələ sovetlərin total beynəlmiləlçilik mühitində doğma xalqı, vətəni üçün etdiklərini yada salmaq kifayətdir. O dövrün bəlli siyasi-ideoloji, idarəçilik çərçivələrində ölkəmizi müttəfiq respublikalar arasında ön sıralara çıxarmaq, xalqımızın şan-şöhrətini (tarixini, mədəniyyətini, elmini, sənətini, ədəbiyyatını) tanıtmaq azərbaycanlı adını, vətənpərvərlik missiyasını ən yüksək səviyyədə doğrultmaq demək idi. SSRİ-nin bir çox şəhərlərində görkəmli şəxsiyyətlərimizin yubileylərinin keçirilməsi, onlara abidələrin qoyulması, küçə və meydanlara adlarının verilməsi, Bakının dünyanın müxtəlif şəhərlərilə qardaşlaşmasını təşviq etmək, bu zəmində xaricdə Azərbaycanı təbliğ edən tədbirlərin təşkili və s. Heydər Əliyevin vətənpərvər azərbaycanlı kimi xidmətlərinin bir hissəsidir.

H.Əliyevin Azərbaycana rəhbərlik etdiyi zamanda milli ideya məfkurəsi səviyyəsinə yüksəltdiyi azərbaycançılıq məfkurəsi də dövlətçilik və vətənpərvərliyi özündə birləşdirir. O, öz çıxışlarında bu məqamı tez-tez vurğulayırdı: “Milli ideologiya nədən ibarətdir? Birinci, dövlətçilik. Dövlətçilik Azərbaycanın müstəqilliyini, ərazi bütövlüyünü qoruyub saxlamaqdır, Azərbaycanın müstəqilliyini möhkəmləndirməkdir. Dövlətçilik hər bir vətəndaşın qəlbində olmalıdır. Ona görə hər bir vətəndaş vətənpərvərlik hisslərilə yaşamalıdır”.

Heydər Əliyevin böyük vətənpərvər kimi tarixdə qalacaq xidmətlərindən biri də azərbaycançılıq məfkurəsinin ölkəmizin milli zənginliyini, etnik müxtəlifliyini bir araya gətirməsidir. Bu məfkurənin digər mühüm missiyası dünya azərbaycanlılarının, müxtəlif ölkələrdə yaşayan həmvətənlərimizin birlik və həmrəyliyinin təmin olunmasıdır. Sovet Azərbaycanına rəhbərlik etdiyi vaxt nəhəng SSRİ –də həmvətənlərimizin bir araya gəlməsinə, təşəkkül tapmasına mümkün dəstək verir, bu prosesi həmişə təşviq edirdi. O, müstəqil Azərbaycanın Prezidenti olduqdan sonra bu fəaliyyəti dövlətimizin xarici siyasətinin prioritet istiqamətlərindən birinə çevirdi. Xaricdəki soydaşlarımızla görüşlərdə onları yaşadıqları ölkədə fəal mövqe tutmağa, ictimai-siyasi proseslərə, işgüzar həyata nüfuz etməyə, bununla bərabər, tarixi vətəni unutmamağa, azərbaycanlı kimliyini, xalqımızın mədəniyyətini, milli-mənəvi dəyərlərini tanıtmağa, Azərbaycan həqiqətlərini dünyaya çatdırmağa çağırırdı.

1994-cü ilin fevralında o, Londonda azərbaycanlı icmasıyla keçirdiyi görüşdə demişdi: “Vətəndən kənarda yaşayan soydaşlarımızın ürəkləri gərək daim Azərbaycanın nəbzi ilə bir vursun. İndi bizim müstəqil dövlətimiz var. Deməli, harada olursan – ol, Azərbaycanın müstəqilliyi haqqında, Azərbaycan xalqının bu günü və gələcəyi haqqında düşünməlisən”. Sonrakı illərdə dünyadakı azərbaycanlı diasporunun təşkilatlanması istiqamətində görülən işlər, azərbaycançılığın xaricdəki həmvətənlərimizi birləşdirən ortaq dəyərə çevrilməsi onun həmin nəsihətinin həyata keçdiyinə gözəl nümunədir.

Bu gün Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün bərpa edilməsi, ölkəmizin məruz qaldığı işğala son qoyulması ölkə vətəndaşları kimi, dünya azərbaycanlılarının da ortaq hədəfi, ortaq məsələsidir. Siyasi baxışından, yaşadığı yerdən asılı olmayaraq, bütün azərbaycanlılar bu məsələdə həmrəydirlər. Vətənpərvərlik insanın daxili, mənəvi zənginliyi olmaqla yanaşı, onun öz vətəni, dövləti, doğma xalqı, torpağı uğrunda fədakarlığının da göstəricisidir. Bu nöqteyi-nəzərdən yetişən nəslin vətənpərvərlik, yurdsevərlik ruhunda tərbiyəsi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Vətənpərvərlik yalnız vətənini sevmək deyil, həm də onu qorumaq deməkdir. Onda gənc nəslin vətənpərvər kimi böyüməsi həm də milli təhlükəsizlik prioritetidir. Vətənpərvərlik mövqeyi, bu ruhda tərbiyə dövlət quruculuğu prosesində çox vacib elementdir. Vətənpərvərlik insanı öz dövlətilə sıx bağlayır, bu hiss hər bir fərdi öz torpağına, Vətəninə sahib çıxmağa çağırır.

Bütün bunlara əsaslanaraq deyə bilərik ki, vətənpərvərlik ideyası dövlət müstəqilliyinin sütununu təşkil edir. Təsadüfi deyil ki, islam dinimizdə də deyilir: “Vətəni sevmək imandandır”. Öz xalqının əldə etdiyi suverenliyi, dövlətinin müstəqilliyini qorumaq vətənpərvər insanın ali məramıdır. Heydər Əliyev çıxışlarının birində demişdir: “Müstəqilliyi elan etmək hər bir xalq üçün, hər bir ölkə üçün tarixi hadisədir, böyük xoşbəxtlikdir. Amma müstəqilliyi yaaşatmaq və onu dönməz, sarsılmaz etmək bundan da böyük vəzifədir, bundan da böyük xoşbəxtlikdir. Mən bu gün iftixar hissilə bəyan edirəm ki, Azərbaycanda müstəqil dövlət yaşayır və onun gələcəyi üçün böyük bir təməl qoyulubdur”.

Təsadüfi deyil ki, ölkə başçısı İlham Əliyevin 2007-ci il 27 may tarixli sərəncamıyla təsdiq edilmiş Azərbaycan Respublikasının Milli Təhlükəsizlik Konsepsiyasında da bu müddəa özünü göstərir. Konsepsiyada Azərbaycan xalqının mədəni-tarixi irsinin və mənəvi dəyərlərinin qorunması, ümumbəşəri dəyərlərlə zənginləşdirilməsi, özünüdərk, vətənpərvərlik və milli iftixar hissinin inkişaf etdirilməsi müstəqil dövlətimizin milli maraqları sırasında qeyd edilmişdir.

Vətənpərvərlik hər bir insan üçün yaşadığı dövlətin quruluşundan asılı olmayan vətəndaşlıq mövqeyindən də irəlidə olan bir məfhumdur. Bu da ondan irəli gəlir ki, vətəndaşlıq insanın öz dövlətinə münasibətini təcəssüm etdirirsə, vətənpərvərlik onun yurduna, Vətəninə, torpağına hərtərəfli bağlılığının faktorudur. Vətənpərvərlik duyğusu insana kiçik yaşlarından, həyatı dərk etməyə başladığı zamandan “ana Vətən” məfhumuyla, yurd, torpaq sevgisilə aşılanır. Bundan sonra isə onun vətəndaşlıq mövqeyi, vətəndaşlıq münasibəti formalaşır. Buna görə də yetişən nəsildə güclü vətənpərvərlik hissinin tərbiyəsi onun gələcək vətəndaşlıq mövqeyinin, dövlətçilik hissinin təşəkkül tapmasında böyük rol oynayır. Əsl vətəndaş ilk növbədə vətənpərvər olmalıdır. Vətənpərvər, yurdsevər vətəndaş yetişdirmək Azərbaycan dövlətinin gələcəyini, millətimizin, xalqımızın sabahını təmin etmək deməkdir. Axı cəmiyyətin və dövlətin inkişafı, güclənməsi onun hər bir fərdinin fəal vətənpərvərlik mövqeyindən, vətəndaşlıq məsuliyyətindən asılıdır.

Heydər Əliyev mənəvi zənginliyin məhək daşlarından biri kimi vətənpərvərliyə böyük qiymət vermişdir: “Vətənpərvərlik insanın daxilindəki duyğulardır. Əgər bunlar yoxdursa, o insan mənəviyyatsızdır”.

Vətənpərvərlik, milli hissiyat sağlam özül, başqalarına hörmət üzərində qurulanda bəşəri dəyərləri zənginləşdirir. Azərbaycan vətənsevərliyi, ölkəmizdəki tolerantlığı, polietnik zənginliyi özündə birləşdirən azərbaycançılıq məfkurəsi də bizim mənəviyyatımızın təməl daşıdır. Bu ideya həm də Azərbaycanın şovinist, mionoetnik Ermənistanla apardığı informasiya mübarizəsində güclü təbliğat silahıdır. Davakar millətçilik üzərində köklənən ermənilik ideologiyasından fərqli olaraq azərbaycançılıq ideyası sağlam vətənsevərlik, vətənpərvərlik məfkurəsidir, onun özülündə başqa xalqlarla sülh içində yaşamaq, milli, dini dözümlülük fəlsəfəsi durur.

Buna görə də gənc nəslin vətənpərvərlik, dövlətçilik, milli ruh, mənəviyyat və heç vaxt gözardı edilməyən tolerantlıq mühitində yetişdirilməsi, təlim-tərbiyəsi milli intibahımızın möhkəm təməlinə əzas yaradır. Azərbaycanın yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyduğu, sürətlə dünyaya inteqrasiya olunduğu bir vaxtda bu, xüsusilə müstəsna əhəmiyyət kəsb edir. Ölkə Prezidenti İlham Əliyev öz çıxış və bəyanatlarında bu məqamı həmişə diqqətə çatdırır: “Bizim strategiyamız dəyişməz olaraq qalır. Milli ideologiyamız möhkəm əsaslar üzərində qurulubdur. Müstəqillik, azərbaycançılıq, müasirlik, vətənpərvərlik, milli və dini dözümlülük. Bizim əsas ideoloji dayaqlarımız bunlardır. Müstəqil Azərbaycanın uğurlu inkişafı onu göstərir ki, taleyimiz öz əlimizdə olduğu halda xalqımız böyük zirvələrə çata bilər. Bu gün müstəqil Azərbaycan istənilən sahə üzrə uğurla, inamla inkişaf edir”.

Xalq cəbhəsi.- 2017.- 26 yanvar.- S.13.