“Azərbaycan- Almaniya
münasibətlərini bir sıra amillər
şərtləndirir”
Musa Qasımlı:
“Hər şeydən əvvəl, xalqlarımız
arasında münasibətlərin
dərin tarixi kökləri var”
Almaniya Kansleri
Angela Merkelin Azərbaycana
və ümumilikdə
regiona səfəri bölgə mediası ilə yanaşı Avropa mediasında da müzakirə olunur. Səfərin mahiyyəti ekspertlər
tərəfindən dəyərləndirilir.
Millət
vəkili Musa Qasımlı
deyib ki, Azərbaycanın Almaniyada,
Almaniyanın da Azərbaycanda böyük
maraqları var. Həmin
maraqlar cərgəsində
siyasi, strateji, təhlükəsizlik, ticarət-iqtisadi,
maliyyə, enerji, elmi-texniki, mədəni və humanitar əməkdaşlıq mühüm
yer tutur. O bildirib ki, Azərbaycan
Almaniyanın Cənubi
Qafqaz ölkələri
ilə ticarətində
birinci yeri tutur: "Azərbaycan- Almaniya münasibətlərini
bir sıra amillər şərtləndirir.
Hər şeydən əvvəl,
xalqlarımız arasında
münasibətlərin dərin
tarixi kökləri
var. Hələ orta əsrlərdən ilk əlaqələr
yaranmışdı. Sonralar, XIX əsrdən
almanlar ölkəmizdə
məskunlaşıblar. Azərbaycan xalqı onlara xoş münasibət bəsləyib. Ortaq nikahlar
da olub. Birinci və İkinci Dünya müharibələri
zamanı Azərbaycana
alman əsriləri də gətirilimişdi.
Bu gün ölkəmizdə
alman əsirlərinin
məzarları var və ən yaxşı şəkildə
qorunur. İkinci Dünya müharibəsindən
sonra Qərbi Almaniyada və Qərbi Berlində azərbaycanlılar qalmış
və öz təşkilatlarını qurmuşdular.
AFR-də də
azərbaycanlı məzarları
var. Sovet dövründə
AFR-in Lüdviqshafen şəhəri
ilə Sumqayıt qardaşlamışdı və
bu, indi də davam edir.
AFR Azərbaycan Respublikasının
dövlət müstəqilliyini
ilk olaraq tanıyan və səfirlik açan dövlətlərdən
biri olub. Ölkəmizin Avropada ilk səfirliyi məhz Almaniyada açılıb. Bütün bunlarla
yanaşı, Azərbaycan-Almaniya
münasibətlərinə təsir edən bir çox digər ciddi amillər də var. Bunlar həm ikitərəfli, həm
regional, həm də beynəlxalq çərçivədə
maraqlardır. Həmin maraqlar
cərgəsində siyasi,
strateji, təhlükəsizlik,
ticarət-iqtisadi, maliyyə,
enerji, elmi-texniki, mədəni və humanitar əməkdaşlıq
mühüm yer tutur. Almaniya Avropa İttifaqının
aparıcı dövlətidir
və əgər belə demək mümkündürsə, təşkilatın
ağırlığını çəkir.
Bu gün Azərbaycan
Avropa İttifaqı ilə geniş əməkdaşlıq edir
və böyük perspektivlərinə dair danışıqlar aparılır. Məlum olduğu
kimi, Prezidentimiz İlham Əliyev dəfələrlə Almaniyaya
səfər edib, münasibətlərin hüquq-müqavilə
bazası formalaşıb
və möhkəmldirilib.
Azərbaycanın etibarlı tərəfdaş
imici formalaşıb.
Dövlət və hökumət
nümayəndələrinin qarşılıqlı səfərləri
həyata keçirilib.
Ölkəmizə alman texnologiyası
gətirilib. İki ölkə
arasında ticarət-iqtisadi
əməkdaşlıqda dinamizm
vardır. Təqribən 150 alman şirkəti ölkəmizdə fəaliyyət
göstərir. Almaniya ölkəmizin
xarici ticarətində
özünəməxsus yer
tutur. Azərbaycan da Almaniyanın
Cənubi Qafqaz ölkələri ilə ticarətində birinci yeri tutur. Angela Merkelin səfəri
və keçirilən
danışıqlar həm
ikitərəfli, həm
də çoxtərəfli
formatda qarşılıqlı
münasibətlərdə yeni səhifə açacaq. Bu səfər Avropa İttifaqı ilə əməkdaşlığa da
müsbət təsir
edəcəkdir".
Musa Qasımlı onu da əlavə edib ki, Azərbaycan
müsəlman dünyasında
özünəməxsus yer
tutduğundan Almaniya üçün əhəmiyyət
kəsb edir: "Bu istiqamətdə də yeniliklər gözləməyə
dəyər. Çünki Almaniyanın özünəməxsus
ənənəvi Yaxın,
Orta Şərq və Qafqaz siyasəti vardır.
Yeni şəraitdə onun həyata keçirildiyini görməmək mümkün
deyildir. Ənənəvi
olaraq Almaniya xarici siyasət fəaliyyətini hay-küysüz,
sakitcə, ilk növbədə,
münasibətlərin maddi
təməlləri möhkəmləndirərək
yürüdür və
bir müddət keçdikdən sonra digər böyük dövlətlərlə birlikdə
masada oturur.
Almaniyanın ilk federal kanslerinin ölkəmizə səfəri
bütün sahələrdə
əməkdaşlıq üçün
böyük perspektivlər
açacaq. İlk növbədə,
ikitərəfli ticarət-iqtisadi,
elmi-texniki və mədəni-humanitar əlaqələr
genişlənəcək. Bundan hər iki tərəf
fayda götürəcək".
Millət
vəkili Azər Badamov bildirib ki, Almaniya Kansleri
Angela Merkelin Azərbaycana
səfərinin ölkəmiz
üçün böyük
əhəmiyyəti var:
“Əvvəla, qeyd etmək istəyirəm ki, Angela Merkelin Cənubi Qafqaz ölkələrinə turnesi
çərçivəsində son dayanacaq nöqtəsi kimi Azərbaycanı seçməsinin də böyük mənası
var. Bu onu göstərir
ki, xanım Merkel Ermənistanın səfalətdə
yaşayan, köhnə,
dilənçi, ümumiyyətlə
Avropanın baxışlarına
uyğun gəlməyən
bir ölkəsinin əhval-ruhiyyəsi ilə
geri qayıtmaq istəməyib”. Deputatın
sözlərinə görə,
xanım Merkelin son səfərinin Azərbaycanı
seçməsi Cənubi
Qafqazla gələcək
əməkdaşlıqda Almaniyanın
Azərbaycana üstünlük
verdiyini göstərir:
“Angela Merkel Azərbaycana qoyduğu
ilk qədəmlərindən gördü ki, Azərbaycan heç də Avropadan geridə qalan ölkə deyil. İnfrastrukturunun müasirliyi,
şəhərin gözəlliyi,
iqtisadiyyatımızın son 15 ildə 3 dəfədən
çox artması, ölkədə iqtisadiyyatın
diversifikasiya siyasətinin
yeridilməsi, Avropanın
enerji təhlükəsizliyin
təminatında artan
rolumuz, bütün bunlar Almaniya Azərbaycan strateji əməkdaşlığında əsas yer tutur”.
A. Badamov bildirib ki, almanlar harada
və kiminlə iş görmək lazım olduğunu yaxşı anlayır: “Almaniya dünyanın aparıcı iqtisadiyyatına
malik ölkədir. Bu
gün Azərbaycan iqtisadiyyatının rəqabət
qabiliyyətliliyinin ilbəil
artması və qeyri-neft sektorunda icra olunan layihələr
alman iş adamlarının Azərbaycana
marağını artırır.
Almaniya iqtisadi maraqlarını daha geniş şəkildə Azərbaycanda
təmin etmək üçün ölkəmizin
ərazi bütövlüyünün
və siyasi sabitliyinin təmin olunmasında maraqlıdır.
Bu gün Almaniyanın
150-dən çox şirkəti
Azərbaycanda fəaliyyət
göstərir və məhz dövlət büdcəsindən maliyyələşən
layihələrin 1 milyard
dollardan çox hissəsinin Alman şirkətlərinin payına
düşməsi ölkələrimiz
arasında gələcək
əməkdaşlığın genişləndirilməsinə əsas
verir”.
Deputat əlavə edib ki, səfər çərçivəsində Federal Kanslerin biznes adamları ilə görüşməsi və
gələcək fəaliyyətlərinə
tövsiyələrin verilməsi
onu deməyə imkan verir ki,
Azərbaycan Almaniya üçün maraqlı
ölkədir və bu əlaqələr ölkəmizin Avropa İttifaqına inteqrasiya prosesinin sürətlənməsinə,
genişlənən ikitərəfli
strateji əməkdaşlıq
əlaqələrinə xüsusi
təkan verəcək.
Millət vəkili Sədaqət Vəliyeva qeyd edib ki, Almaniya kansleri xanım Angela Merkelin ölkəmizə səfəri ikitərəfli əlaqələrin daha da dərinləşdirilməsinə səbəb olacaq. S. Vəliyeva bildirib ki, Almaniya dünyanın dördüncü, Avropa qitəsinin ən güclü ölkələrindən biridir. Xüsusilə də, son dövr ərzində dünyada baş verən geosiyasi və geoiqtisadi proseslər Almaniya kimi dövlətlər üçün müxtəlif regionlar üzrə əməkdaşlıq və tərəfdaşlıq əlaqələrini genişləndirmək, dərinləşdirmək istəklərini reallaşdırma imkanları formalaşdırır. Əlbəttə ki, xanım Merkelin Azərbaycana səfəri də bu baxımdan istisna təşkil etmir: "Son 15 il ərzində Azərbaycan iqtisadiyyatı 3 dəfədən çox artıb, ölkəmizə 250 milyard dollar sərmayə qoyulub. Davos Ümumdünya İqtisadi Forumu da Azərbaycan iqtisadiyyatını rəqabətqabiliyyətliliyinə görə dünyada 35-ci yerə layiq görüb. Artıq bu gün Azərbaycan Cənubi Qafqaz regionunun maliyyə və iqtisadi kütləsinin 75 faizini özündə cəmləşdirir. Ölkəmiz Avropanın enerji təhlükəsizliyinə xüsusi töhfələr verməkdə davam edir. Hətta, Azərbaycanın malik olduğu tranzit-kommunikasiya infrastrukturu perspektiv karbohidrogen layihələrin reallaşdırılması üçün də əlverişli şərait yaradır. Eyni zamanda Azərbaycanın Avropa İttifaqına daxil olan dövlətlərin bir çoxu ilə ikitərəfli tərəfdaşlıq və strateji əməkdaşlıq münasibətləri də mövcuddur. Avropa İttifaqı ilə ticarət dövriyyəsinin həcminin ümumi ticarətdəki payı 50 faizdir. Bu mənada, Azərbaycan iqtisadiyyatına investisiya yatıran xarici ölkələr arasında Avropa İttifaqı ölkələri üstünlük təşkil edir. 2017-ci ildə Avropa İttifaqının Azərbaycanın xarici ticarətindəki payı 42 faiz olub və 9,4 mlrd. dollar təşkil edib. 2018-ci ilin ilk 4 ayında isə bu göstərici 15 faiz təşkil edib və 3,7 mlrd. dollar olub. Müstəqillik dövründə Avropa İttifaqından Azərbaycan iqtisadiyyatına 25 milyard dollara yaxın investisiya yatırılıb. Azərbaycanda Avropa İttifaqı ölkələrinin 1500-dən çox şirkəti fəaliyyət göstərir. Elə Azərbaycanın Almaniyanın Cənubi Qafqazda əsas ticarət tərəfdaşı olması faktı da bu göstəricilərə əlavə edilir. Məhz bu və digər səbəblər Almaniyanın Azərbaycanla əlaqələrini daha da inkişaf etdirmək, dərinləşdirmək planlarının reallaşdırılmasına şərait yaradır".Onun sözlərinə görə, Prezident İlham Əliyevin və xanım Angela Merkelin iş adamları ilə görüşü zamanı Almaniya kanslerinin Azərbaycanın geostrateji ərazidə yerləşməsi, İran və Rusiya ilə sərhədlərə malik olması, Türkiyə ilə sıx münasibətlərinin mövcudluğu barədə danışması, eyni zamanda ölkəmizin Avropanın enerji təminatının şaxələndirilməsində Avropa İttifaqı üçün mühüm bir ölkə olmasını, Azərbaycanın çox sürətli inkişafa nail olduğunu və bunun Almaniya ilə yaxşı partnyorluq üçün əsas yaratdığını qeyd etməsi bir daha rəsmi Berlinin Bakı ilə sıx əməkdaşlığa verdiyi önəmi üzə çıxarır. Bu isə o deməkdir ki, Azərbaycan-Almaniya əlaqələrinin dərinləşməsi Cənubi Qafqaz və Avropa regionu üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Əli
Xalq cəbhəsi 2018.- 29 avqust .- S.7.