Səhnəmizin AFAQI
Min doqquz
yüz çoxdanıncı
illər idi. Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının
Sumqayıt şəhərinin
8-ci mikrorayonunda qayğısız
uşaqlıq illərimi
yaşayırdım. Hər
şey - yağ, ət, qənd, hətta siqaret, kibrit də talonla satılırdı.
Evin birinci uşağı olduğum
üçün talonla
verilən ərzaqları
almaq mənim boynuma düşmüşdü.
Zarafat deyil, ailəmizə ayrılan kərə yağını,
əti və digər ərzaqları almaqdan ötrü ayda bir neçə
dəfə gecədən
səhərə qədər
növbədə dayanırdım...
O, mikrorayonun əsas ərzaq mağazasının üstündə,
yəni Mehriban Ələkbərzadəgilin binasının
ikinci blokunda yaşayırdı. Rəhmətlik
aktyor Kamil Məhərrəmovdan bir mərtəbə yuxarıda.
Yeni il qabağı
mağazalarda növbələr
daha da uzanırdı.
İnsanlar “Paytaxt salatı” hazırlamaqdan otrü, konserviləşdirilmiş
yaşıl noxud, xama, mayonez və
ya kolbasa almaq üçün bu növbələrdə
saatlarla vaxt itirirdilər. Onu ilk dəfə həmin növbələrdən
birində görüb,
yadda saxlamışdım.
Çox gülərüz,
mehriban və necə deyərlər, döyüşkən adam
kimi tanıyırdım.
Nə isə, sonradan bildim ki, Sumqayıt Dövlət Dram Teatrının aktrisasıdır...
Haqqında söhbət
açdığım Afaq
Səfərova 1955-ci ildə
Bakı şəhərində,
böyük Azərbaycan
aktyoru Bəşir Səfəroğlunun ailəsində
dünyaya gəlib. Orta təhsilini Bakıda, 20 saylı məktəbdə bitirib. Sənədlərini BDU-nun
Şərqşünaslıq fakültəsinə versə
də, lakin müsabiqədən keçə
bilməyib. Bir müddət Tibb işçiləri Mədəniyyət
evinin dram dərnəyinə gedib.
1974-1979-cu illərdə Azərbaycan
Dövlət İncəsənət
İnstitutunda ali təhsil aldıqdan sonra, aktrisa kimi əmək fəaliyyətinə başlayıb.
1973-1975- ci illərdə
Lənkəran Dövlət
Dram Teatrında,
1975-1989-cu illərdə Sumqayıt
Dövlət Dram Teatrında çalışıb.
Sonra uzun illər Mədəniyyət
və İncəsənət
Universitetində pedoqoq
kimi fəaliyyət göstərib və həmin universitetin professoru elmi adına layiq görülüb.
1989-cu ildə Azərbaycan teatr sənətinin və kinematoqrafiyasının inkişafındakı
xidmətlərinə görə
Azərbaycan SSR əməkdar
artisti, 1993-cü ildə
isə Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti fəxri adlarına layiq görülüb. 2013-cü ildə
"Şöhrət” ordeni
ilə təltif olunub. 2015-ci ildən Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin fərdi təqaüdünü alır...
Deyir ki,
“mən, sevilən və kifayət qədər tanınan kişinin ailəsində anadan olsam da,
amma varlı bir ailədə doğulmamışam. Ona görə də heç zaman harın hərəkətlərə
yol verməmişəm.
Başımı aşağı
salıb öz işimi vicdanla icra etmişəm. Atam 1925-ci ilin
mart ayının 11-də anadan
olmuşdu, 1969-cu ilin
mart ayının 23-də vəfat
etdi. Baharda doğuldu, baharda da dünyasını dəyişdi.
Əslən Qubalıdır,
ancaq Bakıda anadan olub. Anası
Qızılgül xanım,
atası Səfər kişi, ailədə də 3 qardaş, bir bacı olublar.
Səhnəyə necə
gəlməsi barədə
ətraflı məlumatım
olmasa da, bilirəm ki,
gənc yaşlarında
dram dərnəklərinə gedib. İkinci dünya müharibəsində
iştirak eləyib və yaralanıb, kontuziya alaraq, lal-kar kimi ordudan
tərxis olunub. Ürəyi partlamasın deyə, o dövrün incəsənətə qiymət
verməyi bacaran insanları onu xora götürüblər
ki, heç olmasa oxuyanların arasında ağzını açıb-yumsun.
Bir dəfə evə
gələndə az qalıb tramvayın altına düşsün
və həmin anda qışqırıb,
o hadisədən sonra
dili açılıb,
qulağı eşidib.
Atamın çox qısa ömür yolu və yaradıcılıq
fəaliyyəti olsa
da, ölümündən 53 il keçməsinə baxmayaraq,
hələ də xalqın yaddaşından
silinməyib. Mən inanıram ki, bir əsr də keçsə, silinməyəcək.
Mənə elə gəlir ki, sənətkarın
övladı mütləq
sənətkar olmalıdır
ki, onu yaşada bilsin. Bəşir Səfəroğlunun dövründə
çoxlu sənətkarlar
olub, öz zəmanələrinə görə
yaxşı tanınıblar,
amma əksəriyyəti
yaddan çıxıb.
Bəşir Səfəroğlunu
isə indi hətta uşaqlar da tanyır...”.
Afaq xanım ilk rollarından özünü istedadlı,
işgüzar, daim axtarışda olan sənətkar kimi göstərərək tamaşaçıların
dərin rəğbətini
qazanıb. Sumqayıt
teatrında klassik və müasir dramaturqların əsərlərində
baş rolları ifa edərək sevilməyə başlayıb.
Onun "Bəxt üzüyü" tamaşasında
yaratdığı Söylü
obrazı öz koloritinə, tutumuna, yüksək bədii keyfiyyətlərinə görə
nümunədir. Bir vaxtlar
Mədəniyyət Nazirliyi
tərəfindən Azərbaycan
Dövlət Musiqili Komediya Teatrına göndərilən Afaq Bəşirqızı bu günə kimi həmin teatrda çalışır. O, teatr
yaradıcılığı ilə yanaşı bir sıra kino və televiziya tamaşalarında da çəkilib.
Azərbaycan Televiziyasında
hazırlanmış Anarın
"Evləri köndələn
yar"ında Darçınbəyim,
Vaqif Səmədoğlunun
"Yaşıl eynəkli
adam"ında Zəhra,
Əli Əmirlinin
"Bala başa bəla"sında Suğra,
Məcnun Vahidovun
"Yarımştat"ında Ayna, Aqşin Babayevin "Nekroloq"unda
Gülya rollarını
ifa edib və "Afaq gülür güldürür"
şousunda müxtəlif,
rəngarəng obrazlar
yaradıb. Azərbaycanfilmin
istehsalı olan “Bəxt üzüyü” filmində Söylü rolunda və Mozalan Satirik Kinojurnalıında "Uşaq
bağçası", "Ət kombinatında",
"Xaricdə belə
deyil", "Belə
də olur" nömrələrinin süjetlərində
çıxış edib...
“Ömrümün hər anı məni sevindirir. Mən bu sənətdə mənliyimi, kimliyimi təsdiq etməyi bacardım. Heç vaxt kimin qızı
olduğumu unutmadım
və Bəşir Səfəroğlunun övladı
kimi üzərimə
düşən məsuliyyəti
hiss etdim, ancaq bu adın kölgəsində
gizlənmədim, itib
batmadım. Xoşbəxtəm
ki, mənim sənətimi
sevənlər və qiymətləndirənlər var. Xoşbəxtəm ki, sənətkar
adını qazana bildim, xalqın artisti oldum”- söyləyir…
İradəli xanımdır. Neçə
illərdir ki, xərçəng
xəstəliyinə qarşı
vuruşur. Min bir əziyyətə, ağrılara
sinə gərir, amma ruhdan düşmür.
Bir an da olsa belə yaşamaq eşqi onu tərk etməyib.
...Bəli, min doqquz yüz çoxdanıncı
illər idi. İlk dəfə Sumqayıt şəhərində, ərzaq
növbəsində görüb
yaddaşıma köçürdüyüm
bu xanımın uzun illər tamaşçısı olmuşam.
O qədər onun yaratdığı obrazların
sayəsində gülüb
şənlənmişəm ki, özümü Ona borclu sanıram. Və bu borcu ona
bu yazını həsr etməklə, xoş arzularımı dilə gətirməklə
qismən də olsa ödəmək istəyirəm.
Allah sizə şəfa versin və öz möcüzəsilə
sizi əsrin xərçəng bəlası
ilə mübarizədən
qalib çıxarsın!
Çox
yaşayın, Afaq xanım!..
Elman Eldaroğlu
Xalq
Cəbhəsi.- 2023.- 24 avqust.- S.15.