Dağılmaqda olan tarixi hamamlar...

Astara rayonunun Ərçivan kəndində qədim bir hamam vardır. Bu cənub bölgəsinin 1806-cı ildə xeyriyyəçi Kərbəlai Həmid Abdulla tərəfindən şərq üslubunda tikilmiş ən qədim hamam sayılır. Səkkiz günbəzi olan binanın hörgüsündə yumurta sarısı və ocaq külünün qarışığından hazırlanmış məmulat və çiy kərpicdən istifadə edilib.

Günbəzlərin quruluşu gün işığının içəri daxil olmasına imkan verir, gecələr isə hamamda şam işığından istifadə olunub. Heç bir texniki vasitəsi olmayan hamamın isitməsi yanacaq odunla görülüb. Quyudan çəkilən su qazanxanada isidilib. Eləcə tüstünün çölə çıxdığı kanallar hamamın döşəməsi boyu keçərək əlavə isitmə funksiyasını daşıyıb. Hamam həftədə dörd gün kişilərə, iki gün qadınlara xidmət göstərib. Yoxsullar isə bir gün burada pulsuz çimə biliblər. Həmçinin karvan yolunda yerləşdiyi üçün səyyahlar, tacirlər də hamama gəliblər. Deyilənlərə görə, hamamın müalicəvi əhəmiyyəti də olub. Odur ki, ağrılardan əziyyət çəkən yaşlı adamlar evdəki hamamı qoyub müalicə məqsədilə buraya gəliblər.

Məlumat üçün bildirək ki, hamam sovet dövründə yerli kolxoza verilib. Burada əldə olunan vəsait kolxozun hesabına keçib.

Ərçivan hamamı bir dəfə, yəni 1980-ci ildə təmir edilib. Abidə 2001-ci ilin avqustundan dövlət tərəfindən qorunsa da, unudulmuş kimidir. Belə ki, çoxdandır onun təmiri ilə maraqlanan yoxdur. Hətta bir günbəzi dağılaraq yararsız hala düşüb...

Cəlilabad rayonunda da qədim keçmişə aid tarixi hamamla çoxdur. Təəssüf ki, biganəlik üzündən hazırda yararsız hala düşənləri də vardır. Yerli əhəmiyyətli daşınmaz memarlıq abidələrinə aid olan tarixi hamam sanki son günlərini yaşayır. Yaxınlarda tarixin nadir incisi sayılan bu binanın 100 yaşı tamam olacaq. Amma tarixi keçmişi bu günə qədər yaşadan və qorunan tikililər siyahısına əlavə edilən abidə olduqca acınacaqlı vəziyyətdədir.

Hamam o dövrün qırmızı kərpicdən tikildiyi üçün suya dözümlüdür. Qaldı ki, uzun müddətli yağan yağışların nəticəsində hazırda uçub-dağılır. Binanı təmir etməklə onu qoruyub saxlamaq olar. Elə cəlilabadlılar da əlaqədar təşkilatlardan bunu istəyirlər

Zəfər ORUCOĞLU,

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü

Xalq Cəbhəsi .- 2025.- 24 iyul(№27).-S.13.