Kişi kimi...

Milli inanc sistemimizdə, sosial münasibətlərdə "Kişi kimi" anlayışı var. Anlayış bir vaxtlar çox böyük əhəmiyyət kəsb etsə də, son dövrlər deyəsən yavaş-yavaş, sezilmədən leksikondan çıxmadadır. Köhnə kişilər bu sözə görə başını da verməyə hazır idilər.

"Axırıncı aşırım"ın həqiqi Kərbəlayı İsmayılı 1930-cu ildə bolşeviklərin təqibi ilə Arazın o tayına keçəndə, hamilə gəlinini, qan düşməni və düşmənçilik apardığı Usuboğlunun evinə gətirir: “Gəlinim sənə əmanət, onu o tərəfə keçirə bilmirəm”,- deyir. Usuboğlu, Kərbəlayının yanındaca öz arvadını çağırıb deyir: “bu, Kərbəlayının gəlinidir. Düşmənçiliyimiz öz yerində, amma gəlini sənə tapşırıram, onun başından bir tük əskik olsa, başını kəsərəm. Usuboğlu öz oğlunu da girov kimi Kərbəlayıya verir. Deyir ki, qayıdanda oğlumu gətirib, gəlinini sağ-salamat apara bilərsən. Ən əsası, Kərbəlayı geri dönəndə İrandan Arazı keçərkən ruslarla gülləbarana düşür və qan düşməninin oğlu, hәmin atışmada ölür. Kərbəlayı meyidi götürüb, kəfəni də geyərək gəlir qan düşməninin qapısına ki, buyur öldür məni, sənin oğlun şəhid düşdü və mən sənin əmanətini saxlaya bilmədim.

Qan düşməni Usuboğlu cavabında deyir: "Gəlinin oğul dünyaya gətirdi. Əmanətini al götür, amma bir şərtim var ki, nəvənə mənim ölmüş oğlumun adını qoyarsan”. Bәli, Azərbaycanda bu cür kişi kimi düşmənçilik aparan ərənlər olub.

Yusif Vəzir Çəmənzəminli, Cəlil Məmmədquluzadəyə məktubunda Azərbaycan xalqını niyə bu qədər aşağılayırsan, deyə irad tutur və bunları yazır: "Elimizin ərən kişiləri, atla hansısa bir kəndə girən kimi atdan düşər, atın cilovundan tutub aramla kəndi keçərmiş ki, at üstündə kənd camaatına yuxarıdan aşağı baxmasın. Hər kəsə hörmətlə salam verib keçərmişlər”.

Bax belə. Deyəsən axı biz gözə gəlmişik.

Malik Balaşov, publisist

Xalq Cəbhəsi .- 2025.- 20 noyabr (№43).- S.15.