Kremlin və AKP-nin fitnəsi

Vətənpərvərlərə "fitnəkar" damğası vuranlar böyük güclərin tələsində

Milli Məclisin son iclasında çıxış edən BAXCP sədri Qüdrət Həsənquliyevin Türkiyəyə səfər edən xanım millət vəkillərimizin ünvanına aqessiv və etikadan kənar fikirlər səsləndirən Rəcəb Tayyib Ərdoğanın ciddi yanlışlığa yol verdiyini və buna üzr istəməsinin lazım gəldiyini söyləməsi nədənsə spiker Oqtay Əsədovun narazılığına səbəb oldu. Ərdoğanın çıxışını dinlədiyini bildirən parlament sədrinin qənaətinə görə, AKP lideri hər hansı bir təhqiramiz ifadəyə yol verməyib. Ola bilsin... Oqtay müəllim Rəcəb Tayyib Ərdoğanın kin püskürən emosional çıxışına diqqətlə qulaq asmayıb, yaxud onun nə demək istədiyini yaxşı başa düşə bilməyib.

Ancaq Türkiyənin baş nazirinin nə demək istədiyini qardaş ölkənin ana müxalifətinin lideri Dəniz Baykal çox gözəl anlamışdı və buna görə də əsil türk kişisi kimi özündə cəsarət tapıb Azərbaycan xalqından üzr istədi. Yəqin Dəniz Baykalın rəhbərlik etdiyi Cümhuriyyət Xalq Partiyasının qərargahı da Ankarada yerləşdiyi üçün CXP sədri Ərdoğanın dediklərini daha yaxşı eşidə bilib...

Rəcəb Tayyib Ərdoğan Azərbaycandan Türkiyəyə xoş məramla səfər edən xanım millət vəkillərimizin ünvanına iki dəfə həqarət dolu fikirlər səsləndirib. AKP sədrinin hər iki ölkənin kütləvi informasiya vasitələrində dəfələrlə yayımlanan çıxışlarından seçmələri yaxşı dinləməyənlərin, yaxud yaxşı dinləmək istəməyənlərin diqqətinə bir daha çatdırmaq istəyirəm:

""Buradan bir şeylər əldə edə bilərmiyim" ümidinə qapılmaq qədər çirkin yanaşma olmaz. Bunu çox açıq və birmənalı deyirəm. Azərbaycandan buraya gəlib yanlış siyasət yürüdənlər üçün də söyləyirəm. Onlar da yanlış yapdı. Bunun xaricində bir şey düşünmək, Türkiyəyə və AKP iqtidarına sayğısızlıq olur. Bunu da burada özəlliklə vurğulamaq istəyirəm. Təbii, Türkiyədən də bu nöqtədə davulu, zurnanı, toğmağı əlinə alıb hərəkət edənlər də yanlış iş görürlər".

Lakin Rəcəb Tayyib Ərdoğanın "çirkin yanaşma", "yanlış yapdılar", ""davulu, zurnanı, toxmağı əlinə alıb hərəkət edənlər" kimi ifadələrlə ürəyi soyumadı və növbəti çıxışında millət vəkillərimizin ünvanına "fitnəkar" deyə söyləndi.

Əcəba, "fitnəkar" sözü həqarət deyil, bəs nədir?

Türkiyə və Azərbaycan tükcəsində "fitnəkar" sözünün bir neçə anlamı var: Fitnəkar, yəni fitnə yaradan, araqarışdıran, intriqaçı, iblis və s. Göründüyü kimi bu sözlərin heç biri nə komplimentə, nə də sevgi mesajına bənzəmir.

Doğrusu, Ermənistanla sərhədlərin açılması məsələsi, Ərdoğanın təbirincə desək "net", yəni birmənalı şəkildə gündəmə gəldikdən sonra baş verənlərə Türkiyə və Azərbaycan ictimaiyyətinin etirazına "rəng" verənlərin sayı çoxalmağa başlayıb. Guya sərhədlərin açılmasına, yol xəritəsinin imzalanmasına, kəsəsi Millətimizin başı üzərindən həyata keçirilən xəyanət dolu əməllərə dirəniş göstərənlər Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərin xələl gətirməyə çalışırlar. Türkiyə və Azərbaycan türklərinin eyni millət olduğunu beş-on il bundan öncə öyrənənlər də, Azərbaycan dilinin öz adıyla, yəni "türk dili" adlandırılmasına etiraz edənlər də, öz ana dilində bir neçə kəlməni sıraya düzə bilməyənlər də birdən-birə olublar türkçü... İllər uzunu bu yolda mücadilə aparanlar, xalqın qan yaddaşını yenidən oyadanlar və bütün bunlara görə haqsız təzyiqlərə, məhrumiyyətlərə məruz qalanlar isə qalıblar bir kənarda...

Son dövrlərdə Azərbaycan-Türkiyə münasibətlərilə bağlı bir neçə tədbirdə iştirak etmişəm və olduqca qəribə proseslərin şahidi olmuşam. Dünənə kimi "bəlkə də qaytardılar" deyib gözünü Kremlə dikənlər Türkiyə-Azərbaycan münasibətlərinin "alovlu təəssübkeşləri"nə, rəsmi Ankaranın Ermənistan siyasətini tənqid edənlərin qəniminə çevriliblər. Səbəbi? Zənnimcə, "köhnə qvardiya"nın yeni manevrlərinin səbəbini yenə də Kremldə axtarmaq lazımdır. Çünki Rusiya Türkiyə-Ermənistan sərhədlərinin açılmasını istəyir.

Ermənistanın xarici işlər naziri Edvard Nalbəndyan da son açıqlamalarından birində AKP hökumətinin sərhədlərin açılmasıyla bağlı bir neçə aparıcı ölkənin, o cümlədən Rusiyanın qarşısında öhdəlik götürdüyünü deyir: "Bu gün həqiqətən deyə bilərik ki, müxtəlif ölkələr - Avropa Birliyi, ABŞ, Rusiya bizim addımlarımızı dəstəkləyirlər (sərhədlərin açılmasını və "yol xəritəsi"ni nəzərdə tutur - E.M.)".

Ola bilsin ki, Ermənistanın xarici işlər nazirinin açıqlamasından gətirdiyim iqtibas sərhədlərin açılmasında məhz Rusiyanın maraqlı olduğunu təsdiqləmək üçün yetərli deyil. Yəni, Nalbandyanın açıqlamasında yer alan məqamları maraqlı tərəfin fikirləri kimi də dəyərləndirə bilərlər.

Bu səbəbdən başqa bir nümunəyə müraciət edək:

ABŞ-ın nüfuzlu "Stratfor" mərkəzinin analitik direktoru Lauren Qodriç hesab edir ki, Rusiya Ermənistanla Türkiyə arasında "böyük razılaşma"ya nail olmaq üçün vasitəçilik missiyası həyata keçirir: "Məlumdur ki, ermənilər gözünü Moskvaya dikib. Moskva onlara icazə versə, türklərlə razılaşa bilərlər. Rusiya yox desə, Ermənistan heç bir razılaşmaya imza ata bilməz. Ruslar hiss edirdilər ki, onlar Türkiyə ilə razılaşma əldə edə bilərlər. Rusların türklərə təklif etdiyi üstünlüklərdən biri ermənilərlə dil tapmağa kömək etməkdir. İkinci üstünlük Rusiyanın enerji kartından istifadə edərək Avropada türklərə üstünlük yaratmaq təklifidir. Bu, həm Türkiyənin Avropa Birliyinə daxil olması, hə də Avropa ilə münasibətlərdəki digər problemlərə təsir göstərə bilərdi. Şübhəsiz ki, bunun əvəzində Moskvanın Ankaradan iki istəyi var. Birinci şərt Türkiyənin ABŞ-la çox dərindən müttəfiqlik etməməsi, ikinci şərt isə Avropaya enerji daşıyıcılarının çatdırılmasında Rusiyadan yan keçən layihələrə dəstək verməməsidir.

...Prezident İlham Əliyevin Moskvaya səfəri zamanı əsas danışıqlar Rusiya ilə Azərbaycan arasında olsa da, digər tərəflərin də nümayəndələri var idi. Bu görüşlərin birində Türkiyənin nümayəndəsi azərbaycanlılara açıq dedi ki, onlar Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllində vasitəçilik etməyəcəklər. Türklər bildirdilər ki, bu məsələnin ortasında olmaq istəmirlər, amma hər iki tərəfin əldə edəcəyi razılaşmanı dəstəkləməyə hazırdırlar. Həm Moskva, həm də Ankara başa düşür ki, vəziyyət çox mürəkkəbdir - ya Bakı, ya da İrəvan ciddi güzəştə getməlidir. Üstəlik, ruslarla türklər istəmirlər ki, bu münaqişə onların "böyük razılaşma"sına mane olsun. Çünki "böyük razılaşma" onlar üçün daha vacibdir".

...Bu qəbildən olan iqtibasların sayını sonsuza qədər artırmaq olar. Çünki hazırda dünyanın əksər siyasi şərhçiləri Lauren Qodriçin mülahizələrini bölüşürlər. Ən azı ona görə ki, hamı forpost Ermənistanın Rusiyanın icazəsi olmadan hətta nəfəs belə ala bilməyəcəyini başa düşürlər.

İndi nəinki Azərbaycanın, Ermənistan istisna olmaqla bütün bölgə dövlətlərinin maraqlarının nəhəng güclərin heç nə itirməyəcəyi bir oyun masasına qoyulmasına cəhd göstərilir.

Türkiyə-Ermənistan sərhədlərinin açılmasından sonra Samkxe-Cavaxetiya bölgəsində yaşayan etnik ermənilər separatçı əməllərini genişləndirəcək və bölgənin Gürcüstandan ayrılmasına cəhd göstərəcəklər. Bu ərazinin əldən verilməsi isə Gürcüstanın, ilk növbədə isə Azərbaycanın Türkiyə ilə quru əlaqəsinin itirilməsi demədir. Hazırda Rusiya Ermənistanla yalnız Gürcüstan ərazisi vasitəsilə quru əlaqəsinə malik olduğu üçün Tiflisə qarşı daha sərt addımlara əl ata bilmir. Türkiyə-Ermənistan sərhədlərinin açılmasından sonra isə artıq Gürcüstan ərazisinə ehtiyac duyulmayacaq və beləliklə Moskva İrəvanın iştirakıyla Cavahetiyadakı erməni separatçılarını "dövriyyəyə" buraxacaq. Türkiyə isə nəinki Azərbaycanı və Gürcüstanı, hətta Mərkəzi Asiyanın türk dövlətlərini də, mövcud və perspektiv enerji layihələri üzərində dominant rolunu da birdəfəlik itirəcək. Əvəzində isə Rusiyanı və Ermənistanı "qazanacaq". Bazar olsun...

Təbii ki, indi dünyada baş verənləri dərk etmək üçün hər an dəyişən və ziddiyyətli məlumatları zamanında izləmək, düşünmək və doğru nəticə çıxarmaq lazımdır. Bunun üçün isə... vaxta ehtiyac var.

Elçin Mirzəbəyli

Xalq Cəbhəsi.- 2009.- 30 aprel.- S.7.