20 Yanvar - Şəhadət məktəbidir
Azərbaycan
xalqının rus-sovet imperiyasının cinayətkar və
qatil hərbi birləşmələri tərəfindən
növbəti dəfə qanlı təcavüzə məruz
qaldığı gündən, yəni yanvarın 19-dan 19 il
keçir.
Yanvarın 19-dan 20-nə
keçən gecə Bakı şəhərinin və ölkənin
müxtəlif bölgələrinin ayrı-ayrı istiqamətlərindən
dinc insanlara qarşı həyata keçirilən cinayətlər
tariximizə və yaddaşımıza "20 Yanvar" faciəsi
kimi həkk olundu...
Şər
imperiyasının hərb maşınının həmin
gün Azərbaycan xalqına qarşı həyata
keçirdiyi vəhşi terror aktı insanlığa
qarşı törədilmiş ən ağır cinayətlərdən
biri kimi bəşər tarixində qalacaq. Milli
azadlığı, ölkəsinin ərazi
bütövlüyü uğrunda mübarizəyə
qalxmış dinc əhaliyə divan tutulması, kütləvi
terror nəticəsində yüzlərlə günahsız
insanın qətlə yetirilməsi və yaralanması
totalitar sovet rejiminin süqutu ərəfəsində onun cinayətkar
mahiyyətini bütün dünyaya bir daha nümayiş
etdirdi.
Sovet Ordusunun
böyük kontingentinin, xüsusi təyinatlı bölmələrin
və daxili qoşunların Bakıya yeridilməsi xüsusi qəddarlıq
və görünməmiş vəhşiliklə
müşayiət edildi. Kommunist diktaturası
Çexoslovakiyaya, Macarıstana, Əfqanıstana qarşı
həyata keçirdiyi hərbi müdaxiləni hətta o
zamankı Sovet İttifaqının müttəfiq
respublikalarından biri olan Azərbaycanda da təkrarlamaqdan
çəkinmədi. Həmin vaxt Azərbaycan qonşu Ermənistanın
da təcavüzünə məruz qalmışdı. Belə
bir şəraitdə Kreml nəinki münaqişənin
qarşısını almaq üçün qəti tədbirlər
görmədi, əksinə, Azərbaycana yeridilən ordu hissələrinin
tərkibinə Stavropol, Krasnodar və Rostovdan səfərbərliyə
alınan erməni əsgər və zabitləri, sovet hərbi
hissələrində xidmət edən ermənilər, hətta
erməni kursantlar da daxil edildi.
Bakıya yeridilmiş
qoşun kontingentinə (bəzi məlumata görə, onun
sayı 60 min nəfərə çatırdı)
"döyüş tapşırığını"
yerinə yetirmək üçün psixoloji hazırlıq
keçmiş, onlarda dinc insanlara qarşı amansız nifrət
hissi oyatmırdılar:
"Sizi Bakıya
rusları müdafiə etmək üçün gətiriblər;
Yerli əhali onları vəhşicəsinə
məhv edir;
Ekstremistlər Salyan
kazarmalarının (Bakıda əsas hərbi qarnizonun yerləşdiyi
ərazi) ətrafındakı evlərin damlarında snayperlər
yerləşdiriblər, təkcə bu ərazidə 110 atəş
nöqtəsi var;
Binalar, mənzillər
Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin yaraqlıları ilə
doludur, onlar sizi güclü avtomat-pulemyot atəşinə
tutacaqlar".
("Şit" təşkilatı
müstəqil hərbi ekspertlərinin hesabatından)
Beləliklə, Mixail
Qorbaçov başda olmaqla sovet imperiyasının rəhbərliyi
Bakıda "rus və erməni kartından" məharətlə
istifadə etdi. Guya Bakıya qoşun onları, hərbi
qulluqçuların ailələrini qorumaq, "millətçi
ekstremistlər" tərəfindən hakimiyyətin
zorakılıqla ələ keçirilməsinin
qarşısını almaq üçün yeridilmişdi. Əslində
isə bu açıq riyakarlıq, ağ yalan idi.
Çünki sovet rəhbərliyinin "dəlilləri"
hətta həqiqətə yaxın olsaydı belə, Bakıya
təpədən-dırnağadək
silahlandırılmış qoşun göndərməyə
ehtiyac yox idi. Ona görə ki, həmin vaxt burada daxili
qoşunların 11,5 min əsgəri, Müdafiə Nazirliyinə
tabe olan Bakı qarnizonunun çoxsaylı hərbi hissələri,
hava hücumundan müdafiə qüvvələri var idi.
4-cü ordunun komandanlığı da Bakıda yerləşirdi.
Bütün bunlara
baxmayaraq, 1990-cı il yanvarın 19-da Mixail Qorbaçov
SSRİ Konstitusiyasının 119-cu, Azərbaycan SSR
Konstitusiyasının 71-ci maddələrini kobud şəkildə
pozaraq, yanvarın 20-dən Bakıda fövqəladə vəziyyət
elan edilməsi haqqında fərman imzaladı. Lakin SSRİ
DTK-nın "Alfa" qrupu yanvarın 19-da saat 19:27-də Azərbaycan
televiziyasının enerji blokunu partlatdı, respublikada
televiziya verilişləri dayandırıldı. Gecə isə
qoşun fövqəladə vəziyyət elan edilməsindən
xəbərsiz olan şəhərə daxil oldu və əhaliyə
divan tutmağa başladı. Qorbaçovun fərmanı
qüvvəyə minənədək - yanvarın 20-də saat
00-dək artıq 9 nəfər
öldürülmüşdü. Bakıda fövqəladə
vəziyyətin elan olunması haqqında məlumat isə əhaliyə
yalnız yanvarın 20-də səhər saat 7-də respublika
radiosu ilə çatdırıldı. Həmin vaxt
öldürülənlərin sayı 100 nəfərə
çatmışdı. Halbuki, Qorbaçovun Azərbaycana
ezam etdiyi yüksək vəzifəli emissarlar həyasızcasına
bəyan edirdilər ki, Bakıda fövqəladə vəziyyət
elan olunmayacaqdır. Bax, əli yüzlərlə insanın
qanına batmış, sonralar Nobel sülh mükafatı (?!)
almış Mixail Qorbaçov başda olmaqla sovet imperiyası
rəhbərliyinin rəzil siması bu idi...
Tanklar və BTR-lər
Bakı küçələrində qarşılarına
çıxan hər şeyi əzir, hərbçilər hər
yanı amansız atəşə tuturdular. İnsanlar nəinki
küçələrdə, hətta avtobusda gedərkən,
öz mənzillərində oturduqları yerdə güllələrə
tuş gəlirdilər. Yaralıları aparmağa gələn
"təcili yardım" maşınlarını və
tibb işçilərini də atəşə tuturdular. Bir
neçə gün ərzində 137 nəfər
öldürüldü, 700-dək yaralandı, 800-dən
çox adam qanunsuz həbs edildi.
"Adamları
xüsusi qəddarlıqla və yaxın məsafədən
güllələyiblər. Məsələn, Meyeroviçə
21, Xanməmmədova 10-dan çox, Rüstəmova 23 güllə
vurulub;
"Xəstəxanalar,
"təcili yardım" maşınları atəşə
tutulub, həkimlər öldürülüb;
"Adamlar
süngü-bıçaqla qətlə yetirilib. Onların
arasında hər iki gözü tutulmuş Yefimtsev də var;
""Kalaşnikov"
avtomatının ağırlıq mərkəzi dəyişən
5,45 çaplı güllələrindən istifadə
edilib".
("Şit" təşkilatı
ekspertlərinin hesabatından)
20 Yanvar və Azərbaycan
tarixində ondan əvvəlki faciəli hadisələr XX əsr
boyu xalqımıza qarşı yeridilən
düşünülmüş siyasətin növbəti təzahürü
idi. Azərbaycan xalqına qarşı soyqırımı,
sovet hakimiyyəti illərində Azərbaycan ərazilərinin
tədricən ilhaq olunması, nəticədə ölkənin
ərazisinin 125 min kvadratkilometrdən 87 min kvadratkilometrədək
azalması, rus-sovet rəhbərliyinin havadarlığı ilə
başlayan Dağlıq Qarabağ hadisələri, azərbaycanlıların
Ermənistan ərazisindəki əzəli torpaqlarından qovulması
bu siyasətin mərhələləridir.
1990-cı ilin yanvar
qırğını nə qədər faciəli olsa da, Azərbaycan
xalqının iradəsini, milli azadlıq uğrunda mübarizə
əzmini qıra bilmədi. Həmin müdhiş gecədə
həlak olan vətən oğulları Azərbaycanın
tarixinə parlaq səhifə yazdılar, xalqın milli
azadlığı, müstəqilliyi üçün yol
açdılar...
...Zaman keçir. Hər
il yanvarın 20-də sözlə ifadə edə bilmədiyimiz
qəribə bir duyğu bizi Şəhidlər Xiyabanına
doğru aparır - həyatın bitdiyi və
azadlığın başladığı yerə...
Mənə elə gəlir
ki, biz nəinki bir dövlət kimi, heç
ayrı-ayrılıqda vətəndaş kimi də 20
Yanvarın əsil mahiyyətini dərk edə bilməmişik.
Tariximizin müxtəlif dövrlərinə olduğu kimi, bu
qısa zaman kəsiyinə də vahid və birmənalı
mövqeyimizi müəyyənləşdirməmişik: Faciə,
Cinayət, Xəyanət və ya Qəhrəmanlıq səlnaməsi...
Mən nəhəng bir
imperiyaya qarşı öz iradəsi və qətiyyətilə
meydan oxuyan bir millətin qəhrəmanlığını
matəm libasıyla aşağılamağın tərəfdarı
deyiləm. Bu, ən yaxşı halda baş verənlərin
mahiyyətini və miqyasını kiçiltməkdir.
20 Yanvar rus-sovet rejiminin ədalətinə
və mərhəmətinə inananların faciəsi,
yalın əlli insanlara divan tutan imperiyanın cinayəti,
öz xalqını mənsəbinə qurban verənlərin
cinayəti, Azərbaycan xalqının isə Qəhrəmanlıq
Səlnaməsidir.
20 yanvar böyük Babəkin
"Bir gün azad yaşamaq qırx il qul kimi, rəzil
ömür sürməkdən daha yaxşıdır" fəlsəfəsinin
bir millətin qan yaddaşından sıyrılaraq onu köləlikdən
qəhrəmanlığa qədər yüksəldən bir
tarixdir.
20 Yanvar Azərbaycan
türklərinin misli görünməmiş şəhadət
məktəbidir.
20 Yanvar istiqlalın
istibdada, Milli İdrakın cəhalətə, cəsarətin
qorxuya, işığın zülmətə, şərəfin
rəzalətə qalib gəldiyi gündür. 20 Yanvar milli
özünüdərkin, bütövlüyün təntənəsidir.
Xalq Cəbhəsi .-2009 .- 20 yanvar .-S.7.