Humanitar Əməkdaşlıq üzrə Birinci Azərbaycan–Rusiya Forumu regionda yeni ənənənin təməlini qoydu

Gələn ildən etibarən Bakı Forumunda müxtəlif ölkələrin nümayəndələri iştirak edə biləcəklər

Xalqlar, ölkələr, siyasətlər, mədəniyyətlər və hətta, adət-ənənələr arasında olan mehriban münasibətləri, dostluq və əməkdaşlıq tellərini qoruyub saxlayan, onları inkişaf etdirən adamların ünvanına həmişə eyni ifadə işlədilib – müdriklər. Müdriklik tarixin bütün dönəmlərində yaranmış istənilən vəziyyətdən çıxmaq üçün variant, yol, istiqamət tapılmasına zəmin yaradıb. Məhz həmin müdriklər heç bir problemi olmayan Azərbaycan—Rusiya münasibətlərini daha da inkişaf etdirmək, xalqlarımız və dövlətlərimiz üçün maraqlı olan məsələləri birlikdə həll etmək üçün mükəmməl bir əməkdaşlıq forması yaradıblar.

Artıq iki əsrdən çox yaşı olan həmin əməkdaşlıq ulu öndər Heydər Əliyevin siyasi dühası nəticəsində həm 1969-87-ci illərdə, həm də 1993-2003-cü illərdə öz yüksək mərhələsinə çatmışdır. Siyasi ekspertlərin və beynəlxalq icmalçıların fikrincə, Heydər Əliyev siyasi kursunu uğurla davam etdirən Prezident İlham Əliyev isə Azərbaycan–Rusiya münasibətlərini tamamilə yeni bir müstəvidə, tamamilə yeni standartlar çərçivəsində, beynəlxalq aləmdə nümunə göstəriləcək bir məzmunda formalaşdırmışdır.

Humanitar Əməkdaşlıq üzrə Birinci Azərbaycan–Rusiya Forumunun keçirildiyi günlərdə – bu tədbir Azərbaycan siyasətinin yeni ildə əldə etdiyi uğurlar silsiləsinin başlanğıcı kimi qiymətləndirilir – çoxsaylı fikirlər, arqumentlər, müddəalar səsləndirildi. Ancaq fikrimizcə həmin arqumentlərin arasından daha yaxşılarını seçmək təklifi irəli sürülsəydi, biz üç fikirin üstündə dayanardıq. Birinci qeyd etmək istədiyimiz Prezident İlham Əliyevin forum iştirakçılarını qəbul edərkən söylədiyi fikirlər idi və onları sitat kimi təqdim edirik. Sözün həqiqi mənasında yanvarın üçüncü ongünlüyündə Bakıda keçirilmiş, iki böyük xalqın ən qüdrətli təfəkkür sahiblərinin səmimi müzakirələrinə şərait yaradan foruma oxşar bir tədbiri heç kəs xatırlamır. Qeyd etmək istədiyimiz ikinci fikrin müəllifi Prezident Administrasiyasının rəhbəri, akademik Ramiz Mehdiyev idi. Akademik qeyd etdi ki, ölkələr və xalqlar arasındakı mehriban qonşuluq və dostluq münasibətlərinin istənilən, arzu olunan səviyyəyə qalxmasında dövlət başçılarının şəxsi münasibətlərinin xüsusi rolu vardır. Bu baxımdan prezidentlər Dmitri Medvedev və İlham Əliyevin şəxsi dostluq nümunəsi Azərbaycan–Rusiya hərtərəfli əməkdaşlığının gündən-günə inkişaf etməsinə, genişlənməsinə zəmin yaradır.

Nəhayət, qeyd etmək istədiyimiz üçüncü, gündəlikdəki məsələnin əhəmiyyətini xarakterizə etmək baxımından heç də əvvəlkilərdən geri qalmayan növbəti ifadəni isə forumun qonağı, “TERRA” informasiya-poliqrafiya kompleksi idarə heyətinin sədri Sergey Kondratovdan eşitdik. Qonaq özündə böyük bir həqiqəti ifadə edən fikirləri əsl dost səmimiyyəti ilə söylədi: “Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev Rusiya–Azərbaycan münasibətlərinin köklərinə yaxşı bələd idi. O, bu münasibətlərin qorunub saxlanılması və inkişaf etdirilməsi üçün çox işlər görmüşdür. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev də bu siyasəti uğurla davam etdirir və bu, Rusiyada ona olan böyük rəğbətin gündən-günə artmasının əsas səbəblərindən biridir”. Sergey Kondratov tamamilə haqlıdır. Çünki Azərbaycan ikinci dəfə öz dövlət müstəqilliyinə qovuşandan sonra həm Rusiyadakı, həm də bizim ölkədəki bəzi siyasətçilərin ya qərəzçilikdən, ya da qeyri-peşəkarlıqdan atdıqları diletant addımlar nəticəsində Bakı–Moskva münasibətləri xeyli soyumuşdu. Ulu öndər Heydər Əliyev siyasi hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra məhz onun siyasi iradəsiylə bu münasibətlər öz məcrasına salınmışdı. Rusiyada Vladimir Putinin dövlət başçısı seçilməsindən sonra isə Azərbaycan–Rusiya münasibətləri hərtərəfli şəkildə inkişaf etdirilərək region ölkələri üçün nümunə olan bir səviyyəyə çatdırıldı.

Humanitar Əməkdaşlıq üzrə Birinci Azərbaycan–Rusiya Forumunun region və dünya siyasətçiləri tərəfindən yüksək qiymətləndirilməsi tamamilə təbiidir. Çünki bu gün beynəlxalq aləmdə sülh və dostluqdan, sivilizasiyaların və mədəniyyətlərin daha sıx inteqrasiyasından, xalqların və dövlətlərin bir-birini daha yaxından tanıyıb daha dərindən əməkdaşlıq etməsindən başqa istənilən variant mənfi qarşılanır. Bu baxımdan adı çəkilən forum beynəlxalq əməkdaşlıq prinsiplərinə, sülh və dostluq dəyərlərinə öz töhfəsini vermiş olur. Daha doğrusu, əvvəlki illərdən də mövcud olan bu töhfələr daha da zənginləşdirilir. İkinci, bu forum Azərbaycan həqiqətlərinin bütün dünya çərçivəsində yenidən və əhatəli şəkildə səsləndirilməsi baxımından çox mühüm əhəmiyyətə malik idi. Çünki tədbiri geniş şəkildə işıqlandıran Azərbaycan televiziyaları dünyanın təxminən yarısında, Rusiya televiziyaları isə çoxsaylı peyk kanalları vasitəsiylə bütün dünyada yayımlanır. Deməli, Prezident Administrasiyasının rəhbəri, akademik Ramiz Mehdiyevin forum iştirakçıları qarşısında söylədiyi fikirləri dünyanın hər yerində eşitdilər: “Bəzən elə təəssürat yaranır ki, bu mövzuda yazanlar (Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin kökləri barədə – red.) Rusiyanın İrandakı səfiri Aleksandr Qriboyedovun XIX əsrin əvvəllərində ermənilərin Azərbaycan torpaqlarına köçürülməsi barədə məşhur məktubunu oxumamış, XIX əsrin əvvəllərində Qafqazın real etnik xəritəsi barədə heç bir məlumata malik deyillər... Təsadüfi deyildir ki, Aleksandr Qriboyedov yazırdı ki, azərbaycanlılar köçkün ermənilərin həmişəlik Qarabağda qalacağından qorxurlar”. Doğrudur, Azərbaycan ziyalıları, xüsusən, xarici ölkələrdəki səfirliklərimiz ulu öndər Heydər Əliyevin və Prezident İlham Əliyevin xüsusi tapşırıqları ilə Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin kökləri barədə dünya ictimaiyyətinə geniş məlumat veriblər. Üstəlik bu proses gündən-günə daha da intensivləşir. Ancaq akademik Ramiz Mehdiyevin 150 nəfərə yaxın Rusiya ziyalısı və siyasətçisi önündə söylədiyi bu fikirlər auditoriyanın genişliyi baxımından çox böyük əhəmiyyət kəsb edirdi. Azərbaycan yazıçıları Anar və Çingiz Abdullayevin Rusiya siyasətçilərinə və həmin ölkədəki həmkarlarına açıq və səmimi, eyni zamanda həqiqəti ifadə etmək baxımından çox qətiyyətli müraciətləri də dünya ictimaiyyətinə çatdırılmış oldu.

Başqa bir məqama diqqət yetirək. Azərbaycan ziyalıları, tarixçi alimlər, xüsusən, ensiklopediya mütəxəssisləri indiyədək hər ildə ən azı 8-10 dəfə müəyyən iradlarla, etirazlarla Rusiyanın elmi mərkəzlərinə müraciət edirdilər. Müraciətlərin hamısı müəyyən atlas və ya ensiklopediyalarda Azərbaycanın xəritəsinin qərəzli şəkildə təhrif edilməsi və ya tariximiz haqqında erməni tarixçilərinə istinadən “fakt”lar verilməsi ilə bağlı idi. Bakı forumunda isə tərəflər razılığa gəldilər ki, iki dildə “Azərbaycan” Ensiklopediyası müştərək hazırlansın. Yəni belə bir ensiklopediya rəsmi şəkildə ərsəyə gələndən sonra erməni lobbisinin sifarişi ilə Rusiyanın hansısa ucqar şəhərindəki “elm mərkəzi”nin yazdığı ensiklopediyadakı təhrif edilmiş faktlar tamamilə əhəmiyyətsiz bir kağıza çevriləcəkdir.

Forumun növbəti əhəmiyyəti isə müzakirələr çərçivəsində belə tədbirlərin yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi bundan sonra ənənəvi olaraq hər il keçirilməsi, üstəlik, formatın dəyişdirilərək Rusiya–Azərbaycan forumu kimi deyil, Beynəlxalq Bakı Forumu kimi təşkil edilməsi barədə qərarın qəbul edilməsi oldu. Yəni gələn il bu foruma Gürcüstan, Türkiyə, İran və ya istənilən bir ölkə də qatıla bilər. Deməli, Bakı ilə Moskva regionda dostluq, tərəfdaşlıq və mehriban qonşuluq nümunəsi yaradan beynəlxalq bir ənənənin təməlini qoymuş oldular. Prezident İlham Əliyevin dediyi kimi, bu tədbirin təşəbbüs qrupunun üzvləri Azərbaycanın böyük dostları, ölkəmizi sevən insanlar oldular.

İttifaq MİRZƏBƏYLİ

Xalq qəzeti.- 2010.- 27 yanvar.- S. 1.