Xarici ölkələrdəki Azərbaycan cəmiyyətləri mütəşəkkil qüvvəyə çevrilib

Ötən əsrin sonlarında görkəmli dövlət xadimi, ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə beynəlxalq aləmdə özünəlayiq yer tutan Azərbaycan Respublikası bu gün sürətli iqtisadi inkişafı, tərəqqisi ilə diqqətləri üzərinə cəlb etmiş, modernləşmə yolunda böyük məsafə qət etmişdir. Ümummilli liderimizin vaxtilə dediyi “Azərbaycan dünyaya Günəş kimi doğacaq” ifadəsi artıq həyatda öz əksini tapmışdır. Güclənən, qüdrətlənən ölkəmizin əldə etdiyi misilsiz nailiyyətlər dünyanın müxtəlif ölkələrində yaşayan azərbaycanlılarda böyük ruh yüksəkliyi yaratmış, dünya azərbaycanlılarının mənəvi dayağı olan respublikamızın yüksəlişi xaricdəki cəmiyyətlərimizin fəaliyyətinə müsbət təsir göstərmişdir.

Hazırda dünyanın müxtəlif ölkələrində fəaliyyət göstərən 420-dək Azərbaycan cəmiyyəti ölkəmizin haqlı mövqeyini uğurla müdafiə edir, haqq səsimizin beynəlxalq ictimaiyyətə çatdırılması üçün səylərini əsirgəmirlər.

Sevindirici haldır ki, ulu öndər Heydər Əliyevin xidmətləri sayəsində Azərbaycanın maraq və mənafeləri naminə xaricdə yaşayan həmvətənlərimizin birliyini təmin edən azərbaycançılıq məfkurəsi artıq yaranmışdır. Bu baxımdan, Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Gününün təsis olunması böyük əhəmiyyətə malik idi. Bu əhəmiyyətli günün təsis olunması da məhz ulu öndər Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Məlumdur ki, 1989-cu il dekabrın axırlarında Naxçıvanda SSRİ-nin tikanlı məftilləri söküldü və Arazın hər iki tayında yaşayan azərbaycanlılar arasında ünsiyyət yaranmağa başlandı. 1991-ci ilin dekabrında Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri Heydər Əliyev dünya azərbaycanlıları arasında birliyin daha da möhkəmləndirilməsinin əhəmiyyətini nəzərə alaraq Ali Məclisdə dekabrın 31-nin Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü elan edilməsi təşəbbüsü ilə çıxış etdi. Təklif yekdilliklə qəbul edildi və Azərbaycan Ali Sovetinə də eyni addımın atılması tövsiyə olundu. Beləliklə, bütün azərbaycanlılar üçün əziz olan 31 Dekabr — Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü hər il bayram kimi qeyd edilməyə başlandı, bu gün Azərbaycan xalqının birlik şüurunun və azərbaycançılıq məfkurəsinin simvoluna çevrildi.

Bu, bir daha göstərir ki, xalq və milli dövlətçilik üçün zəruri olan bütün nüansları vaxtında görmək və ardıcıl olaraq məsələləri həll etmək kimi xüsusi keyfiyyətlərə malik olan türk dünyasının böyük dövlət xadimi Heydər Əliyev həmrəyliyə, birliyə aparan yolu doğru müəyyənləşdirmiş, lazımi addımları vaxtında atmışdır. Böyük öndər 2001-ci il mayın 23-də Dünya Azərbaycanlılarının I qurultayının keçirilməsi haqqında sərəncam imzalamışdır. Həmin qurultayda 36 ölkədəki 200 müxtəlif təşkilatdan 406 nümayəndə, 63 qonaq iştirak etmişdir. 2002-ci il iyunun 5-də Heydər Əliyev “Xaricdə Yaşayan Azərbaycanlılarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin yaradılması haqqında” fərman imzalamışdır. Bu fərman xaricdə yaşayan azərbaycanlıların diaspor təşkilatlarının yaradılması, onların fəaliyyətinin mütəşəkkil qaydada əlaqələndirilməsi, dünya azərbaycanlılarının siyasi və ideoloji birliyinin təmin olunması baxımından müstəsna əhəmiyyət daşıyan tarixi sənəd olmuşdur. Ulu öndər təkcə birbaşa bu istiqamətdə fəaliyyət göstərən dövlət qurumu yaratmaqla və diasporların təşkili və inkişafını dövlətin xarici siyasətinin əsas elementlərindən birinə çevirməklə kifayətlənməmişdir. O, xarici səfərlərində həmişə xaricdəki cəmiyyətlərimizin üzvləri ilə şəxsən görüşür, onları ruhlandırır, öz tövsiyələrini verirdi.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev bu siyasəti uğurla davam etdirərək, mütəşəkkil diasporun və güclü lobbinin formalaşması məsələsini daim diqqətdə saxlamış, dövlətimizin başçısının verdiyi tövsiyə və tapşırıqlar Azərbaycan diasporunun yeni dövrdəki fəaliyyətinin ideoloji təməlini təşkil etmişdir. Azərbaycanın dövlət başçısının təşəbbüsləri təkcə ölkəmiz üçün deyil, bütövlükdə türk dünyası üçün faydalı nəticələr vermişdir. Belə ki, ötən illər ərzində Azərbaycanın türk dünyasının mədəni və siyasi mərkəzlərindən birinə çevrilməsi ilə də əlamətdar olmuşdur. 2007-ci ildə Bakı şəhərində keçirilmiş Dünya Azərbaycan və türk diaspor təşkilatları rəhbərlərinin I Forumu, habelə Türk dövlət və cəmiyyətlərinin XI dostluq, qardaşlıq və əməkdaşlıq qurultayı bütün türkdilli xalqların həyatında mühüm hadisə olmuşdur. Keçirilmiş bu toplantılarda qəbul olunmuş sənədlər türkdilli xalqların diaspor təşkilatları arasında səmərəli əməkdaşlıq mexanizmlərinin qurulmasının istiqamətlərini müəyyənləşdirib.

Bu da məlumdur ki, qloballaşan dünyanın reallıqları diaspor quruculuğu sahəsində Azərbaycanın qarşısında yeni vəzifələr qoyur. Xalqlar arasında gedən sürətli inteqrasiya prosesləri, diaspor və lobbi təşkilatlarının beynəlxalq siyasətdə artan rolu bu sahədə daha genişmiqyaslı fəaliyyət göstərilməsini zərurətə çevirir. Bu sahədə ulu öndərin yolunu uğurla davam etdirən Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə aparılan ardıcıl, məqsədyönlü işlər öz müsbət bəhrəsini vermişdir. 2008-ci il noyabrın 19-da Azərbaycanın dövlət başçısının imzaladığı sərəncam ilə Xaricdə Yaşayan Azərbaycanlılarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin əsasında Diasporlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin yaradılması da bu istiqamətdə aparılan işin daha da təkmilləşdirilməsinə xidmət edirdi.

2008-ci ildə Dünya Azərbaycanlılarını Əlaqələndirmə Şurasının Bakıdakı iclasında qəbul olunmuş “Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Xartiyası” diasporun fəaliyyətinin başlıca istiqamətlərini müəyyən edən konseptual sənəd kimi qiymətləndirilməlidir. Xartiya dünya azərbaycanlılarının birlik və həmrəyliyinin təmin olunması, diaspor təşkilatlarının fəaliyyətinin koordinasiya edilməsi baxımından mühüm əhəmiyyətə malikdir. Sənəddə Azərbaycan xalqının tarixi, etnogenezi, milli özünüdərk prosesi, özünəməxsus xüsusiyyətləri, milli-mənəvi dəyərləri və müasir inkişaf səviyyəsi təhlil edilib, soydaşlarımızın yaşadıqları ölkələrin cəmiyyətlərinə inteqrasiyası, habelə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə dair həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması, qondarma erməni soyqırımı iddialarının ifşası və digər məsələlərlə bağlı diasporun üzərinə düşən vəzifələr öz əksini tapıb.

Ölkəmizdə keçirilən yüksək səviyyəli tədbirlərdə iştirak edən diaspor təşkilatlarımızın nümayəndələrinin sayındakı davamlı artım dinamikası xaricdəki cəmiyyətlərimizlə aparılan məqsədyönlü işin nəticə verməsinin göstəricisidir. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, 2001-ci il mayın 23-də Dünya Azərbaycanlılarının I qurultayında 36 ölkədən 406 nümayəndə iştirak edirdisə, 2006-cı ilin mart ayının 16-da keçirilən qurultayda 49 ölkədən 593 nümayəndə və 388 nəfər qonaq iştirak edirdi. Keçən il iyulun 5-də baş tutan III qurultaya isə 1272 nümayəndə seçilmişdi. Bu mötəbər mərasimdə 42 ölkədən 579 nümayəndə iştirak etmişdir. Rusiya, Türkiyə, Ukrayna, Almaniya, Gürcüstan, ABŞ, İsveç Krallığı, Niderland, İsrail, Özbəkistan, Fransa, Böyük Britaniya, Kanada daha çox nümayəndə ilə təmsil olunurdu. Bundan əlavə, qurultaya xarici ölkələrdə fəaliyyət göstərən Azərbaycan icma və birliklərinin 182 rəhbəri də qatılmışdı. Dünya mətbuatı tədbirə böyük maraq göstərmiş, qurultayın işini 21 xarici ölkədən 37 media işçisi işıqlandırmışdı.

Mötəbər tədbirdə 2001-ci ildə yaradılan Dünya Azərbaycanlılarının Əlaqələndirmə Şurasının fəaliyyətinin davam etdirilməsi və şuranın icra katibliyinin yaradılması qərara alınırdı. Qurultay iştirakçıları Prezident İlham Əliyevi yekdilliklə Dünya Azərbaycanlılarının Əlaqələndirmə Şurasına sədr seçdilər. Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Nazim İbrahimovu isə şuranın icra katibi vəzifəsinə seçdilər. Qurultayda qərara alındı ki, Əlaqələndirmə Şurasının tərkibi 107 nəfərdən 115 nəfərə çatdırılsın. Bu, xaricdəki Azərbaycan cəmiyyətlərinin birgə fəaliyyətinin tənzimlənməsində uğurlu nəticələr əldə olunmasına rəvac vermişdir. Bundan başqa, Dünya azərbaycanlı gənclərinin I konqresində qəbul olunmuş qərara uyğun olaraq Dünya Azərbaycanlı Gəncləri Birliyinin yaradılması təşəbbüsü yüksək qiymətləndirilmiş, xaricdə yaşayan azərbaycanlı gənclərin bu prosesdə fəal iştirakının təmin edilməsi üçün tədbirlər görülməsi məqsədəuyğun hesab edilmişdir.

Dünya Azərbaycanlılarının III qurultayının iştirakçıları Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin mötəbər tədbirdəki çıxışına diqqət çəkərək bildirirdilər ki, ölkə rəhbərinin tarixi nitqi qarşıya yeni vəzifələr qoymuş, xarici ölkələrdə yaşayan soydaşlarımızın təşkilatlanması və diaspor quruculuğu siyasətinin yeni mərhələsinin başlıca istiqamətlərini müəyyənləşdirmişdir. Dövlət başçısının tövsiyə və tapşırıqları dünya azərbaycanlılarının birliyinin konseptual əsaslarının milli ideologiyası müstəvisində formalaşmasının tarixi-siyasi əhəmiyyətini daha dəqiq qiymətləndirmək imkanı yaratmışdır. Onu da unutmamalıyıq ki, cəmiyyətlərimiz Azərbaycan həqiqətlərini, mədəniyyətimizi, tariximizi, öz dəyərlərimizi istənilən ölkədə təbliğ etməklə həm dövlətlərimizi, xalqlarımzı bir-birinə yaxından tanıdır, həm də bir körpü rolunu oynayırlar. Bu baxımdan, təbii ki, hər bir azərbaycanlı xaricdə öz dövlətini, millətini layiqincə təmsil etməlidir ki, xalqı barədə fikir yarada, ona hörmət bəslənməsinə nail ola bilsin. Çünki bizə qarşı dünyada erməni lobbisi fəaliyyət göstərir. Həmin insanlar bizə qarşı mübarizə aparırlar. Onların təsir dairəsində olan bəzi siyasətçilər, bəzi mətbu orqanlar, bəzi ictimai qurumlar Azərbaycana qarşı ləkələmə kampaniyası aparırlar, Azərbaycan reallıqlarını təhrif etmək üçün uydurmalar, əsassız faktlar yayırlar, yalanlar, böhtanlar yağdırırlar.

Etiraf etmək lazımdır ki, bu gün erməni dispor təşkilatları güclü təşkilatlanmış bir çox ölkələrin ictimai-siyasi həyatında təsir imkanlarına malik olan lobbilər səviyyəsinə çatmışdır. Təəssüflər olsun ki, bir sıra beynəlxalq təşkilatlarda və aparıcı dövlətlərdə erməni lobbisinin təsiri altına düşən, onlarla simbioz vəziyyətdə fəaliyyət göstərən xeyli sayda ictimai-siyasi xadimlər vardır. Bu mənada Azərbaycan diaspor təşkilatlarının əsas vəzifələrindən biri erməni lobbisinin və onların tərəfkeşlərinin dövlətimizə və xalqımıza qarşı apardığı mənfi fəaliyyəti neytrallaşdırmaqdan və haqq səsimizi dünyaya çatdırmaqdan ibarətdir. Bu mübarizədə diasporlarımızın müttəfiqləri dost ölkələrin diasporlarıdır. Söz yox ki, ən böyük dayaq Azərbaycan dövləti və türk diasporlarıdır.

Bu da bir həqiqətdir ki, hər hansı xarici bir ölkədə diaspor təşkilatlarımızın sayının çox olması heç də təsir imkanlarımızın artması mənasına gəlmir. Təbii ki, onların ictimai rəyə təsir imkanları az olarsa, onda gücü birləşdirmək, birlikdə hərəkət etmək və pərakəndəliyə son qoymaq lazımdır. Yəni az, ancaq güclü təşkilatların olması artıq dövrün tələbidir. Bunun üçün əgər bəzi cəmiyyətlər arasında ziddiyətlər, anlaşılmazlıqlar, problemlər varsa da, onlar qısa zamanda aradan qaldırılmalıdır. Buna görə də, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev bu məsələ barədə danışarkən xaricdəki cəmiyyətlərimizin nümayəndələrini məhz birliyə, həmrəyliyə dəvət edir, xüsusilə vurğulayır ki, bizim gücümüz birliyimizdədir. Hazırda dünyanın aparıcı dövlətlərinin mərkəzi şəhərlərində mədəniyyət evlərinin yaradılması məsələsi Azərbaycan dövlətinin gündəmindədir. Həmin mədəniyyət evləri və ya istənilən obyektlər Azərbaycanın dövlət mülkiyyəti olacaq. Orada həm Azərbaycan mədəniyyət mərkəzləri fəaliyyət göstərəcək, həm də Azərbaycan ticarət evləri yaradılacaq. Bu, çox mühüm hadisədir. Çünki burada ardıcıl olaraq ölkəmizi təbliğ edən materialların yayılması ən böyük uğurumuz ola bilər. İnanırıq ki, bu mərkəzlər Azərbaycan həqiqətlərinin dünyaya çatdırılmasında müstəsna rol oynayacaqdır. Bu, hər bir Azərbaycan vətəndaşının, xaricdə yaşayan bütün soydaşlarımızın xeyrinədir, onların müdafiəsinə yönəlmiş bir addımdır, onların arxasında dayanan dövlətin gücünü, dövlət başçısının qayğısını göstərən amildir.

Bu gün Azərbaycan diasporu Ermənistan – Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi ilə bağlı həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasını, azərbaycanlıların məruz qaldığı terror və soyqırımı aktları barədə beynəlxalq təbliğat kampaniyalarını yüksək səviyyədə təşkil edir. Dünyanın müxtəlif ölkələrində “Xocalıya ədalət” kampaniyasının uğurla getməsi və soyqırımının anım mərasimlərinin yüksək səviyyədə baş tutması, lazımi məqamlarda erməni lobbisinə qarşı ciddi mübarizə aparılması onu göstərir ki, xaricdəki Azərbaycan cəmiyyətləri artıq mütəşəkkil qüvvəyə çevriliblər. Bununla belə, Azərbaycanın dövlət başçısı xaricdəki soydaşlarımızı əldə edilən nailiyyətlərlə kifayətlənməməyi, bundan sonra fəaliyyətlərini daha da genişləndirmələrini tövsiyə edir. Məmnuniyyətlə qeyd edə bilərik ki, diasporumuzun hər bir üzvü bu tövsiyyələri fəaliyyətinin əsas amalı hesab edir.

Xalq qəzeti.- 2012.- 27 dekabr.- S. 5.