Azərbaycanın
gücü, mövqeyi
və istinad etdiyi
dünyəvi dəyərlər dünyanın diqqətindədir
Müsahibimiz Azərbaycan Demokratik
İslahatlar Partiyasının sədri, Milli Məclisin
deputatı Asim Mollazadədir
- Asim müəllim, Azərbaycanın
BMT Təhlükəsizlik Şurasına qeyri-daimi üzv
seçilməsi ölkəmizin beynəlxalq aləmdəki
reytinqinin yüksəlməsində böyük rol oynadı.
Siyasi məsələlərlə uzun müddət məşğul
olan şəxs kimi ölkəmizin bu uğurunu necə qiymətləndirirsiniz?
-
BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasına qeyri-daimi üzv
seçilməsi Azərbaycanın həyatında çox
mühüm hadisədir. Bu hadisəni Azərbaycan
diplomatiyasının uğuru hesab etmək olar. Azərbaycanın
beynəlxalq aləmdə mövqeyi getdikcə güclənir.
Azərbaycan gənc dövlətdir və 20 il dünyada
tanınmaq, özünü qəbul etdirmək
üçün o qədər də böyük müddət
deyil. Amma bu uğur göstərdi ki, artıq Azərbaycanın
gücü, bu coğrafiyada tutduğu mövqeyi, istinad etdiyi
dünyəvi dəyərlər, regionda enerji təhlükəsizliyi
və anti-terror sahəsində gördüyü işlər
dünyanın diqqətindən kənarda deyil. Bizim dünyadakı
dostlarımızın sayı durmadan artmaqdadır. Azərbaycan
bir sıra nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlarda təmsil
olunur və bu qurumlarda görülən işlərin nəticəsi
olaraq ölkəmizlə bağlı, Ermənistan-Azərbaycan
münaqişəsi ilə bağlı bir sıra
mühüm qərarların qəbulu mümkün olub.
Dünya miqyasında 155 ölkənin Azərbaycanı dəstəkləməsi
onun sübutudur ki, bizi artıq güc kimi qəbul edirlər və
ölkəmizə rəğbətlə yanaşırlar. Azərbaycan
bu imkandan geniş istifadə etməlidir. Biz dünyaya öz mədəniyyətimizlə,
musiqimizlə, dini, etnik tolerantlığımızla gözəl
nümunəyik. Azərbaycan müxtəlif sivilizasiyaların
görüş yeri, əməkdaşlıq məkanı kimi
qəbul olunmaqdadır. Bunu sivilizasiyaların dialoqunun məhz
Azərbaycanda baş tutması bir daha sübut etdi. BMT Azərbaycanla
bağlı ədalətli mövqeyi ilə tanınan bir
qurumdur. Mən bu təşkilatın Qarabağ münaqişəsi
ilə bağlı qəbul etdiyi dörd qətnaməni yada
salmaq istəyirəm. Düşünürəm ki, Təhlükəsizlik
Şurasına qeyri-daimi üzvlük bizə imkan verəcək
ki, münaqişənin həlli ilə bağlı öz
haqlı mövqeyimizi dünyaya sübut edə bilək.
İşğalçı dövlətin hazırkı
mövqeyindən geri çəkilməsi üçün istər
BMT TŞ-nin, istərsə də, digər nüfuzlu beynəlxalq
qurumların dəstəyindən istifadə etməyə
ehtiyac var. Və bu istiqamətdə işlər davam etməlidir.
-
Dünyada baş verən mürəkkəb siyasi proseslər
zamanında özünü demokratiyanın beşiyi
adlandıran Fransada qəbul edilən ədalətsiz bir qanun
bu ölkənin demokratik imicini heçə endirdi. Söhbət
qondarma "erməni soyqırımı"nı
tanımayanların cəzalandırılması ilə əlaqədar
Fransa Milli Assambleyası və Senat tərəfindən qəbul
olunmuş qanun layihəsindən gedir. Fransada qəbul
olunmuş qanun layihəsi Azərbaycanda ciddi narazılıqla
qarşılandı. Ölkə ictimaiyyəti, hətta
dövlət rəsmiləri tərəfindən ən
yüksək səviyyədə ciddi narazılıqlar
bildirildi. Sizin də fikrinizi bilmək maraqlı olardı.
-
Fransa Senatının qəbul etdiyi "Fransanın qanunla
tanıdığı soyqırımların inkarının
suç sayılması" haqqında qanun Avropanın
demokratik prinsiplərinə, söz, fikir və ifadə
azadlıqları ilə bağlı dəyərlərinə
zidd idi. Biz bu qərarı ədalətsiz hesab edirdik. Bu qərar
fransız xalqının iradəsini ifadə etmirdi. Bu, sadəcə
Fransa xalqının dəstəyindən məhrum olan
Sarkozinin ümidini erməni lobbisinə bağlamasından
doğan bir qərar idi. Və bəzi senatorlar da, siyasi divident
əldə etmək xatirinə ermənilərin əlində
alət olublar. Bütün sosioloji sorğular göstərir
ki, yaxınlaşan prezident seçkiləri ərəfəsində
Sarkozinin və onu dəstəkləyən partiyanın
mövqeləri zəifləyib. Təsadüfi deyil ki, söz
azadlığının keşiyində duran bütün beynəlxalq
təşkilatlar, o cümlədən, Avropa qurumları
özləri Fransaya etirazlarını bildiriblər. Tarixi
bugünkü siyasi oyunlarda istifadə etmək demokratik dəyərləri
və fikir azadlığını məhdudlaşdıran yeni
sistemin formalaşmasına səbəb ola bilər. Bu, həm
Fransanın özü, həm də Avropa dəyərləri
üçün böyük bir təhlükədir. Azərbaycan
bu qanunun həyata keçirilməsini əngəlləmək
üçün Türkiyə ilə birlikdə sona qədər
adekvat addımlar atmaqda davam etdi. Nəticə artıq göz
qabağındadır. Məlum olduğu kimi, Fransanın
Konstitusiya Şurası Senatın qəbul etdiyi ədalətsiz
qərarı ləğv etdi.
- Azərbaycanla
Türkiyə dost və qardaş ölkələrdir.
Doğrudanmı, bəzi düşmən qüvvələr hər
hansı bir vasitələrlə iki ölkə arasında
nifaq salmağa nail ola bilər?
-
Fransa parlamentinin qərarına Azərbaycanda çox qəzəbli
etiraz müşahidə olundu. İstər hakimiyyət, Xarici
İşlər Nazirliyi, Milli Məclis, istərsə də
ölkədə fəaliyyət göstərən siyasi
partiyalar bu qərarla bağlı narazılıqlarını
bəyan etdilər. Müxtəlif təşkilatlar Fransa səfirliyinin
qarşısında bu və ya digər formada öz
etirazlarını ifadə etdilər. Eləcə də Fransa
Senatının qarşısında olan etiraz aksiyalarında da
Azərbaycan bayraqlarının sayı heç də
Türkiyə bayraqlarının sayından az deyildi. Bu onu
göstərir ki, hər zaman olduğu kimi, Azərbaycan
Türkiyə ilə bir yerdədir. Azərbaycan-Türkiyə
birliyi dövlətimizin inkişafı, bizim gələcək
planlarımız, milli dəyərlərimizi
reallaşdırmağımız üçün olduqca vacib
bir amildir. Ölkəmizdə bunu gözəl başa
düşürlər. Dəfələrlə demişəm
ki, Fransa və Amerikada olduğu kimi, Türkiyənin daxilində
də erməni lobbisi türk lobbisindən daha güclü
işləyir. "Hepimiz Dinkiz, hepimiz ermeniyiz"
bağıranlar bu gün Azərbaycan-Türkiyə birliyindən
çox narahatdırlar. Çünki bu vəhdət onlar
üçün böyük bir təhlükə yarada bilər.
Onlar qısqanclıq yaratmaq, iki ölkə, iki millət
arasında müəyyən problemləri qabartmaq
üçün fəaliyyətə keçiblər. İstərdim
ki, Amerikada və Fransada olduğu kimi, Türkiyənin daxilində
də türklər və türk birliyini alqışlayan
qüvvələr bu lobbinin fəaliyyətindən məlumatlı
olsunlar, Azərbaycan-Türkiyə münasibətlərinə
xələl gətirən hər bir amilin qarşısında
onlar türk marağını görsünlər və bizim
birgə dəyərlərimiz uğrunda mübarizəni davam
etdirsinlər. Belə bir zarafatyana fikir mövcuddur ki, türklər
tarixi yaradır, amma yaza bilmirlər. Son hadisələr də
bu fikri təsdiq edir. Biz Qərbdə qəbul olunmuş oyun
qaydalarından, texnologiyalardan istifadə etmirik. Fransada da,
Amerikada da ermənilər qədər türk yaşayır və
Fransanın özündə xeyli müsəlman var. Amma təşkilatlana,
birgə fəaliyyət göstərə bilmirlər, siyasi cəhətdən
fəal deyillər. Bu səbəbdən də yaxşı təşkilatlanmış
ermənilər işlərini bizdən daha yaxşı
qururlar. Mən çox istərdim ki, Türkiyənin,
İstanbulun, Ankaranın küçələrində
"hepimiz ermeniyiz" əvəzinə, "hepimiz azərbaycanlıyız,
hepimiz Xocalıdanız" bağırsınlar. Ermənilərin
Xocalıda törətdikləri dəhşətli
soyqırımının 20 illik ildönümündə
Türkiyədə keçirilən etiraz aksiyaları
artıq mənim istəklərimin reallaşmasından xəbər
verir. Bu, türk lobbisinin, ən azı, türk dövlətinin
daxilində ermənilərə tutarlı cavabı oldu. Fikrimcə,
Azərbaycanın bu istiqamətdə öz işini Türkiyə
ilə birgə aparması uğurlu oldu..
- Son
vaxtlar daha çox səsləndirilən fikirlərdən biri
də Fransanın ATƏT-in Minsk qrupu həmsədrliyindən
uzaqlaşdırılmasıdır. Bu da haqlı narazılıqdır.
Çünki Fransa artıq bu qurumda həmsədr dövlət
kimi öz mənəvi haqqını itirib. Ümumiyyətlə,
Fransanın ATƏT-in Minsk qrupu həmsədrliyindən kənarlaşdırılması
mümkündürmü?
-
Fransa Minsk qrupunun həmsədri kimi Azərbaycan-Ermənistan
münaqişəsi ilə bağlı ciddi təsir
imkanlarına malikdir. Fransanın erməni xalqına və Ermənistanın
antitürk, antiazərbaycan mövqeyinə dəstək verməsinə
əsaslanaraq, bu ölkənin Ermənistan-Azərbaycan
münaqişəsinin həlli üzrə fəaliyyət
göstərən ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədri olaraq bitərəf
mövqe nümayiş etdirməyəcəyini əsas gətirərək,
onun missiyasının Avropa Birliyinin missiyası ilə əvəz
olunması istiqamətində addımlar atılmalıdır.
Əslində, Minsk qrupuna ABŞ və Rusiyanın daxil edilməsi
düzgündür, çünki ABŞ dünyada, Rusiya isə
regionda nüfuza malik ən böyük dövlətlərdəndir.
Biz çox istərdik ki, prosesdə Avropa Birliyi də
iştirak etsin. Həmsədrin əvəzlənməsi məsələsi
Minsk qrupu və ATƏT-də müzakirəyə
çıxarılmalıdır. Biz çox istərdik ki, ATƏT-in
Parlament Assambleyasında da bu məsələyə diqqət
yetirilsin. Türkiyə də Minsk qrupunun üzvüdür və
istərdik ki, Minsk qrupundakı digər ölkələr də,
Avropa Birliyi də bu məsələlərdə fəallıq
göstərsin. Avropa Birliyində bilavasitə xarici siyasətlə
məşğul olan qurum var. Avropa Birliyi artıq vahid
mövqeyə malikdir və bu birlik hamının
etimadını doğrultmuş qurum kimi Fransanı əvəz
etməklə, demək olar ki, prosesə öz müsbət
töhfələrini verə bilər.
-
Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması ilə
əlaqədar Soçidə Rusiya, Azərbaycan və Ermənistan
prezidentlərinin keçirdikləri görüş və qəbul
olunan Birgə Bəyannamə bu sahədə hər hansı
bir irəliləyişdən xəbər verirmi?
-
Münaqişənin sülh yolu ilə həlli istiqamətində
edilən bütün cəhdlər təqdirəlayiqdir. Həmişə
o fikirdəyəm ki, dağılan evi yenidən tikmək olar,
amma itirilən insanı heç nə ilə geri qaytarmaq
olmur. Təəssüf ki, hələlik danışıqlar
prosesində ciddi irəliləyişlərdən
danışa bilmirik. Rusiyanın bu prosesə təsir
imkanları genişdir. Bu ölkənin Ermənistanı
sülhə məcbur etmək imkanları var. Azərbaycan
iqtisadi cəhətdən inkişaf edir, Ermənistan üzərində
mənəvi üstünlük əldə etməyə
başlayır. Ermənistanın hazırkı mövqeyi
regionda gedən inkişaf prosesindən, irəliləyişlərdən
özünütəcrid xarakteri daşıyır. Nəhayət,
hamı bilməlidir ki, münaqişənin həllinin
uzadılması regionun inkişafına mənfi təsir
göstərir. Beynəlxalq aləmdə Ermənistan
işğalçı ölkə kimi tanınmalıdır və
o, birmənalı şəkildə sülhə məcbur edilməlidir.
Onu
da qeyd edim ki, Xocalı qətliamının 20-ci
ildönümü dünyanın diqqətini bu münaqişəyə
cəlb etmək üçün bir fürsət idi.
Düşünürəm ki, biz bu fürsətdən yetərincə
faydalandıq. Xocalı faciəsinin dünya ictimaiyyətinə
çatdırılması, beynəlxalq təşkilatların,
ayrı-ayrı dövlətlərin bu məsələyə ədalətli
münasibətinin formalaşdırılması, xarici ölkələrin
parlamentlərində bu qətliamın pislənilməsi,
mümkün olan yerlərdə soyqırımı kimi
tanıdılması istiqamətində həyata keçirilən
tədbirlər artıq öz bəhrəsini verməkdədir.
Bu məsələ Azərbaycanın xarici və daxili siyasətinin
əsas prioriteti olmalıdır və Azərbaycanla Türkiyənin
səylərinin birləşdirilməsi zəruridir.
"Xocalıya ədalət" kampaniyası çərçivəsində
hər iki qardaş dövlətin bundan sonra da birgə tədbirlər
keçirməsi, xaricdəki Azərbaycan və Türk
diasporlarının bu məsələ ilə bağlı
vahid mövqedən çıxış etməsi vacibdir.
Türkiyənin beynəlxalq aləmdəki nüfuzu imkan verir
ki, o, Meksika və Pakistan parlamentlərinin təcrübələrini
təkrarlayaraq Xocalı qətliamını
soyqırımı kimi tanısın. Bununla da dünya
ictimaiyyətinin diqqətini Ermənistanın tarixin ən
yaxın dövründə dinc insanlara qarşı törətdiyi
qətliama cəlb etsin. Qondarma "erməni
soyqırımı"nı tanımış dövlətlərin
parlamentlərinə 20-ci əsrin əvvəllərində
baş verdiyi iddia olunan hansısa müəmmalı erməni
qətliamı ilə bağlı qərar verməkdənsə,
20-ci əsrin sonlarında Ermənistan tərəfindən dinc
əhaliyə qarşı törədilmiş və
bütün rəsmi sənədlərlə sübuta
yetirilmiş Xocalı soyqırımının
tanınması ilə bağlı müraciətlər qəbul
edilməlidir. Dünya ictimaiyyətinə təlqin edilməlidir
ki, erməni diasporu soyqırımı ilə bağlı məsələləri
fəal şəkildə gündəmə gətirməklə,
əsas diqqəti Ermənistanın Azərbaycan
torpaqlarının 20 faizini işğal etməsi və
Xocalı soyqırımını törətməsi
faktından yayındırmaq istəyirlər.
Müsahibəni qələmə
aldı: Əliqismət Bədəlov
Xalq qəzeti.- 2012.- 4 mart.- S. 2.