Mübarizədə keçən ömür

Çox az adam tapılar ki, ölkəsinin və xalqının düşmənləri arasında ömrünün və fəaliyyətinin böyük bir hissəsini keçirsin və axıradək mübarizə aparsın. Xüsusilə ermənilər kimi "şovinizm" xəstəliyinə tutulmuş, "Böyük Ermənistan", "Türk düşmənçiliyi" ideyaları ilə zəhərlənmiş bir xalqın arasında mübarizə aparmaq olduqca çətin və təhlükəlidir.

İsrafil Məmmədov məhz belə insanlardandır. Doğrudur, bu ona asan başa gəlməmişdir. Bircə faktı deyək ki, bu fəaliyyətinə görə erməni millətçiləri 1967-ci ildə onun yaşadığı evi partlatmışdılar.

Tanınmış ziyalı İsrafil Məmmədovun ermənilərin iç üzünün ifşa edilməsinə yönəlmiş fəaliyyəti və əsərlərini qiymətləndirmək üçün demək kifayətdir ki, o, erməniləri yaxşı tanıyır, düşmənin dilini, əlifbasını, xislətini mükəmməl bilirdi.

İsrafil Süleyman oğlu Məmmədov 1927-ci ildə Zəngəzur mahalının Meğri rayonunda anadan olmuşdur. İrəvanı ən sonda tərk edən ziyalılarımızdan olan İsrafil müəllim "Sovet Ermənistanı" adlı respublika qəzetinin sonuncu baş redaktoru, Ermənistan SSR təhsil nazirinin müavini, respublika "Bilik" Cəmiyyəti İdarə Heyəti sədrinin müavini, Jurnalistlər İttifaqı sədrinin müavini, Ermənistan EA Tarix İnstitutunda Ermənistanda Azərbaycan mətbuatı, Azərbaycanda erməni mətbuatı tarixi üzrə baş məsləhətçi, İrəvan Pedaqoji İnstitutunda tarix müəllimi vəzifələrində işləmişdir.

Azərbaycanlıların yaşam fəlsəfəsi, ictimai fikir tarixinə dair İrəvanda erməni və rus dillərində işıq üzü görən Ensiklopediyada 8, jurnallarda 32, qəzetlərdə 185, Azərbaycan dilində 200-dən çox elmi-publisistik məqaləsi dərc edilib, 6 kitabı çap olunub.

1990-cı ildə Qanlı Yanvar gecəsi) İrəvanı tərk edib Bakıya pənah gətirib. Dörd qaçqın ailəsi ilə birlikdə bir mənzildə yaşayıb, dəfələrlə qəlb böhranı (infarkt) keçirib, görmə qabiliyyətinin 80 faizini itirib. Bu halda da AMEA Tarix İnstitutunda, Azərbaycan Teleradio Verilişləri Qapalı Səhmdar Cəmiyyətində Vətən tarixinin ən ağrılı səhifələrindən olan deportasiya və soyqırımı, erməni təcavüzkarlığı və saxtakarlığı, Azərbaycan həqiqətləri ilə bağlı araşdırmalarını böyük səylə davam etdirib. Azərbaycan, rus və ingilis dillərində 280 çap vərəqi həcmində kitablar yazıb, erməni, rus və Azərbaycan dillərində internet səhifələrinə çox sayda məqalələr verib. 17 elmi əsərin redaktoru, 4 dissertasiyanın rəsmi opponenti, 4 dissertantın elmi rəhbəri olub. Respublika radiosunda erməni dilində 2680, Azərbaycan dilində 1145 elmi-analitik məqaləsi səsləndirilib.

"Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında" ölkə Prezidenti, ulu öndər Heydər Əliyevin 1998-ci il 26 mart tarixli fərmanından sonra Azərbaycan və Türkiyədə lentə alınan, indi də nümayiş etdirilməkdə olan 12 sənədli filmin baş məsləhətçisi və aparıcı çıxışçısı olub. İsrafil müəllim soyqırımı, deportasiya, erməni təcavüzkarlığı, Azərbaycan həqiqətləri mövzuları ilə bağlı Moskva, Ankara, İstanbul və Bakıda keçirilən beynəlxalq elmi-nəzəri konfranslarda əsas məruzəçi olub. "Tariximiz, torpağımız, taleyimiz", "Ermənistan azərbaycanlılarının tarixi coğrafiyası", "İrəvanın siyasi tarixi. 1500-1800", "Erməni separatizmi və ekstremizmi", "Zorakı xristianlaşdırma", "Osmanlı Türkiyəsi, Cənubi Qafqaz və Cənubi Azərbaycanda ermənilərin törətdikləri dəhşət və vəhşətlər", "Panermənizmin üç tərkib hissəsi: "Böyük Ermənistan", "Erməni məsələsi", "Erməni soyqırımı", "Ermənistanda Azərbaycan kitabının tarixi, Azərbaycan teatrının tarixi, Azərbaycan mətbuatının tarixi", " Ermənistan azərbaycanlıları 1941 - 1945-ci illərdə", "Terror: səbəb və nəticəsi", "Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və ona erməni mətbuatında ikili münasibət", "Erməni kilsəsi və Türk-Azərbaycan torpaqlarında dolaşmaqda olan "Böyük Ermənistan" kabusu", "Qarabağ mücadiləsinə erməni mətbuatında ikili münasibət", "Rus-türk müharibələrində ermənilərin fəal iştirakı", "Erməni saxtakarlıqları və tarixi həqiqət" mövzularında yazdığı 20 kitab və yüzlərlə elmi-nəzəri, elmi-publisistik məqalələrində o, Azərbaycan həqiqətlərini, erməni vandallarının xalqımıza qarşı törətdikləri vəhşilikləri təkzibedilməz tarixi faktlar əsasında özünəxas üslubda erməni, rus, ingilis və Azərbaycan dillərində oxuculara, dünya ictimaiyyətinə çatdırıb.

Erməni tarixşünaslığında hələ də davam etməkdə olan saxtakarlıqların təkzib və ifşa edilməsi onun yaradıcılıq fəaliyyətinin çox vacib, dəyərli tərkib hissəsidir. "Erməni xalqının tarixi"nin V və VI cildlərində akademiklər Ş.P.Ağayan, A.Q.Hovhannisyan, M.Q.Nersesyan, Q.A.Qaloyan və başqa tarixçilər "erməni soyqırımı"nı elmi cəhətdən əsaslandırmağa çalışmışlar. İsrafil Məmmədov bunun əsassız, uydurma olduğunu, Anadoluda, Cənubi Azərbaycanda, Cənubi Qafqazda 2,5 milyon müsəlmanın qətlə yetirilməsində erməni qəddarlığının erməni tarixşünaslığında qəhrəmanlıq kimi qələmə alındığını, etiraf edildiyini, ilk dəfə elə həmin V və VI cildlərdən gətirdiyi faktlarla isbata yetirib. Moskva, İrəvan, Tehran mətbuatında ulu öndər Heydər Əliyevin ünvanına böhtanlar yağdıran Kurokusyan, Kotancanyan kimi siyasət dəllallarını ifşa edən yazılarından birində deyilir: "Ölülərə istinadən dirilərə böhtan atmaq mərəzindən əl çəkin! O vaxt cənab Əliyev Bakıda deyildi. Moskvadaydı, SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini, Siyasi Büronun üzvü idi. Deməli, Moskvaya çağırılması haqqında yazdığınız ağ yalandır! İkincisi, Brejnev zəng vurub: - Bizim Əliyevi narahat etməyin, - deyə bilməzdi. Ona görə ki, artıq o, Baş katib deyildi, çoxdan dünyasını dəyişmişdi! Yetər, tarixi saxtalaşdırdığınız, dünya ictimaiyyətini aldatdığınız bəsdir!".

Ulu öndərin "Sovet Azərbaycanı" adlı kitabını 1982-ci ildə tərcümə edib, erməni dilində İrəvanda çap olunmasındakı səmərəli fəaliyəti, bədniyyətlə "Azərbaycan tarixi" yazmaq mərəzinə tutulan Bakur adlı erməni yazıçının Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevə ünvanladığı məntiqə sığmayan internet məktubuna cavab olaraq 2010-cu ildə qələmə aldığı "Tarix nə mədhnamə və antimoniyadır, nə də demokratiya xətti" adlı irihəcmli analitik məqaləsi, ümumiyyətlə, bütün yaradıcılıq fəaliyyəti tarixçi-alim, qocaman yazıçı, müdrik ağsaqqal İsrafil Məmmədovun Vətənə, xalqa, elmə və dövlətçiliyimizə şüurlu, təmənnasız və fədakar xidmətinin sübuta ehtiyac duyulmayan gerçək sübutudur. Bu xidmətlərinə görə o, üç dəfə Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin, iki dəfə SSRİ "Bilik" Cəmiyyəti İdarə Heyətinin, Azərbaycan MEA Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanları ilə təltif edilmiş və "Əməkdar mədəniyyət işçisi" və " Əməkdar jurnalist" fəxri adlarını lalmışdır. O, AMEA-nın Tarix İnstitutunun nəşr etdirdiyi " Azərbaycan tarixi" çoxcildliyinin hazırlanmasında göstərdiyi xidmətlərə görə bu il Azərbaycan Respublikasının Dövlət mükafatına habelə Mahmud Kaşğari adına I mükafata layiq görülmüşdür. 1985-ci ildən Yazıçılar İttifaqının üzvüdür.

Səksən beş illik yubileyi qeyd olunan İsrafil müəllim yaşının bu vədəsində də yorulmaq bilmədən çalışır və "düşməni ifşa etmək üçün hələ deyiləsi sözüm çoxdur" deyir.

Anar TURAN

Xalq qəzeti.- 2012.- 18 noyabr.- S. 6.