“Türk iş adamlarına deyirik: Azərbaycan güvənli bir ölkədir”

Türkiyə Sənayeçi və İşadamları Beynəlxalq Cəmiyyəti (TÜSİAB) 1994-cü ildə Bakıda ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin xeyir-duası ilə yaranmışdır. Ötən dövrdəTÜSİAB fəaliyyətini daha da genişləndirmiş, bütün sahələrdə əlaqələrin möhkəmlənməsi üçün mühüm layihələr həyata keçirmiş və özünün inkişafında yeni mərhələyə gəlib çatmışdır.Bu və digər sualları cavablandıran TÜSİAB-ın İdarə Heyətinin sədri Murad Bakır ilə əməkdaşımızın müsahibəsini təqdim edirik.

- Azərbaycan-Türkiyə iqtisadi əlaqələrinin inkişaf səviyyəsindən razısınızmı?

- Hörmətli Prezident cənab İlham Əliyev iki qardaş ölkənin münasibətləri haqqında demişdir: “ Bizim münasibətlər elə bir yüksək nöqtədədir ki, bunu daha da inkişaf etdirmək, daha yüksək mərhələyə çıxartmaq gərəkdir. Bizim münasibətlərimiz əlbəttə ki, çox yüksək səviyyədədir. Son zamanlar əldə olunan razılıqlar - TANAP layihəsi, SOCAR-ın STAR RAFİNERİSİ A.Ş. layihəsində iştirakı ölkələrimiz arasında olan münasibətləri daha da möhkəmləndirir.

İki ölkə arasında qarşılıqlı iqtisadi münasibətləri daha da yüksək səviyyəyə çatdırmaq lazımdır. Belə olduqda rahatlaşmayacaq, daim irəli getmək, yeni hədəflərə çatmaq imkanı yaranacaq. Azərbaycan-Türkiyə iqtisadi münasibətləri tarixən daim inkişaf edib. Bu münasibətlər Türkiyənin Azərbaycan iqtisadiyyatına yatırımları ilə başladı. Ancaq son illərdə əksinə bir proses də gedir. Belə ki, Türkiyə iqtisadiyyatına Azərbaycan kapitalı qoyulur. Bu investisiyalar meqalayihələr vasitəsilə reallaşdırılır. Bunların sırasına Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri, Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu və TANAP layihəsini misal göstərə bilərik. SOCAR-ın STAR RAFİNERİSİ A.Ş-nə 18 milyard dollara çatdırılacaq investisiya layihəsi isə son zamanlara qədər Türkiyə iqtisadiyyatına qoyulan investisiyalar arasında birinci yerdədir.

Türkiyə tərəfindən Azərbaycanın neft sektoruna 3,5 milyard dollar, qeyri-neft sektoruna isə 4 milyard dollar sərmayə qoyulub. Əgər 2011-ci ildə ticarət dövriyyəmiz 3,5 milyard dollar idisə, ötən il bu göstərici daha da artdı və Türkiyə Azərbaycan idxalatında birinci ölkə oldu. Bu münasibətlər bizə qürur verir. Ancaq əldə olunan nailiyyətlərlə kifayətlənmək lazım deyil.

- Bu əlaqələri daha da genişləndirmək üçün hansı addımlar atılmalıdır? Hansı sahələrdə yeni əlaqələrin qurulmasına ehtiyac duyulur?

- Biz TÜSİAB olaraq hər ay Azərbaycana təxminən 50- yə yaxın türkiyəli iş adamının səfərini təşkil edir, onlara burada hansı işlərlə məşğul olmaq, iqtisadiyyatın hansı sahələrinin perspektivli olması barədə məlumat verir, iş adamlarını yerli həmkarları ilə görüşdürür, Azərbaycan bazarına çıxmaqda köməklik göstəririk.

Biz Azərbaycana gələn hər iş adamına qeyri-neft sektoruna diqqət yetirməyi tövsiyyə edirik. Xüsusilə kənd təsərrüfatını qeyd edərək, bu sahənin cəlbedici olduğunu, ciddi investisiyaların qoyulduğunu və bir biznes kimi maraqlı sahə olduğunu məsləhət görürük.

Türk iş adamlarına biznes qurmaları üçün məsləhət gördüyümüz digər sahə turizm sektorudur. Türkiyənin turizm infrasturukturunun inkişafında çox qabaqcıl təcrübəsi var və hazırda turizm Türkiyənin əsas gəlir mənbələrindən biridir. Türk şirkətlərinin turizmin inkişafında əldə etdikləri təcrübəni Azərbaycanda da tətbiq etmək bu sahənin inkişafına kömək edə bilər.

- Türk iş adamları Azərbaycanda hansı çətinliklərlə üzləşirlər? Problemlərin aradan qaldırılması üçün nə etmək lazımdır?

- İnsan və pul olan yerdə problem var. Problemsiz bir ölkə və bazar yoxdur. Bizim 10 il öncə yaşadığımız problemlərlə bu günki problemlər eyni deyil. Azərbaycan çox gənc bir ölkədir. Bu səbəbdən müəyyən problemlərin olması təbiidir. Sual ondan ibarətdir ki, bəs bu problemlər öz həllini tapırmı? Birmənalı olaraq söyləyirəm ki, bəli. Problem olur, ancaq onların böyük əksəriyyəti aradan qaldırılır. Türk iş adamlarının qarşılaşdığı problemlər digər iş adamlarının problemlərindən fərqli deyil. Əsas odur ki, problemlər operativ olaraq aradan qaldırılır. Türk iş adamlarına Azərbaycan güvənli bir ölkədir, deyirik və onları Azərbaycan iqtisadiyyatına, azərbaycanlı qardaşlarımızı isə Türkiyə iqtisadiyyatına sərmayə qoymağa çağırırıq.

- TÜSİAB-ın 2012-ci ildəki fəaliyyətini necə qiymətləndirirsiniz? Qarşıya qoyduğunuz məqsədlərə nail ola bildinizmi?

- Azərbaycanda fəaliyyət göstərdiyimiz illər ərzində xeyli iş görülüb. 2012-ci ildə reallaşdırdığımız bir neçə böyük layihə olub. Bunlardan ən birincisi, bizcə ən önəmlisi Azərbaycanın haqq səsinin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması üçün İstanbulun Taksim meydanında təşkil edilən “Xocalıya ədalət!” mitinqi oldu. Bu tədbirdə Azərbaycandan və Türkiyədən iş dünyasının və Azərbaycansevərlərin iştirakı üçün əlimizdən gələni edərək biz- idarə heyətinin bütün üzvləri həmin mitinqdə iştirak etdik.

“Gəldik, gördük və yazdıq” layihəsi çərçivəsində “Qarabağ Türk Dünyasının Ortaq Problemi” adlı beynəlxalq konfransı təşkil etdik. Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin üzvlərini, 18 jurnalisti bir həftə müddətində Azərbaycana cəlb edərək Qarabağ həqiqətlərinin tanıdılması üçün əlimizdən gələni etməyə çalışdıq.

Azərbaycan- Türkiyə əlaqələrinin tarixi çalarlarından bir nümunə kimi TÜSİAB, Türk İş Birliyi və Kalkınma Ajansı (TİKA) və Gəncliyə Yardım Fondu ilə birgə “Keçmişdən günümüzə, Azərbaycan və Türkiyədə Xeyriyyəçilik ənənəsi ,qardaş köməyi” adlı beynəlxalq simpoziumu təşkil etdik. “Qardaş köməyi” kitabının təqdimatını keçirdik.

Ötən ilin ən vacib hadisələrindən biri Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin sədri Oqtay Əsədovun rəhbərliyi və Türkiyə Böyük Millət Məclisinin sədri Cəmil Çiçəkin iştirakı ilə III Qara Dəniz Ticarət və İnvestisiya Forumu (Noyabr, 2012) təşkil edildi. TÜSİAB-ın təşkilatçılığı ilə keçirilən forumda Türkiyə, Rusiya, Bolqarıstan və Azərbaycandan 400-dən çox şirkət iştirak etdi, 1000-dən çox qarşılıqlı işgüzar görüşlər oldu.

TİKA xətti ilə müxtəlif peşə sahibi olan mütəxəssisləri Türkiyəyə təlim keçmək üçün göndərdik. 3 ay təlim keçən mütəxəssislər Azərbaycan üçün vacib olan sahələrdə öz peşəkarlıqlarını artıraraq yüksək texnoloji yeniliklərlə tanış oldular.

TÜSİAB ötən il təşkil olunan müxtəlif biznes forumlarda iştirak etdi və bir çox işgüzar görüşlər təşkil olundu. Həm azərbaycanlı, həm də türk iş adamlarını dünyanın müxtəlif ölkələrində (İndoneziya, Anqola, Madaqaskar, Sudan, İraq) baş tutan sərgi və konfranslara apardıq.

Ötən il Türkiyənin keçmiş Mərkəzi Bankının sədri Durmuş Yılmazı Bakıya dəvət edərək konfrans təşkil etdik.

- Türkiyədə fəaliyyət göstərmək istəyən azərbaycanlı biznesmenlərə kömək məqsədi ilə hansı işlər aparılır?

- TÜSİAB Türkiyədə bir çox iş birlikləri ilə sıx əlaqələrə malikdir və hər il fərqli sayda qruplarla 100-ə yaxın azərbaycanlı iş adamının Türkiyəyə səfərini təşkil edir, onları öz həmkarları ilə ixtisaslaşdırılmış forumlar çərçivəsində görüşdürürük. Bu görüşlər müxtəlif sərgilər və forumlar çərçivəsində baş tutduğundan azərbaycanlı iş adamları nəinki türk iş adamları ilə, eləcə də dünyanın müxtəlif ölkələrindən gəlmiş iş adamları ilə görüşmək imkanı əldə edirlər.

- Azərbaycanlı biznesmenlər Türkiyədə hansı sahələrə daha çox diqqət yetirirlər?

- Türkiyə iqtisadiyyatı dünyanın ən böyük iqtisadi güclərindən biri olmaqla dünyada 15-ci yerdədir. Türk Cümhuriyyətinin hədəfləri sırasına 2023-cü ilədək xarici ticarət dövriyyəsini 500 milyard dollara çatdırmaq strategiyası var. Türkiyənin inkişaf strategiyasının əsasında müxtəlif istehsal sahələrində liderliyin əldə olunması dayandığından vətənimizdə istehsal yönümlü bütün sektorlara investisiyaların yatırılması təşviq edilir. Bununla yanaşı, Azərbaycan dövləti Türkiyənin neft-qaz və nəqliyyat sektoruna, iş adamları isə turizm, inşaat, qida sənayesi və xidmət sektoruna ciddi maraq göstərirlər.

- Bu il üçün hansı planlarınız var?

- Son illərdə olduğu kimi bu il də hədəflərimiz dəyişməz qalır - iki ölkə arasında olan münasibətləri daha da möhkəmləndirmək. Azərbaycanlı və türk iş adamları bir çox layihələrdə birgə çalışırlar. Bu əməkdaşlığı möhkəmləndirmək və xarici bazarlara çıxaraq ortaq layihələr həyata keçirmək əsas məqsədimizdir. Dünyanın fərqli yerlərində ortaq əməkdaşlıq quraraq öz gücümüzü göstərməliyik.

Afət SADIQOĞLU

Xalq qəzeti.- 2013.- 3 fevral.- S. 7.