Dəvəçidən Şabrana aparan “yol

Ayağı bu dünyanın yollarını dolananlar, səyahət etməyi sevənlər yaxşı bilirlər: Avropanın “şüşə kimi” rahat yollarında dolanıb inkişaf etmiş Qərbin möhtəşəm şəhərlərini, bu şəhərlərdəki tarixi qəsrləri, əsrarəngiz məbədləri, müasirliyin möhtəşəm abidələrinə çevrilmiş “papaq salan” göydələnləri seyr edərkən hərdən düşünürsən ki, qismətinə tikmək, qurub - yaratmaq, bu dünyaya bəzək vurmaq düşən insanlar necə də xoşbəxtdirlər. Şərq dünyasının intibahını görəndə daha da vəcdə gəlir, elmi-texniki tərəqqinin sığal çəkib dünyaya naxış vurduğu möcüzələrə heyrətlənməyə bilmirsən.

Amma uzun illər bir Azərbaycan vətəndaşı kimi gəzdiyim ölkələrdə məni valeh edən bu gözəlliklər təkcə xoş təəssüratlar oyatmır, həm də qəlbimdə saysız hesabsız arzular doğururdu. Dəfələrlə olub ki, bu məqamlarda ixtiyarsız və ünvansız bir sual səsləndirmişəm: “Görəsən, bizim şəhərlərimiz, Azərbaycanımız da nə vaxtsa belə əsrarəngiz gözəllikləri ilə qonaqlarını heyran qoya biləcəkmi?”

Dünyanın indiki düzənində, vaxtın ömrümüzü yel kimi alıb apardığı bir dönəmdə doğma Azərbaycanda tam fərqli bir mənzərənin, hətta insanı vəcdə gətirən münasibətlərin şahidi olursan. Belə münsibətlərdən birini elə bu günlər, Moskvaya qonaq getmiş, ixtisasca memar-dizayner olan qızımdan eşitdim. Soruşanda ki, Rusiyanın paytaxtı xoşuna gəldimi, dodaqlarını büzüb tam səmimiyyətlə əlini bərq vuran şəhərə uzadıb dedi: “Bakı ilə müqayisəyə belə gəlməz. Bizim şəhərimizi indi ancaq Parislə müqayisə edərdim”.

Amma mən bu yazıda Bakıdan yox, paytaxtdan 120 kilometr aralıda yerləşən, son beş ildə çox sürətlə dəyişən və əsl mənada gözəlləşən, Xəzərin qoynuna aldığı Şabran rayonundan danışmaq fikrindəyəm.

Söhbətimə, respublikada gedən və ildən-ilə sürətlənən tərəqqi və inkişafın hələ ancaq səsini eşidən, amma üzünü görməyən beş il əvvəlki Dəvəçidən başlamaq istərdim. Yaxşı yadımdadır, həmkarlarımdan biri Şimal bölgəsinə səfərdən qayıdandan sonra redaksiyada bu regionun rayonlarında həyata keçirilən tikinti-yenidənqurma işlərinin necə böyük vüsət aldığının, bölgələrdə insanların quruculuq əzminin yeni dalğasının başlandığının sevincini bölüşdüyü bir məqamda birdən əlavə etdi ki, “amma Bakının iki addımlığında olan Dəvəçi elə bil bütün bunlardan xəbərsizdir. Bu bölgəni elə ətalət basıb ki, adam burdan ötəndə ürəyi darıxır.” O zaman həmkarımın bu fikrinə çoxları şərik çıxmışdı.

Bu söhbətlərdən bir xeyli vaxt ötdü. Beş il əvvəl dövlət başçısının sərəncamı ilə Novruz Novruzov Dəvəçi Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı postuna təyinat aldı.

Bir müddət sonra redaksiya rəhbərliyi məni Dəvəçiyə yaradıcılıq ezamiyyətinə göndərdi. Rayonda sözün əsl mənasında böyük canlanma başlanmışdı. Həyata keçirilməyə başlanan yenidənqurma, tikinti və abadlıq işləri ilə bağlı müşahidələrimi qələmə almaq məramımı Novruz müəllimə açıqlayanda, səmimiyyətlə eyham vurdu ki, “hələ yazılası bir iş görməyib”. Doğrudur, işlər yeni başlamışdı və aparılan tikinti-abadlıq işlərinin tamamlanması üçün ən azından müəyyən bir vaxt lazım idi. Amma mənim qənaətimə görə, çox vacib və böyük bir iş gerçəkləşmişdi. Bu, dəvəçililərin öz dövlətinin və dövlət başçısının dəstəyini və diqqətini görərək, qurub-yaratmaq əzmlərinin, işıqlı gələcəyə inamlarının, bu yurdun tərəqqisində öz əməyinə olan ehtiyaclərını dərk etmələrinin günün reallığına çevrilməsi idi. Qurulacaq və yaradılacaq-xoşbəxt gələcəyin əsas açarı bu idi.

Bir il sonra Şabran rayonunda ilin sosial - iqtisadi inkişafının yekunları ilə bağlı hesabat yığıncağının iştirakçılarından olan Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Qərib Orucovla söhbət edəndə, dünya görmüş bu müdrik insan qətiyyətlə bildirdi ki, ölkə başçısının mövqeyi bu məsələlərdə həlledici rol oynayır. Əslində onun qərarı görmək istədiklərinin mahiyyətini açır. Rayonun yeni rəhbərliyinin işə ciddi və yaradıcı münasibəti, operativliyi Dəvəçidəki ətaləti çox az bir zamanda aradan qaldırdı, insanlarda ruh yüksəkliyi yaratdı və təşəbbüskarlığı artırdı.

Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin sərəncamı ilə “Azərbaycan Respublikası Regionlarının 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı” qəbul edildikdən sonar Dəvəçidə tikinti, yenidənqurma işləri daha böyük sürətlə getməyə başladı. Bir vaxtlar qonşu rayonlarda həyata keçirilən quruculuq işlərinə həsədlə baxan sakinlərin gözü qarşısında hər şey kökündən dəyişməkdə, Dəvəçi abad və müasir bir bölgəyə çevrilməkdə idi...

Son beş ilin uğurlarla zəngin olmasına baxmayaraq, rayonun sakinləri 2010-cu ili Dəvəçi üçün bir neçə cəhətdən müstəqillik dövrünün ən yaddaqalan və uğurlu ili hesab edirlər. Bunlardan birincisi, dövlət başçısının həmin ildə regionlara səfərləri çərçivəsində iki dəfə bu rayonda olması idi. İlk səfərindən çox keçmir ki, 2010-cu ilin aprel ayında dövlət başçısı tarixi bir qərara imza atır və sərəncamla İpək Yolunun üstündə yerləşən, Azərbaycan xalqının 2300 yaşlı qədim yaşayış məskənlərindən olan rayonun tarixi adını - Şabranı özünə qaytarır.

İkinci səfərində - 2010-cu il avqustun 12-də isə Prezident nəhəng Bakı-Rusiya magistral yolunun çəkilişi layihəsi çərçivəsində Dəvəçi çayının üzərində tikilmiş, ölkə ərazisində ən böyük - uzunluğu 540 metr olan körpünün açılışında iştirak edir, rayonun ərazisindəki qədim Şabran şəhərinin tarixi qalıqları, “Çıraq qala” abidələr kompleksinin elementləri əsasında tikilmiş seyrəngahla tanış olur. Səfərdən sonra Azərbaycan Prezidentinin tapşırığına əsasən rayonda aparılan abadlıq işlərinə kömək məqsədi ilə Dövlət Neft Fondundan 1 milyon manat vəsait ayrılır.

Elə həmin 2010-cu ildə artıq Dəvəçinin deyil, Şabran rayonunun müasir tarixinə sosial-iqtisadi sahədə də bir çox uğurlar yazılır. Bir ildə rayonda 23,7 milyon manat həcmində tikinti, abadlıq, quruculuq işləri görülür. Bu isə ondan əvvəlki iki il ərzində rayonda həyata keçirilən tikinti, abadlıq işlərinin ümumi həcmindən çox idi. Ümumilikdə isə 3 ilə 46,7 milyon manatlıq iş görülür ki, bunun 23,4 milyon manatı rayonda dövlət sifarişi ilə yerinə yetirilən iri layihələrə, 22,3 milyon manatı isə biləvasitə Şabran şəhəri və onun kəndlərində görülən işlərə sərf edilir.

Artıq tarixi Şabran adına layiq olaraq rayonda abadlıq işləri daha geniş vüsət alır. Bakı-Rusiya yolunun Şabran şəhərindən keçən hissəsinin şəhərdən kənara çıxarılması rayon mərkəzinin səliqə-səhmanına ciddi təsir göstərir. Mərkəzi yollara asfalt döşənir, yeni parklar salınır, mərkəzi yollardakı yaşayış evləri əsaslı təmir olunur, dam örtükləri və pəncərələri dəyişdirilir, fasadları alkaponla üzlənir, küçələrdə müasir işıqlandırma sistemi qurulır, yaşıllıq zolağı salınır. Tarix-etnoqrafiya muzeyi yenidən qurulur, Heydər Əliyev Mərkəzinin, poeziya evinin, böyük Azərbaycan şairi Xaqaninin heykəlinin postamentinin və qarşısındakı meydanın tikintisi sürətlə həyata keçirilir, Heydər Əliyev meydanında və şəhər Mədəniyyət və İstirahət parkında yenidənqurma işləri başlanır, Heydər parkının abadlaşdırılması işi davam etdirilir. Ölkə başçısının, “əhalinin sosial rifahına yönəldilmiş çox böyük əhəmiyyət daşıyan nəhəng layihələrdən biri” kimi qiymətləndirdiyi və məhz bu rayonun ərazisində inşa olunan “Taxtakörpü” su anbarınıın və su elektrik stansiyasının tikintisi ilk növbədə Şabranın iqtisadi-inkişafında, adamların həyat şəraitinin yaxşılaşdırılmasında, daimi iş yeri ilə təmin edilməsində ilk gündən böyük əhəmiyyət daşımağa başlayır.

Yeri gəlmişkən, Şabran həm də kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalı və turizm sənayesi baxımından, böyük iqtisadi potensiala malik bir region olsa da uzun illər bu istiqamətdə də ciddi bir iş görülməmişdi. Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Novruz Novruzov fəaliyyətə başladığı gündən bu sahəyə də xüsusi diqqət ayırmış və bu potensialı hərəkətə gətirmək üçün, ölkədə həyata keçirilən strateji xəttə sadiq qalaraq, sahibkarlıq fəaliyyətinə geniş meydan açır. İcra başçısının müxtəlif sahələrin mütəxəssisləri və iş adamları ilə birgə hazırladığı və həyata keçirdiyi, rayonda sosial-iqtisadi inkişafın bütün aspektləri ilə bağlı tədbirlər planında bu istiqamətdə prioritet vəzifələr müəyyənləşdirilir. Bu vəzifələrdən ən başlıcası kənd təsərrüfatı və ərzaq məhsulları istehsalı sahələrinə investisiyaların cəlb edilməsi idi. Bu işdə ilkin hərəkətverici qüvvə yenə respublika höküməti oldu və rayonda fəaliyyət göstərən sahibkarlara ayrılan kreditlərin həcmi ildən ilə artmağa başladı.

İnvestisiyaların artımı ilə paralel olaraq, həmin dövrdə rayonun iqtisadiyyatı da artmış, istehsalın həcmi əvvəlki illə müqayisədə 35 faiz artaraq 296,9 milyon manat olmuşdur. Maraqlıdır ki, sənaye məhsullarının 84,2 faizi, kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalının isə 99,8 faizi özəl sektorun payına düşür. Bu isə rayon iqtisadiyyatında, əvvəldə qeyd etdiyimiz kimi, dövlət başçısının tərəqqi və inkişaf strategiyasının əsas mexanizmi hesab etdiyi sahibkarlığın həqiqətən hərəkətverici qüvvəyə çevrildiyini göstərir.

Göstərilən faktlardan və rəqəmlərdən elə təəssürat yaranmasın ki, Şabran rayonunda sosial-iqtisadi inkişaf yalnız 2010-cu ildə özünün zirvəsinə çatmışdır. Əsla yox. Bu dövrü bir qədər geniş təhlil etməkdə məqsəd Şabran rayonunun məhz bu ildə respublikada gedən ümumi tərəqqi və inkişaf dinamikasına qoşulduğunu göstərmək idi. Sual oluna bilər ki, bəs indi ulu Şabran hansı qayğılarla yaşayır, 2012-ci ili hansı nailiyyətlərlə başa vurub?

Təbii ki, inkişaf və tərəqqinin gerçək mənzərəsini göstərmək üçün, nə qədər yorucu olsa da, ilin yekunları ilə bağlı statistikaya müraciət etməli olacağıq. Rayon İcra Hakimiyyətinin təqdim etdiyi məlumatlarda göstərilir ki, ötən il rayonda məhsul buraxılışının həcmi 282,8 milyon manat olmuş, bunun 11,99 milyon manatlığı sənaye məhsulları, 175,6 milyon manatlığı isə kənd təsərrüfatı məhsulları olmuşdur. Ümumilikdə adambaşına düşən məhsul istehsalı 7 faiz artaraq 5,2 min manat təşkil etmişdir. Orta aylıq əmək haqqı 9 faiz artaraq 287manata çatmışdır. 6 il əvvəl isə bu rəqəm cəmi 102,6 manat olmuşdur. Şabranın bu iqtisadi uğurlarının əldə olunmasında “Dəvəçi Broyler” ASC, “Dəvəçi Dəyirman” ASC, “Şirə-şərab” zavodu və sayı 2411-ə çatmış sahibkarlıq subyektlərinin fəaliyyəti xüsusi qeyd olunmalıdır. Ümumiyyətlə, sahibkarlığın inkişafı ümumdaxili məhsul istehsalının artım dinamikasında da özünü göstərir və rayonda istehsal olunan sənaye məhsulunun 84,8 faizi, kənd təsərrüfatı məhsullarının isə 99,8 faizi bu gün özəl sektorun payına düşür. Məsələn, məhsulları respublikanın bir çox regionlarının sakinlərinin süfrələrini bəzəyən “Dəvəçi Broyler” ASC 2012-ci ildə diri çəkidə 18,1 min ton quş əti, “Dəvəçi Dəyirman” ASC 38,2 min ton un məmulatları istehsal etmişdir. Respublikada quş əti istehsalına olan tələbatı nəzərə alan “Dəvəçi Dəyirman” ASC müəssisənin nəzdində, tikintisinə 2011-ci ildən başlanan orta güclü quşçuluq fabrikində quraşdırma işləri başa çatdırılmış və hazırda 40 nəfərin çalışdığı müəssisədə 448,4 min manatlıq yarımfabrikat məhsulları istehsal edilmişdir. Rayonun Gəndov kəndində “Turaz” MMC tərəfindən 12 min tonluq soyuducu anbarın tikintisi, elə bu kənddə orta güclü şərab emalı və istehsalı müəssəsinin istifadəyə verilməsi də 2012-ci ilin iqtisadi uğurları sırasındadır.

Son illər taxılçılığın inkişafı ilə əlaqədar həyata keçirilən tədbirlər də öz gerçək bəhrəsini verməkdədir. 2012-ci ildə rayonda 27,8 min tondan çox taxıl istehsal edilmişdir ki, bu da ötən illə müqayisədə 5,3 min ton çoxdur. Lakin bununla kifayətlənməyən fermerlər bu ilin məhsulu üçün ötən ilin payızında əvvəlki ilə nisbətən 28 min hektar çox taxıl əkmişlər. Taxılçılıqla yanaşı kənd təsərrüfatının digər sahələrində də uğurlu nəticələrə imza atılmışdır. Belə ki, ötən il 7,4 min ton tərəvəz, 834 ton meyvə və 835 ton üzüm istehsal edilmişdir.

Son bir neçə ildə Şabran rayonunda meyvəçiliyin və üzümçülüyün sürətlə inkişaf etdiyini də nəzərdən qaçırmaq doğru olmazdı. Təkcə ötən il 226 hektar meyvə və 16 hektar üzüm bağları salınmış və beləliklə meyvə bağlarının sahəsi 1665 hektara, üzüm bağlarının sahəsi isə 380 hektara çatdırılmışdır. Dövlət Proqramına uyğun olaraq 2020-ci ilə qədər rayonda üzüm bağlarının sahəsinin 2500 hektara çatdırılması üçün müvafiq tədbirlər görülməkdədir. Üzümün emalı üçün keçmiş Gəndov üzüm emalı müəssisəsi yenidən bərpa olunmuş, Gəndov Şirə zavodu, Uzunboyad şirə-şərab zavodu, tara sexi tikilmişdir.

Ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunmasında heyvandarlığın xüsusi rolu olduğunu yaxşı bilən Şabran sahibkarları bu sahəni də həmişə diqqət mərkəzində saxlamış və onun inkişafı istiqamətində bir çox ugurlara nail olmuşlar. Hazırda rayonun təsərrüfatlarında mal-qaranın sayı 24 min 496 başa, qoyun və keçilərin sayı 46 min 250 başa çatmışdır. 2012-ci ildə 20,0 min ton ət, 12,4 min ton süd, 17,7 milyon ədəd yumurta istehsal edilmiş, 200 min başlıq kiçik quşçuluq sexləri və 300 min başlıq broyler fabriki tikilib istifadəyə verilmişdir. Ümumilikdə isə 2012-ci ildə kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalı 21 faiz artmışdır. İl ərzində Bakı və Sumqayıt şəhərlərinin bazarlarına 14 adda 303 tondan çox kənd təsərrüfatı məhsulları göndərilmişdir.

Bütün bunların nəticəsidir ki, “2008-2015-ci illər Ərzaq Təhlükəsizliyi” proqramının qarşıya qoyduğu vəzifələrin uğurla həyata keçirildiyi rayonda, istehsal olunan kənd təsərrüfatı məhsullarının pul ifadəsi ilə dəyəri 76 milyon 794,5 min manata çatmışdır ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən xeyli çoxdur. İndi Şabranda əhalinin adambaşına pul gəlirləri 165 manat artaraq 1065 manata çatmışdır.

Etiraf etmək lazımdır ki, bütün bu nailiyyətlərin əldə olunmasında respublika hökümətinin kənd zəhmətkeşlərinə, fermer və sahibkarlara verdiyi dəstəyin də xüsusi rolu olmuşdur. Tanış olduğumuz məlumatlardan aydın olur ki, təkcə 2012-ci ildə rayon sahibkarlarına bank filialları tərəfindən 19, 95 milyon manat güzəştli kredit, Sahibkarlığa Kömək Milli Fondu tərəfindən isə 9 sahibkara Şabran rayonunda iş görmək üçün 7,1 milyon manat vəsait verilmişdir.

Rayonda kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarına əkin sahələrinin becərilməsində istifadə etdikləri yanacaq və motor yağlarına görə 2012-ci ilin 6 ayında əkdikləri 14232 hektar əkin və çoxillik əkmələrə görə, o cümlədən 11652 hektar taxıl sahəsinə görə 569 min manatdan çox yardım verilmişdir. Təkcə ötən il kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan 420 fərdi ailə təsərrüfatına 3,8 milyon manat kredit verilmişdir. Mineral gübrələrin güzəştli qiymətlə satılması, fiziki və hüquqi şəxslərə 16 min 778 manat subsidiya verilməsi də dövlət dəstəyinin bariz göstəricilərindəndir.

Rayonun iqtisadi potensialı artdıqca onun siması da sürətlə dəyişir, yeni məktəblər, mədəni-maarif obyektləri, istirahət və əyləncə parkları tikilir, yollar salınır, küçə və meydanlar abadlaşır. Əvvəldə də qeyd etdiyimiz kimi, 2007-ci ildən başlayarq Şabran rayonunda istər iqtisadyyatın bütün sahələrində, istərsə tikinti və quruculuq işlərində daim artan dinamika müşahidə edilməkdədir. Məhz ona görə 2011-ci ildə Şabran rayonunda səfərdə olan Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev rayon ictimaiyyətinin nümayəndələri ilə görüşü zamanı deyib: “Mən Şabran rayonuna dəfələrlə səfər etmişəm, buraya bir neçə dəfə gəlmişəm, vəziyyətlə tanış olmuşam. Deyə bilərəm ki, rayon çox sürətlə inkişaf etmişdir.” Əlbəttə bunun gerçək əsasları vardır. Təkcə tarixə qovuşan 2012-ci ildə rayonda 48,5 milyon manatlıq tikinti, abadlıq və quruculuq işləri görülmüşdür ki, bu da 2011-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 20,4 milyon manat və yaxud 72 faiz çoxdur. Sevindirici haldır ki, bu müddətdə sahibkarlar tərəfindən 8,2 milyon manatlıq tikinti işləri aparılmışdır. Son 5 ildə isə rayonda 123,5 milyon manatlıq tikinti, abadlıq-quruculuq işləri yerinə yetirilmişdir.

Şabran şəhərinin görkəmini kökündən dəyişən son iki ilin tikililərinə diqqət yetirək; Heydər Əliyev Mərkəzi, Heydər parkı, Şabran Tarix Diyarşünaslıq Muzeyi, Uşaq Yaradıcılıq Mərkəzi, 2 Uşaq Əyləncə Kompleksi, əsaslı təmir olunan Mədəniyyət Sarayı, 80 çarpayılıq rayon Mərkəzi Xəstəxanasının yeni binası, şəhərin mərkəzi prospektində ucaldılmış görkəmli Azərbaycan şairi Xaqaninin heykəli və qarşısındakı meydan, Qarabağ əlilləri və şəhid ailələri üçün 16 mənzilli yaşayış evi, Yeni Azərbaycan Partiyası rayon təşkilatının yeni inzibati binası. Ağsaqqallar evi, “Məktəbli Dünyası”, Çay evi və sair. Bunlarla yanaşı 80 şagird yerlik Vələsli, Çuxurazəmi ümumi orta məktəblərinin müasir tələblərə cavab verən yeni binaları, Pirəbədil tam orta, Təzəkənd ümumi orta məktəbin yeni binaları tikilib istifadəyə verilmişdir.

Ötən ilidə Heydər Əliyev parkında tikinti və abadlıq işləri başa çatmış, burada 2 fəvvarə, 2 söhbətgah tikilmiş, 60 mənzilli 5 mərtəbəli yaşayış binasının əsaslı təmiri yekunlaşmış, rayonun cənub girişində milli ornamentlərlə cılalanmış möhtəşəm giriş qapısı tikilmiş, 5,4 kilometrlik 9 küçəyə 39,6 min kvadratmetr asvalt döşənərək əsaslı təmir olunmuş, Bayraq meydanında Qalanın və süni ot örtüklü mini futbol meydançasının tikintisi başa çatmış, meydanın ərazisinin abadlaşdırılması davam etmişdir. Surra yaşayış sahəsində Dəvəçi çayı üzərində piyada körpüsü tikilib istifadəyə verilmiş, 12 mənzilli 5 ictimai yaşayış binası əsaslı təmir olunmuş, fasadı üzlənmiş, 12 mənzilli 3 ictimai binanın dam örtüyü dəyişdirilmişdir.

Ötən ilin ən uğurlu işlərindən biri, rayonu ölkəmizdə kifayət qədər şöhrətləndirəcək Qalaaltı sanatoriyasının yenidən qurulaması və yeni “Qalaaltı Hotel SPA” kompleksinin tikintisinə başlanmasıdır. Bu layihənin icrası hazırda sürətlə həyata keçirilir və bu ilin noyabrında istifadəyə verilməsi planlaşdırılır.

Şabran Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Novruz Novruzov regionun perspektiv inkişafından danışarkən, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin tapşırığı ilə respublikanın bölgələrində infrastruktur layihələrin həyata keçirilməsi çərçivəsində Şabran şəhərinin içməli su və kanalizasiya sisteminin yenidən qurulması layihəsinin xüsusilə mühüm əhəmiyyət daşıdığını qeyd edərək dedi:

—"Azərbaycan Respublikası Regionlarının 2009-2013-cü illərdə Dövlət Proqramı çərçivəsində dövlət investisiya vəsaiti hesabına Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Səhmdar Cəmiyyətinin sifarişi ilə Şabran şəhərinin içməli su təchizatı və kanalizasiya sisteminin tikintisinə 2011-ci ilin fevral ayında başlanmışdır. Ötən ilin sonuna işin icrası təqribən 80-90 faizə çatmışdı. Tutumu 3,7 min kub metr olan 3 su anbarının tikintisi başa çatmış və təmizləyici qurğunun tikintisinə başlanmışdır. İçməli su xətləri və kanalizasiya xətlərinin də böyük bir hissəsi çəkilmişdir.

Səmimi etiraf edim ki, 10-15 il əvvəl hər bir evə ayrıca su və kanalizasiya xəttinin çəkilməsi yalnız bir arzu ola bilərdi. Möhtərəm cənab Prezidentin diqqət və qayğısı sayəsində bu arzu reallığa çevrilməkdədir. Artiq 600 ailəyə və ya 24 min şəhər əhalisinə xidmət edəcək su və kanalizasiya şəbəkəsinin tikintisi başa çatmaq ərəfəsindədir. Bu layihə təkcə şəhər çərçivəsində məhdudlaşmır və artıq kəndlərdə də içməli su təminatı ilə bağlı müvafiq layihələrin icrasına başlanmışdır. Çölquşçu İƏD-nin 7 kəndini su ilə təchiz edəcək Şabran-Çayqaraqaşlı su xəttinin çəkilməsi üçün tədbirlər görülür. Ağbaş və Uzunboyad kəndlərinin su şəbəkəsinin bərpası nəzərdə tutulmuşdur.

“Azərsu” ASC-nin köməyi ilə Şabran Su-kanal idarəsi tərəfindən Ağbaş kəndində 1800 metr yeni su xətti çəkilmiş, iş adamlarının köməyi ilə Şahnəzərli kəndində 2 artezian quyusu qazılıb istifadəyə verilmişdir. Ucqar Zeyvə və Giləvar kəndlərində içməli su təchizatı şəbəkəsi qurulur.

Şabranda günün vacib tədbirləri sırasında olan rayon elektrik şəbəkəsinin yenidən qurulması işi də yüksək templə həyata keçirilir. Ötən il Şabran şəhərinin elektrik təchizatı şəbəkəsinin yenidən qurulması ilə yanaşı, rayonun Zeyvə və Giləvar kəndlərinin elektrik təchizatı şəbəkəsi də yenidən qurulmuşdur. Şəhərdə 4 kilometr hava xətti SİB kabel xətti ilə, 400 metr 10 voltluq hava xətti yeraltı kabellə, 3 transformator yenisi ilə əvəz edilmiş, 1 yeni yarımstansiya quraşdırılmışdır. İstismar müddəti bitmiş 150 dayaq və 17 kilometr naqil dəyişdirilmişdir.

Şabran şəhərinin qaz təchizatı ilə bağlı görülən tədbirlər də öz sürətli tempi ilə seçilməkdədir. Dövlət Proqramına uyğun olaraq rayonun kənd yaşayış məntəqələrini təbii qazla təchiz edən 20 kilometrlik Şabran-Vəlvələçay magistral qaz xətti yeraltı polietilen boru ilə əvəz olunmuş və həmin xətdən qidalanan bütün kəndlərə yeni qaz xətləri çəkilmişdir.

11 yaşayış məntəqəsinə xidmət edəcək 22 kilometrlik Şabran-Pirəbədil-Zeyvə qaz xətti çəkilib başa çatmış, Zeyvə və Giləvar kəndlərinin daxili xətlərinin çəkilməsi davam etmişdir. Şabran Qaz İstismar sahəsinin daxili imkanları ilə rayonun Ağalıq, Gəndov, Rəhimli, Şahnəzərli, Padar, Bor-Bor, Uzunboyad kəndlərində 2273 metr köhnə qaz xətti dəyişdirilmiş, 2600 metrdən çox qaz xətti təmir olunmuşdur.

Son ildə magistral yollarla bərabər yerli əhəmiyyətli yolların təmir və tikintisi də dövlət səviyyəsində diqqət mərkəzində saxlanılır. Bu məqsədlə və ümumiyyətlə, Şabranda yerli əhəmiyyətli yolların istismarını həyata keçirən 87 saylı Yol İstismar İdarəsi üçün yeni asfalt zavodu tikilib, quraşdırılıb istifadəyə verilmişdir. Bundan sonra 2012-ci ildə Azərbaycan Prezidentinin sərəncamı ilə dövlət büdcəsindən ayrılan 7,5 milyon manat vəsaitlə 11 yaşayış məntəqəsinə xidmət edən 36 kilometrlik Şabran-Pirəbədil-Zeyvə yolu, həmin layihə çərçivəsində Pirəbədil-Qorğan yolu və Magistral-Qələgah yolu əsaslı təmir olunmuş və asfalt döşənmişdir.

Son səfərimizdə Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Novruz Novruzov vaxtımız olarsa bu yolla tanış olmağımızı tövsiyə etdi. Əslində bu tanışlıq bizim üçün də maraqlı olduğundan həvəslə razılaşdıq. Rayon mərkəzindən çıxan avtomobilin Pirəbədilə çatması heç on beş dəqiqə çəkmədi. Yolun görüntülərini fofoaparatın yaddaşına köçürərkən kənd ağsaqqallarından biri yaxınlaşıb bunu nə məramla etməyimiz və kimliyimizlə maraqlandı. Jurnalist olduğumuzu biliəndə sevincək dedi:

– Ay oğul, bu yaşa çatmışam, hələ kəndimizə gedən belə abad, rahat yol görməmişəm. Açığı, dünənə qədər bizə elə gəlirdi ki, belə yollar ancaq şəhərdə olur. İndi görürük ki, yox, bizi də düşünən var və Prezidentimiz kəndlərimizi də, bizi də, unutmayıb...

İşimizi qurtarıb elə bu rahat və abad yolla Şabran şəhərinə geri dönərkən öz-özümə düşünürdüm ki, bu yerlərin insanları Dəvəçidən Şabrana bir qərinə yol gəliblər. Bu yol elə də rahat və abad yol olmayıb. Lap elə xalqımızı müstəqilliyə və istiqlala aparan yol kimi. Amma indi Şabranadan çıxan və Şabrana aparan yollar çox rahat və abaddır.

İlqar RÜSTƏMOV

Xalq qəzeti.- 2013.- 7 fevral.- S. 6.