Üzündə təbəssümü, ürəyində mərhəməti əskik olmayan kişi

Artıq beş ildir ki, ayrı-ayrı qəzetlərdə işləyirik, arabir toyda görüşür, bayramda zəngləşirik. Bir dəfə, deyəsən, Yeni il ərəfəsi idi, İttifaqa təbrik mesajı yazdım, cansağlığı və uqurlar arzuladım. Həmişəki kimi maraqlı cavab gəldi, deyirdi: “Allah sənə 100 il ömür versin, belə mesajlardan Mirzəbəyliyə hər il göndərə biləsən”. Onun məndən 5 yaş böyük olduğunu nəzərə alsaq, fikrinin orijinallığı, əsl mənası da aydın olur.

İttifaqla “Xalq qəzeti”ndə bir yerdə işlədiyimiz on il müddətində, şübhəsiz ki, bir-birimizdən çox şey öyrənmişik. Düşünürəm ki, başqa cür ola da bilməzdi, hər ikimiz oxumaq, öyrənmək, bilmək aşiqi idik. Mən Viktor Hüqodan, Cek Londondan danışanda, İttifaq da Firdovsidən, Sədidən söz salırdı. Mən Şəhriyarı XX əsrin ən böyük Azərbaycan şairi sayırdım, İttifaq Sabiri. Ustadımız Telman Heydərov bitərərəf mövqedə idi, kefi kök olanda Rəsul Rzadan bir-iki misra deyirdi. Bununla da bizə yol göstərirdi, hər şairin öz yeri var demək istəyirdi. Yeri gəlmişkən, İttifaqla illərlə davam edən həmin mübahisəmiz indii də nəticəsizdir, hər ikimiz öz fikrimizdəyik. Amma ortaq məxrəcə gəldiyimiz, bir fikri dəstəklədiyimiz məqamlar da çox olub. Onun Taqordan sitat gətirdiyi, yazılarının birində uğurla istifadə etdiyi bir misal — pritça indi də yaddaşımdadır. Deməli, kiçik bir dağ çayının dərəsində əlkimyaçı fəlsəfə daşı axtarır. Gözünə maraqlı görünən, amma tanış gəlməyən daşları bir-bir yerdən qaldırır, belinə bağladığı qalın dəmir zəncirə vurur. Paslı zəncir isə rəngini dəyişmədiyi kimi, mahiyyətini də dəyişmir, qızıla çevrilmək istəmir. Qızmar gün altında qoca alim ağır zənciri arxasınca sürüyür, qüvvədən düşsə də, ruhdan düşmür. Acı tər alnından axıb gözlərinə dolur və o, dincini almaq üçün bir anlıq dayanır. Gözləri günün altında bərq vuran qızıl zəncirə sataşır. Bəli, paslı dəmir qızıla çevrilmişdi, daha da ağırlaşmış, qocanın yükü bir az da artmışdı. Bəs fəlsəfə daşı? Əlkimyaçı heç onu görməmiş, qiymətini bilməmiş, yerə atmışdı...

Deyəsən, filosoflardan hansısa deyib ki, alimə, şairə qiymət vermək üçün onun qalın-qalın kitablarını oxumaq lazım deyil, onun dediyi kəlamlara, danışdığı pritçalara diqqət etmək kifayətdir. Bəli, İttifaqın da orijinallığı, maraqlı, savadlı adam olması Taqordan gətirdiyi bu misal—priçadan aydın olur. Söhbət pritçanı kimin yazmağından getmir, onsuz da bütün yeniliklər, çoxdan deyilmiş və yaddan çıxmış köhnəliklərdir. Yəni, bu pritçanı əvvəllər də kimsə deyib, Taqor da oxuyub, öyrənib. Əsas olan kiçik bir misalda dağ boyda məna yükünü hiss etmək, onu yerində işlətmək, oxucuların ixtiyarına verməkdir. Deməli, mənim aləmimdə bu pritçanın müəllifi onu yazan deyil, mənə çatdıran İttifaq Mirzəbəylidir. Bəli, biz bəzən insanlara, dostlara qiymət verə bilmirik, onların qədrini yalnız itirdikdən sonra bilirik. Amma artıq tapa bilmirik, İttifaqın pritçasındakı əlkimyaçı “fəlsəfə” daşını itirib tapa bilmədiyi kimi.

Daim başından şapkası, əlindən çantası əskik olmadığı kimi, üzündə təbəssümü, ürəyində mərhəməti əskik olmayan bir kişi kimi qalıb İttifaq yadımda. İşdə İttifaq ya yazır, ya oxuyur, ya da... Çantanı nahaq yerə gəzdirmir ki. Gündə bir neçə dəfə xudmani süfrə açmağı, çantasından Allah verəndən çıxarıb süfrəyə düzməyi, nuş etməyi var. Amma o Mövlanə Cəmaləddinin dediyi kimi, göründüyü kimi olan və olduğu kimi görünən insan deyil. Onun sadəliyi, özü demiş “kəndçi görünüşü”nün arxasında şərq-qərb fəlsəfəsinə dərindən bələd olan, dünyanın gərdişindən, dövrün siyasətindən yaxşı baş çıxaran, ən əsası isə öz işində — söz sənətində peşəkar olan bir ziyalı dayanır. İttifaq hərtərəfli istedadlı adamdır, kefi kökələndə, ya da qəm yükü çəkəndə pəsdən oxumağı, poeziyaya dalmağı, yaxşı şeir yazmağı da var.

Maraqlıdır ki, İttifaq işində, yazılarında kollektiv maraqların daşıyıcısı və ictimai mövqeyin müdafiəçisi olduğu qədər də, şəxsi həyatında evinə, ailəsinə bağlı adamdır. Qəzetdə İttifaq siyasi icmalçıdır, yazıçıdır, onu dövlətin, millətin taleyi narahat edir, həqiqət hesab etdiyini, doğru bildiyini qələminin, məntiqinin var gücü ilə müdafiə etməyə hazırdır. Evdə isə İttifaq ailə başçısıdır — atadır, onu yalnız üç oğul balasının təhsili, tərbiyəsi və taleyi maraqlandırır. Axı, o, oğullarını böyütməli, təhsil verməli, ev-eşik yiyəsi, cəmiyyətə, ən əsası isə, Mirzəbəyliyə layiq kişi etməlidir. Bütün həyatını, istedadını yaradıcılığına və oğullarına həsr edir, amma kollektiv tədbirlərdə iştirak etməyi, kollektivlə səfərə çıxmağı da sevir. Onu tanıyanlar bilir ki, İttifaq və səfər üzvi surətdə bağlı olan şeylərdir. Balığı sudan ayırmaq olarsa, İttifaqı da səfərdən ayırmaq olar. Fərqi yoxdu, istər uzaq Ərəbistana, istərsə də yaxın Qubaya səfər olsun, İttifaq eyni dərəcədə həvəslə gedir. Yaxşı yadımdadır, düz onbir il bundan qabaq “Xalq qəzeti” Xızıya kollektiv səfər etmişdi. Səfər keçib gedib, indi nağıldı, amma Mirzəbəylinin yazdığı şeir qalır, o gözəl günləri yada salır.

İttifaq Mirzəbəyli bütün həyatını, istedadını qələmə verdiyi kimi, qələm də ona çox şey verib, demək olar ki, arzularına yetirib. Həmkarımız mətbuatda dərc olunmuş minlərlə ictimai-siyasi yazının müəllifidir, neçə-neçə şer kitabı çapdan çıxıb. Respublikada tanınmış publisisitlərdən biridir, artıq beş ildir ki, əməkdar jurnalistdir. Allah ona müqəddəs səfərləri də qismət edib, Məşədi, Kərbəlayi, Hacı titutllarını daşıyır. Amma mənə elə gəlir ki, İttifaq Mirzəbəyli həyatda hələ özünə, qabiliyyətinə layiq yeri tutmayıb, ən azı şöhrət çələngini boynundan asmayıb. Həmkarımızı qarşıdan gələn yubileyi — 60 illiyi münasibətilə təbrik edən mən ona bu yeri tutmağı, övladlarına isə Mirzəbəyliyə layiq oğul olmağı arzulayıram.

Sözümü Şərqin pritçası ilə başlamışdım, Qərbin pritçası ilə bitirmək istəyirəm. 2003-cü ilin 2-ci ayında (söz vaxtına çəkər deyərlər!) “Qəbələ” restoranında, İttifaq Mirzəbəylinin 50 yaşında bir tost demişəm, mətləbə dəxli var deyə, xatırlatmaq istəyirəm. Düşünürəm ki, oxucu məni şərhsiz də başa düşəcək. Deməli, Mark Tvenin bir pritçası var, məzəli olduğu qədər də, ibrətamizdir. Deyir, bir gecə yuxuda gördüm ki, ölmüşəm və cənnətə düşmüşəm. Düzü, əvvəl yaman dilxor oldum. Həmişə ümid edirdim ki, allahsızlığıma görə Allah məni cəhənnəmə atacaq. Orda ab-hava pis olsa da, mən biləni, bəni-insan yaxşı olmalıdır. Əvvəla, şübhə etmirdim ki, mənim cəmi dost-aşnam burdadır, sonra, maraqlı insanların da çoxunun son məkanı buradır. Amma hər şey Allahın əlindədir və mən gözümü açanda gördüm ki, cənnətdəyəm. Ətrafa göz gəzdirdim, gördüm, burda bir vur-çatlasındır, gəl görəsən. Hamı bayram libasındadır, hamı nəyə isə hazırlaşır. Qarşıma çıxan əyni smokinqli birindən soruşdum ki, nə baş verir, bu, nə məsələdir? Dedi, cənnətdə hər yüz ildə bir dəfə Böyük görüş keçirilir. Allahın yaratdığı ən böyük insanlar - peygəmbərlər, patriarxlar, filosoflar, şairlər və s. gəlib cənnət əhlinin qarşısından keçir. Bu gün də belə bir tədbir keçirilir. Düzü, yaman sevindim, kefim açıldı, bayaqkı dilxorçuluqdan əsər-əlamət qalmadı. İrəli keçib ilk sıraların birində özümə yer elədim. Bir azdan Böyük nümayiş başladı, nə başladı. Əvvəl qabaqda Adəm, sonda Məhəmməd olmaqla, cəmi peygəmbərlər, sonra patriarxlar gəlib keçdi. Daha sonra növbə dahi fikir adamlarına - filosoflara, şairlərə çatdı. Düzü, mən düşünürdüm ki, bu sırada birinci Şekspir olmalıdır. Amma birinci üst-başı tökülən, pərişan saçlarından və qəmli gözlərindən filosofa bənzəyən birisi idi, Şekspir ondan sonra gəlirdi. Mən ətrafdakılardan soruşdum ki. bu, kimdir və niyə Şekspirdən əvvəl gəlir? Mənə dedilər ki, bu, əslən Missuri ştatından olan bir pinəçidir (yeri gəlmişkən, Mark Tven özü də bu ştatdandır - Q.A), elə şeirlər, sonetlər yazıb ki, heç Şekspirin yuxusuna da girməyib. Amma taleyin qismətindən həyatda öz yerini tuta bilməyib, ömür boyu pinəçi işləyib. Odur ki, Allah haqq dünyasında ona layiq olduğu yeri verib...

Qalib ARİF

Xalq qəzeti.- 2013.- 10 fevral.- S. 7.