Zaqatala: Burada təsadüf olmur...

Hələ il yarı olmayıb, altıncı aya təzəcə başlamışıq. Bununla belə, artıq gün kimi aydındır ki, bu il də Zaqatala üçün uğurlu, bərəkətli nəticələrlə zəngin olacaq. Bunu rayonda şahidi olduğumuz ab-hava, görüşüb söhbət etdiyimiz insanların arqumentləri, rayon icra hakimiyyətinin başçısı Mübariz Əhmədzadənin dediyi fikirlər bir daha təsdiq edirdi. Bu dağlar diyarına hər gəlişimdə həmsöhbət olduğum fotoqraf Əhməd İsayevlə vədələşib şəhərin Heydər Əliyev prospektində görüşdük. İlin əvvəlindən bəri prospektin tarixi görkəminin bərpa edilməsi üçün çox ciddi təmir-bərpa və yenidənqurma işləri aparılır. Əhməd ustaların zərgər dəqiqliyi ilə davam edən “yaradıcılıq işlərinə” elə aludə olub ki, mənim yaxınlaşmağımı hiss etmir. Nə demək olar. Yaradıcı adam belədir də... Doğrusu, buradakı divarlarda yaradılan gözəllik mənim addımlarımı da kifayət qədər seyrəltmişdi. Salamlaşdıq, hal-əhval tutduq, gəzə-gəzə Sevil Qazıyevanın büstünün yanına gəldik. Əhməd isə susmaq bilmirdi. Doğulub boya-başa çatdığı Zaqatalanın gündən-günə gözəlləşməsindən elə həvəslə danışırdı ki...

— Cənab Prezident İlham Əliyev deyəndə ki, biz Zaqatalanı ölkənin turizm mərkəzlərindən birinə çevirəcəyik, bəlkə də, bəziləri ağız büzürdü. Çünki bunun üçün külli miqdarda vəsait lazım idi. İndi baxın həmin sözlər reallaşdı, rayon rəhbərliyi deyilənləri həyata keçirdi və bu gün Zaqatala təkcə Azərbaycanın deyil, bütövlükdə Qafqazın ən gözəl ünvanlarından biri kimi turistlərin axın etdiyi ünvana çevrilib. Bir daha təsdiq olundu ki, insan oğlu səy göstərəndə dağı-daşı cənnətə çevirə bilirmiş. Doğrudur, bu prospekt hələ tam hazır deyil. Ancaq təmir-bərpa işləri başa çatandan sonra bu ünvan həqiqətən cənnətə çevriləcək.

Əhmədin “dağı-daşı cənnətə çevirən insanlar” ifadəsini mən rayon icra hakimiyyətinin başçısı Mübariz Əhmədzadə ilə söhbətimizdə də yada saldım. Həmsöhbətimin gözlərində çox maraqlı bir təbəssüm yarandı:

– Təkcə sizin həmin dostunuz deyil, rayonumuzun bütün sakinləri həm Zaqatalanın inkişafının iştirakçısı, həm də görülmüş işləri ustalıqla qiymətləndirməyi bacaran layiqli vətəndaşdırlar. Rayonun, şəhərin sakini layiqli vətəndaş olanda isə dağın-daşın cənnətə çevrilməsi çətin olmur. “Cənnət yaratmaq” bir də o zaman asan olur ki, insanlar hər addımda, hər məsələnin həllində dövlətin qayğısını görsünlər. Böyük məmnunluqla qeyd edirəm ki, zaqatalalılar cənab Prezidentin qayğı və diqqətini hər gün, hər yerdə görürlər. Götürək dövlət başçımızın bir neçə ay əvvəl imzaladığı sərəncamı. Xatırladım ki, cənab Prezident “Zaqatala rayonunun sosial-iqtisadi inkişafının sürətləndirilməsinə dair əlavə tədbirlər haqqında” sərəncam imzalayaraq on altı min nəfər əhalinin yaşadığı 12 yaşayış məntəqəsini birləşdirən Zaqatala-Danaçı-Aşağı Çardaxlar avtomobil yolunun tikintisi məqsədilə 2013-cü il dövlət büdcəsində nəzərdə tutulmuş Azərbaycan Respublikası Prezidentinin ehtiyat fondundan rayon icra hakimiyyətinə 5,5 milyon manat vəsait ayırıb. Bu yol bizim rayon üçün çox böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Həmsöhbətim həvəslə qeyd etdi ki, 2013-cü ilin geridə qalan aylarında Zaqatala rayonu dinamik inkişaf edib, “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”nda bu rayon üçün nəzərdə tutulan tədbirlərin icra olunması nəticəsində 32,7 milyon manatlıq məhsul istehsal edilib. Bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 43,8 faiz çoxdur. Məhsul buraxılışı əvvəlki illə müqayisədə kənd təsərrüfatında 22,9, sənayedə 46,2, nəqliyyatda 2,5, ticarətdə 1,0 faiz, tikintidə 5,2 dəfə çox olub, pərakəndə əmtəə dövriyyəsi 2,3 faiz, əhaliyə göstərilən pullu xidmətlərin həcmi 6,9 faiz artıb. Geridə qalan aylarda 211-i daimi olmaqla 233 yeni iş yeri açılıb.

Rayonda sahibkarlığın inkişafı həmişəki kimi bu il də diqqət mərkəzində saxlanılıb. Sahibkarlığa Kömək Milli Fondunun vəsaiti hesabına 4 layihə üzrə 50,0 min manat həcmində güzəştli kredit verilib. Rayonda fəaliyyət göstərən 8 bank filialı və 3 qeyri-bank kredit təşkilatları tərəfindən isə əhaliyə və iş adamlarına ümumilikdə 8,9 milyon manat həcmində kreditlər verilib ki, bu da keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 2,3 faiz çoxdur.

Ölkəmizin hər yerində olduğu kimi, Zaqatalada da əhalinin rifah halının, onun maddi təminatının yaxşılaşdırılması, sosial müdafiənin gücləndirilməsi, ünvanlı sosial yardımların, pensiyaların, əmək haqlarının vaxtında verilməsi, aztəminatlı ailələrə qayğının artırılması daim diqqət mərkəzində saxlanılır.

Bu istiqamətdə aparılan tədbirlər nəticəsində rayonda orta aylıq əmək haqqı ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 10,6 faiz artaraq 243,4 manat, orta aylıq pensiyanın məbləği 136,64 manat olub, əhali tərəfindən banklara yerləşdirilən əmanətlərin həcmi isə 3,4 faiz artıb.

Aqrar sektorda son illərdə həyata keçirilmiş məqsədyönlü tədbirlər sayəsində rayonda kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı 1,7 milyon manat artaraq 9,2 milyon manata çatdırılıb.

“2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına dair Dövlət Proqramı” nın icrası ilə bağlı rayonda xeyli iş görülüb və bu proses davam etdirilir. Kənd təsərrüfatı işlərinin aqrotexniki müddətlərdə və keyfiyyətlə icra edilməsi məqsədi ilə 602 ədəd texnikadan istifadə edilir, “Aqrolizinq” ASC-nin rayon filialında olan 45 ədəd müxtəlif kənd təsərrüfatı texnikası vasitəsi ilə yüzlərlə hektar sahədə aqrotexniki işlər yerinə yetirilib.

Mübariz müəllim xatırlatdı ki, Nazirlər Kabinetinin sonuncu iclasında möhtərəm Prezidentimiz kənd təsərrüfatının inkişafını ön plana çəkərək bu sahədə prioritet istiqamətləri - ərzaq təhlükəsizliyi məsələlərini, fermerlərin elektron qeydiyyat sistemi yaradılmaqla, elektron kənd təsərrüfatı layihəsinin həyata keçirilməsini, subsidiyaların verilməsində təkmilləşmə proseslərinin aparılmasının, eləcə də aqraryönümlü orta peşə təhsili müəssisələrin yaradılmasının vacibliyini qeyd etmiş, qabaqcıl ölkələrin praktikasından istifadə edərək məhsuldarlığın artırılması hesabına taxılçılığın inkişafının əhəmiyyətini vurğulamışdır. Buna görə də cənab Prezidentin qeyd etdiyi istiqamətlərdə Zaqatalada kənd təsərrüfatı işlərinin daha yüksək səviyyədə təşkili və yeni texnologiyaları tətbiq etməklə mövcud potensialın gücləndirilməsi üçün əlavə tədbirlər həyata keçirilir.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalçılarına dövlət dəstəyi haqqında” 23 yanvar 2007-ci il tarixli sərəncamının icrası ilə bağlı 1364 nəfər istehsalçıya 6061,77 hektar buğda sahəsinin becərilməsində istifadə olunan yanacaq və motor yağlarına görə 242 min 470 manat subsidiya verilib, fermer təsərrüfatlarına güzəştli qaydada 262 ton mineral gübrə, 1 ədəd traktor lizinq yolu ilə satılıb. Zaqatala rayon Bölgə Təcrübə Stansiyasının ərazisində müasir standartlara uyğun xırman, qaraj və 300 tonluq taxıl anbarının tikintisi davam etdirilir.

Rayonda ekoloji məsələlər daim diqqət mərkəzindədir. Bu ilin əvvəlindən Meşə mühafizəsi və bərpası müəssisəsinin 0,50 hektar tinglik sahələrində 1605 kiloqram müxtəlif növ ağac toxumları səpilib, 26,5 hektar meşə fondu ərazisində 67900 ədəd müxtəlif növ ağac tingləri əkilərək meşə əkinləri aparılıb. Rayonda bələdiyyələr tərəfindən 60100 ədəd ağac tingləri əkini aparılıb ki, ondan da 2300 ədəd ağac tingi yol kənarlarına əkilib. Hazırda rayonun meşə sahələrinin ümumi torpaq sahələrinə olan nisbəti 37,6% təşkil edir.

“Azərbaycan Meliorasiya və Su Təsərrüfatı” ASC tərəfindən cari ilin əvvəlindən 4 ədəd subartezian quyusu təmir edilib, 2100 hektar əkin sahəsinin suvarılmasına xidmət edən iki pilləli Alazan nasos stansiyasında təmir-bərpa işləri davam etdirilib.

Rayonda bütün maliyyə mənbələri hesabına əsas kapitala yönəldilən investisiyaların həcmi 15,3 milyon manat təşkil edib. Bunun sayəsində rayon Hərbi Prokurorluğunun, rayon Polis şöbəsinin və Qaz İstismar Sahəsinin yeni inzibati binalarının, Zaqatala şəhərində 500 nömrə tutumluq elektron ATS binasının, Yeni Suvagil və Göyəm kəndlərində sahə baytarlıq məntəqələrinin tikintisi işləri davam etdirilib. Zaqatala şəhərində Heydər Əliyev Fondu hesabına inşa edilən 50 yerlik uşaq bağçasının tikintisi başa çatdırılıb. Zilban kəndində daxili imkanlar hesabına inşa edilən yeni tibb məntəqəsində son tamamlama işləri aparılır. Danaçı kənd xəstəxanası təmir edilib, Qandax kəndində Yaponiya səfirliyinin maliyyə dəstəyi ilə inşa edilməsi nəzərdə tutulan yeni tibb məntəqəsinin tikintisi üçün torpaq sahəsi ayrılıb.

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin sərəncamı ilə Zaqatala Rayon İcra Hakimiyyətinin sifarişi ilə Yuxarı Tala kənd 2 saylı tam orta məktəbində bərpa-gücləndirmə işlərinə layihə-smeta sənədlərinin hazırlanması üçün vəsait ayrılıb. Lakin məktəb binası zəlzələ nəticəsində qəzalı vəziyyətə düşdüyündən Azərbaycan Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyi Tikintidə Təhlükəsizliyə Nəzarət Dövlət Agentliyinin mütəxəssisləri tərəfindən təkrar müayinə olunub və onun yerində 450 şagird yerlik yeni məktəb binasının tikintisi məqsədə müvafiq bilinib. Yeni məktəb binasının tikintisi Nazirlər Kabineti ilə razılaşdırılıb və RİH tərəfindən Yuxarı Tala kənd 2 saylı tam orta məktəbin yerində yeni 450 şagird yerlik məktəb binasının tikintisinə başlanılıb.

Zaqatala şəhərində Heydər Əliyev Mərkəzi üçün yeni binanın inşası yekunlaşmaq üzrədir. Rayonun Yuxarı Tala və Car kəndlərində yeni elektron ATS binalarının tikintisi üçün torpaq sahələri ayrılıb.

Ötən ilin may ayında baş vermiş güclü zəlzələlərin fəsadlarının aradan qaldırılması sahəsində işlər davam etdirilir. Qəzalı vəziyyətə düşmüş 2 məktəb binası və 973 evin tikintisi başa çatdırılaraq istifadəyə verilib. Hazırda 8 məktəb binasının və 1233 fərdi yaşayış evinin tikintisi davam etdirilir. Ümumilikdə zəlzələ nəticəsində qəzalı vəziyyətə düşmüş 12 məktəb binası, 1 məktəbəqədər tədris müəssisəsi və 2648 evin tikintisi başa çatdırılıb.

Rayonun qəsəbə və kəndlərinə təbii qaz xətlərinin çəkilişi davam etdirilir. Qazlaşdırılmamış kəndlərə 31,4 kilometr uzunluğunda daşıyıcı qaz xətləri çəkilib və hazırda bu sahədə işlər davam etdirilir. Qaz təminatının yaxşılaşdırılması ilə əlaqədar bu günlərdə 78 mənzilə təbii qaz verilib, 232 ədəd sayğac yenisi ilə əvəz edilib. Rayonun Əliabad qəsəbəsində və Danaçı kəndində daşıyıcı qaz xətlərinin çəkilişi işləri başa çatdırılaraq fərdi mənzillərə qaz sayğaclarının quraşdırılması işlərinə başlanılıb və artıq Əliabad qəsəbəsində 400, Danaçı kəndində 850 ədəd qaz sayğacı quraşdırılıb. Bəhmətli, Lahıc, Suvagil kəndlərinə təbii qaz xətlərinin çəkilməsi üçün layihə-smeta sənədləri hazırlanıb və ilin ikinci yarısında bu iş sona çatdırılacaq. Faldarlı, Qandax, Əli Bayramlı, Dombabinə, Gözbarax, Mamrux kəndlərinin qazlaşdırılması ilə əlaqədar tədbirlər görülür. Rayonun elektrik şəbəkəsində kifayət qədər işlər görülüb. 2,3 kilometr uzunluğunda SİP kabel xətti çəkilib, 3,73 kilometr uzunluğundakı hava elektrik verilişi xətləri təmir edilib, 8 ədəd kompleks transformator məntəqəsi, 20 ədəd adi transformator əsaslı təmir edilib, 287 ədəd yeni sayğac quraşdırılıb.

“Zaqatala şəhərinin su təchizatı və kanalizasiya sistemlərinin yenidən qurulması və tikintisi” layihəsinin 2-ci mərhələsinin icrası çərçivəsində şəhərdəxali su və kanalizasiya xətlərinin yenidən qurulması və tikintisi işləri davam etdirilib, 9,6 kilometr kanalizasiya və 13,6 kilometr su xətti çəkilib, 330 ədəd müxtəlif ölçülü kürəbəndlər quraşdırılıb, təmizləyici qurğunun tikintisinə başlanılıb. Əli Bayramlı kəndinə 1 kilometr su xətti çəkilib, rayonun digər kəndlərinin içməli su xətlərində cari təmir işləri aparılıb.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti tərəfindən 2013-cü ilin “İnformasiya-kommunikasiya texnologiyaları ili” elan edilməsi ilə bağlı qarşıda duran vəzifələr müəyyən edilib və onların reallaşdırılmasına başlanılıb.

Rayonun ümumtəhsil məktəblərində təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsi üçün mövcud təcrübənin təkmilləşdirilməsinə və yeni mexanizmlərlə işləməsinə diqqət artırılıb. Bunun nəticəsidir ki, respublika fənn olimpiadasında iştirak edən 12 şagirddən 2-si üçüncü yerə, 10 şagird isə dördüncü yerlərə layiq görülüb. Uşaq Gənclər Texniki Yaradıcılıq Mərkəzinin şagirdləri zona texniki yaradıcılıq müsabiqəsində bütün nominasiyalar üzrə birinci yerə, Tala 3 saylı tam orta məktəbin XI sinif şagirdi Səbinə Qazıyeva Nizami Gəncəvinin 870 illik yubileyinə həsr olunmuş inşa müsabiqəsində üçüncü yerə layiq görülüb.

Öyrəndim ki, bu ilin yazında Polşa Respublikasının Azərbaycandakı Fövqəladə və Səlahiyyəti səfiri cənab Mixal Labenda Zaqatalada olub, Müəllimlər İnstitutunun Zaqatala filialında “Polşa və polyaklar haqqında” mühazirə ilə çıxış edib, bundan başqa Yaponiya hökumətinin “Ot kökləri və insan təhlükəsizliyi qrant yardım Proqramı” çərçivəsində həyata keçirilən layihə nəticəsində Qəbizdərə və Lahıc kəndlərində yeni qazılacaq artezian quyuları ilə bağlı imzalanma mərasimi keçirilib və icrasına başlanılıb.

Daha bir fakt. Məlum olduğu kimi, Zaqatala 2013-cü ildə Azərbaycanın Folklor Paytaxtı elan edilib. Bu münasibətlə martın 5-də rayonda təqdimat mərasimi keçirilmişdi. “Veritoz”, “Regionun səsi” televiziya müsabiqələrində gənc istedadlar uğurla çıxış edib, rayonun “Hudulki” xalq kollektivi Belarusiyada keçiriləcək folklor festivalına dəvət alıb. Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin təşkil etdiyi XII Beynəlxalq Turizm və Səyahətlər sərgisində rayonun turizm obyektləri, folkloru və mətbəxi geniş təbliğ olunub, Çexiyada keçirilən “Lidse”41-ci Beynəlxalq Uşaq İncəsənət sərgisinə Zaqataladan da əl işləri göndərilib. Ümummilli lider Heydər Əliyevin 90 illik yubileyinə həsr edilmiş “Azərbaycan mədəniyyəti” mövzusunda keçirilmiş bilik yarışında İncəsənət məktəbinin şagirdi Pirdas Musayeva Respublika turuna vəsiqə qazanıb.

Fikir verirsinizmi, bu gün Zaqatalada rayon həyatının elə bir sahəsi yoxdur ki, orada tərəqqi, inkişaf, uğur ötən ilkindən qat-qat üstün olmasın. Elə yazını da bu əhval-ruhiyyə ilə tamamlamaq fikrində idim. Ancaq bu sətirlərin ulu öndər Heydər Əliyevin 90 illik yubileyi münasibətilə keçirilən inşa müsabiqəsinin Zaqataladan olan qalibi Pirdas Musayevanın adı ilə yekunlaşması məni fikrimdən yayındırdı. Çünki yazının əvvəlində bu gözəlliklər diyarının xoş anlarını lentə alan Əhməd İsayevlə söhbətimizdən bəzi məqamları yada salmışdım. Sonda isə ən istedadlı gənclərdən birinin uğurunu qeyd etdik. Görəsən, yazının belə alınması təsadüfi idimi? İnanmıram. Çünki Əhməd bir dəfə demişdi ki, dünyanın harasındasa təsadüfən bir iş ola bilər, amma Zaqatalada yox...

İlqar HƏSƏNOV

Xalq qəzeti.- 2013.- 6 iyun.- S. 6.