Bu ilin bərəkətli payızı

Yaz-yay aylarında cəbhə xəttində yerləşən bölgələrin qayğıları birə-beş qat artır. Səbəb isə çox sadədir. Məsələ burasındadır ki, ötən əsrin 70-ci illərində min hektarlarla əkin sahələrini suvarmaq üçün nəzərdə tutulmuş Tərtər və Xaçınçay kimi iri su anbarları hələ də düşmən əlindədir. İsti yay günlərində bu anbarlardan bir qram da olsun su buraxılmır.

Deməli, yeganə əlac qalır subartezian quyularına. Belə gərgin vəziyyətdə, əlbəttə, yerlərdə işin operativ təşkili, suvarma suyunun düzgün bölüşdürülməsi, ortaya çıxan çətinlik və problemlərin vaxtında aradan qaldırılıması olduqca vacibdir.

Ağdam Rayon Subartezian Quyularının İstismarı İdarəsinin rəisi Teyyub Nəcəfovla söhbətimiz də elə bu barədədir. Daha doğrusu, bilmək istəyirdik ki, subartezian quyularının istismarı idarəsi böyük bir rayonun əkin sahələrini suvarma suyu ilə təmin edə bilirmi? Bu sahədə mövcud imkan və ehtiyat mənbələri varmı? Onu da deyim ki, Teyyub Nəcəfovu ilin bu çağlarında idarədə, iş otağında tapmaq, demək olar ki, mümkün deyil. Əslində, onu qınamaq da olmaz. Daim yerlərdə işin üstündə, adamlar arasında olmaq lazım gəlir. Sualımız da elə bu barədədir.

– Başqa cür işləmək, sadəcə olaraq, qeyri-mümkündür – dedi. – Təsəvvür edin, kənd adamı, fermer, sahibkar ilboyu min bir əziyyətlə məhsul əkib-becərir, son nəticəni gözləyir. Nəticə isə, həm də vaxtında və düzgün aparılan suvarma tədbirlərindən çox asılıdır. Bax, belə bir gərgin vəziyyətdə kabinetdə necə oturmaq olar?

Burada başlıca problem, əlbəttə ki, su qıtlığıdır. Başqa sözlə desək, bütün əkin sahələrini yalnız bizim idarənin gücü ilə suvarmaq mümkün deyil. Halbuki, təkcə son illər bütün cəbhə bölgələrində, o cümlədən Ağdamda qazılan subartezian quyularının sayı əvvəlki onilliklərlə müqayisədə xeyli çoxdur. Burada digər vacib bir məsələni də xatırlatmaq yerinə düşərdi. Artezian suları, eyni zamanda, kənd adamlarının həyətlərinə, bağlarına axıdılır. Deməli, quyular mövcud tələbatı ödəmək üçün, az qala, bütün sutkanı işləməlidir. Bu isə, əlbəttə, mümkün deyil. Əlac qalır artezian quyularının gücündən müəyyən olunmuş normalar və qaydalar daxilində düzgün istifadə etməyə.

Mən yeri gəlmişkən, respublika Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin sədri Əhməd Əhmədzadəyə, Ağdam Rayon İcra Hakimiyyətminin başçısı Nizami Sadıqova bütün kənd əməkçiləri adından dərin minnətdarlığımı bildirirəm. İdarəmizin maddi-texniki bazasının daha da möhkəmləndirilməsi, müvafiq maşın- mexanizm alınması, ortaya çıxan çətinlik və problemlərin vaxtında, operativ həll olunması üçün nə vaxt müraciət etmişiksə, dərhal öz müsbət həllini tapıb.

Ümumiyyətlə, Ağdam Subartezian Quyularının İstismarı İdarəsi rayonun 30158 hektar əkin sahəsinin suvarılması və əhalinin su təchizatı üçün 752 ədəd subartezian quyusu, 3 ədəd nasos stansiyasının istismarını həyata keçirir. Bu məqsədlə 2013-cü ilin yanvar-avqust ayları ərzində idarənin balansında olan subartezian quyuları və nasos stansiyalarının fasiləsiz işləmələri təmin edilmişdir. Hazırda idarəmizin balansında olan nasos stansiyaları və subartezian quyuları saz və işlək vəziyyətdə olmaqla, rayon əhalisinin su təchizatına və əkin sahələrinin suvarma suyuna olan tələbatlarının ödənilməsinə xidmət edir. Əhalinin suya olan tələbatının yaxşılaşdırılması üçün təkcə son 5 ildə 80 ədəd subartezian quyusu qazılmışdır. Mövcud subartezian quyularının 366 ədədi əhalinin su təchizatına olan tələbatının ödənilməsinə xidmət göstərməklə qismən əkin sahələrinə axıdılır. Qalan 416 quyunun imkanlarından isə pay torpaqlarının suvarılmasında istifadə olunur.

Dövlət başçısı bu yaxınlarda ölkənin bəzi regionlarında subartezian quyularının qazılması ilə bağlı sərəncam imzalamışdır. Həmin sərəncamla bizim rayonun suya daha çox ehtiyac duyulan ərazilərində 8 subartezian quyusunun qazılması nəzərdə tutulmuşdur. Artıq işə başlanmışdır.

Əkin sahələrinin bol su ilə təmin edilməsində xidmət etdiyimiz nasos stansiyaların da rolu böyükdür. Uzunluğu 18 kilometrə yaxın olan Xındırıstan nasos stansiyası saniyədə 800-1000 litr su vurur. Stansiyanın gücü ilə ildə 300 hektara yaxın əkin sahəsini suvarmaq mümkündür. Quzanlı-1 nasos stansiyası 800 hektarı su ilə təmin edir. 1978-ci ildə inşa edilən Quzanlı-2 nasos stansiyası 1984-cü ilə kimi səmərəli işləsə də sonradan fəaliyyətini dayandırmış, baxımsızlıqdan yararsız hala düşmüş, sökülüb dağılmışdı. Həmin stansiya bu il əsaslı təmir edilib kənd əməkçilərinin istifadəsinə verilmişdir. 8 kilometr məsafəyə su ötürən nasos indi 1000 hektar əkin sahəsinə xidmət edir.

2013-cü ilin 8 ayı ərzində idarənin balansında olan subartezian quyuları və nasos stansiyalarının işlədilməsi üçün 58,124,666 kilovatsaat elektrik enerjisi sərf edilmiş, muvafiq olaraq 177,751,272 kubmetr su çıxarılmışdır.

2013-cü ilin ötən ayları ərzində idarə üzrə subartezian quyularına 48 ədəd müxtəlif markalı təzə nasos, 6 ədəd transformator, 130 ədəd müxtəlif elektrik avadanlıqları və s. quraşdırılmışdır. Subartezian quyularında 210 ədəd nasos, 32 ədəd transformator əsaslı təmir olunmuşdur.

Müsahibim daha sonra bildirdi:

– Yuxarıda da qeyd etdiyim kimi, biz hər gün insanlarla üz-üzəyik, onların qayğı və problemləri ilə yaxından tanışıq. Ona görə də çalışırıq ki, vətəndaşların qəbulu, onların ərizə, şikayət və məktublarına baxılması dəqiq, operativ surətdə təşkil edilsin. Bu zaman süründürməçilik və məsuliyyətsizlik hallarına yol verilməsin. Təkcə belə bir faktı göstərmək kifayətdir ki, cari ilin ötən ayları ərzində ərazilərdən 880 nəfər vətəndaş qəbul edilmiş, onların təklif və tələblərinə operativ olaraq baxılmış, müvafiq tədbirlər görülmüşdür.

Biz sözlə, əkin sahələrini fasiləsiz olaraq bol su ilə təmin etmək üçün bütün qüvvəmizi səfərbər etmişik. İdarəmizin təmir sexləri ahəngdar işləyir. Qeyd etməyə dəyər ki, cari təmirə dayanan subartezian quyularının boş dayanması bir gündən artıq çəkmir. Bu isə şübhəsiz ki, gərgin əməyin, ciddi intizam və məsuliyyətin nəticəsidir.

Bu ilin təbii iqlim şəraiti kənd təsərrüfatı üçün olduqca əlverişsiz keçir. Həddən artıq isti ötən yay ayları əməkçiləri ciddi imtahan qarşısında qoymuşdur. Bütün bu çətinliklərə baxmayaraq, sahələrdən bol taxıl, üzüm, bostan-tərəvəz məhsulları götürülmüşdür. Heyvandarlıq məhsulları istehsalı da artmışdır. Hazırda pambıq tarlalarında son becərmə işləri sürətlə davam etdirilir.

Belə uğurlu nəticələrdə biz meliorasiya və su təsərrüfatı işçilərinin də öz layiqli payı var. Digər tərəfdən, bugünkü Azərbaycan kəndlərini beş il, on il əvvəlki illə müqayisə etmək olmaz. İndi kəndlərimiz heç nə ilə şəhərdən geri qalmır. Su, qaz, elektrik enerjisi sarıdan heç bir çətinlik yoxdur, yüksək infrastruktur layihələri uğurla həyata keçirilir. Bu inkişaf və yüksəlişdə, heç şübhəsiz ki, kənd adamının özü də dəyişir, zənginləşir. Bəli, bu gün Azərbaycan kəndi öz inkişafının yeni mərhələsinə qədəm qoymuşdur. Sevinirik ki, bu tərəqqi və yüksəlişdə biz də iştirak edirik.

Teyyub Nəcəfov söhbətimizin sonunda dedi:

– 2013-cü il ölkəmiz və millətimiz üçün taleyüklü bir ildir. Rayızda keçiriləcək prezident seçkiləri, heç şübhəsiz, Azərbaycanımızın tarixində böyük siyasi hadisə kimi qalacaqdır. Bu isə hər bir ölkə vətəndaşından prinsipial mövqe, düzgün və obyektiv seçim, yüksək siyasi fəallıq tələb edir. Daha doğrusu, kollektivimizin hər bir üzvü artıq öz seçimini etmişdir: Azərbaycanımızı dünyada layiqincə təmsil edə biləcək, bugünkü azad və firavan həyatımızı qoruyub saxlamağa, ərazi bütövlüyümüzü təmin etməyə, torpaqlarımızı yağı düşməndən geri almağa qadir olan namizədə səs verəcəyik. Burada ikinci bir yol yoxdur və ola da bilməz.

Əsası ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan, ölkə rəhbərliyi tərəfindən uğurla inkişaf etdirilən aqrar siyasət, meliorasiya və su təsərrüfatı sahəsində qəbul edilən qərar və sərəncamlar qarşımızda böyük və şərəfli vəzifələr qoyur. Əminliklə deyə bilərəm ki, idarəmizin kollektivi bundan sonra da nəzərdə tuvtulmuş vəzifələrin uğurla həyata keçirilməsinə, ölkəmizdə ərzaq bolluğu yaradılmasına öz layiqli töhfəsini verəcəkdir.

Ziyəddin SULTANOV

Xalq qəzeti.- 2013.- 8 sentyabr.- S. 7.