Müəllim tələbənin dostu olmalıdır

Texnika elmləri doktoru, professor Akif Süleymanov ötən ilin martında ölkə başçısının sərəncamı ilə Azərbaycan Texnologiya Universitetinin rektoru təyin edilmişdir. Təbii ki, bir il ərzində qarşıya qoyulan vəzifələrin hamısını həyata keçirmək mümkün deyil. Amma hiss olunur ki, bu ali məktəbin rəhbərliyi, professor-müəllim heyəti, hətta tələbələri də universitetin xoş sorağının hər yerə yayılması istiqamətində gündəlik, ardıcıl və məsuliyyətli iş aparırlar.

Universitet müəllimlərinin, tələbələrin dünyanın müxtəlif ali məktəbləri ilə əlaqələri gücləndirilib, elmi konfranslarda, simpoziumlarda onları tez-tez görmək olur. Təhsilin ən müasir formalarından hərtərəfli istifadə olunur. Nizam-intizam gücləndirilib. Hər cür neqativ halların qarşısı qətiyyətlə alınır. Valideynlərlə, ictimaiyyətin nümayəndələri ilə sıx əlaqə saxlanılır. Tələbələrin gələcək taleyi, iş yerləri barədə indidən düşünülür, konkret proqramlar, layihələr həyata keçirilir, ayrı-ayrı sənayə müəssisələrilə sıx əlaqələr yaradılır.

Müsahibimiz universitetin rektoru, texnika elmləri doktoru, professor Akif Suleymanovdur.

- Ölkə Prezidenti İlham Əliyevin “Azərbaycan Respublikasında təhslin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası”nın təsdiqilə bağlı imzaladığı sərəncam həm də yüksək ixtisaslı kadr hazırlığının köklü sürətdə yaxşılaşdırılmasını nəzərdə tutur. Gəlin etiraf edək ki, hələlik bu sahədə problemlər kifayət qədərdir. Rəhbərlik etdiyiniz universitetdə bu məsələlərin istənilən səviyyədə həlli istiqamətində nə işlər görülür?

- Azərbaycanda ali təhsilin təkmilləşdirilməsi, kadr hazırlığının günün tələbləri səviyyəsində qurulması üçün ulu öndərimiz Heydər Əliyevin, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin fərman və sərəncamları, ayrı-ayrı dövlət proqramı mühüm rol oynayıb və bu vacib işə diqqət daim xüsusi əhəmiyyət kəsb edib. Elə Bolonya Bəyannaməsindən irəli gələn başlıca prinsiplərin tətbiqi ilə bağlı dövlət proqramlarının qəbul edilməsi, yeni layihələrin həyata keçirilməsi dediklərimə əyani sübutdur.

Təbii ki, zaman bizə ali təhsildə yeni yanaşmaların tətbiqini tələb edir. Bu günün ali məktəbində güclü innovasiya, rəqabət mühiti yaradılmalıdır. Əgər hazırda ölkənin siyasi, iqtisadi və sosial inkişafının real tələbatına əsaslanmadan kadr hazırlanırsa, onun sabah heç bir əhəmiyyəti olmayacaq.

Burada narahatlıq doğuran bir cəhət də odur ki, hazırda tələbənin özünün, necə deyərlər, həvəssiz təhsil alması, sadəcə, diplom əldə etməsi, ali məktəbi bitirdikdən sonra harada işləyəcəyini bilməməsinin qarşısını almaqdır. Biz tədricən bu lüzumsuz kadr hazırlığının qarşısını almağa çalışırıq. Gəncənin, o cümlədən ətraf rayonların ayrı-ayrı sənaye müəssisələri rəhbərlərilə konkret müqavilələr bağlanılıb. Yəni tələbə bilir ki, sabah diplom alandan sonra hansı müəssisədə onu hansı vəzifə gözləyir.

Gəncə şəhərində son illər yeni sənaye müəssisələri tikilib istifadəyə verilib, mövcud müəssisələr modernləşdirilib. Qarşıdakı illərdə daha böyük, müasir zavod və fabriklər işə düşəcək. Təbii ki, bütün bunlar bizim də işimizin istiqamətini dəyişir. Artıq buna müvafiq texnoparklar yaradılır. Ölkədə 2014-cü ilin “Sənaye ili” elan edilməsi də bizə konkret proqramlar üzərində işləməyə imkan verir.

Beynəlxalq əlaqələri möhkəmləndirməyə çalışırıq. Türkiyə, Rusiya, Ukrayna və digər ölkələrlə ikitərəfli proqram mübadilələri qəbul edirik....

- Qeyd etdiyiniz işlərin həyata keçirilməsi son nəticədə kadr hazırlığına müsbət təsir göstərir. Amma ali təhsil ocağında gərək hərtərəfli şərait olsun, elmin ən son nailiyyətləri tətbiq edilsin, yaxşı professor - müəllim heyəti çalışsın. Bu sahədə vəziyyət bir rektor kimi sizi qane edirmi?

-Kadr hazırlığı elə bir incə məsələdir ki, burada tək rektorluq heç nə edə bilməz. Bu baxımdan bayaq qeyd etdim ki, dövlət səviyyəsində çox işlər görülüb və görülməkdədir. Təhsil Nazirliyi, şəhər icra hakimiyyəti hər an irəli sürdüyümüz səmərəli təşəbbüsü bəyənir, konkret köməklik göstərirlər. Ayri-ayrı nazirlik və baş idarələr, o cümlədən xarici şirkətlər işimizlə maraqlanır, kadr hazırlığında öz yardım əllərini bizə uzadırlar. Heç bilirsinizmi ki, Rabitə və Texnologiya Nazirliyi tərəfindən universitetə optik kabel çəkilməsi, 50-dən çox kompyuter verməsi işimizə nə qədər müsbət təsir göstərib?!. Bəzi müəssisələrin rəhbərləri müəyyən tələbələrə təqaüdlər ayırırlar, onların təhsili ilə maraqlanırlar və təbii ki, sabah onları öz kollektivlərinə dəvət edəcəklər.

Müəllimlərin özlərinin bilik səviyyəsi diqqət mərkəzindədir. Sizə qəribə gəlməsin, indiyədək belə bir ali məktəbin doktorantlıq şöbəsi yox idi. Biz bu şöbənin yaradılmasına nail olduq və heç şübhəsiz ki, müəllimlər üçün böyük bir işdir.

Bir sıra qanunauyğun olmayan normativlərdən yaxa qurtarmağa çalışırıq. Xüsusilə lazımsız kadrların tədricən təmizlənməsi prosesi müsbət nəticələr verməyə başlayıb. Məsələn, elə kafedra var idi ki, laborantların sayı müəllimlərin sayından çox idi. Yaxud, müəllimlərlə birillik müqavilə bağlamağı kimi zərərli addımı aradan qaldırırıq. Özünüz fikirləşin, müəllimlə də birillik müqavilə bağlamaq olar? O hansı həvəslə dərs deyəcək, kadr hazırlayacaq? Nəinki yarımştat, hətta 0,25 ştat müəllimlər saxlanılırdı. Axı nəyinsə xətrinə niyə özümüzü aldatmalıyıq? Riyaziyyat müəllimi idman kafedrasında baş müəllim işləyirdisə, bunun nəticəsini özünüz fikirləşin.

-Professor, 35 ildən artıqdır ki, auditoriyaya daxil olursunuz, dərs deyirsiniz. Hətta Azərbaycandan kənarda kadr siyasətinə uyğun olaraq təhsilinizi davam etdirmək üçün Moskva Energetika İnstitutuna göndərilmisiniz və 1976-cı ildə respublikamıza qayıtdıqdan sonra təyinatla Bakı radio zavodunda işləyərkən Azərbaycan Texniki Universitetində saat hesabı dərs aparmısınız. Otuz ilə yaxın həmin universitetin eyni kafedrasında çalışmısınız. Kafedra müdiri olmusunuz. Bunları sadalamaqla onu demək istəyirik ki, tələbə psixologiyasını gözəl bilirsiniz. Sizcə, müəllim-tələbə münasibətləri necə qurulmalıdır və onu nizamlamaq üçün nə etmək lazımdır?

- İndi tələbə üçün yaradılan şərait əvvəlki illərdən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Daha tələbə gecə-gündüz fikirləşmir ki, kəsiri olsa, onu ali məktəbdən xaric edəcəklər. Çünki kredit sistemi mövcuddur. Digər tərəfdən, yaxşı oxumaq üçün imkanlar çoxdur. Elə götürək bizim universiteti. Elə kafedramız yoxdur ki, orada onun gözəl, zəngin kitabxanası olmasın. Elektron kitabxanalarımızın sayı durmadan artır. Bayaq qeyd etdim, kompyuterlərdən geniş istifadə olunur. İmtahanların gedişini birbaşa özüm izləyə bilirəm. İmtahanqabağı bütün fakültələrə bir-bir baş çəkirik, tələbələrin fikirlərini, istəklərini öyrənirik. Rektorun qapısı tələbələrin hər birinin üzünə açıqdır. Bunu universitetdə təhsil alan 2200 nəfərdən çox tələbənin hər biri bilir.

Bilirsiniz, müəllim tələbənin dostu olmalıdır. Onun bütün qayğılarından, problemlərindən xəbəri olmalıdır.

Bu ali məktəb ulu öndərimiz Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə yaradılıb. O zaman Qafqaz regionunda texnoloji təmayüllü yeganə ali məktəb idi. Bunları deməkdə məqsədim odur ki, universitetimizin şanlı tarixi var və gələcəyi daha yüksək olacaq. Gələn ildən ölkəmizə, iqtisadiyyatımıza daha vacib olan ixtisaslar üzrə tələbə qəbulu aparılacaq, yeni fakültələr yaradılacaq.

Bu gün Gəncədə aparılan işlər hər bir tələbə üçün nümunədir. Yəni harada işlədiyindən, oxumağından asılı olmayaraq yaşadığın şəhəri sev, onun qayğısına qal. Seçdiyin ixtisası sev, təkmil sənət sahibi ol. Azərbaycanın misli görünməmiş inkişafı hər bir tələbənin, gəncin milli qüruruna çevrilməlidir. Yaxşı ki, bu günün gənci təkcə indini yox, sabahı da düşünür.

Hamlet QASIMOV

Xalq qəzeti.- 2014.- 29 mart.- S. 4.