Prezident İlham
Əliyev: 2014-cü ildə
Azərbaycanda iqtisadi inkişaf təmin edilib
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü və Yeni il münasibətilə Azərbaycan xalqına təbrikində 2014-cü ildə ölkəmizdə iqtisadi inkişafın təmin edildiyini və bunun çox önəmli olduğunu bildirib. Dövlətimizin başçısı qeyd edib ki, dünyada hələ də iqtisadi və maliyyə böhranının davam etməsinə baxmayaraq, Azərbaycan iqtisadiyyatı uğurla inkişaf edir və bu inkişafın təməlində islahatlar dayanır.
Prezident İlham
Əliyev demişdir: “Təsadüfi deyil ki, dünyanın ən
mötəbər iqtisadi qurumu olan Davos Ümumdünya
İqtisadi Forumu rəqabət qabiliyyətliliyinə görə
Azərbaycanı 38-ci yerə layiq görmüşdür. Bu,
böyük və tarixi nailiyyətdir”.
Qeyri-neft sektorunun
inkişafının prioritet olaraq qaldığını deyən
dövlətimizin başçısı 2014-cü ildə bu
sektorun təxminən 7 faiz artdığını, ölkə
iqtisadiyyatına 27 milyard dollar sərmayə qoyulduğunu diqqətə
çatdırıb. “İndi dünyada sərmayələrin
cəlb edilməsi üçün mübarizə gedir. Azərbaycanda
sərmayə qoyuluşu yüksək səviyyədədir.
Əminəm ki, gələn il də belə olacaq”, – deyə
Prezident İlham Əliyev vurğulayıb.
Azərbaycan Prezidenti
təbrikində daha sonra deyib: “Yoxsulluğun, işsizliyin səviyyəsi
5 faizdir. Bu da dünya miqyasında çox gözəl
göstəricidir. Dövlət xarici borcumuz ümumi daxili məhsulumuzun
cəmi 8 faizini təşkil edir. Bu da nadir göstəricidir.
Makroiqtisadi vəziyyət sabitdir. Valyuta ehtiyatlarımız 50
milyard dollardan çoxdur. Manatın məzənnəsi isə
sabit olaraq qalır”.
2014-cü ildə
mürəkkəb qlobal iqtisadi proseslər fonunda Azərbaycan
iqtisadiyyatında dinamik inkişaf və makroiqtisadi sabitlik davam
edib. Qeyri-neft sektoru iqtisadi artımın əsas mənbəyi
olub, investisiya fəallığı yüksək səviyyədə
qalıb.
Azərbaycan bu gün
dünya ölkələri arasında makroiqtisadi sabitlik
üzrə ilk onluqdakı yerini qoruyub. Respublika Prezidenti
İlham Əliyevin uğurla həyata keçirdiyi iqtisadi
artım və şaxələnmə siyasətinə, “Azərbaycan
2020: gələcəyə baxış” İnkişaf
Konsepsiyasında öz əksini tapmış strateji inkişaf
prioritetlərinə uyğun olaraq ölkədə
inflyasiyanın aşağı təkrəqəmli səviyyədə
saxlanılması, manatın məzənnəsinin və bank
sektorunda maliyyə sabitliyinin qorunması, bankların iqtisadi
inkişafda rolunun artırılması diqqət mərkəzində
saxlanılıb. Makroiqtisadi sabitlik qorunub, manat bir daha
özünü sabit valyuta kimi təsdiq edib.
Azərbaycan
iqtisadiyyatının əldə etdiyi uğurların son nəticədə
sosial ədalət prinsiplərinin möhkəmləndirilməsinə
xidmət etdiyini qeyd edən dövlət
başçısı cənab İlham Əliyev sosial sahədə
həyata keçirilən ciddi proqramların mahiyyətini izah
edərək bildirib: “...Əlbəttə, bizim bütün
işlərimizin təməlində və mərkəzində
insan amili dayanır. Hesab edirəm ki, bu, hər bir dövlət
üçün ən vacib yanaşmadır. Çünki hər
şey insan üçün edilir. Onun azadlığı, təhlükəsizliyi,
sağlamlığı, işlə təmin edilməsi, rahat
yaşaması dövlətin başlıca
qayğısıdır. Hesab edirəm ki, bu istiqamətdə
də böyük addımlar atılmış, uğurlar əldə
edilmişdir. Azərbaycan vətəndaşları azad cəmiyyətdə
yaşayırlar. Onlar bütün azadlıqlara malikdirlər və
öz dövlətinin gücünü artırmaq
üçün çalışırlar”.
Dövlət
başçısı Dünya
Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü və
Yeni il münasibətilə Azərbaycan xalqına təbrikində
də 2014-cü ildə əhalinin
sosial şəraitinin yaxşılaşdırılması
istiqamətində mühüm uğurlar əldə edilməsi
faktına toxunub. Dövlət başçısı deyib ki,
sosial siyasətimiz bütün dövrlərdə bizim
üçün əsas vəzifə olub. 2014-cü ildə Azərbaycanda sosial infrastrukturun
yaradılmasına böyük vəsait qoyulub, 60-dan çox
tibb ocağı, 50-yə yaxın məktəb, uşaq
bağçası tikilib, təmir edilib. Əminəm ki, gələn
il də bu müsbət proseslər gedəcək.
Azərbaycanda
hazırda inflyasiya 1,4 faizdir.
Əhalinin pul gəlirlərinin artımı isə 5 faizə
yaxındır. Maaşların, pensiyaların, sosial müavinətlərin
ildən-ilə artırılması əlbəttə ki,
insanların rifah halını yaxşılaşdırır.
Ən ağır vəziyyətdə
olan soydaşlarımızın - məcburi
köçkünlərin problemləri də uğurla həll
edilir. Hər il 20 mindən çox köçkün yeni evlərə
köçürülür. 2014-cü ildə də bu məqsədlər
üçün böyük vəsait ayrılıb və biz
bu məsələni də tədricən həll edirik...
Son illərin reallıqları da göstərir
ki, ölkənin iqtisadi inkişafından, neft
strategiyasının və sahibkarlığın
inkişafının uğurlu nəticələrindən əldə
edilən dividendlər bilavasitə insanların sosial problemlərinin
həllinə, vətəndaşların həyat səviyyəsinin
yaxşılaşmasına yönəldilir. Minimum əməkhaqlarının,
büdcə təşkilatlarında çalışan
ayrı-ayrı vətəndaş kateqoriyalarının məvaciblərinin,
pensiya və müavinətlərin, tələbə təqaüdlərinin
artırılması, sosial müdafiə sisteminin davamlı
şəkildə təkmilləşdirilməsi dövlətin
vətəndaşlarına olan diqqət və
qayğısının bariz təcəssümüdür.
Prezident İlham
Əliyevin rəhbərliyi altında həyata keçirilən
sosialyönümlü iqtisadi siyasətin əsas mahiyyəti də
əhalinin faydalı məşğulluğunun təmin edilməsindən,
yeni iş yerlərinin açılmasından, sosial müdafiədə
ünvanlılıq və səmərəlilik prinsipinə
üstünlük verilməsindən, əlillərin, aztəminatlı,
habelə şəhid ailələrinin, bu qəbildən olan
digər şəxslərin həyat səviyyəsinin yüksəldilməsinə
lazımi şərait yaradılmasından ibarətdir.
Dövlət Statistika
Komitəsinin son məlumatına görə, 2014-cü ilin 11
ayında əhalinin gəlirləri keçən ilin
müvafiq dövrü ilə müqayisədə 4,7 faiz
artaraq 33,6 milyard manata, onun əhalinin hər nəfərinə
düşən məbləği isə 3,4 faiz çoxalaraq
3573,3 manata çatıb. Gəlirlərin 69,5 faizi son istehlaka,
9,1 faizi vergilər, sosial sığorta və
könüllü üzvlük haqlarının ödənilməsinə,
18,8 faizi isə əmanətlərin və kapitalın
artırılmasına sərf olunub. Əhalinin sərəncamında
30,6 milyard manat məbləğində gəlirləri
qalmış və keçən ilin müvafiq dövrünə
nisbətən 5,1 faiz artıb.
Ölkənin
sosial-iqtisadi həyatında muzdla işləyənlərin
orta aylıq əmək haqqı 2013-cü ilin yanvar-oktyabr
ayları ilə müqayisədə 5,5 faiz çoxalaraq 441,8
manata çatıb. Sənaye sahələrində
çalışanların əmək haqqı 710 manat, tikinti
kompleksində 626,1 manat, nəqliyyatda 537,8 manat, informasiya və
rabitədə 735,8 manat təşkil edib.
Azərbaycan
Respublikası Mərkəzi Bankının 2015-ci il
üçün pul və maliyyə sabitliyi siyasətinin əsas
istiqamətləri barədə bəyanatında bildirilir ki,
dünya əmtəə bazarlarındakı mövcud
konyunktura baxmayaraq, 2014-cü ilin ötən 11 ayında xarici
ticarət balansının profisiti 2013-cü ilin eyni
dövrünə nəzərən 2,7 faiz artıb.
İxracın həcmi idxalı 2,6 dəfə üstələyib.
İdxalın 18 faiz azalması müşahidə olunub.
Milli iqtisadiyyata xarici
investisiyalar 11 ayda 16,5 faiz artaraq 5,6 milyard ABŞ dolları təşkil edib.
Ölkənin yüksək beynəlxalq reytinqi ilk dövlət
avrobondlarını dünya bazarlarında əlverişli
şərtlərlə yerləşdirməyə imkan verib.
Tədiyə
balansının profisiti şəraitində strateji valyuta
ehtiyatları il ərzində 3 faiz artıb, ehtiyatların
ÜDM-ə nisbətinə görə (təqribən 70 faiz)
Azərbaycan dünyada ilk 20-likdəki yerini saxlayıb. Valyuta
ehtiyatları ölkənin təxminən 3 illik idxalı həcmindədir
və xarici dövlət borcunu 8 dəfədən çox
üstələyir. Azərbaycanın beynəlxalq kreditor
mövqeyi daha da güclənib. Qiymətləndirmələrə
görə ölkənin məcmu xarici aktivləri öhdəliklərini
2,7 dəfə üstələyir.
2014-cü ildə
iqtisadi artım davam edib və bunun başlıca mənbəyi
qeyri-neft sektoru olub. Azərbaycan yuxarı orta gəlirli ölkələr
qrupunda mövqeyini möhkəmləndirib. Şaxələnmə
prosesləri davam edib, iqtisadi artımın daxili və xarici tələb
mənbələri arasında yenidən balanslaşması
müşahidə olunub.
Ötən ilin 11 ayında real ÜDM 2,2 faiz, o
cümlədən qeyri-neft iqtisadiyyatında 6,5 faiz artıb.
ÜDM-in 60 faizi qeyri-neft sektorunun payına düşüb.
Qeyri-neft sənayesində 6,6 faiz, turistlərin yerləşdirilməsi
və ictimai iaşədə 16,8 faiz, informasiya və rabitədə
14,2 faiz, tikintidə 8,6 faiz artım qeydə alınıb. “Sənaye
ili” çərçivəsində aparılan məqsədyönlü
siyasət emal sənayesində istehsalın artımına
müsbət təsir edib.
Qeyri-neft sektorunda
yüksək iqtisadi fəallıq şəraitində
2014-cü ildə ölkədə
100 mindən çox yeni, o cümlədən 82 mindən
çox daimi iş yeri açılıb.
2014-cü ildə
iqtisadi artımda daxili tələb, o cümlədən
investisiyalar və istehlak mühüm rol oynayıb. Hesabat
dövrünün 11 ayında ölkə iqtisadiyyatına 14,7
milyard manat məbləğində investisiya qoyulub ki, bunun da
63,1 faizi qeyri-neft sektorunun payına düşür. Dövlət
büdcəsinin xərcləri də daxili tələbi dəstəkləyib.
Əsas kapitala investisiyaların 38,9 faizini büdcə vəsaitləri
təşkil edib.
Ötən ilin 11
ayında əhalinin istehlak xərclərinin artımı 7,5
faiz təşkil edib. İstehlak bazarında satılan əmtəə
və xidmətlərin həcmi 9 faiz artıb.
2014-cü ilin 11
ayında orta ilik inflyasiya ötən ilin eyni dövrü ilə
müqayisədə 0,8 faiz bəndi azalaraq 1,5 faiz təşkil
edib. Bu, ticarət tərəfdaşı ölkələrindəki
orta inflyasiyadan (5,2 faiz) əhəmiyyətli səviyyədə
aşağıdır.
Hesabat dövründə
əhalinin pul gəlirlərinin artımı inflyasiya tempini
üstələmişdir. Nəticədə 11 ayda əhalinin
sərəncamında qalan gəlirlər real olaraq 3,6 faiz, real
əmək haqqı isə 4 faiz artıb.
Məzənnə
siyasəti makroiqtisadi və maliyyə sabitliyi, habelə
qeyri-neft sektorunun rəqabət qabiliyyətinin qorunması hədəfləri
nəzərə alınmaqla həyata keçirilib. Bu siyasətin həyata keçirilməsi
mexanizmi dəyişməz saxlanılıb, ABŞ dolları/manat
ikitərəfli məzənnəsi bu siyasətin əməliyyat
hədəfini təşkil edib. Bir sıra xarici ticarət tərəfdaşı
ölkələrində milli valyutaların əhəmiyyətli
devalvasiyaya uğraması şəraitində 2014-cü ildə
manatın ABŞ dollarına qarşı məzənnəsi
demək olar ki, dəyişməyib.
Beynəlxalq-maliyyə
kredit təşkilatlarının rəyinə görə
2015- ci ildə qlobal iqtisadiyyatın artımı bir qədər
sürətləcənək, lakin bu artım regionlar üzrə
qeyri-bərabər qalacaqdır. Qlobal əmtəə
bazarlarında maliyyə sektorunun fəallığının
bərpası səviyyəsi, inkişaf etmiş ölkələrdə
pul siyasətlərinin xarakteri qlobal iqtisadi artıma təsir
edən əsas amillər olacaqdır.
BVF-nin son
proqnozlarına görə 2015-ci ildə qlobal iqtisadi
artımın 3,8 faiz olacağı gözlənilir. Eyni
zamanda, bu il qlobal ticarətin 5
faiz artacağı proqnozlaşdırılır.
Bu il Azərbaycan
iqtisadiyyatında artım davam edəcək, dövlətin
strateji inkişaf proqramlarının həyata keçirilməsi
iqtisadi artıma təsir edən mühüm amillərdən
biri olacaqdır. İqtisadiyyatın şaxələnməsində
qeyri-neft sektorunda investisiya fəallığı və ixrac
potensialının reallaşdırılması mühüm
rol oynayacaqdır.
2015-ci ildə ölkənin
xarici iqtisadi mövqeyi əlverişli qalacaqdır. Ölkə
iqtisadiyyatının makroiqtisadi sabitliyi təmin edən
yüksək maliyyə dayanıqlığı
qorunacaqdır. Mövcud makroiqtisadi proqnozlar çərçivəsində
tədiyə balansının cari əməliyyatlar
hesabının profisitli olması da
gözlənilir.
Bu il iqtisadi
artımın 4,4 faiz təşkil etməsi
proqnozlaşdırılır. İqtisadi artım əsasən
qeyri-neft sektoru hesabına təmin ediləcək, qeyri-neft
sektoru üzrə artım proqnozu 8,2 faiz təşkil edir.
İqtisadi artımda
daxili tələbin rolu əhəmiyyətli səviyyədə
qalacaqdır. Proqnozlara görə, 2015-ci ildə daxili
investisiyalar 6,1 faiz, əhalinin pul xərcləri isə real
olaraq 5,2 faiz artacaqdır.
Son qlobal və daxili
iqtisadi meyilləri nəzərə alaraq, orta müddətli
perspektivdə inflyasiyanın aşağı səviyyədə
qalması gözlənilir. Bu il inflyasiya 2-3 faiz səviyyəsində
hədəflənir.
Vaqif BAYRAMOV
Xalq qəzeti.- 2015.- 7 yanvar.- S.1.