“Əsrin müharibəsi”ndə Azərbaycanın diplomatik qələbəsi

Bəşəriyyətin başı üzərini almış koronavirus pandemiyasının təhlükəsi dünya müharibələri ilə müqayisə olunur. Hadisələrin gedişi də göstərir ki, belə gərgin və narahat bir vaxtda özünütəcrid tədbirləri əvəzinə qlobal həmrəyliyə və qlobal baxışa böyük ehtiyac var. Dünyada COVID-19 pandemiyasının başlanmasından etibarən Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında ölkəmiz tərəfindən regional və qlobal səviyyədə koronavirusa qarşı mübarizədə beynəlxalq həmrəyliyin gücləndirilməsi məqsədilə zəruri təşəbbüslər irəli sürülür və əməli addımlar atılır. Dövlətimizin başçısının təşəbbüsü ilə Türk Şurası və Qoşulmama Hərəkatının videokonfrans formatında keçirilən zirvə görüşləri bu baxımdan dünyada nümunə göstərilir. Prezident İlham Əliyevin xüsusilə, bu il mayın 4- də Qoşulmama Hərəkatına üzv dövlətlərin təmas qrupunun videoformat şəklində keçirilən Zirvə görüşündə səsləndirdiyi pandemiyaya qarşı mübarizə məqsədi ilə BMT Baş Məclisinin xüsusi sessiyasının çağırılması təşəbbüsü dünyada çox böyük rezonansa səbəb olmuşdur. Artıq dünyanın 130- dan çox ölkəsi bu təklifi dəstəkləyir. Milli Məclisin deputatı, YAP Beynəlxalq əlaqələr komissiyasının katibi, siyasi elmlər doktoru, professor Elman Nəsirovla söhbətimiz bu barədə oldu. O dedi:

-- COVID-19 pandemiyası bütün dünya dövlətlərini öz əsarətinə alıb və sözün həqiqi mənasında, dünya birliyi bu ümumi bəla ilə müharibə vəziyyətindədir. Bu müharibəni “Əsrin müharibəsi” adlandırsaq, yanılmarıq. Bu reallığı hər bir dövlət dərk etməli və səyləri birləşdirməlidir. Yalnız bütün dövlətlərin birgə səyləri bu ümumbəşəri bəlaya qalib gəlməkdə müstəsna rol oynaya bilər. Deməli, qlobal səviyyədə nicatımız birliyimiz, həmrəyliyimiz və məsuliyyətimizdən asılıdır. Elə bu məntiqdən çıxış edərək, Prezident İlham Əliyev həm milli, həm regional, həm də qlobal səviyyədə pandemiyaya qarşı mübarizə prosesində preventiv, proflaktik, ardıcıl və sistemli addımlar atır. Bu addımlar həm ölkə , həm də beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən yüksək qiymətləndirilir. Xüsusilə, dövlət başçısının bu il mayın 4 – də Qoşulmama Hərəkatına üzv dövlətlərin təmas qrupunun videoformat şəklində keçirilən Zirvə görüşündə səsləndirdiyi təklif, yəni pandemiyaya qarşı mübarizə məqsədi ilə BMT Baş Məclisinin xüsusi sessiyasının çağırılması təşəbbüsü dünyada çox böyük siyasi rezonansa səbəb olmuşdur. Cənab Prezidentin bu təşəbbüsü may ayında Nyu-Yorkda Qoşulmama Hərəkatının Koordinasiya Bürosunda müzakirə olunmuş, yekdilliklə dəstəklənmiş və Qoşulmama Hərəkatının adından BMT Baş katibinə müraciətin qəbul edilməsi qərara alınmışdır. Prezident İlham Əliyev mayın 13-də Qoşulmama Hərəkatının sədri olaraq BMT Baş katibinə müraciət də ünvanlamışdı. Həmin müraciət əsasında BMT Baş katibi təşkilatın Nizamnaməsinin 20- ci maddəsinə istinad edərək, mayın 28-də BMT Baş Məclisinin xüsusi sessiyasının çağırılması təklifinə münasibət bildirməsi məqsədilə üzv dövlətlərə müraciət etmişdir.

– Hansı hallarda BMT Baş Məclisinin xüsusi sessiyası çağrıla bilər?

– BMT Nizamnaməsinin 20-ci maddəsinə əsasən, 3 halda təşkilatın Baş Məclisinin xüsusi sessiyası çağrıla bilər. Birincisi, bunu BMT Təhlükəsizlik Şurası daimi üzvləri tələb etməlidir, ikincisi, BMT Baş Məclisinin mütləq əksəriyyət üzvləri bu tələbdə israrlı olmalıdır və nəhayət, BMT-nin üzvü olan istənilən dövlətin təşəbbüsü qurumun əksər dövlətləri tərəfindən müdafiə olunduqda xüsusi sessiyanın cağrılması mümkün olur. Prosedur qaydalarına əsasən, bu müraciətin baxılma müddəti 30 gündür. Həmin müddət Azərbaycanın təşəbbüsü ilə bağlı məsələdə iyunun 27-də başa çatmışdır. Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin bu təşəbbüsünü BMT Baş Məclisinin 130-dan çox üzvü birmənalı olaraq dəstəkləmişdir. Həmin dövlətlər sırasında Qoşulmama Hərəkatının 120 üzvü ilə yanaşı, Avropa İttifaqının, Asiyanın, Afrikanın və Latın Amerikasının da aparıcı dövlətləri vardır. Qlobal təhdid mənbəyinə – COVID-19 pandemiyasına qarşı beynəlxalq səviyyədə səylərin birləşdirilməsi və gücləndirilməsi mənafeyinə xidmət edən bu unikal təşəbbüsə qarşı çıxış edən yeganə dövlət məhz işğalçı Ermənistan olmuşdur. Bununla da Ermənistan dövləti iyrənc siyasətini ortaya qoymuş və dünya miqyasında özünü rüsvay etmişdir. Əslində, faşizmi və terrorizmi dövlət siyasəti səviyyəsinə qaldıran bir “psevdodövlət”in belə davranışı təəccüb doğurmur. Deməli, Ermənistan dünyanın yeganə ölkəsidir ki, COVID-19-un yanında yer aldı və onun müttəfiqi kimi çıxış etdi. Eyni məntiqlə analiz etdikdə, Ermənistanın artıq 500 mindən artıq insanın pandemiyanın qurbanı olmasında birbaşa olmasa da, dolayısı ilə məsuliyyəti yaranır. Ermənistanın bu antibəşəri davranışına postpandemiya dövründə siyasi və hüquqi qiymət verilməsi məsələsi də olduqca vacibdir.

Burada bir məqamın da üzərində xüsusi olaraq dayanmağa dəyər. Prezident İlham Əliyevin son təşəbbüsünə dünyanın məlum reaksiyası bir daha belə bir həqiqəti sübut etdi ki, Azərbaycan dünya miqyasında elə də böyük dövlət olmasa da, onun sözünün mənası və çəkisi böyükdür. Bu, bir həqiqətdir ki, Azərbaycan dövlətinin sözünün məna və çəkisinin dünya miqyasında böyüklüyünü şərtləndirən həlledici amil onun liderinin -- Prezident İlham Əliyevin həm ölkə, həm də beynəlxalq aləmdə yüksək nüfuza malik olması ilə bağlıdır. Dünyanın pandemiya tərəfindən hədəfə alındığı, təhdid olunduğu bir reallıqda hər bir dövlət və hər bir lider öz simasını nümayiş etdirir. Bu çətin günlərdə Azərbaycan dövləti və onun lideri cənab İlham Əliyev, sözün həqiqi mənasında, bütün dövlətlər və onların liderləri üçün bir nümunədir. Milyonları ölümlə hədələyən və bunu icra edən qlobal pandemiya şəraitində insanlar düşünürdülər ki, beynəlxalq təhlükəsizliyə xüsusi cavabdehliyi olan dövlətlər, yəni BMT Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvləri birlikdə, ya da əlahiddə olaraq bu ümumi bəlaya qarşı səylərin birləşdirilməsi məsuliyyətini üzərlərinə götürəcək və BMT Baş Məclisinin xüsusi sessiyasını çağıracaqlar. Həqiqət isə budur ki, məlum təşəbbüslə BMT TŞ-nın heç bir üzvü çıxış etmədi və dünyanın müxtəlif qitələrinin heç bir aparıcı dövləti bu təşəbbüsü irəli sürmədi. Bu təşəbbüslə BMT TŞ-nın 2 il qeyri-daimi üzvü olmuş, 2 dəfə dünyanın ən böyük və universal təşklatının Təhlükəsizlik Şurasına sədrlik etmiş Azərbaycan Respublikası və onun rəhbəri cənab İlham Əliyev çıxış etdi. Əslində, möhtərəm Prezidentimiz bu unikal addımı ilə həm də BMT-nın zəifləyən nüfuzunun qaldırılması mənafeyinə xidmət edən bir davranış ortaya qoydu.

– Bu təşəbbüs Azərbaycan Prezidentini həm də dünyada qlobal baxışlı lider kimi tanıtdı...

– Tamamilə razıyam. Çünki Prezident İlham Əliyevin COVID-19 pandemiyasına qarşı mübarizədə beynəlxalq səylərin birləşdirilməsi, bu məqsədlə dünya miqyasında birliyin, həmrəyliyin və məsuliyyətin gücləndirilməsinə hədəflənmiş təşəbbüsünün beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən birmənalı olaraq dəstəklənməsi bir daha göstərdi ki, Azərbaycan dövlətinin və onun lideri cənab İlham Əliyevin nüfuzu və reytinqi olduqca yüksəkdir. Artıq möhtərəm Prezidentimiz qlobal baxışlı lider kimi qəbul olunur. “Əsrin müharibəsi” hesab edilən COVID-19 pandemiyasına qarşı mübarizə məsələlərində dövlətlərin, xalqların və liderlərin hansı mövqedə dayandıqlarının geniş müzakirə məsələsinə çevriləcəyi və müvafiq qiymətləndirmələrin aparılacağı labüd görünür. Artıq bu istiqamətdə ilk addımlar atılmaqdadır. İstisnasız söyləmək olar ki, həmin müzakirələrin nəticəsi olaraq, beynəlxalq ictimaiyyət etiraf edəcəkdir ki, pandemiyadan qlobal qurtuluşun əldə edilməsi naminə beynəlxalq səyləri bir yumruq kimi birləşdirən dövlət Azərbaycan Respublikası, lider isə Prezident İlham Əliyevdir. Həmin səylər sayəsində pandemiyaya qarşı dünya dövlətlərini iqtisadi, sosial, humanitar və xüsusilə də tibbi sahələrdə əməkdaşlığının keyfiyyətcə yeni mərhələyə keçməsi və bunun nəticəsi olaraq, bəşəriyyətin intizarla gözlədiyi COVID-19 əleyhinə peyvəndin əldə edilməsi strateji əhəmiyyətli məsələyə çevrilmişdir.

Eyni zamanda, həmin peyvəndə hər bir dünya dövlətinin əlçatanlığının təmin olunması da kifayət qədər aktuallıq kəsb edən məsələdir. Bu reallıqda dövlətlərin pandemiya dövründə belə bir- birinə qarşı geosiyasi ambisiyalardan əl çəkməməsi, sərhədlərin bağlanmasından belə iqtisadi təzyiq elementi kimi istifadə etməsi acınacaqlı haldır. Heç şübhəsiz, bütün bu və digər olduqca aktual məsələlər Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə reallaşdırılacaq BMT Baş Məclisinin xüsusi sesiyasının gündəliyini müəyyən edəcəkdir.

Müsahibəni qələmə aldı:

Əliqismət BƏDƏLOV

Xalq qəzeti 2020.- 5 iyul.- S.2.