Azərbaycanın postmüharibə dövrü reallıqları dünyanı heyran qoyur

 

Bu gün Qarabağ dirçəlir. Bütün bölgələrdə quruculuq-bərpa işləri sürətlə gedir, azad edilmiş bütün ərazilərdə genişmiqyaslı abadlıq-quruculuq və bərpa işləri aparılır.

 

İlham ƏLİYEV

 

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

 

Prezident, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə qəhrəman Azərbaycan Ordusu İkinci Qa­rabağ müharibəsində Ermənistan silahlı qüvvələrini diz çökdürdükdən sonra işğaldan azad edilmiş torpaqların minalardan təmizlənməsinə və bərpa-quruculuq işlərinə start verildi. Dünya ictimiyyəti də şahid oldu ki, Ermənistan işğal altnda saxladığı ərazilərdə faşizmə xas olan qəddarlıq, vəhşilik törədib. Şəhər və kəndlərimizi, qəbiristanlıqları, məscidləri, tarixi abidələri darmadağın edərək, yaşayış məntəqələrini tamamilə yararsız hala salıblar. Söz yox ki, 44 gün davam edən Vətən müharibəsində işğalçı Ermənistan bu vəhşiliyin cavabını aldı. Üstəlik, qətlə yetirilmiş bütün günahsız insanların, şəhidlərimizin də qanı yerdə qalmadı.

 Təxminən 30 il davam edən işğala Azərbaycan dövlətinin məqsədyönlü strategiyası və məntiqli xarici siyasəti sayəsində son qoyduq. Dünya erməniliyinin, habelə ikili standartlardan əl çəkə bilməyən bəzi riyakar beynəlxalq təşkilatların, o cümlədən ermənipərəst qüvvələrin BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1993-cü ildə qəbul etdiyi və kağız üzərində qalan 4 qətnaməsini yerinə ye­tirdik. Beynəlxalq aləmin də göz yumduğu ədalətsizliyi aradan qal­dırdıq və beynəlxalq hüququ, milli ləyaqətimizi bərpa etdik. Dünya şahid oldu ki, biz öz torpağımızda vuruşurduq, düşməni torpaqla­rımızdan qovurduq və 44 gün ərzində məqsədimizə nail olduq. Dövlət başçımız da dəfələrlə yüksək tribunalardan deyib ki, bizim heç vaxt başqa ölkələrin torpağında gözümüz olmayıb.

Müharibə dövründə bəzi dövlətlər, BMT Təhlükəsizlik Şurasının üzvləri ölkəmiz əleyhinə müəyyən təşəbbüslər irəli sürmüşdülər və bunun çox mənfi fəsadları ola bilərdi. Bu, bir daha Azərbaycana qarşı ədalətsizliyin növbəti təzahürü idi. Onsuz da biz 30 il ərzndə hər addımbaşı dünya birliyinin ədalərtsizliyi, ikili standartları ilə qarşılaşırdıq. Əgər beynəlxalq hüququn norma və prinsipləri əsasında Ermənistana işğalçılıq siyasətinə görə sank­siyalar tətbiq edilsəydi, dəhşətli dağıntılar, qətllər, terror aktları, in­san tələfatı baş verməzdi. Nüfuzlu beynəlxalq qurumların da qəbul etdikləri qətnamələr təsdiqləyirdi ki, Azərbaycanın işi haqq işidir. Çünki biz öz torpaqlarımızın azad­lığı, erməni işğalına son qoyulma­sı, ərazi bütövlüyümüzün bərpası uğrunda vuruşurduq. Buna bax­mayaraq, ermənipərəst dairələr və ölkələr beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinə zidd olaraq, Azərbayacana qarşı tamamilə reallığı əks etdirməyən qətnamə qəbul etdirməyə çalışırdılar. Ancaq dövlət başçımızın qətiyyəti, üzaqgörənliyi çətinliklə də olsa, bu ədalətsizliyin qarşısını aldı.

Müharbənin başa çatma­sından ilyarım vaxt keçməsinə baxmayaraq, işğaldan azad edilmiş ərazilərdə aparılan bərpa-quruculuq işləri artıq beynəlxalq aləmdə də heyrət doğurub. Dövlət başçımızın “Qarabağı cənnətə döndərəcəyik!” inamı bü gun özünü bütün sahələrdə doğruldur. Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə Qarabağda aparılan tikinti-bərpa işlərinə bir sıra dövlətlərin iri şirkətləri də qoşulub. İşğaldan azad edilmiş ərazilərin, demək olar ki, hər tərəfində tikinti-bərpa işləri sürətlə davam etdirilir. Dövlət başçımız və Birinci vitse-prezident Meh­riban xanım Əliyevanın həmin ərazilərə müntəzəm səfərləri və yeni istifadəyə verilmiş müəssisələrin açılışı, bəzilərinin isə təməlqoyma mərasimlərində iştirakları bu bölgələrin yaxın illərdə əvvəlkindən də cəlbedici olacağından xəbər verir.

 

Qarabağ böyük bir tikinti meydanını xatırladır: yeni hərbi hissələr, sərhəd zastavaları üçün binalar tikilir, yaşayış massivləri salınır, təhsil, səhiyə ocaqları, muzeylər tikilir, bərpa olunur, avto­mobil və dəmir yolları, kommuni­kasiya xətləri yenidən qurulur.

Təbii ki, bu qədər işlərin həyata keçirilməsini yalnız iqtisadi cəhətdən qüdrətli olan dövlət həyata keçirə bilər. Çünki işğaldan azad edilmiş ərazilərimizin bərpası üçün böyük vəsait tələb olunur. Görülən işlər bir daha təsdiqləyir ki, ölkəmiz bütün bunların hamısı­nı öz vəsaiti hesabına həyata keçi­rir. Prezident İlham Əliyev də xal­qa müraciətlərində bunu diqqətə çatdırıb: “Böyük vəsait tələb edən bütün bu işləri Azərbaycan öz vəsaiti hesabına edir, heç kimə möhtac deyil, heç kimdən yardım istəmir. O cümlədən, azad edilmiş torpaqlarda bu gün bütün bərpa işləri Azərbaycanın vəsaiti hesabı­na icra olunur.”

 

Dövlət başçmızın rəhbərliyi ilə Qarabağı və Şərqi Zəngəzuru bərpa etmək üçün xüsusi proq­ram qəbul edilib. Möhtərəm Prezidentimiz bu proqram barəsində məlumat verərkən de­yib: “Bu proqram bir neçə ili əhatə edir və birinci il üçün proqram icra olunur. Bu gün o bölgələrdə gedən quruculuq-abadlıq işləri göz önündədir. Bir çoxları üçün bu, çox gözlənilməz oldu və bəziləri təəccüb edirlər ki, biz bu işləri belə yüksək templərlə görürük. Əlbəttə, burada təkcə maliyyə vəsaiti kifayət etməz. Gərək , bu genişmiqyaslı layihələri icra etmək üçün texniki imkanlar olsun, kadr potensialı olsun, daxili resurs­lar olsun. Biz bütün bu gücləri səfərbər etmişik və bu gün erməni vəhşiliyinin fəsadlarını aradan qal­dırırıq. Mən demişdim, biz Qara­bağı və Şərqi Zəngəzuru cənnətə çevirəcəyik. Biz bunu edəcəyik. Necə ki, bu günə qədər verilən bütün vədlər həyatda öz əksini tapdı, bir dənə də olsun vəd yerinə yetirilməmiş qalmadı və İkinci Qarabağ müharibəsindəki parlaq Qələbəmiz buna əyani sübutdur”.

Qarabağda start götürən bərpa-tikinti işləri planlı şəkildə həyata keçirilir. İlk növbədə, yaşa­yış binalarının inşası nəzərdə tu­tulub. Digər infrastruktur layihələri də icra edilir. Qarşya qoyulan prioritet vəzifə ərazilərin mina­lardan təmizlənməsi prosesinin sürətləndirilməsidir. Çünki tikinti aparılan ərazilərdə bu prosesin həyata keçirilməsi çox vacibdir. Eyni zamanda, əhalinin doğma dədə-baba yurdlarına təhlükəsiz köçürülməsi üçün ərazilərin minalardan təmizlənməsi vacib şərtlərdəndir. Bu məqsədlə cari ildə dövlət büdcəsində 100 milyon manata yaxın vəsaitin ayrılması nəzərdə tutulub . Çünki bu məsələ həll olunmadan vətəndaşlar o bölgələrə yerləşdirilə bilməz.

Qürurverici haldır ki, Qara­bağda ucaldılan binalar, müasir və abad hərbi hissələrin, avto­mobil və dəmir yolarının tikintisi, elektirk və su xətlərinin çəkilişi ermənilərin və onların havadar­larının gözləri qarşısında aparılır. Laçında, Kəlbəcərdə, Şuşada, Qubadlıda belə obyektlərin sayı getdikcə sürətlə artır. Bü­tün bunlar düşmənlərimizə göz dağıdır. Yenidənqurma, tikinti-bərpa işlərinin sürətlə həyata keçirilməsində əsas məqsəd bizim üçün keçmiş olan məcburi köçkünlərin azad edilmiş torpaqla­ra, isti ocaqlarına tezliklə qayıtma­sıdır.

İşğaldan azad edilmiş bölgələr sırasında Zəngilan birinci rayondur ki, keçmiş məcburi köçkünlər ya­xın gələcəkdə oraya qayıdacaqlar. Artq Böyük qayıdışın bir addımlı­ğındayıq. Çünki birinci pilot layihə Zəngilanın Ağalı kəndində həyata keçirilir. Ağalı kəndi, faktiki olaraq, yenidən qurulur, böyük və rahat kənd olacaq. Bu kəndin timsalında hər kəs işğaldan azad olunmuş ərazilər ilə bağlı Azərbaycanın planlarının şahidi olacaq. Ağa­lı kəndinin sakinləri artıq bu il doğma yurdlarında yaşayacaqlar. Səbrsizliklə gözlədiymiz Böyük Qayıdışın tezliklə şahidi olacağıq. Füzulinin Dövlətyarlı kəndinin bərpasına da bu il başlanacaq. Bu, bir neçə kəndi birləşdirən layihədir. Bura Ağalı kəndindən də böyük yaşayış məskəni olacaq. Azad edilmiş digər rayonlarda kəndlərin yenidən qurulması layihələri hazırlanır.

 

Təhlükəsizlik, rahatlıq, rifah, məşğulluq və gələcək inkişaf – yaşayış üçün bütün amillər nəzərə alınıb. Əhalinin rahat və təhlükəsiz yaşaması üçün nə lazımdırsa, dövlət tərəfindən həyata keçirilir. Bütün güclər səfərbər olunub. Həmin məqsədlər üçün hər il 2,2 milyard manat, yəni, son iki ildə 4,4 milyard manat vəsait ayrı­lıb. Dövlət başçımız bildirib ki, təxirəsalınmaz işlərin görülməsi üçün əlavə vəsait də ayrılacaq.

Qarabağda həyata keçirilən böyük layihələrindən biri də Zəngəzur dəhlizinin tərkib hissəsi olan nəqliyyat infrastrukturudur. Bu il Zəngilan Beynəlxalq Hava Limanının istismara verilməsi reallaşdırılacaq. Ekspertlər də bildirirlər bu hava limanının çox böyük funksiyaları olacaq. Çün­ki Zəngilan ərazisi beynəlxalq əhəmiyyətə malikdir. Buradan keçən dəmir və avtomobil yol­ları nəinki Azərbaycanın əsas hissəsini Naxçıvan Muxtar Res­publikası ilə birləşdirəcək, eyni za­manda, beynəlxalq yükdaşımaları üçün yeni bir yol olacaq. Xatırla­daq ki, torpaqlarımız işğal altında olan zaman İrəvan rəhbərliyi Ermənistandan Cəbrayıla yol çəkmək istəyirdi. Guya, həmin yol Zəngilandan keçməli idi. Dövlət başçımızın qətiyyəti düşmənin bütün ümidlərini gözlərində qoydu. Hazırda Zəngilandan Qubadlıya və Qubadlıdan Laçına çəkilən yol Şərqi Zəngəzur iqtisadi zonasın­dakı rayonlar arasında birləşməni təmin edəcək. Horadizdən Ağbəndə gedən dəmir yolunun inşası da sürətlə aparılır. Bu dəmir yolu həm vətəndaşlar, həm də beynəlxalq yükgöndərənlər üçün çox əlverişli bir infrastruktur layihəsi olacaq.

Ümumiyyətlə, Zəngəzur dəhlizi həm ölkəmiz, həm də region üçün əlavə imkanlar yaradacaq. Zəngəzur dəhlizinin açılması qar­şıya qoyulan prioritetlərdən biridir. Qeyd edildiyi kimi, son vaxtlar Azərbaycana Xəzər dənizinin Şərq hissəsindən çoxlu müraciət daxil olub. Azərbaycan ərazisindən yük göndərmək istəyənlərin həm sayı, həm də yüklərin həcmi artır. Yeri gəlmişkən, son 10-15 il ərzində ölkəmizin nəqliyyat sektorunun inkişafına böyük əhəmiyyət verilib. Bunun nəticəsidir ki, hazırda Azərbaycan istənilən yükü qəbul edir və onu tranzit kimi ötürə bilir.

Azad edilmiş ərazilərdə elektrik təchizatı ilə bağlı görülən işlər xüsusi qeyd edilməlidir. Çünki regionun elektrik enerjisi ilə tam təmin olunması digər işlərin də həyata keçirilməsinə təkan verir. Ötən il 20 meqavat gücündə 4 su elektrik stansiyası inşa edilib. Bunlardan ikisi Suqovuşanda, La­çın rayonunun Güləbird kəndində və Kəlbəcər rayonunda Lev çayı üzərində qurulub. Düşmən məğlub olduğunu hiss edıb qaçan zaman 30-dan çox elektrik stansiyasını dağıdıb və məhv edib. Bu stansi­yaların bərpasına ötən il başlanıl­mışdır. Artıq azad edilmiş bütün ərazilər digər bölgələrimizin elekt­rik xətləri ilə birləşdirilib. Nəqliyyat infrastrukturunun, kommunika­siya xətlərinin müasir tələblər səviyyəsində qurulması ilə bağlı bütün planlarımız vaxtlı-vaxtında yerinə yetirilir.

İşğaldan azad edilmiş torpaq­larda tikinti-bərpa işləri davam etdirlir. Üç məktəbin inşası bu il başa çatmalıdır – Ağdamda 1 nömrəli məktəb, Cəbrayıl və Şuşa şəhərləində məktəb binalarının tikintisi bu il başa çatacaq. Hər üç məktəb 960 yerlikdir. Bununla bərabər, dörd xəstəxananın inşası davam etdirlir. Şuşa şəhərində xəstəxananın bu il istismara veriləcəyi planlaşdırılıb, Ağdam­da 210, Füzulidə 180 çarpayılıq xəstəxanaların inşasına start verilib. Cəbrayılda isə yaxın gələcəkdə xəstəxananın təməli qoyulacaq.

Göründüyü kimi, işğaldan azad edilmiş ərazilərdə tikinti-quraşdır­ma, bərpa işləri geniş vüsət alıb. Dövlət başçımızın qeyd etdiyi kimi, biz bu torpaqlara, doğma torpaqlarımıza əbədi qayıtmışıq və burada əbədi yaşayacağıq. Heç kim bizi bundan sonra bu torpaq­lardan tərpədə bilməz. Qarabağ Azərbaycandır!

 

Əliqismət BƏDƏLOV

 

Xalq qəzeti .- 2022.- 4 iyun.- S.4.