Şuşa Bəyannaməsi Türkiyə–Azərbaycan münasibətlərini rəsmən müttəfiqlik zirvəsinə ucaltdı

Azərbaycan–Türkiyə dostluq və qardaşlığı dünyaya nümunədir. Hazırda dünyada baş verən mürəkkəb hadisələrin – münaqişələrin, müharibələrin, qarşıdurmaların, miqrant axınının baş verdiyi bir şəraitdə Türkiyə – Azərbaycan münasibətlərinin inkişafı iki ölkə arasında dostluq münasibətlərinin sarsılmazlığının göstəricisidir. Şuşa Bəyannaməsinin imzalanmasının bir illiyi ilə əlaqədar Bakıda keçirilən beynəlxalq tədbir də bunu bir daha təsdiqlədi. Hazırkı geosiyasi şəraitdə Azərbaycanın etibarlı strateji tərəfdaşı olan qardaş Türkiyə ilə münasibətlərin möhkəmləndirilib daha da genişləndirilməsi ölkəmizin xarici siyasətinin prioritetini təşkil edir. Hər iki ölkənin dövlət və hökumət başçılarının, eləcə də siyasi, iqtisadi, ticarət, elm, təhsil, mədəniyyət və digər sahələr üzrə rəhbərlərinin qarşılıqlı səfərləri ikitərəfli əməkdaşlığın inkişafında mühüm rol oynayır. Bütün sahələrdə əlaqələr uğurla inkişaf edərək, ölkələrimiz arasında strateji tərəfdaşlıq münasibətlərinin yüksək səviyyəyə çatmasına səbəb olub.

Ötən il Şuşada Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan arasında Şuşa Bəyannaməsinin imzalanması iki qardaş ölkə arasında tarixi münasibətlərin yeni mərhələsinin əsasını qoydu. Şuşa Bəyannaməsi tarixi-siyasi əhəmiyyət kəsb edir. 2021-ci il iyunun 15-də Türkiyə Respublikasının Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Ermənistanın işğalından azad edilən, Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı, Qarabağın tacı olan Şuşa şəhərinə səfər etməsi və iki dost, qardaş dövlət arasında müttəfiqlik münasibətləri haqqında Şuşa Bəyannaməsinin imzalanması mühüm tarixi hadisə kimi yaddaşlara həkk olundu.

Bəyannamənin işğaldan azad edilmiş Şuşa şəhərində imzalanması ermənilərə, dünya erməniliyinə, eləcə də, beynəlxalq aləmə ciddi mesaj idi. Tarixi-siyasi əhəmiyyət kəsb edən bu sənəd bir daha təsdiqlədi ki, Qarabağ Azərbaycandır! Bununla yanaşı, müttəfiqlik haqqında birgə Bəyannamədə iki qardaş və dost dövlətin gələcək çoxşaxəli, birgə fəaliyyət istiqamətləri öz əksini tapıb. Bu tarixi sənəddə bir çox mühüm məsələlər yer alıb: beynəlxalq müstəvidə birgə əməkdaşlıq, xüsusilə, müdafiə sahəsində əməkdaşlıq və qarşılıqlı hərbi yardım məsələləri öz əksini tapmışdır. Tərəflər xarici siyasət sahəsində əlaqələndirmənin və müntəzəm ikitərəfli siyasi məsləhətləşmələrin həyata keçirilməsinin vacibliyini qeyd ediblər.

Sənəddə diqqət çəkən məqamlardan biri Azərbaycan Respublikası və Türkiyə Respublikası arasında müstəqillik, suverenlik, ərazi bütövlüyü, beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərin toxunulmazlığı, dövlətlərin daxili işlərinə qarışmamaq prinsiplərini rəhbər tutaraq müttəfiqlik münasibətlərinin qurulmasının siyasi və hüquqi mexanizmlərini müəyyən edilməsidir. İki qardaş ölkə arasında hərbi əməkdaşlığın daha da möhkəmləndirilməsi bəyannamənin strateji əhəmiyyətini yüksəldib. Müdafiə sahəsində əməkdaşlıq və qarşılıqlı hərbi yardım məsələlərinin Bəyannamədə əks olunması tarixi nailiyyətdir. Bu, o deməkdir ki, ölkələr bundan sonra da bir-birinin təhlükəsizliyinin təmin edilməsində sıx əməkdaşlıq edəcəklər. Müdafiə sənayesi sahəsində əlaqələrin inkişafı hər iki ölkənin hərbi qüdrətinin artırılmasında mühüm rol oynayacaq.

Söz yox ki, Bəyannamə imzalanana qədər də Azərbaycan–Türkiyə münasibətlərində hərbi əlaqələrin inkişafına xüsusi önəm verilirdi. Bu əlaqələrin inkişafına təkan verən ən önəmli amillərdən biri də birgə hərbi təlimlərin keçirilməsidir. Xatırladım ki, “EFES”, “Anadolu Ankası”, “Qış Təlimi”, “Anadolu Ulduzu”, “Erciyes-2019”, “Anadolu Qartalı”, “Mustafa Kamal Atatürk”, “Sarsılmaz qardaşlıq”, “TurAz Qartalı-2019”, “TurAz Qartalı-2020” və “Heydər Əliyev-2020” təlimləri böyük maraqla izlənilib. Bununla yanaşı, Bakıda “ADEX-2014, “ADEX-2016”, “ADEX-2018” və İstanbulda “IDEF-2017”, “IDEF-2019” və “IDEF - 2021” beynəlxalq müdafiə sənayesi sərgilərinində bərabər iştirakımız hər iki ölkə arasında hərbi-texniki əməkdaşlığın inkişafına təkan verib. Bəyannamə hərbi əməkdaşlıq münasibətlərinin daha da inkişafında mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

Şuşa Bəyannaməsinin imzalanmasından sonra Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri mətbuata birgə bəyanatlarla çıxışlarında bildirdilər ki, Türkiyə və Azərbaycan bütün məsələlərdə bir yerdədir, bundan sonra da belə olacaq. Bəyannamə Türkiyə və Azərbaycan münasibətlərini rəsmən müttəfiqlik zirvəsinə ucaltdı. Ölkələrimiz arasındakı müttəfiqlik əlaqələri siyasət, beynəlxalq müstəvidə birgə əməkdaşlıq, iqtisadiyyat, enerji təhlükəsizliyi, nəqliyyat, mədəniyyət, təhsil, ordu quruculuğu və digər strateji sahələri əhatə edir.

Şuşa Bəyannaməsi iki ölkə arasında qardaşlığın yeni tarixi mərhələsi, eyni zamanda , Azərbaycan ilə Türkiyənin sarsılmaz dostluğunu bütün dünyaya bildirən bir mesajdır. Bu sənəd iki qardaş ölkə arasında tarixi münasibətlərin yeni mərhələsinin əsasını qoydu.

Mehman İSMAYILOV,

Politoloq

Xalq qəzeti .- 2022.- 18 iyun.- S.5.