Azərbaycanda Paralimpiya Hərəkatı: Uğurdan-uğura böyük addımlarla

Bu gün hər birimiz qalib ölkənin vətəndaşı olduğumuzla qürur duyuruq. Tarixən qəhrəmanlar yetişdirən, xalqına, torpağına bağlı ərlərlə tanınan Azərbaycan öz ənənəsinə sadiq qalaraq bir daha bunu dünyaya nümayiş etdirdi. 44 günlük Vətən müharibəsində müzəffər ordumuzun Ali Baş Komandanı İlham Əliyevin rəhbərliyi altında yazdığı qəhrəmanlıq salnaməsi hər birimiz üçün vətənpərvərlik nümunəsi oldu. Doğma torpaqlarından didərgin düşmüş məcburi köçkünlərimiz uzun həsrətdən sonra öz el-obalarına qayıdırlar. Dövlət başçısı İlham Əliyevin rəhbərliyi altında işğaldan azad olunmuş ərazilərdə böyük quruculuq işləri aparılır, erməni vandallarının həmin ərazilərdə törətdikləri vəhşiliklərin aradan qaldırılması istiqamətində mühüm addımlar atılır

Regionda söz sahibinə çevrilən Azərbaycan bu gün böyük layihələrin təşkilatçısı kimi beynəlxalq siyasi arenada mühüm əhəmiyyətə malik ölkəyə çevrilib. Siyasi, iqtisadi, nəqliyyat, mədəniyyət və digər sahələrdə əldə olunan nailiyyətlər Azərbaycanın nüfuzunu daha da artırır, yeni uğurların başlanğıcı rolunu oynayır. Təbii ki, idman sahəsində əldə olunan nailiyyətlər də yaddan çıxmamalıdır.

Əsası ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan idman siyasəti hazırda Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Milli Olimpiya Komitəsinin rəhbəri İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Respublikada yaradılan idman infrastrukturu, yüksək təşkilatçılıq bacarığı və idmançılarımızın beynəlxalq arenalarda qazandığı nailiyyətlər Azərbaycanı dünyada idman ölkəsinə çevirib. Ali idman qurumları heç bir tərəddüd etmədən irimiqyaslı yarışların təşkilini ölkəmizə həvalə edirlər.

Bu gün olimpiyaçılarımız kimi, paralimpiyaçılarımız da dünya idmanında öz sözlərini deməyi bacarırlar. 1996-cı ildə yaradılan Milli Paralimpiya Komitəsinin rəhbərliyi altında idmançılarımız indiyədək yeddi Yay və bir Qış Paralimpiya oyunlarında güclərini sınayıblar. Hər Paralimpiadada nəticələrini daha da yaxşılaşdıran atletlərimiz xarakter və güclü iradə nümayiş etdirərək əlillərin idman vasitəsilə cəmiyyətə inteqrasiyasında mayak rolunu oynayırlar. Paralimpiyaçılarımızın idmana olan sevgisi və yeni zirvələri fəth etmək arzusu minlərlə idmançını Milli Paralimpiya Komitəsinin ətrafında sıx birləşdirir. Aramsız məşqlər, yuxusuz gecələr, qələbəyə inam, vətən sevgisi və əzmkarlığın nəticəsində paralimpiyaçılarımızın “Tokio-2020” Yay Paralimpiya Oyunlarında möhtəşəm qələbəsi tarixin yaddaşına qızıl hərflərlə həkk olundu. Əslində, bunun özü də qəhrəmanlıq və uğur yolunun davamıdır.

“Tokio-2020”yə qatılan 36 idmançımızın hər biri mükafata layiq idi. Onların hər biri sınaqdan keçmiş və gözəl nailiyyətləri ilə özlərini tanıtmış idmançılardır. Paralimpiadada ölkəmizin ciddi problemlərlə üzləşməsinə baxmayaraq, heç bir amil komandadakı ab-havanı pozmağa imkan vermədi və komandamız inanılmaz nəticələr göstərərək ilk onluqda yer almağı bacardı. Bir Paralimpiya Oyunlarında 14 qızıl medal qazanmaq böyük nailiyyətdir. Paralimpiyaçılar ailəsi növbəti Paralimpiadada bu nəticəni saxlamaq, hətta daha yüksək uğura imza atmağı qarşısına məqsəd qoyub. Ölkəmizin başçısı İlham Əliyevin “Bizim paralimpiyaçılarımız güclü komandalar sırasındadır”, – fikri Tokio Paralimpiadasında öz təsdiqini bir daha tapdı.

Bu uğurun təməlində Milli Paralimpiya Komitəsinin yüksək təşkilatçılıq bacarığı, illər ərzində peşəkar məşqçi heyətinin formalaşdırılması dayanır.

İdman ictimaiyyətinin nümayəndələri, bu sahədə fəaliyyət göstərən qurum və federasiyalar ölkə idmanında aktivləşmənin bəhrəsini görməyə başlayıblar. Belə ki, Gənclər və İdman Nazirliyinin rəhbər strukturunda olunan yeni təyinatlar, yeni rəhbərlik tərəfindən həyata keçirilən fəaliyyət, bütün federasiyaların diqqət mərkəzində olması ölkə idmanının inkişafına daha əlverişli şərait yaradıb. Nazirlik tərəfindən hər bir kiçik problemə belə böyük qayğı ilə yanaşılması, qarşıya çıxan məsələlərin vaxtında və təxirəsalınmadan həll edilməsi uğura aparan yolun təməlini qoyub. Təbii ki, belə əməkdaşlıq əldə edilən nailiyyətlərin davamlı olacağını bir daha təsdiqləyir.

Yaxın vaxtlarda Milli Paralimpiya Komitəsində “Paris–2024” Paralimpiadasına hazırlıqla bağlı qərargah yaradılacaq və idmançıların məşqlərə cəlb edilməsi, onların farmakalogiyaları, lazımi avadanlıqlarla təchizatı və turnirlərdə iştirakı barədə müzakirə aparılacaq. Komitənin məqsədi, “Paris–2024”də iştirakçı paralimpiyaçıların sayının 50-yə çatdırılmasıdır. Tokioda paralimpiyaçılarımız 6 idman növündə gücünü sınamışdısa, Paris Paralimpiadasında 8 idman növündə medallar uğrunda mübarizə aparılması planlaşdırılır. Həm kəmiyyətin, həm də keyfiyyətin artırılması Parisdə daha uğurlu nəticələrə imza atmaq imkanı verəcək.

Paralimpiyaçılarımızın Türkiyənin Konya şəhərində V İslam Həmrəyliyi Oyunlarında uğurlu çıxışını xüsusilə vurğulamaq olar. Bakıda təşkil olunan İslamiadada cüdo və atletika idman növlərində güclərini paralimpiyaçılarımız 24 medal qazanmışdılar ki, ondan 12-si qızıl idi. Azərbaycanın medal sıralamasındakı mövqeyində paralimpiyaçılarımızın əldə etdiyi mükafatlar böyük rol oynamışdı.

Ümumilikdə, təmsilçilərimiz Konyada gözəl nəticələr göstərdilər. Azərbaycan idmançıları V İslamiadada 99 medal əldə etdilər və təhlillər onu göstərir ki, atletlərimiz yarışa ciddi hazırlaşıb, zirvələr fəth etmək üçün qarşılarına məqsəd qoyublar. Bu yarış, həmçinin idman qurumlarına və federasiyalara öz komandalarının hazırlığını bir daha nəzərdən keçirmək imkanı verdi və sanki baxış mərhələsi rolunu oynadı. Müşahidələr Azərbaycan idmanının düzgün istiqamətdə inkişaf etdiyini və federasiyaların da bu istiqamətdə uğurlu fəaliyyət göstərdiyini təzahür etdirdi. Heç şübhəsiz ki, gərgin iş, sərf olunan əmək öz uğurlu düsturunu Parisdə də göstərəcək.

Əlilliyi olan şəxslərin idmana cəlb edilməsini, onların cəmiyyətə inteqrasiyasını təşkil etmək Milli Paralimpiya Komitəsinin əsas hədəfidir. Komitə Azərbaycanın ərazi bütövlüyü uğrunda döyüşlərdə sağlamlığını itirmiş qazilərin də Paralimpiya hərəkatına cəlb edilməsi ilə bağlı mühüm işlər görür. Qazilərlə mütəmadi olaraq görüşlər keçirilir, onlara Paralimpiya hərəkatı, yay və qış idman növləri haqqında ətraflı məlumat verilir. Artıq Komitədə Qarabağ qaziləri ilə iş və idman seleksiyası üzrə komissiya fəaliyyət göstərir. Müharibə zamanı əlil olan şəxslər artıq Milli Paralimpiya Komitəsinin yığma komandalarının tərkibində müxtəlif idman növləri ilə məşğul olaraq ölkəmizi beynəlxalq arenada uğurla təmsil edirlər.

Milli Paralimpiya Komitəsi əlilliyi olan şəxslərin toplaşdığı və güvəndiyi bir məkana çevrilib. Aparılan düzgün maarifləndirmə, əlillərin idmana cəlb olunması üçün həyata keçirilən layihələr ölkəmizdə Paralimpiya hərəkatının inkişafında yeni səhifələr açır. Paralimpiyaçıların möhtəşəm qələbələri əlilləri idman vasitəsilə cəmiyyətə inteqrasiya olunmasına və Paralimpiya hərəkatının bir hissəsinə çevrilməsinə ruhlandırır. Bu da öz növbəsində Paralimpiya komandasına güclü idmançıların cəlb olunması ilə nəticələnir.

Milli Paralimpiya Komitəsi əlilliyi olan insanları idmanla yanaşı, digər istiqamətlər üzrə də öz ətrafında birləşdirir. Bu istiqamət – Abilimpiya hərəkatıdır. Abilimpiya əlilliyi olan şəxslər arasında peşə sahəsində beynəlxalq yarışlar sistemidir. Abilimpiya hərəkatı 1972-ci ildə Yaponiyada yaradılıb. İlk beynəlxalq abilimpiya yarışları da 1981-ci ildə məhz Tokioda keçirilib. Abilimpiya hərəkatının yaradılmasında məqsəd əlilliyi olan şəxslərin peşə bacarıqlarını inkişaf etdirmək və peşəkar mütəxəssislər hazırlamaqdır.

Artıq iki ildir ölkəmizdə Azərbaycan Abilmpiya Federasiyası fəaliyyətə başlayıb. Milli Paralimpiya Komitəsinə müraciət edən insanların hər birinin idmana cəlb edilməsi mümkün deyildi. Çünki Paralimpiya hərəkatı peşəkar idman sahəsidir. Dünya təcrübəsi bu mərhəmətli və nəcib işdə Milli Paralimpiya Komitəsinin köməyinə gəldi desək, yanılmarıq. Uğurlu axtarış nəticəsində ölkəmizdə Abilimpiya hərəkatına start verildi. Abilimpiya idman yarışı deyil, peşə yarışlarıdır. Gələn il Fransada Abilimpiya Oyunları keçiriləcək və Azərbaycanın da yarışda iştirakı nəzərdə tutulub.

Federasiyanın formalaşdırılmasında Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin xidmətləri də xüsusilə vurğulanmalıdır. Ümumiyyətlə, nazirlik ölkəmizdə həm Paralimpiya, həm də Abilimpiya hərəkatlarının inkişaf etdirilməsində mühüm rol oynayır. Federasiyanın fəaliyyətə başlaması ilə yanaşı, DOST İnklüziv İnkişaf və Yaradıcılıq Mərkəzi ilə birgə çox layihələr icra olunub. Məhz birgə əməkdaşlıq nəticəsində ölkədə Abilimpiya hərəkatının tanınması populyarlaşması və kütləviləşməsi geniş vüsət alıb. Hazırda bu hərəkata minlərlə əlilliyi olan şəxs müraciət edir. Bundan əlavə, Milli Paralimpiya Komitəsi ilə Sosial Xidmətlər Agentliyinin Əlilliyi olan şəxslərin Peşə-əmək Reabilitasiyası Mərkəzi arasında sıx əməkdaşlıq mövcuddur.

Komitənin ilə Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin birgə təşkilatçılığı ilə cari il iyun ayında “True Colors Festival”ı baş tutub. Azərbaycan və Yaponiya arasında diplomatik əlaqələrin qurulmasının 30 illik yubileyinə həsr olunan və “Bir dünya, bir ailə” şüarı ilə keçirilən festival iki ölkə arasında dostluq əlaqələrinin təzahürü olmaqla yanaşı, həm də fiziki məhdudiyyətli insanların bacarıqlarını göstərmələri üçün platforma rolunu oynadı. İki gün ərzində Dənizkənarı Milli Parkda baş tutan bu festival xeyli sayda tamaşaçı topladı. Bu festivaldan sonra Abilimpiya hərəkatına qoşulmaq istəyənlərin sayı çoxaldı. Bu cür tədbirlər əlillərin daha da fəallaşmasına səbəb olur.

Əlilliyi olan şəxslərdə və ya sağlamlıq imkanları məhdud uşaqları olan valideynlərin bəzilərində müəyyən psixologiya var. Onlar cəmiyyət arasına çıxmağa çəkinir, hər hansı bir məsələ ilə bağlı iştirakdan qorxurlar. Lakin bu, sadəcə bir psixologiyadır, insan faktoru deyil. İnsan yaşamaq, yaratmaq üçün yaranıb. Əgər insanın fiziki məhdudiyyəti varsa, Allah ona digər tərəfdən bir istedad verir. Azərbaycanda dünya səviyyəli və xüsusi istedada malik əlilliyi olan idmançılarımız var. Onların hər birinin içində olan bu istedadı üzə çıxarmaq və ona yol göstərmək mütləqdir. Çünki hər bir əlilliyi olan şəxsin özünün uğur yolu olmalıdır. Bunu ictimaiyyətə çatdırmaq üçün 2019-cu ildə Heydər Əliyev Fondu və Milli Paralimpiya Komitəsi birgə “Yenilməzlər” layihəsini təqdim edib. Əlillərin uğur yolu anlayışını bütün təbəqələrə çatdırmaq üçün dünyanın məşhur motivatorları Azərbaycana dəvət olunub. Uğur qazanmaq üçün sadəcə iradə, istək lazımdır. Əgər bunlar üst-üstə düşürsə, uğur əldə etmək o qədər də çətin olmur. Komitənin, dövlət orqanlarının, ümumilikdə ictimaiyyətin əsas rolu əlilliyi olan şəxslərin yanında olmaq, onlarda mövcud istedadı üzə çıxarmaq və bu kateqoriyadan olan insanları cəmiyyətə qaytarmaqdır.

Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə reallaşan layihələr sırasında sosialyönümlü, həmçinin əlilliyi olan şəxslər, sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlara yönəlik tədbirlər xüsusi yer tutur. Fiziki məhdudiyyətləri olan insanların qayğı ilə əhatə olunması, reabilitasiyası və cəmiyyətə inteqrasiya imkanlarının artırılması istiqamətində Heydər Əliyev Fondu bu günədək dövlət siyasətinə dəstək olaraq bir sıra layihələr həyata keçirib. Eyni zamanda, həmin insanlar arasında sağlam həyat tərzinin formalaşdırılması, onların idmana marağının artırılması, bu məqsədlə müvafiq şəraitin yaradılması diqqətdə saxlanır.

Milli Paralimpiya Komitəsinin təşəbbüsü ilə dünyada ilk dəfə 2013-cü ildə Uşaq Paralimpiya Komitəsi yaradılıb. Bəlkə də daha əvvəllər hansısa ölkədə sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların idman cəlb olunması istiqamətində işlər görülürdü. Amma təşkilatlanma yox idi. İlk dəfə məhz Azərbaycanda bu təşkilatlanma aparıldı. Bu işdə “UNICEF–Azərbaycan”ın müstəsna xidmətləri olub. 2013-cü ildən ölkəmizdə ilk dəfə 8 idman növünün yer aldığı Uşaq Paralimpiya Oyunları keçirilib. Sonuncu oyunlarda isə Gürcüstandan da uşaqlar iştirak ediblər. Milli Paralimpiya Komitəsinin əsas məqsədi Uşaq Paralimpiya Oyunlarına dünya statusunun verilməsidir. Gələcəkdə böyüklərin Paralimpiadası ilə yanaşı, uşaqların da Paralimpiya Oyunlarının keçirilməsi və bu layihənin təşəbbüskarının ölkəmiz olması hər bir azərbaycanlı üçün qürurverici olar.

Uşaq Paralimpiya Komitəsi paralimpiyaçıların ehtiyat heyətinin formalaşdırılmasında mühüm rola malikdir. Artıq həmin komitənin uşaqları arasında Paralimpiya çempionumuz var. Üzgüçümüz Vəli İsrafilov Tokio Yay Paralimpiya Oyunlarında qızıl medal qazanıb. Digər üzgüçümüz Dana Şandıbina “Tokio–2020”yə lisenziya qazanaraq dördilliyin zirvə yarışında iştirak hüququ əldə edib. Stolüstü tennisçimiz Dinara Sunçeleyeva “Konya–2021” V İslam Həmrəyliyi Oyunlarında bürünc medala sahib olub. Milli Paralimpiya Komitəsi uşaqları milli komandalara cəlb etməklə yanaşı, valideynləri psixoloji siqmadan azad edir. Belə ki, əvvəllər öz uşaqlarından utanan valideynlər indi böyük həvəs və qürurla öz övladlarına tamaşa edirlər.

Qarşıda Milli Paralimpiya Komitəsini daha bir məsuliyyətli sınaq gözləyir. Belə ki, noyabrda ölkəmiz ilk dəfə paralimpiyaçılar arasında dünya çempionatına evsahibliyi edəcək. Paracüdo üzrə dünya çempionatından əvvəl respublikamızda Qran-pri yarışları yüksək səviyyədə təşkil olunub. Qran-pri yarışları iştirak etmiş ölkələrin sayına görə, heç də dünya çempionatından geri qalmır. Amma dünya çempionatının özəlliyi “Paris–2024”ə hazırlığın və reytinq xallarının toplanmasının yeni mərhələsinə başlanğıcdır. Paris Olimpiadasına ilk reytinq xallarının toplanması bu il sentyabr ayının əvvəlində İtaliyanın Kalyari şəhərində keçirilən Avropa çempionatı ilə başladı. Bakıdakı mundial isə mövsümün ikinci reytinq xalı verən yarışı olacaq. Bakıdakı yarışa 40-a yaxın dövlətin paracüdoçuları qatılacaqlar. Dünya çempionatında qitə yarışı ilə müqayisədə reytinq xalları ən azı iki dəfə çox olacaq.

Milli Paralimpiya Komitəsi yalnız Beynəlxalq Görmə Məhdudiyyətli Şəxslərin İdman Assosiasiyası (IBSA) ilə deyil, həm beynəlxalq, həm də yerli cüdo federasiyaları ilə sıx əməkdaşlıq edir. Komitə daim paralimpiyaçıları antidopinq qaydalarına əməl etməyə və təmiz idmana sadiq olmağa çağırır. Bunun üçün Azərbaycan Milli Antidopinq Agentliyi (AMADA) ilə sıx əməkdaşlıq mövcuddur. Həmçinin idmançılara narkotiklərin zərərləri, onun törətdiyi fəsadlar haqqında məruzələr edilir, narkotik və digər zərərli vərdişlərdən uzaq durmaq, sağlam həyat tərzinə malik olmaq üçün idmanın əhəmiyyəti təbliğ olunur.

Paralimpiyaçılarımız Prezident İlham Əliyevin və Birinci vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevanın qayğısını daim hiss edirlər. Beynəlxalq yarışlarda yüksək nailiyyətlər qazanan idmançılarımız və onların məşqçiləri Prezidentin sərəncamlarına əsasən orden və medallarla təltif olunurlar. Paralimpiyaçılarımızın maddi rifahı, məişət şəraiti yaxşılaşdırılır, onlar mənzil və minik avtomobilləri ilə mükafatlandırılır. Dövlətimizin başçısı çıxışlarında özünü paralimpiyaçıların ən yaxın dostu adlandırır, onların nailiyyətlərini fədakarlıq və qəhrəmanlıq nümunəsi kimi dəyərləndirir.

Azərbaycan dövləti ölkədə əlillərin ayrı-seçkiliyə məruz qalmamaları üçün maarifləndirmə işlərinə də böyük önəm verir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin tapşırığı ilə işğaldan azad edilmiş ərazilərimizdə quruculuq işləri böyük sürətlə həyata keçirilir. Artıq həmin ərazilərdə ilk beynəlxalq turnirlər təşkil olunub. Milli Paralimpiya Komitəsi də Qarabağda Paralimpiya hərəkatının inkişaf etdirilməsini qarşıya məqsəd qoyub. Hazırda bu istiqamətdə müzakirələr aparılır, inkişaf istiqamətləri müəyyənləşdirilir.

Yeni zirvələr fəth etməyi qarşısına məqsəd qoyan Milli Paralimpiya Komitəsi əlillərin idmana cəlb olunması, cəmiyyətdə layiqli mövqe tutması və onlarda özünəinam hissinin formalaşdırılması istiqamətində həyata keçirdiyi çoxşaxəli fəaliyyətlə ölkəmizdə Paralimpiya hərəkatının inkişafına mühüm töhfələr verir. Qalib ölkənin paralimpiyaçıları istənilən rəqiblə qarşılaşmaya üzüağ və alnıaçıq çıxırlar. “Uğur, uğur gətirər” prinsipinə sadiq qalan komitənin əsas amalı Parisi “fəth etməkdir”. Bunun üçün iradə, istək və əzmkarlıq vacibdir ki, bu sadalananlar da paralimpiyaçılarımızın fəaliyyətində ən əsas prinsipdir.

İlqar RƏHİMOV,

Azərbaycan Milli Paralimpiya Komitəsinin və Azərbaycan Milli Abilimpiya Federasiyasının prezidenti,

Beynəlxalq Görmə Məhdudiyyətli İdmançılar Assosiasiyasının vitse-prezidenti

Xalq qəzeti 2022.- 24 sentyabr.- S.4.