Yevlax: İnsanlar burada Vətənə məhəbbətlə çalışırlar

Ürəyimizdən keçən yollar...

...Bərdədə yaşadığımdan təbiidir ki, Yevlax şəhərinə yolum çox vaxt elə bu tərəfdən düşürdü. Ancaq son vaxtlar yolum dəyişib. Daha doğrusu, hardan gəlməyimdən asılı olmayaraq şəhərə mütləq bu tərəfdən — Xaldan tərəfdən gəlirəm. Bu, ilk baxışda bir qədər qəribə görünsə də, əlbəttə, təsadüfi deyil. Məsələ burasındadır ki, son vaxtlar şəhərə bu səmtdən giriş qapısı, sözün həqiqi mənasında, təkrarsız və füsunkar bir guşəyə çevrilmişdir. Əvvəllər baxımsız və yararsız vəziyyətdə olan bu ərazidə geniş abadlıq və quruculuq işləri aparılmışdır. Kiçik təpəciklər, onların üzərindəki zəngin kompozisiya sanki insanlarla üz-üzə dayanır, onları salamlayır, bir anlıq da olsa ayaq saxlamağa, düşünməyə çağırır...

Bəs burada, bu kompozisiyada göstərilən, təsvir edilən ideya, mahiyyət nədən ibarətdir? Çox şey demək olar. Ancaq burada bir sözün xüsusilə yeridir: Vətən sevgisi. Daha dəqiq desək, olduqca orijinal şəkildə tərtib edilmiş bu kompozisiyada tariximiz də var, bu günümüz də, gələcəyimiz də. Milli arxitektura elementləri ilə yaradılmış əzəmətli qapılar, monumental abidə kompleksi tikilmiş, Azərbaycanın simvolik xəritəsi, dövlət atributları təsvir olunmuş, dövlət bayrağı ucaldılmışdır. Kompleksin yuxarı tərəfində isə bu gözəl və xoşbəxt günləri bizə bəxş edən ulu öndərimiz Heydər Əliyevin əzəmətli portreti görünür. Elə ona görə də heç kim heç yerdə analoqu olmayan bu təkrarsız mənzərənin önündən sakitcə, biganə ötüb keçə bilmir.

Bəli, Yevlax şəhərinə bu səmtdən gündə on dəfə də gəlsən, bax, belə xoş və unudulmaz duyğularla, qürur və iftixar hissilə qədəm qoyursan. Kürün körpüsündən keçən kimi rahat asfalt yol bizi şəhərin mərkəzinə çatdırır. Əvvəllər bu yol və onun ətrafı adamda ikrah və təəssüf hissi yaradırdı. İndi isə geniş küçə öz müasir görkəmi, yolçularda gözəl hisslər oyadan müasir tərtibatı, yaşıllıq və səliqə-sahmanı ilə göz oxşayır.

Ulu öndərin adını daşıyan prospektə çıxanda isə elə bil ki, adamın ürəyi bir az da genişlənir. Gördüyünüz mənzərələr, insan əli ilə yaradılmış gözəlliklər, müasir və milli üslubda tikilmiş, əsaslı surətdə bərpa edilmiş binalar, parklar, meydan və fəvvarələr, işıqlandırma sistemi... Adama elə gəlir ki, dünyanın ən böyük şəhərlərindən birinin küçəsi ilə addımlayırsan. Elə buradaca ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin adını daşıyan prospektdə tikilib istifadəyə verilmiş binalardan bəzilərini sadalamaq yerinə düşərdi: YAP şəhər təşkilatının, elektron kitabxananın, Yevlax bələdiyyəsinin, regional televiziya şirkətinin, “Az Sığorta” şirkətinin, Dövlət miqrasiya xidmətinin, Standartlaşma, Metrologiya və Patent İdarəsinin, Baytarlıq İdarəsinin, Milli Təhlükəsizlik Nazirliyinin Yevlax şöbəsinin inzibati binaları, şadlıq sarayları, ticarət və xidmət obyektləri...

Prospektin ümumi uzunluğu 4200 metrdir. Heydər Əliyev meydanı və ulu öndərimizin əzəmətli heykəli də buradadır. Prospektdə həmçinin 72 metr hündürlükdə olan Azərbaycan Respublikasının bayrağı dalğalanır.

Son vaxtlar Heydər Əliyev prospekti ulu öndərin adına layiq tamamilə yenidən qurulmuş, prospekt boyu bütün binaların fasadları gülbağı və alkoponla işlənmiş, binaların dam örtüyü kirəmitlə örtülmüşdür. Bundan başqa, 3 yeni fəvvarə tikilmiş, 250 min dekorativ ağac əkilmişdir.
Yeri gəlmişkən, onu da əlavə edək ki, şəhərin elə bir küçə və prospekti yoxdur ki, orada əsaslı şəkildə yenidən qurulmayan, bərpa və təmir edilməyən bir bina belə qalsın.

İnkişaf bütün sahələri əhatə edir

Bu yazı üzərində işləyərkən mümkün qədər rəqəmlərdən, fakt və göstəricilərdən qaçmağa çalışdım. Ancaq... mümkün olmadı. Əvvəla, ona görə ki, əsaslı və sürətli inkişafdan, şəhər, qəsəbə və kəndlərin ümumi irəliləyişindən xəbər verən ürəkaçan, fərəh doğuran yeniliklər o qədərdir ki, onlardan yan keçmək ədalətsizlik olardı. İkinci bir tərəfdən, axı, həqiqət faktdan doğur. Beləliklə, iqtisadi, sosial və mədəni sahələrdə əldə edilən yüksəlişi əks etdirən yüzlərlə fakt və rəqəmlərdən yalnız bir hissəsini oxucuların nəzərinə çatdırırıq.

2008-ci il, hər şeydən əvvəl, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”nın və “Yevlax şəhərinin sosial-iqtisadi inkişafı Proqramı”nın yerinə yetirilməsi istiqamətində əldə edilmiş böyük uğurlarla əlamətdar olmuşdur. Belə ki, geniş quruculuq, abadlıq, tikinti işləri davam etdirilmiş, infrastrukturun yaxşılaşdırılmasına, adamları narahat edən problemlərin aradan qaldırılmasına xüsusi diqqət verilmişdir. Ötən il ümumdaxili məhsulun həcmi 344,1 milyon manat olmuşdur. Bu, 2007-ci ilə nisbətən 99,2 milyon manat, yaxud 40,5 faiz çoxdur. 2003-cü ilə nisbətən isə ümumdaxili məhsul 276,1 milyon manat, yaxud 5,1 dəfə artmışdır. Artım əsasən sənaye müəssisələrinin yaradılması, məhsul istehsalının və xidmətlərin artması hesabına əldə edilmişdir. Yeri gəlmişkən, burada son illər tikilib istifadəyə verilmiş həmin müəssisələrin bəzilərinin adlarını bir daha xatırlatmaq istəyirik: “Lalə-tekstil” MMC, “Gilan dəri” emalı zavodu, “Dan” kərpic zavodu, “Arfa” mebel fabriki, “Qida” kombinatı, saatda 160 ton asfalt istehsal edən zavod, dəmir-beton zavodu və s.

Ümumdaxili məhsulun 12,3 milyon manatını sənaye, 67 milyon manatını kənd təsərrüfatı, 122,8 milyon manatını tikinti, 114,5 milyon manatını ticarət və s. təşkil etmişdir. 2008-ci ildə adambaşına 2929 manat ümumdaxili məhsul istehsal olunmuşdur ki, bu da 2007-ci ilə nisbətən 823 manat, yaxud 39 faiz çoxdur. Ötən il rayon üzrə 12 milyon 300 min manatlıq sənaye məhsulu istehsal olunmuşdur. Ümumiyyətlə, 2003-cü ilə nisbətən sənaye məhsulu 13,4 dəfə artmışdır. Belə bir fakt da xüsusi maraq doğurur ki, 2008-ci ildə istehsal olunmuş 6,6 milyon manatlıq, yaxud 53,6 faiz sənaye məhsulu xarici ölkələrə ixrac olunmuşdur. Hazırda rayon üzrə orta aylıq əmək haqqı 161,2 manatdır. Bu isə keçən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 51 manat çoxdur. Əhalinin pul gəliri də xeyli artmışdır. Məsələn, 2008-ci ildə bu, 185,8 milyon manat olmuşdur. Müqayisə üçün deyək ki, həmin rəqəm 2007-ci ildəkindən 55,1 milyon manat, yaxud 42,2 faiz çoxdur.

Ötən il ümumilikdə 67 milyon manatlıq kənd təsərrüfatı məhsulları istehsal olunmuşdur. Ölkə Prezidentinin “Kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalçılarına dövlət dəstəyi haqqında” məlum sərəncamına uyğun olaraq 8682 istehsalçıya 1 milyon 197 min manat dövlət yardımı verilmişdir. Buğda istehsalına isə bundan əlavə 424 min manat yardım olunmuşdur. Torpaq mülkiyyətçilərinə 1663 tondan çox mineral gübrə güzəştli şərtlərlə verilmişdir. Nəticədə cari ildə buğda sahələri keçən ilə nisbətən 4854 hektar artırılmışdır. 2007-ci illə müqayisədə 2008-ci ildə 7587 ton taxıl, 388 ton kartof, 1276 ton günəbaxan, 288 ton qarğıdalı məhsulları artıq istehsal olunmuşdur. Müqayisə olunan dövrdə 301 ton ət, 2116,2 ton süd, 5 ton yun, 412 min ədəd yumurta çox əldə olunmuşdur. Yevlaxda iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində, o cümlədən kənd təsərrüfatında əldə edilmiş misilsiz uğurların sorağı artıq respublikamızın hüdudlarından kənarda da geniş yayılmışdır. Məsələn, Gəncə Kənd Təsərrüfatı Akademiyasının kafedra müdiri, professor Qənbər Abdullayev ingilis və rusca nəşr olunan “Pravo vıbora” jurnalında yazır: “Yevlax rayonunda azad sahibkarlarla, fermerlərlə, kənd adamları ilə aparılan iş nümunə olmağa tam layiqdir. Burada zəngin təcrübə toplanmışdır. Bu təcrübəni geniş yaymağın vaxtı çatıb”.

Sosial ehtiyaclar uğurla yerinə yetirilir

2008-ci ildə bütün maliyyə mənbələri hesabına kapital qoyuluşunun həcmi 151,9 milyon manat olmuşdur. Bu, 2007-ci ildəkindən 108,1 milyon manat, yaxud 3,5 dəfə çoxdur. Ümumiyyətlə, 2004– 2008-ci illərdə kapital qoyuluşunun ümumi həcmi 263,6 milyon manat təşkil etmişdir. Həmin illərdə Yevlaxda cəmi 954 layihə həyata keçirilmişdir. Həmin layihələrdən 255-i abadlıq, yenidənqurma işlərinə, park və xiyabanların salınmasına, 132-si yaşayış binalarının tikintisinə, təmirinə, dam örtüklərinin dəyişdirilməsinə, 167-si təhsil, səhiyyə və mədəniyyət obyektlərinin tikintisinə, təmirinə və s. aiddir. Ümumiyyətlə, 2008-ci ildə şəhərdə regional televiziya mərkəzi, gənclər evi, şahmat mərkəzi, elektron kitabxana, teatr binası, əlillərin reabilitasiya mərkəzi, uşaq xəstəxanası, 3 çoxmərtəbəli yaşayış binası və s. tikilmişdir.

Əhalinin elektrik enerjisi, təbii qaz və içməli su ilə təminatı sahəsində də əsaslı tədbirlər işlənib həyata keçirilmişdir. Ölkə Prezidentinin məlum sərəncamına uyğun olaraq içməli suyu olmayan 5 kənddə sutəmizləyici qurğular quraşdırılmışdır. 11 artezian və subartezian quyuları qazılmış, şəhərdə 14,1 kilometr, kəndlərdə 61 kilometr su xətti çəkilmişdir.

Hazırda rayonda əhali üzrə 20556 abonentin 20311-də sayğaclar quraşdırılmışdır. Bu da 98,8 faiz təşkil edir. Təkcə ötən il 13 kilometr elektrik hava xətləri çəkilmiş, 26 ədəd transformator quraşdırılmışdır.

2008-ci ildə sənaye müəssisələrinin təbii qazla təminatını yaxşılaşdırmaq məqsədilə 93,7 kilometr paylayıcı qaz xətləri çəkilmişdir. Bundan başqa, Aran qəsəbəsinə, Gəldili, Nərimanabad, Nemətabad, Duzdağ, Kövhər, Kolanı, Malbinəsi, Qoyunbinəsi kəndlərinə 15 illik fasilədən sonra təbii qaz verilmişdir. Hazırda Tanrıqullar, Boşcalı, Qaramanlı, Hacımahmudlu, Həmərli, Köyük, Hurallar, Dəlləklər kəndlərinə qaz xətləri çəkilir.

Beş ildə rayonda 10 məktəb, 32 əlavə sinif otağı tikilmişdir

Son illər rayonda təhsilin səviyyəsinin yüksəldilməsi, onun maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi istiqamətində də mühüm işlər görülmüşdür. Belə ki, Dövlət Proqramına uyğun olaraq rayonun Hacımahmudlu kəndində 280 şagird yerlik, Bəydili kəndində 120 şagird yerlik məktəb binaları istifadəyə verilmişdir. Bununla da son 5 ildə yeni tikilən məktəb binalarının sayı 10-a çatmış, əlavə 640 şagird yerlik 32 sinif otağı tikilmişdir. Bundan başqa, hazırda şəhər 8 saylı orta məktəbdə əsaslı təmir və yenidənqurma işləri başa çatmaq üzrədir.

Şəhər şahmat məktəbində, uşaq-gənclər idman məktəbinin birinci korpusunda təmir-yenidənqurma işləri başa çatmış, uşaq-gənclər idman məktəbinin ikinci korpusunda isə təmir işləri davam etdirilir.

Məzunların ali məktəblərə qəbulunda əsaslı irəliləyiş olmuşdur. Əgər 2003-cü ildə ali məktəblərə qəbul olunanların sayı 108 nəfər olmuşdursa, 2008-ci ildə bu göstərici 238 nəfər təşkil etmişdir. 500-600 balla ali məktəblərə qəbul olunanların sayı da ilbəil artmışdır. 2008-ci ildə 26 nəfər 500-dən, 7 nəfər 600-dən çox bal toplamışdır.

Səhiyyə xidməti sahəsində də ciddi uğurlar əldə edilmişdir. Məsələn, yeni tipli uşaq xəstəxanası inşa edilmiş, müasir avadanlıqlarla təchiz edilmişdir. Təməli ölkə Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən qoyulan mərkəzi şəhər xəstəxanasının isə tikintisinə başlanılmışdır. Rayon gigiyena və epidemiologiya mərkəzi üçün bina və laboratoriya, Nərimanabad, Nemətabad, Ərəş kəndlərində, Aran qəsəbəsində həkim ambulatoriyası, Balçılı kəndində feldşer-mama məntəqəsi tikilmişdir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev son 5 ildə 3 dəfə Yevlaxda olmuşdur

Bu gün Yevlax, sözün həqiqi mənasında, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin bu bölgəyə tarixi səfərinin, keçirdiyi görüş və söhbətlərinin, məsləhət və tövsiyələrinin təsiri altındadır. Ölkə rəhbərinin son illər burada həyatın bütün sahələrində əldə edilmiş əsaslı inkişaf və yüksəlişə yüksək qiymət verməsi yevlaxlıları daha yaxşı işləməyə ruhlandırmış, onların qəlbində sonsuz qürur və iftixar hissi oyatmışdır. Bəli, indi Yevlaxda sağlam mənəvi-psixoloji mühit, yaradıcı və təşəbbüskar ab-hava hökm sürür. Adamlar böyük həvəs və ruh yüksəkliyi ilə işləyir, öz şəhərlərini daha abad və gözəl görməyə çalışır, sabaha dərin inam və ümidlə baxırlar. Yevlaxlılar ölkə Prezidenti İlham Əliyevin apardığı müdrik və uzaqgörən daxili və xarici siyasət xəttini ürəkdən bəyəndiklərini və müdafiə etdiklərini bildirir, daim bu siyasətə sadiq qalacaqlarını bəyan edirlər. Bu dediklərimizi ölkəmizdə böyük mütəşəkkillik və ruh yüksəkliyi ilə keçirilən növbəti referendumda yevlaxlıların fəal iştirakı bir daha sübut etdi.

Şəhər İcra Hakimiyyətində, onun yerli strukturlarında, bütün idarə, müəssisə və təşkilatlarda operativ və çevik iş üslubu formalaşmışdır. Adamlarla iş, onların vacib sosial problemlərinin həlli diqqət mərkəzindədir. Möhkəm icra intizamı, tapşırılan iş üçün ciddi məsuliyyət və cavabdehlik hissi yaradılmışdır. Başqa sözlə desək, Yevlax Şəhər İcra Hakimiyyətinin fəaliyyəti saat mexanizmini xatırladır: hər şey yüksək dəqiqliklə, böyük məsuliyyət və sədaqətlə yerinə yetirilir.

Son söz əvəzi

...Göyün üzün bulud alan kimi yevlaxlıların qara günləri başlayırdı — küçələr, səkilər yağış selindən keçilməz olurdu. Yayda toz-torpaq, qışda isə zığ-palçıq... Bu azmış kimi belə yağışlı günlərin birində, gərək ki, bu 10-15 il bundan əvvəl olmuşdu, yaxınlıqdan keçən şor kanal dağıldı. Nəticədə şəhərdə sel suları bir-iki metrə qədər qalxdı. Yadımdadır, həmin gərgin, həyəcanlı günlərdə şəhər rəhbərləri elə hey deyirdilər:

— Yevlax şəhərinin yeri düz seçilməyib. Dəniz səviyyəsindən aşağıdır. Burada həmişə belə olacaq...

Şəhəri hətta başqa yerə köçürmək kimi əcaib fikirlər də səslənirdi...

İllər ötdü... Nə Yevlax şəhəri başqa yerə köçürüldü, nə dəniz səviyyəsindən yuxarı qalxdı. Bəs, dəyişən nə oldu? Sadəcə olaraq münasibət. Vəssalam! İndi Yevlax şəhəri, sözün əsl mənasında, gözəlliklər məskəninə, parklar, xiyabanlar, fəvvarələr, bulaqlar şəhərinə çevrilmişdir. Həmkarım, “Kür” qəzetinin baş redaktoru Əminə Yusifqızı maraqlı bir statistika aparıb: son 5 ildə Yevlaxda əvvəlki 70 ildə olduğundan 2 dəfə çox yaşıllıq salınıb, ağac, gül və bəzək kolları əkilib. Yolun hara düşsə insan əli ilə yaradılmış gözəlliklərlə üz-üzə dayanırsan, geniş, abad küçələr, səkilər səni qoynuna alır, müasir və milli üslubda tikilmiş binalara heyranlıqla tamaşa edirsən.

Biz bu yazını Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Yevlaxa səfəri zamanı dediyi sözlərlə başladıq. İstərdik ki, yazımızı ölkə Prezidentinin bu sözləri ilə də qurtaraq: “Mən hər dəfə Yevlaxda olanda, burada yenilikləri görəndə çox sevinirəm. Müxtəlif vaxtlarda Yevlaxda dəfələrlə olmuşam. Son beş il ərzində bu, mənim Yevlaxa üçüncü səfərimdir. 2007-ci ildə son dəfə burada olmuşam və o vaxt dediyim sözlər bu gün də qüvvədədir. Yevlax getdikcə daha da gözəlləşir, daha da müasirləşir, çox gözəl binalar tikilir, çox gözəl abadlıq işləri aparılır... Mən ümid edirəm ki, növbəti dəfə Yevlaxa gələndə burada daha yeni işləri görəcəyəm”.

Ziyəddin SULTANOV

Xalq qəzeti.- 2009.- 2 aprel.- S.4.