Dünən
Böyük Britaniyanın paytaxtı Londonda “Böyük
iyirmilik”in dünya iqtisadi böhranı ilə bağlı
sammiti başa çatıb. Sammitin ikinci günü öz
işini “Eksel” sərgi salonunda iyirmilik ölkələri
liderlərinin işgüzar səhər yeməyi ilə davam
etdirib. Sonra liderlər birgə şəkil çəkdiriblər
və sammitin plenar iclası açılıb. Bu barədə
Rusiyanın İTAR-TASS agentliyi məlumat yayıb.
İlk müzakirələrdən
sonra məlum olub ki, böyük dövlətlərin liderləri
ümumi prinsiplərdən daha çox böhrandan fərqli
çıxış yolları təklif edirlər. ABŞ və
Böyük Britaniya yenə əvvəlki kimi məcmu ictimai tələbi
təşviq yolu ilə istehsalın daha sürətlə
dirçəldilməsi variantına üstünlük verirlər.
Bu məqsədlə onlar əmək tutumlu investisiya layihələrinə
daha çox sərmayə qoyulmasına zərurət
yarandığını israr edirlər.
Liberal bazar prinsiplərinin oponentləri də çoxdur. Məsələn,
Almaniya və Fransa liderləri hesab edirlər ki, bu ölkələrdəki
ənənəvi sosial
yönümlü iqtisadi
sistem Amerikadakı son
iqtisadi kataklizmlərdən
az itkilərlə
qurtulmağa imkan yaradır. Xanım A. Merkel çıxışında
vurğulayıb ki, çağdaş dünya
bazarına ciddi nəzarət edən beynəlxalq maliyyə qurumunun yaradılması zəruridir. Bu təklif Fransa Prezidenti Nikola Sarkozi tərəfindən də
dəstəklənib.
Dünyanın digər
“ağır çəkili dövləti” Çin sammitdə
ABŞ dollarını əvəz edən yeni beynəlxalq
valyutaya ehtiyac yarandığına eyham vursa da, bu təklif
ciddi müzakirə obyektinə çevrilməyib. Rəsmi
Pekin həmçinin beynəlxalq bank sistemində “təftiş”
aparılaraq burada sərt qoruyucu qanunları tətbiq etməyə
çağırıb. İştirakçı dövlətlərin
liderləri arasında Beynəlxalq Maliyyə Fonduna əlavə
nizamnamə kapitalının yatırılması məsələsi
də qızğın mübahisələrə səbəb
olub.
Qeyd edək ki, BMF son illər
Şərqi Avropa ölkələrinə yardım məqsədi
ilə burada iri maliyyə vəsaitləri
yatırdığı üçün hazırda bank kəskin
vəsait qıtlığı ilə üzləşib. Sammit
iştirakçıları qlobal böhrandan daha çox zərər
çəkən ölkələrə yardım edilməsini
vacib sayıblar.
Sammitin işində 30
nümayəndə heyəti - 22 ölkə və 8 beynəlxalq
təşkilat iştirak edib. Sonda yekun bəyannamə qəbul
edilib.
Mahmud QƏZƏNFƏROĞLU,
Xalq qəzeti.- 2009.- 3 aprel.- S. 6.