Əzizbəyov rayonu: qürur doğuran dinamik inkişaf
Abşeronda Əzizbəyov
rayonunun əhatə etdiyi ərazi istər qədim tarixi abidələri
ilə, istərsə də ziyalıları, dəyərli
insanları ilə seçilib, tanınıb. Paytaxtın
beş addımlığında olan bu ərazidəki kəndlər,
qəsəbələr bəzən unudulub, gözdən
Ümummilli liderimiz Heydər
Əliyev birinci dəfə Azərbaycana rəhbərlik etdiyi
illərdə bu yerlərin əsl inkişafı
başlanıb. Ulu öndərin göstərişi ilə həmin
illərdə Buzovna qəsəbəsində BAİB İqlim
İstehsalat Birliyi, Yoltexnika zavodu, Qala qəsəbəsində
Metal ovuntuları zavodu, Bakı Makaron fabriki, Şüvəlan
gülçülük sovxozu, Binə Elektrik avtomatları
zavodu, Ali polis məktəbi, sıravi polis məktəbi və
onlarla digər obyektlər tikilib istifadəyə verildi.
Bu illərdə rayonda tibbi
xidmətlə bağlı problemlər də həllini
tapdı, yeni müəssisələr açıldı.
Rayonda çoxprofilli xəstəxana yox idi. Odur ki, ulu öndərin
göstərişi ilə burada 26-cı Birləşmiş
şəhər xəstəxanası inşa edildi, o dövr
üçün müasir avadanlıqlarla təchiz edildi. Rayon
mərkəzindən uzaqda yerləşən Pirallahı qəsəbəsində
tibbi-sanitar hissəsi tikilib istifadəyə verildi.
Yenə həmin illərdə
Mərdəkan telefon-rabitə qovuşağının istifadəyə
verilməsi rayonda rabitə, telefonlaşma işini sürətləndirdi.
Buzovna, Binə, Pirallahı, Şağan qəsəbələrində,
Şimal DRES yaşayış sahəsində müasir ATS-lər
quraşdırıldı. Şüvəlan qəsəbəsi
istirahət zonasına çevrildi.
Artıq rayonda planlı bir
inkişaf başlanmışdı. Neft sənayesində yeni
inkişaf tempi H.Z.Tağıyev adına NQÇİ-də də
aydın hiss olunurdu. Neftçilərin sosial problemlərinin həlli
istiqamətində ardıcıl işlər görülməyə
başlandı. Həmin illərdə rayonda H.Z.Tağıyev
adına NQÇİ-nin əməkçiləri
üçün 793 mənzildən ibarət 16,
“Abşeronneft” NQÇİ-nin əməkçiləri
üçün sahəsi 1557 kvadratmetr olan 26
yaşayış binası inşa edildi. 1979-cu ildə sahəsi
21 min kvadratmetr olan 100 yerlik sanatoriya, 1982-ci ildə sahəsi
251 kvadratmetr olan yay kinoteatrı inşa edildi. Sahəsi 2034
kvadratmetr olan 220 yerlik uşaq bağçası və
körpələr evi tikildi.
Ötən əsrin 70-80-ci
illərində Əzizbəyov rayonu ərazisində
görülən işlər saysız-hesabsızdır.
Ülu öndər rayonumuzu çox inkişaf etdirdi,
böyük layihələr həyata keçirdi. Ondan sonra
başladığı bir çox işlər
yarımçıq qaldı. Nəhayət, xalqın təkidli
tələb və xahişləri ilə Azərbaycanda hakimiyyətə
qayıdandan sonra onları yenə özü başa
çatdırdı. Məsələn, Beynəlxalq Hava
Limanı fikrimə əyani sübutdur.
Həmin illərdən
söz düşəndə rayon icra hakimiyyətinin
başçısı Gülağa İslamov belə deyir:
— Abşeron ən qədim
yaşayış məskənləridir. Torpağın
altı da, üstü də tarixi abidələrlə zəngindir.
Dəyərli insanları, müqəddəs yerləri var. Mən
deyərdim ki, bunları ilk dəfə ümummilli liderimiz qiymətləndirdi.
Birinci dəfə Azərbaycana rəhbərlik edəndə həm
rayonumuz inkişaf etdirildi, həm tarixi abidələr qorundu, həm
də insanların sosial problemlərinin həlli
üçün təsirli tədbirlər görüldü,
onun ziyalıları da, müqəddəs insanları da, zəhmətkeşləri
də layiqli qiymətləndirildilər... Ulu öndər
Kremldən — yüksək dövlət vəzifəsindən məcburi
istefaya gedəndən sonra Azərbaycanın başına gətirilən
faciələr hamımızın gözünün
qarşısında olub. 1993-cü ildə xalqın təkid və
tələbləri ilə hakimiyyətə qayıdan
ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin ən böyük xidmətlərindən
biri dövlətin idarə olunmasında səviyyəsizliyə
birdəfəlik son qoyması oldu. Böyük öndər
bütün sahələrdə xilaskarlıq missiyasını
həyata keçirdi. Və Azərbaycana birinci dəfə rəhbərlik
etdiyi illərdə başladığı taleyüklü məsələlərin
həllində daha qətiyyətli oldu. Keçən əsrin
sonlarına yaxın müstəqilliyimizi əldə etməyimizə
baxmayaraq, dövləti qurmaq üçün, demək olar ki,
heç nə yox idi. Ancaq Heydər Əliyev vardı. Onun
uzaqgörənliyi, zəngin təcrübəsi, böyük
təşkilatçılıq bacarığı, qətiyyəti,
iradəsi sayəsində dövlətçiliyimizin təməli
qoyuldu, nəhəng quruculuq işlərinə start verildi. Mən
belə fikirdəyəm ki, bütün elmlərin içərisində
idarəçilik məharəti ən yüksək yerdə
dayanır. Bütün elmlər də bu və ya digər
formada ona xidmət edir. Və bu elmi böyük öndərimiz
zənginləşdirdi, ona çox dəyərli səhifələr
yazdı. 1998-ci il aprelin 8-də ümummilli liderimiz Heydər Əliyev
Qurban bayramı münasibəti ilə Mirmövsüm
Ağanın ziyarətgahına gəlmişdi. Burada geniş
nitq söylədi. Yeri gəlmişkən qeyd edim ki, bu ziyarətgahı
Heydər Əliyev abadlaşdırdı, gözəl bir məqbərə
tikdirdi. Çünki ondan 4 il əvvəl — 1994-cü ildə
də böyük öndərimiz Ağanın qəbrini ziyarət
etmişdi. Burada əzəmətli bir məqbərənin
tikintisinə göstəriş vermişdi. Ulu öndər ilk
növbədə xalqın inamını, ümidini
özünə qaytardı. Bu ümid və inamla da Azərbaycanın
yeni inkişaf mərhələsi başlandı. O cümlədən,
Əzizbəyov rayonunda da geniş quruculuq işlərinə
start verildi. Kənd və qəsəbələrin siması
gündən-günə dəyişməyə
başladı. Ölkəmizin iqtisadi qüdrəti artdıqca
sosial-iqtisadi inkişaf da sürətləndi.
Ümummilli liderimiz Heydər
Əliyevin siyasi kursunun layiqli davamçısı cənab
İlham Əliyev prezidentlik fəaliyyətinin ilk aylarından
qazanılmış uğurları, artıq yaranmış
maddi-iqtisadi gücü regionların inkişafına yönəltdi.
Regionların sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı
bütün sahələr üzrə iri layihələrin həyata
keçirilməsinə geniş imkanlar açdı. Təbii
ki, bu proqram rayonumuzda da yeni inkişaf mərhələsinin əsasını
qoydu.
Dövlət Proqramı ilə
yanaşı cənab İlham Əliyev ayrı-ayrı
bölgələrin sosial-iqtisadi inkişafını sürətləndirmək
məqsədilə əlavə tədbirlər proqramları
da hazırlatdırıb, təsdiq etdi. O cümlədən,
2006-cı il 27 fevral tarixli sərəncamı ilə “Bakı
şəhərinin qəsəbələrinin sosial-iqtisadi
inkişafının sürətləndirilməsinə dair tədbirlər
proqramı”nı təsdiq etdi.
Dövlət Proqramına əsasən,
rayonun Mərdəkan, Şağan, Şüvəlan, Buzovna,
Binə, Pirallahı, Türkan, Zirə, Qala qəsəbələrinin
qaz təchizatı sistemi davamlı olaraq
yaxşılaşdırılır, elektrik enerjisi sistemi yenidən
qurulur. Mövcud rabitə sisteminin təzələnməsi,
müasir standartlara cavab verməsi məqsədi ilə son bir
neçə ildə Mərdəkan, Zirə, Binə, Qala,
Türkan qəsəbələrində, Hövsan
südçülük, Şimal DRES, Albalılıq
yaşayış sahələrində yeni ATS-lər
qurulmuş və ya genişləndirilmişdir. Qəsəbələrin
əksəriyyətində yeni poçt şöbələri
tikilərək istifadəyə verilmişdir.
Rayon ərazisində məktəb
tikintisi böyük sürətlə davam edir. Son bir neçə
ildə Albalılıq yaşayış sahəsində, Binə,
Qışlaq, Mərdəkan, Buzovna, Pirallahı, Şağan,
Zirə, Qala, Şüvəlan, Türkan qəsəbələrində
yeni məktəblər istifadəyə verilmiş, bir sıra
məktəblər üçün əlavə korpuslar
tikilmiş, tədris ocaqlarının bir qismi təmir
olunmuşdur.
Əzizbəyov rayonunda mədəniyyət
obyektlərinin yenidən qurulması və əsaslı təmir
işinə dövlət qayğı ilə yanaşır.
Proqrama əsasən, Mərdəkan qəsəbəsində
17 saylı musiqi məktəbi və kitabxana, eləcə də
Qala, Buzovna qəsəbəsində kitabxanalar təmir
olunmuş, Mərkəzi rayon kitabxanası yeni müasir binaya
köçürülmüşdür.
Rayonun əlverişli iqlim
xüsusiyyətləri burada bir sıra respublika əhəmiyyətli
sanatoriyaların fəaliyyətinə imkan yaradır. Bu
sanatoriyalar Sovet İttifaqı dövründə inşa
olunduğundan onların hamısı istismar müddətini
başa vurmuş, istifadəyə yararsız hala
düşmüşdür. Bu kimi səhiyyə obyektlərinin
əhəmiyyətini nəzərə alınaraq Dövlət
Proqramı çərçivəsində Türkan qəsəbəsindəki
1 saylı Ağciyər vərəm sanatoriyasında,
Şüvəlan qəsəbəsindəki 5 saylı Uşaq
vərəm sanatoriyasında, Pirallahı qəsəbəsindəki
35 saylı Uşaq sanatoriyasında, eləcə də Zirə
qəsəbəsindəki poliklinikada başlanmış yenidənqurma
işləri uğurla davam edir. Proqram çərçivəsində
rayondakı 31 saylı xəstəxana yenidən müasir səviyyədə
qurularaq insanlara yüksək tibbi xidmət göstərməyə
başlamışdır.
Azərbaycanın
bütün bölgələrində olduğu kimi, Əzizbəyov
rayonunda da gənclərin sağlamlığına və asudə
vaxtının səmərəli keçməsinə şərait
yaratmaq başlıca vəzifələrdən biri hesab olunur.
Bu məqsədlə Mərdəkan-Şüvəlan ərazisində
Olimpiya idman mərkəzinin, Pirallahı qəsəbəsində
idman zalının tikintisi ilə yanaşı, Buzovna qəsəbəsindəki
“Gənclik” stadionu və Zirə qəsəbəsindəki
futbol meydançası əsaslı təmir edilib. Proqrama əsasən,
rayonun su və kanalizasiya sisteminin
yaxşılaşdırılması nəzərdə tutulur.
Artıq Mərdəkan, Şüvəlan, Binə qəsəbələrinə
içməli su xətti çəkilmişdir. Pirallahı qəsəbəsində
yeni kanalizasiya xəttinin çəkilişi və təmizləyici
qurğunun təmir işləri davam edir. Mərdəkan-Şüvəlan
təmizləyici qurğusunda rekonstruksiya işləri başa
çatmaq üzrədir.
2006-cı ildən rayonun qəsəbədaxili
və qəsəbələrarası yollarının
abadlaşdırılması işinə
başlanmışdır. Artıq Pirallahı, Binə,
Buzovna, Şağan, Qala, Zirə, Gürgən, Mərdəkan,
Türkan və Şüvəlanda qəsəbələrarası
və qəsəbədaxili yollar təmir olunmuş, yeni asfalt
yollar çəkilmişdir.
Cəmiyyətin
inkişayında təhsilin müstəsna əhəmiyyəti
vardır. Bu baxımdan rayonun ümumtəhsil məktəblərinin
mövcud vəziyyəti, tədrisin səviyyəsi daim diqqət
mərkəzindədir. Dövlət Proqramı ilə
yanaşı, Heydər Əliyev Fondu və Əzizbəyov
Rayonunun İnkişafı Fondu təhsil sahəsində ciddi dəyişikliyə
nail olmağa imkan yaradan bir sıra layihələr həyata
keçirmişdir. Quruculuq işləri çərçivəsində
təhsil ocaqları yüksək səviyyəli tədris
üçün daha geniş imkanlara yiyələnmiş,
müasir standartlara cavab verən şəraitə sahib
olmuşdur.
Şimal DRES-də yenidən
qurulmuş 230 saylı orta məktəb maddi-texniki
bazasının zənginliyinə görə Azərbaycanda ən
müasir təhsil komplekslərdən biri sayıla bilər.
Şüvəlan qəsəbəsində
156 saylı məktəb üçün 1100 şagird yerlik
yeni binanın inşası Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü
ilə həyata keçirilmişdir. 1935-ci ildə inşa
olunmuş köhnə məktəbdə 700 şagird təhsil
alırdı. Məktəb binasının dördmərtəbəli
olmasına baxmayaraq şagirdlərin burada təhsil
almaları, demək olar ki, qeyri-mümkün idi. Yararsız
binanın yenidən qurulması məqsədəmüvafiq
hesab olunmadığından yeni, müasir tələblərə
cavab verən məktəb binasının tikilməsinə qərar
verildi və uğurla başa çatdırıldı.
Yeni tədris ilində Buzovna
qəsəbəsindəki Albalılıq yaşayış
massivində 322 saylı məktəb üçün yeni bina
istifadəyə verilmişdir. 1296 şagirdin yüksək səviyyədə
təhsil alması üçün inşa olunan təzə məktəbdə
geniş sinif otaqları, fənn kabinələri, kompyuter
otağı, müasir yeməkxana, məktəbin həyətində
lazımi avadanlıqla təchiz olunan idman meydançası
vardır.
Zirə qəsəbəsindəki
Südçülük sovxozunun ərazisində 324 saylı məktəb
üçün tikilən bina müasir avadanlıq və
lazımi şəraitlə təmin olunaraq istifadəyə
verilmişdir. Hazırda burada 200 şagird təhsil alır.
Türkan qəsəbəsində Nizami Sərxanov adına 256
saylı məktəb üçün inşa olunan ikimərtəbəli
təhsil ocağında isə 15 sinif otağı, fənn
kabinələri, kompyuter sinfi, kitabxana və idman salonu, futbol,
basketbol, voleybol meydançaları vardır. Qəsəbə
gəncləri üçün yeni təlim-tədris mərkəzi
və şahmat klubu inşa edilərək istifadəyə
verilmişdir.
Əzizbəyov rayonunda
uyğunlaşdırılmış binalarda yerləşən
məktəblər üçün yeni binaların
inşası intensiv olaraq davam edir. Şüvəlan qəsəbəsindəki
Zəifeşidən və sonradan karlaşmış
uşaqlar üçün respublika internat məktəbində,
Yetim və valideyn himayəsindən məhrum olmuş
uşaqlar üçün 1 saylı internat məktəbində,
16 saylı internat məktəbində, Mərdəkan qəsəbəsindəki
2 saylı internat məktəbində, Türkan qəsəbəsindəki
Nitqi qüsurlu uşaqlar üçün xüsusi məktəbdə,
Şüvəlan qəsəbəsindəki Makarenko adına
humanitar fənlər üzrə gimnaziyada, Mərdəkan qəsəbəsindəki
Oğlanlar üçün xüsusi məktəbdə və
Buzovna qəsəbəsindəki 13 saylı internat məktəbində
əsaslı təmir işləri aparılmışdır.
Mərdəkan Mədəniyyət
Sarayının yenidən qurularaq yüksək səviyyəli
mədəniyyət ocağına çevrilməsi bu istiqamətdə
aparılan işlərin bir nümunəsidir. Mədəniyyət
Sarayının binası 1961-ci ildə istifadəyə
verilmiş, saray uzun illər uğurla fəaliyyət göstərmiş,
bu məkanda “Azərbaycan” kinostudiyasının bir neçə
filmi çəkilmişdir. Lakin son onilliklərdə bu məkan
istifadəsiz qalmış, yararsız və qəzalı bir vəziyyətə
düşmüşdür. Sarayda aparılan əsaslı
yenidənqurma işləri sayəsində bina başqa
görkəm almışdır. Əvvəlki memarlıq
üslubu saxlanılmaq şərti ilə saray mərkəzləşdirilmiş
kondisioner, siqnalizasiya və yanğından mühafizə
sistemləri ilə təchiz edilmişdir.
Binə qəsəbəsindəki
Möhsün Səlim məscidinin yaşı bir əsrə bərabərdir.
1909-cu ildə neft sahibkarı Möhsün Səlimin vəsaiti
ilə tikilən məscid ötən il əsaslı təmir
olunmuş, ibadət evi əvvəlki görkəminə
qaytarılmış, binanın daxili interyerinə uyğun
avadanlıq alınmışdır. Qəsəbədəki
İmam Rza məscidi də əsaslı təmir olunmuşdur.
Dini-tarixi abidələrimizin
qorunması, abadlaşdırılması çərçivəsində
hazırda Buzovna qəsəbəsindəki Cümə məscidində
təmir-yenidənqurma işləri aparılır.
Əzizbəyov rayonunda tarixi
keçmişi yaşatmaq məqsədi ilə bir sıra abidələr,
o cümlədən Mərdəkan qəsəbəsində
“Soyqırım” abidəsi, Şüvəlan qəsəbəsində
görkəmli Azərbaycan şairi Almas
Yıldırımın abidəsi ucaldılmış, Zirə
qəsəbəsində Xəzərdə xidməti vəzifəsini
yerinə yetirərkən həlak olmuş cəsur neftçi
Əbdülhəsən Babayevin abidəsi bərpa edilmiş və
Azərbaycan xalq rəssamı Baba Əliyevin barelyefi
açılmışdır.
Şimal DRES-dəki 31
saylı birləşmiş şəhər xəstəxanası
yenidən qurulmuş, Amerika istehsalı olan rentgen, ultrasəs
müalicəsi aparatları, ən müasir diaqnostik
avadanlıq quraşdırılmışdır. Xəstəxana
Şuvəlanın beş mindən çox əhalisinə və
burada müvəqqəti məskunlaşmış 1535 məcburi
köçkünə xidmət edir.
Rayonun bütün qəsəbələrində
tibb xidməti obyektləri fəaliyyət göstərir,
mövcud olanlar əsaslı təmir edilib, ya da yeniləri
inşa edilib. Əhalinin su, qaz, elektrik enerjisi ilə təchizatı
üçün çox böyük işlər
görülüb. Bütün bu işlər ölkə
başçısı cənab İlham Əliyevin birbaşa
göstərişləri ilə yerinə yetirilir. Eyni zamanda,
rayonumuzun sürətli inkişafında YUNESKO və
İSESKO-nun xoşməramlı səfiri, Azərbaycanın
birinci ledisi, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım
Əliyevanın xidmətləri sonsuzdur. Elə bir sahə
yoxdur ki, oradakı inkişafda, yenilikdə Mehriban
xanımın xidməti olmasın.
Yeni iş yerlərinin
açılmasında, sosial problemlərin ardıcıl həllində
də Mehriban xanımın xidmətləri sayagəlməzdir.
Noyabrın 19-da “Şüvəlan Park” Ticarət Mərkəzinin
açılışında cənab İlham Əliyev və
Mehriban xanım Əliyeva da iştirak etdi. Bu mərkəz həm
Şüvəlan qəsəbəsinin simasını dəyişdirdi,
həm də burada 230 nəfər işlə təmin edildi.
Burada müştərilərə həm də bank, rabitə,
turizm xidmətləri də təklif edilir. Aptek, uşaq əyləncə
mərkəzləri də var. Bir sözlə, Əzizbəyov
rayonu keyfiyyətli və sürətli inkişaf yolundadır.
Əlbəttə ki, bütün bunlar da cənab Prezidentimizin,
möhtərəm Mehriban xanım Əliyevanın diqqət və
qayğısı ilə gerçəkləşib.
Mehriban xanım Əliyeva həm
də Milli Məclisə bizim rayondan deputat seçilib. Onun bir
deputat kimi yüksək fəaliyyəti uşaqdan-böyüyə
hər birimizin ürəyincədir. Rayon icra hakimiyyətinin
başçısı Gülağa İslamov söz
düşəndə belə deyir:
— Əzizbəyov rayonu son
beş ildə nail olduğu inkişafla qürur doğurur.
Bunun üçün ümummilli liderimizə, Azərbaycan
Prezidenti cənab İlham Əliyevə, Heydər Əliyev
Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevaya minnətdarıq.
Özlərini Azərbaycanın müstəqilliyinə,
qüdrətlənməsinə, xalqının xoşbəxtliyinə,
firavan yaşamasına həsr edən bu şəxsiyyətlər
Abşeronun müqəddəsliyini özlərinə
qaytardılar. Dəyərli, müqəddəs
insanlarımızı yaşatdılar. Bütün sahələrini
inkişaf etdirdilər, milli, dini, tarixi dəyərlərimizi
uca tutdular. Odur ki, özləri də müqəddəslərə
çevrildilər. Bu, ulu öndərin siyasi kursunun
bütün sahələrdə uğurlu
inkişafıdır. Odur ki, hər bir sakinimiz, vətəndaşımız
əmindir ki, qarşıdakı illərdə Azərbaycan
Prezidenti cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə
daha böyük inkişafa nail olacağıq, daha firavan həyat
quracağıq.
Təvəkkül SƏLİMOV,
Əzizbəyov Rayon Ziyalılar
Cəmiyyətinin sədri,
tarix elmləri
doktoru
Xalq qəzeti.-2008.- 18 dekabr.- S.5.