Bərdə dövlət
proqramlarından güc alır, sabaha inamla addımlayır
3 min illik tarixini qeyd etməyə hazırlaşan Bərdə
bu gün yeniləşmə, gəncləşmə
dövrünü yaşayır. Azərbaycanın bu qədim
şəhəri son bir neçə ildə simasını
tamamilə dəyişmiş, abadlaşmış,
böyümüş, gözəlləşmişdir. Ötən
onilliklərdə tikilmiş binalar, salınmış
küçələr əsaslı surətdə yeniləşdirilmişdir.
Müasir obyektlər Bərdəyə təzə bir görkəm
gətirmişdir. Tikinti-quruculuq işləri rayonun
bütün yaşayış məntəqələrini əhatə
etmişdir.
Aqrar islahatlar, sahibkarlığın inkişafı, yeni sənaye, xidmət müəssisələrinin yaradılması, çoxsaylı sosial obyektlərin tikilməsi nəticəsində sosial-iqtisadi inkişafın miqyası və sürəti artmış, həyatın məzmunu dəyişmişdir. Bərdə rayonu yüksəliş və tərəqqi yolunda yeni bir mərhələyə gəlib çatmışdır. Ardıcıl həyata keçirilən dövlət proqramları, rayon rəhbərliyinin təşəbbüskar fəaliyyəti, əhalinin maraqlarının stimullaşdırılması, məşğulluğun artması həyatın bütün sahələrinə dinamizm gətirmişdir. Nəticədə, adamların rifahı əsaslı surətdə yaxşılaşmış, mənəvi-siyasi ab-hava sağlamlaşmış, sabaha inam artmışdır.
Bütün bunlar barədə ətraflı söz açan Bərdə rayon İcra hakimiyyətinin başçısı İlham Ağayev bu yeniləşmənin təməlində sosial-iqtisadi nailiyyətlərin dayandığını vurğuladı:
— İlin əvvəlindən rayonda görülmüş işlər və əldə olunmuş bəzi göstəricilər üzərində xüsusi dayanmaq istəyirəm. Bilirsiniz ki, Bərdə kənd təsərrüfatı rayonudur. İqtisadiyyatın əsasını kənd təsərrüfatı təşkil edir. İl başa çatmasa da müəyyən yekunlarından danışmaq, nəticə çıxarmaq olar. Bütövlükdə, 2009-cu il rayonumuz üçün uğurlu olmuşdur. Kənd təsərrüfatı üzrə artım 6,9 faizdir. Əkinçilər dövlətin yaratdığı əlverişli şəraitdən istifadə etmiş, qarşıya qoyulan vəzifələrin öhdəsindən layiqincə gəlmişlər. Rayonun tarixində ilk dəfə olaraq 95,2 min tondan çox taxıl istehsal edilmişdir. Buğda istehsalı 24 min ton, ümumi dənli bitkilər 33,5 faiz çoxalmışdır. Hər hektardan 34,6 sentner buğda götürülmüşdür ki, bu da əvvəlki ildəkindən 2 sentner çoxdur.
Buğda əkini sahələri cari ildə 25,7 faiz artırılmışdır. Bu, təqdirəlayiq nəticədir. Biz ərazidə yaşayan əhalinin taxıla olan tələbatını artıqlaması ilə ödəyirik. Əkinçilər bu il mövcud imkanlardan səmərəli istifadə etmişlər. Söhbət məhsuldar toxum sortlarının seçilməsindən, aqrotexniki tədbirlərin vaxtlı- vaxtında və yüksək səviyyədə həyata keçirilməsindən, elmi-texniki tərəqqinin nailiyyətlərinin tətbiqindən gedir.
Əkinçiliyin inkişafında dövlət dəstəyi də mühüm rol oynayır. Yanacağın, sürtkü yağlarının, mineral gübrələrin güzəştli satışı, kreditlər, yarmarkaların təşkili və digər istiqamətlərlə dövlət yardımları sahibkarların fəaliyyətinə ciddi təkan vermişdir. Ölkə Prezidenti İlham Əliyevin sərəncamı əsasında aqrolizinqlərin Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin tabeliyinə keçirilməsindən sonra əkinçilərimiz bu xidmətdən daha geniş istifadə edə bilirlər.
Rayonda əkinçilik üzrə kifayət qədər toxumçuluq təsərrüfatları yaradılmışdır. Onların fəaliyyəti daim nəzarətdə saxlanılır və istehsalın artımı elmi nailiyyətlər əsasında təmin edilir. Rayonun daxili potensialı əkin sahələrinin məhsuldarlığını xeyli artırmağa imkan verir və biz bundan bacarıqla istifadə etməliyik. Digər əkinçilik sahələrində də bu il nəticələr uğurludur. İndiyə qədər 4 min 600 tondan çox kartof, 30 min ton tərəvəz, 22 min tonadək bostan məhsulları, 5,3 min tondan artıq meyvə və s. istehsal edilmişdir.
İqtisadi
artıma heyvandarlıq sahəsində də nail olmuşuq. Rayonda 79 min baş mal-qara,
127,2 min baş qoyun və keçi bəslənir. İlin əvvəlindən
mal-qara 2,2 faiz, qoyun və keçilər 2,7 faiz
artmışdır. Diri çəkidə ət istehsalı
1,3 faiz, süd 2,5 faiz, yumurta 5,5 faiz, yun 10,2 faiz
çoxalmışdır.
Aqrar sahədən
danışarkən, pambıq istehsalında yaranmış tənəzzüldən
yan keçmək olmaz. Ötən əsrin 80-ci illərində
Bərdə keçmiş SSRİ-nin ən çox pambıq
istehsal edən rayonu idi. 2009—2013-cü illəri əhatə edən
Dövlət Proqramında pambıqçılığın
fəal dəstəklənməsi nəzərdə tutulur.
Pambıq əkilən sahələrin son illərdə
azalması narahatlıq doğurmaya bilməz. Başlıca əngəl
əməyin düzgün stimullaşdırılmamasıdır.
Başqa heç bir problem yoxdur. Əkinçi gəlir
götürə bilmir, xərc borcu ödəmir.
Respublikanın aidiyyati orqanları müvafiq tədbirlər
görərsə, əlverişli şərtlər olarsa, bərdəlilər
pambıq istehsalını kifayət qədər artıra bilərlər.
Kənd təsərrüfatı məhsullarının, o
cümlədən taxılın, tərəvəzin, meyvənin
saxlanması, qiymətlərinin süni şəkildə
artırılıb-azaldılmaması üçün də
şərait yaradılmalıdır.
İlin əvvəlindən
rayonda sənaye məhsulu istehsalı 134 faiz
artmışdır. Artım dövlət sektorunda 27 faiz
olmuşdur. Sənayedə çalışan işçilərin
orta aylıq əmək haqları dövlət bölməsində
181,9 manat olmaqla, 26 faiz artmışdır. Rayonda sənayenin
inkişafına, xüsusilə yeni sahələrin
yaranmasına ciddi önəm verilir. Əhalinin ehtiyac
duyduğu bəzi sahələr sahibkarların iqtisadi marağından
hələ ki, kənarda qalır. Biz onları belə fəaliyyətə
çağırırıq. Sahibkarlar xidmət sahələrinə
daha çox maraq göstərirlər. Lakin xidmətlə bərabər,
istehsal da artmalıdır. Bunun mümkün vasitələrindən
biri də müxtəlif səbəblərdə
dayanmış müəssisələrin işə
salınmasıdır. İş adamlarımızı belə
imkanlardan istifadəyə təşviq edirik.
Müsahibimiz daha sonra bildirdi
ki, nəqliyyat, rabitə, istehlak, əmlak bazarı və s.
istiqamətlərdə də ilin əvvəlindən əsaslı
artım müşahidə olunmuşdur. Yük dövriyyəsi
5,4 faiz, sərnişin daşınması 4,6 faiz, rabitə
xidməti 13,8 faiz, pərakəndə satış 14,6 faiz,
ticarət müəssisələri 13,6 faiz, fərdi
sahibkarların sayı 14,4 faiz artmışdır.
Sosial-iqtisadi inkişafın artımı əhalinin məşğulluğuna
da yaxşı şərait yaratmışdır. Bu il 600-dən
çox yeni iş yeri açılmışdır ki, bunun da
400-dən çoxu daimi iş yeridir.
Rayonun sosial-iqtisadi
inkişafı qarşıdakı dövrdə daha geniş
artmalıdır. 2004—2008-ci illəri əhatə edən
regional proqramın birinci mərhələsi rayonumuzda
böyük uğurla yekunlaşdırıldı. Bu illər
Bərdənin tarixində yeni yüksəliş dövrü
kimi xarakterizə olunur. Biz az vaxtda çox işlər
görmüşük. Bərdə əsaslı şəkildə
yenidən qurulmuşdur. Uzun illər ərzində
yığılıb qalmış bir çox problemlər həllini
tapmışdır. Lakin vacib məsələlər hələ
çoxdur. Artıq regionların sosial-iqtisadi inkişafı
Dövlət Proqramının 2009—2013-cü illəri əhatə
edən ikinci mərhələsində Bərdə rayonu
üzrə də bir sıra ciddi işlərin görülməsi
nəzərdə tutulmuşdur. Eyni zamanda, daxili imkanlar
hesabına görüləcək işləri müəyyənləşdirmişik
və qüvvələr bu istiqamətdə səfərbərliyə
alınmışdır. Bütün diqqət
çatışmazlıqların aradan
qaldırılmasına, əmək ehtiyatlarından, maliyyə
mənbələrindən təyinatı üzrə, peşəkarlıqla
istifadə olunmasına yönəldilmişdir.
Bərdə gündən-günə
böyüyür, genişlənir. Təzə küçələr,
yaşayış və xidmət massivləri salınır.
Şəhərin müxtəlif yerlərindəki primitivlik, səliqəsizlik,
pintilik aradan götürülür. Biz bunları doğma Bərdəmiz
üçün eləyirik.
Sonda rayon rəhbəri
narahatlıqla qeyd etdi ki, rayonda əhalinin hələ
böyük əksəriyyəti təbii qazdan istifadə edə
bilmir. Bəzi yerlərdə isə verilən qaz normadan
azdır. Xidmət haqlarının yığılmasına gəlincə,
həm elektrik enerjisindən, həm təbii qazdan, həm də
içməli
Rayonda olarkən, həyatın
digər sahələrində əldə olunmuş nailiyyətlərlə,
əhalinin rifahının
yaxşılaşdırılması ilə bağlı həyata
keçirilən tədbirlərlə də maraqlandıq.
Qazla təminatı yaxşılaşdırmaq məqsədilə
Qarağacı, Mirzəcəfərli, Hacallı, Mehdixanlı,
Cicimli, Nağılar və Qayalı kəndlərinə 14
kilometr, Betonzavod qəsəbəsinə və I
yaşayış massivinə 1,2 kilometr, Zöhrabbəyov
küçəsinə 1,8 kilometr, Bərdə şəhərində
10 beşmərtəbəli yaşayış evinə xətt
çəkilmişdir. Gərənə və Seyid Yusifli kəndlərinə
qaz çəkilişi davam edir. Son dövrdə Bərdə
şəhərində doğum evinin əsaslı təmiri,
Meşə Mühafizə və bərpa İşləri
İdarəsi üçün inzibati binanın və
Mehdixanlı kənd baytarlıq məntəqəsinin
inşası, şəhərin Koroğlu küçəsində
hasar çəkilişi, Ü.Hacıbəyov küçəsində
səkilərə tamet plitələrin döşənməsi,
Bakı və Zöhrabbəyov küçələrində
yeni ticarət mərkəzində mağazaların tikintisi
işləri sürətlə aparılmışdır.
İlin əvvəlindən
Qaradırnaq kəndində 480, Kətəlparaq kəndində
isə 640 şagird yerlik yeni məktəb binası tikilib
istifadəyə verilmişdir. Xəsilli kənd orta və
Piyadalar kənd əsas məktəbləri əsaslı,
Şirvanlı, Çələbilər, Mehdixanlı, Kələntərli,
Xanqaraqoyunlu, Kürdborakı kənd və şəhər 4
saylı orta məktəbləri cari təmir olunmuşdur.
Öyrəndik ki, rayonda
pensiyaçıların ümumi sayı 20583 nəfərdir.
Onların hamısı pensiyalarını plastik kart vasitəsilə
alır. Məşğulluq mərkəzi vətəndaşların
işlə təmin olunması və sosial müdafiəsinin
gücləndirilməsi istiqamətində ardıcıl
iş aparır. Mərkəzə bu il 415 nəfər
müraciət etmiş, 209 nəfər münasib işlə
təmin olunmuşdur. Bu il keçirilən “Əmək
yarmarkası”na 37 idarə və müəssisədən 223
boş iş yeri təqdim olunmuş və 74 nəfərə
münasib iş verilmişdir.
“Aqrarkredit” Səhmdar Kredit Təşkilatının
Bərdə filialı hüquqi və fiziki şəxslərə
üç layihə üzrə kredit xidməti göstərir.
Birinci layihə aqrar sahəni əhatə edir. Həmin kreditləşməyə
1998-ci ildən başlanılmışdır. “Kənd yerlərinin
kreditləşməsi” layihəsi üzrə kreditləşməyə
isə 2004-cü ildən başlanılmışdır. Bu il
224 nəfərə 247 min manat kredit verilmişdir.
Üçüncü layihə Sahibkarlığa Kömək
Milli Fondunun vəsaiti hesabına verilir. İlin əvvəlindən
17 nəfər 95 min manat kredit almışdır.
Keçən illə
müqayisədə ticarətin ümumi dövriyyəsi
15648,5 min manat və ya 16,7 faiz artmışdır. Əhaliyə
13846,3 min manatlıq pullu xidmət göstərilmişdir ki,
bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə
2678,7 min manat və ya 23,9 faiz çoxdur.
Rayonda sosial-iqtisadi
inkişafın bütün istiqamətində işlər
ardıcıl davam etdirilir. Bərdə öz qədim tarixinə
daha bir uğurlu ili əlavə etməyə
hazırlaşır. 2009-cu il, həqiqətən,
quruculuğun geniş miqyasda davam etdirilməsi, sosial-iqtisadi
göstəricilərin yüksəlməsi ilə əlamətdardır.
Həyata keçirilən əsaslı tədbirlər, nəzərdə
tutulan yeni planlar, müəyyənləşdirilmiş vəzifələr
isə rayonu yeni uğurlara doğru aparır.
Ziyəddin SULTANOV,
“Xalq qəzeti”nin bölgə
müxbiri
Xalq qəzeti.- 2009.- 15 dekabr.- S. 5.