Bakı Dövlət Universitetinin 90 illiyi qarşısında

Azərbaycanın ilk elm məbədgahı

Bakı Dövlət Universiteti Azərbaycan xalqının, Azərbaycan Respublikasının milli sərvətidir, milli iftixarıdır.

Heydər ƏLİYEV

Ümummilli lider

Azərbaycan mədəniyyətinin, elminin, təhsilinin, ədəbiyyatının və incəsənətinin inkişafında böyük xidmətləri olan Bakı Dövlət Universitetinin 90 yaşı tamam olur. Azərbaycanda ilk ali təhsil və elm məbədgahı olan Bakı Dövlət Universiteti yarandığı gündən indiyədək şərəfli bir ömür yaşamış, əhəmiyyətli tarixi yol keçmiş, sönməz bir məşəl kimi Azərbaycan təhsilinin, elminin yolunu işıqlandırmış, qüdrətli elm ocağına çevrilmiş, öz elmi-intellektual potensialı və tədrisin yüksək keyfiyyəti ilə ölkənin hüdudlarından çox-çox uzaqlarda tanınaraq böyük beynəlxalq nüfuz qazanmışdır.

Yarandığı gündən indiyə qədər BDU-da elm, texnika, iqtisadiyyat və xalq təsərrüfatının müxtəlif sahələri üzrə 120 mindən artıq yüksək ixtisaslı kadr hazırlanmışdır. Böyük iftixar hissi ilə deyə bilərik ki, hazırda universitetin məzunları təkcə Azərbaycanda deyil, dünyanın bir çox ölkələrində uğurla fəaliyyət göstərirlər. Onların bir çoxu respublikamızda ayrı-ayrı elm sahələrində rəhbər vəzifələrdə çalışır, müxtəlif dövlət strukturlarında layiqincə təmsil olunurlar. Azərbaycan elminin və mədəniyyətinin, ədəbiyyatının və incəsənətinin böyük korifeyləri də məhz BDU-nun auditoriyalarında təhsil almışlar. BDU-nun məzunlarının dövlət quruculuğunda rolu böyükdür. Hakimiyyət strukturlarında onlar geniş mövqeyə malikdirlər.

Bu gün Bakı Dövlət Universiteti özünün dünya şöhrətli məzunu, dahi dövlət xadimi, Azərbaycan milli dövlətçiliyinin xilaskarı, müstəqil Azərbaycan Respublikasının memarı, xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevlə fəxr edir. Bu ali təhsil ocağına yüksək qiymət verən, onu xalqımızın milli sərvəti adlandıran dahi şəxsiyyət Bakı Dövlət Universitetinin məzunu olması ilə fəxr etdiyini dəfələrlə bildirmiş, onun fəaliyyətini, Azərbaycanda elmin, təhsilin və mədəniyyətin inkişafında böyük rolunu yüksək qiymətləndirmişdir.

Təsadüfi deyil ki, Heydər Əliyev Bakı Dövlət Universitetinin 80 illik yubileyi münasibəti ilə 1999-cu il dekabrın 28-də universitet kollektivinə göndərdiyi təbrik məktubunda yazırdı: “Bakı Dövlət Universiteti 80 illik fəaliyyəti dövründə Azərbaycan həyatının bütün sahələrinə güclü təsir edərək xalqımız qarşısında əvəzsiz xidmətlər göstərmişdir. Əslində universitetimizin tarixi Azərbaycan təhsilinin və mədəniyyətinin inkişafı tarixidir. Respublikamızda ali təhsilin inkişafında universitetin müstəsna rolu olmuşdur. İndi ölkəmizdə onlarla ali məktəbin mövcud olması, Azərbaycan Respublikasının böyük ali təhsil potensialına malik olması məhz Bakı Dövlət Universitetinin fəaliyyəti nəticəsində mümkün olmuşdur”.

Ulu öndərin Bakı Dövlət Universitetinə verdiyi bu yüksək qiymət universitetin çoxminli kollektivinin fədakar əməyinə verilən qiymətdir. Universitetin çoxsaylı professor-müəllim və tədris-köməkçi heyəti, çoxminli tələbə kontingenti ulu öndərin bu qiyməti ilə böyük qürur hissi keçirir.

Azərbaycan elminin fizika, riyaziyyat, tətbiqi riyaziyyat, informatika, geologiya, biologiya, fiziologiya, kimya, coğrafiya, hüquq, tarix, etnoqrafiya, arxeologiya, regionşünaslıq, psixologiya, pedaqogika, fəlsəfə, sosiologiya, şərqşünaslıq, kitabxanaşünaslıq, biblioqrafıyaşünaslıq, kitabşünaslıq, jurnalistika, filologiya, ədəbiyyatşünaslıq, dilçilik, türkologiya, iqtisadiyyat, beynəlxalq hüquq, beynəlxalq əlaqələr və s. kimi müxtəlif sahələrinin inkişafında BDU- nun böyük rolu olmuşdur. Bu elm sahələrinin hər biri haqqında geniş tədqiqatlar aparılmış, namizədlik, doktorluq dissertasıyaları müdafiə edilmiş, yüzlərlə monoqrafiya, dərslik, dərs vəsaitləri, minlərlə elmi məqalə yazılıb çap edilmişdir.

Bakı Dövlət Universiteti alimlərinin yaradıcılığı respublikamızın elmi həyatının ayrılmaz tərkib hissəsi olmaqla xalqımızın qədim tarixinin, mədəniyyətinin araşdırılmasında, milli mədəniyyətimizin, ana dilimizin qorunub-saxlanılmasında, vətənpərvərlik, azərbaycançılıq ideologiyasının təbliğində böyük rol oynayır. Xalqımızın milli-mənəvi dəyərlərə söykənən adət-ənənələrinin qorunub saxlanılmasında, milli mentalitetimizin inkişafında da BDU alimlərinin böyük xidmətləri vardır.

Azərbaycanın ilk ali məktəbi olan Bakı Dövlət Universiteti respublikamızda ali təhsilin inkişafında, ali məktəblərin yaradılmasında, ali məktəblər üçün elmi-pedaqoji kadrların hazırlanmasında əvəzedilməz xidmətlər göstərmişdir. Belə ki, hazırda respublikamızda fəaliyyət göstərən Azərbaycan Tibb Universiteti, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti, Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti, Azərbaycan Dövlət Dillər Universiteti məhz BDU-nun bazasında yaradılmışdır. Bakı Dövlət Universiteti həmin ali təhsil ocaqlarının işinin təşkilinə, kadr təminatına, maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsinə, xüsusilə kitabxanalarının təşkilinə yaxından kömək etmişdir. Universitet həmçinin elmin inkişafında, elmi-tədqiqat işinin, elmi araşdırmaların təşkilində ötən əsrin 20-ci illərinin əvvəllərində respublikada ilk elmi mərkəzlərin yaranmasında elmi ictimaiyyətə yaxından kömək etmişdir.

BDU-nun elmi potensialının qüvvəsi ilə respublikamızda ali məktəblərlə yanaşı, Elmlər Akademiyasının açılması zamanın tələbinə çevrildi. Belə ki, BDU 1923-cü ildə respublikamızda ilk elmi mərkəz olan Azərbaycanı Tədqiq və Tətəbbö (araşdırma) Cəmiyyətinə, sonralar bu cəmiyyətin bazasında yaranan elmi-tədqiqat institutuna, 30-cu illərdə fəaliyyətə başlayan SSRİ EA-nın Azərbaycan filialına kadr potensialı baxımından mühüm kömək göstərmişdir. Həmin elmi-tədqiqat müəssisələrində BDU-nun əməkdaşları da çalışırdılar. Bu, zamanın tələbi idi. Çünki respublikamızda olan ən görkəmli elmi qüvvələr BDU-da fəaliyyət göstərdiklərindən onların köməyi olmadan hər hansı bir iş görmək mümkün deyildi. 1945-ci ildə Azərbaycanda Elmlər Akademiyası təşkil edilərkən BDU-nun elmi potensialından geniş istifadə olunmuş, demək olar ki, bu potensial akademiyanın əsas elmi bazasını təşkil etmişdir. Belə ki, akademiyaya üzv seçilən 15 nəfərdən 6-sı universitetin məzunu və ya professoru olmuşdur. Belə bir faktı da qeyd etmək yerinə düşər ki, son 55 ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyasına rəhbərlik etmiş şəxslər ya universitetin məzunu, ya da professoru olmuşlar.

Bakı Dövlət Universitetinin Azərbaycan elminin inkişafında oynadığı rola yüksək qiymət verən ulu öndər Heydər Əliyev demişdir: “Azərbaycan elmi dünyanın qabaqcıl elmləri sırasındadır. Onun inkişafında Bakı Dövlət Universitetinin fəaliyyəti əvəzsizdir. Bakı Dövlət Universiteti yarandığı gündən Azərbaycanda elmi inkişaf etdirən mərkəzə çevrilmişdir. Sonrakı dövrlərdə Azərbaycanda yaranmış elmi-tədqiqat institutlarının əksəriyyəti, elmi ocaqların hamısı öz başlanğıcını Bakı Dövlət Universitetindən götürmüşdür. Təsadüfi deyil ki, 1945-ci ildə Azərbaycanda ilk Dövlət Milli Akademiyası da Bakı Dövlət Universitetinin əsasında, başqa ali məktəblərin yetişdirdiyi alimlərin fəaliyyəti nəticəsində yaradılmışdır. Ona görə də, biz Bakı Dövlət Universiteti haqqında danışanda Azərbaycanın həm elmini, həm təhsilini, həm mədəniyyətini, həm də bütün xalqımızın savadlanmasını düşünürük”. Bu sözlər BDU-nun XX yüzillıyin 30-40-cı illərində göstərdiyi fəaliyyətə verilən ən yüksək qiymətdir.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xalqımızın qarşısında göstərdiyi ən böyük xidmətlərindən biri də Bakı Dövlət Universitetinin yaradılması olmuşdur. Azərbaycan xalqının milli-mədəni tarixində mühüm hadisə olan BDU-nun fəaliyyətə başlaması əslində müsəlman Şərqində böyük bir əks-səda doğurdu. Qısa zaman çərçivəsində Avropanın və Şərq ölkələrinin tanınmış alimləri BDU-ya dəvət edildilər. Dövrünə görə qısa müddətdə qüvvətli kadr potensialı toplayan bu elm məbədgahı Azərbaycanda mədəni-maarif işinin genişlənməsinə, xalqın savadlanmasına, milli kadrların yaranmasına xüsusi diqqət yetirdi. 1919-cu ildə BDU fəaliyyətə başlayarkən onun müəllimlərinin 90 faizindən çoxu əcnəbilər olmuşdur. Buna baxmayaraq, respublika hökuməti BDU-nun milli kadrlarla təmin edilməsinə, dərslərin Azərbaycan dilində keçilməsinə xüsusi diqqət yetirirdi. Bu məsələ barəsində bir neçə rəsmi dövlət sənədi qəbul edilmişdi.

BDU-nun ilk rektoru olan V.İ.Razumovski milliyyətcə qeyri-azərbaycanlı olsa da, o, milli kadrların hazırlanmasını diqqət mərkəzində saxlayırdı. 1919-1920-ci tədris ilində BDU-da işləyən 33 müəllimin ancaq 4 nəfəri azərbaycanlı idisə, artıq 1924/25-ci dərs ilində 188 nəfərdən 42 nəfəri azərbaycanlı idi. 5 il müddətində azərbaycanlı müəllimlərin sayı 12 faizdən 22 faizə qalxmışdı. 1921-22-ci tədris ilindən xüsusilə humanitar fakültələrdə dərslərin müəyyən hissəsi Azərbaycan dilində keçirilməyə başlanmışdı. Bu, həmin dövr üçün böyük tarixi hadisə idi.

İnzibati-amirlik sisteminin formalaşdığı bir zamanda xalqımızın milli-mənəvi dəyərlərinə, qədim adət-ənənələrımizə və əslində milli soykökümüzə vurulan zərbələrdən biri də BDU-ya dəydi. 20-ci illərin sonu – 30-cu illərin əvvəlində qeyri-müəyyən səbəblərə görə BDU-nun fəaliyyətinə xitam verildi. Ermənilərin əli ilə vurulan bu zərbə mərkəzdən istiqamətləndirilmişdi. Ancaq bununla barışmayan və öz mübariz ruhunu xüsusi bir qüvvə ilə göstərən xalqımız istədiyinə nail oldu və 1934-cü ildə BDU yenidən fəaliyyətə başladı. Universitet fəaliyyətini bərpa etdikdən sonra onun kadr potensialının əksəriyyətini azərbaycanlılar təşkil edirdilər. 1970–80-ci illərdə isə Bakı Dövlət Universitetində milli kadrların hazırlanması sahəsində böyük dönüş yarandı. Demək olar ki, professor-müəllim heyətinin 99 faizi azərbaycanlılar idi.

Azərbaycan elmi dilçilik məktəbinin yaranması da Bakı Dövlət Universitetinin dilçilik kafedrasının və görkəmli dilçi alimlərin adı ilə bağlıdır. Respublikamızda Azərbaycan dilinin tədrisi və təbliğində BDU-nun dilçi məzunlarının fəaliyyəti diqqətəlayiqdir.

Respublikamızın həyatında dönüş mərhələsinin başlanğıcı olan 70-ci illər Bakı Dövlət Universitetinin tarixində də əlamətdar olmuşdur. Belə ki, Azərbaycan KP MK-nın 1969-cu il iyulun 14-də keçirilən plenumunda Heydər Əlirza oğlu Əliyev Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi seçildi. Heydər Əliyevin siyasi hakimiyyətə ilk gəlişi ilə Azərbaycan özünün həqiqi inkişaf yolunu tapdı. O dövrdə ən geridə qalmış respublikalardan hesab edilən Azərbaycanın inkişaf və tərəqqisinin əsası qoyuldu. Bu, Azərbaycan xalqının tarixi müqəddəratında mühüm hadisə oldu, respublikamızın gələcək inkişafında əhəmiyyətli rol oynadı. Bununla da, Azərbaycan xalqının tarixində Heydər Əliyev dövrü - böyük dönüş mərhələsi başlandı.

Heydər Əliyev hakimiyyətə gələn kimi 1969-cu il avqust plenumunda respublikada mövcud nöqsanları, ayrı-ayrı sahə strukturlarında, o cümlədən təhsildə və maarifdə olan qüsurları kəskin tənqid etdi, onların aradan qaldırılması yollarını və inkişafın istiqamətlərini müəyyənləşdirdi. Avqust plenumu respublikanın ictimai-siyasi və sosial-iqtisadi həyatında kəskin dönüş yaratdı, xüsusilə Azərbaycan təhsilinin inkişafında mühüm rol oynadı. Xalqın milli mənlik şüurunun formalaşması, Azərbaycan dilinin, Azərbaycan tarixinin öyrənilməsi, ali təhsil sisteminin daha da demokratikləşməsi sahəsində ciddi irəliləyiş baş verdi.

Bu dövrdə Azərbaycan ali məktəblərinin bayraqdarı olan Bakı Dövlət Universitetinin respublika ali məktəbləri içərisində tutduğu aparıcı mövqe, Azərbaycan təhsil sisteminə, onun inkişaf istiqamətlərinə göstərdiyi təsir daha da gücləndi. 1969-cu ildə BDU-nun 50 illik yubileyi dövlətimiz tərəfindən yüksək səviyyədə keçirildi. Həmin ərəfədə təşkil edilən yubiley komissiyasına ümummilli lider Heydər Əliyevin başçılıq etməsi və təntənəli yubiley iclasında Azərbaycan dilində məruzəsi universitetin şöhrətini daha da yüksəltdi. Heydər Əliyevin bu parlaq çıxışı Azərbaycanın elmi və mədəni ictimaiyyəti arasında böyük marağa səbəb oldu. Çünki Sovet Azərbaycanının tarixində ilk dəfə idi ki, Azərbaycan KP MK-nın birinci katibi Azərbaycan dilində çıxış edirdi. Bu çıxış bir tərəfdən onun böyük cəsarətindən, digər tərəfdən isə onun güclü milli hissindən, Azərbaycan dilinə olan böyük məhəbbətindən irəli gəlirdi. Ulu öndərin bu nitqini böyük rəğbət və sevinc hissi ilə qarşılayan Bakı Dövlət Universitetinin çoxminli kollektivi Heydər Əliyevin məruzəsini qarşıda qoyulan böyük vəzifələrin proqramı kimi qəbul etdi və gələcək fəaliyyətlərində rəhbər tutdu.

70-80-ci illərdə Azərbaycanda Heydər Əliyevin milli oyanış siyasəti nəticəsində təhsilin, elmin və mədəniyyətin inkişafı sahəsində geniş imkanlar açıldı. Respublikamızın elmi potensialı olduqca gücləndi. Ölkəmizdə altı yeni ali məktəb yaradıldı, onların maddi-texniki bazası möhkəmləndirildi. Bu dövrü Azərbaycan təhsilinin, elminin, mədəniyyətinin inkişafında Heydər Əliyev mərhələsi kimi xarakterizə etmək yerinə düşər.

Həmin illər Bakı Dövlət Universitetinin tədris və elmi həyatına da dönüş dövrü kimi daxil olmuşdur. Belə ki, ulu öndər Heydər Əliyevin bilavasitə qayğısı sayəsində universitetin maddi-texniki bazası möhkəmlənmiş, yeni tədris korpusu istifadəyə verilmiş, hesablama mərkəzi yaradılmış, yeni fakültələr, ixtisaslar, elmi-tədqiqat laboratoriyaları açılmış, tədris və elmi-tədqiqat laboratoriyaları üçün qiymətli avadanlıqlar alınmışdır. Tədris prosesinin təkmilləşdirilməsində də mühüm yeniliklər baş vermişdi. Tədrisin texniki vasitələri üçün laboratoriya yaradılmış və laboratoriya üçün əldə edilən texniki vasitələr, hesablama materialları, kino aparatları tədris prosesinin avtomatlaşdırılmasında istifadə edilməyə başlanmışdı.

Təhsil və elmi işlərin səviyyəsinin yüksəlməsi, yüksək ixtisaslı elmi kadr potensialına malik olması universiteti nəinki respublikamızda, eləcə də SSRİ miqyasında qabaqcıllar sırasına çıxarmışdı. Odur ki, Sov.İKP MK və SSRİ Nazirlər Sovetinin 1987-ci il 13 mart tarixli qərarı ilə Azərbaycan Dövlət Universiteti ittifaqın aparıcı universitetləri sırasına daxil edildi.

80-ci illərin sonu 90-cı illərin əvvəllərində və Xalq Cəbhəsinin hakimiyyəti dövründə ölkədə baş verən hərc-mərclik, anarxiya Bakı Dövlət Universitetinin həyatına da mənfi təsir etmişdi. Universitet lazımi səviyyədə maliyyələşdirilmirdi. Tələbələrin və müəllimlərin sosial vəziyyəti ağırlaşmışdı. Tədris prosesi iflic vəziyyətinə düşmüşdü. Universitetin maddi-texniki bazasını möhkəmləndirmək, yeni avadanlıq və cihazlar almaq, kitabxananı yeni ədəbiyyatla təmin etmək üçün vəsaitin ayrılmaması universiteti çətin vəziyyətə salmışdı.

Xalqın tələbi ilə ulu öndər Heydər Əliyevin ikinci dəfə hakimiyyətə gəlməsi Azərbaycan dövlətçiliyini, çətin vəziyyətə düşmüş xalqımızı xilas etdi. Ulu öndərin məqsədyönlü daxili və xarici siyasəti nəticəsində tədricən respublikanın iqtisadiyyatı, sənayesi və kənd təsərrüfatında sabitlik yarandı, dirçəliş baş verdi. Respublikada baş alıb gedən anarxiya aradan qaldırıldı, hakimiyyət böhranına son qoyuldu. Dövlət intizamı bərpa edildi. Bütün bunlar respublikanın elmində, təhsilində, mədəniyyətində yeni ab-havanın yaranmasına səbəb oldu.

Həmin vaxt Bakı Dövlət Universitetinin rəhbərliyi möhkəmləndirildi. Tədris prosesi əvvəlki axarına qayıtdı. Dövlət böyük çətinliklə də olsa universitetin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi üçün tədbirlər gördü. 1993-cü ildən başlayaraq universitetin maliyyə vəziyyəti ilbəil yaxşılaşdırıldı. Ulu öndər Heydər Əliyevin sərəncamı ilə 1994-cü ilin noyabrında universitetin 75, 1999-cu ildə isə 80 illik yubileyi qeyd edildi. Hər iki tədbirin keçirilməsi üçün yaradılmış yubiley komissiyasına prezident Heydər Əliyevin başçılıq etməsi universitetin mövqeyini daha da möhkəmləndirdi, nüfuzunu artırdı. Universitetin tədris, elm və mədəni quruculuq sahəsindəki xidmətlərini yüksək qiymətləndirən ulu öndər Heydər Əliyev 80 illik yubiley münasibətilə universitet kollektivinin 69 nəfər üzvünü yüksək dövlət mükafatlarına, fəxri adlara layiq gördü.

Bakı Dövlət Universitetinin 80 illik fəaliyyətini yüksək qiymətləndirən xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyev 28 dekabr 1999-cu ildə Bakı Dövlət Universitetinə göndərdiyi təbrik məktubunda yazırdı: “Universitet 80 illik tarixi ərzində respublikamızın elm, təhsil və ədəbiyyat sahələrinə görkəmli simalar bəxş etmişdir. Diqqətəlayiqdir ki, Bakı Dövlət Universiteti öz fəaliyyətinin bütün dövrlərində elm və təhsil məbədi olmaqla yanaşı, həm də Azərbaycan dilinin inkişafında, milli şüurun, vətənpərvərlik hissinin inkişafında xidmətlər göstərmiş, bir mərkəz rolunu oynamışdır”. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, müstəqillik illərində ulu öndər Heydər Əliyev Bakı Dövlət Universitetini həmişə diqqət mərkəzində saxlamış, onu Azərbaycan ali məktəblərinin bayraqdarı hesab etmiş, universitetin məzunu olmağı ilə fəxr etdiyini bildirmişdir. BDU-nun çoxminlik kollektivi Heydər Əliyev kimi dünyəvi şəxsiyyət yetişdirməsi ilə qürur hissi keçirir. Heydər Əliyevin burada təhsil aldığı illər və respublikaya rəhbərlik etdiyi dövrdə bu elm məbədgahı ilə əlaqələri Bakı Dövlət Universitetinin şanlı tarixinin mühüm və əlamətdar bir mərhələsini təşkil edir.

Bakı Dövlət Universitetinin tərəqqi və inkişafının ən məhsuldar dövrü olan son 30 ildə ulu öndərin adı və fəaliyyəti ilə qırılmaz tellərlə bağlıdır. Məhz buna görədir ki, universitetin çoxminlik qədirbilən kollektivi öz böyük məzununun xatirəsini daim əziz tutur. Təsadüfi deyil ki, Bakı Dövlət Universitetinin Böyük Elmi Şurası 1994-cü il 28 oktyabr tarixli geniş iclasında Azərbaycan xalqı, dövləti, elmi və təhsili qarşısında mühüm xidmətlərinə görə Heydər Əlirza oğlu Əliyevə universitetin Fəxri doktoru adı verilməsi haqqında yekdil qərar qəbul etmişdir. Maraqlı bir faktı yada salmaq yerinə düşər ki, AMEA Heydər Əliyevi özünün akademiki seçmək istədikdə o, bunu lazım bilmədi. Ancaq universitetin Fəxri doktoru adını və onun diplomunu böyük məmnuniyyət hissi ilə qəbul etdi.

Müstəqillik illəri Bakı Dövlət Universitetinin tarixində intibah dövrü kimi xarakterizə edilir. 1999-cu ildə ulu öndər Heydər Əliyevin sərəncamı ilə Əməkdar elm xadimi Abel Məhərrəmov bu ali təhsil ocağına rektor təyin edildiyi ilk gündən bütün bilik və bacarığını, potensial imkanlarını doğma universitetin tərəqqisinə, təhsil sisteminin yüksəldilməsinə və təkmilləşdirilməsinə istiqamətləndirmiş və bu təhsil ocağını beynəlxalq standartlara cavab verən dünya universitetləri sırasına çıxara bilmişdir. O, sözün əsl mənasında çoxsaylı kollektivi vahid bir orqanizm kimi hərəkətə gətirmiş, hamını bir nəfər kimi universitetin tədris-metodik, elmi-tədqiqat işinə cəlb etməyə nail olmuşdur.

Son illər Bakı Dövlət Universitetinin maddi-texniki bazası xeyli möhkəmləndirilmiş, geniş abadlıq işləri aparılmış, idman kompleksi, örtülü stadion, dünya standartlarına cavab verən üzgüçülük hovuzu tikilib istifadəyə verilmiş, tədris binaları, demək olar ki, yenidən qurulmuş, böyük mədəniyyət və istirahət parkını xatırladan universitet şəhərciyi yaradılmışdır. Universitetin yeməkxanası yenidən qurulmuş, bütün tədris korpuslarında professor-müəllim heyətinə, tələbələrə və universitet əməkdaşlarına yüksək xidmət göstərən bölmələr yaradılmışdır.

Ötən müddətdə Bakı Dövlət Universitetində dünya elm və tədrisinin son nailiyyətlərini öyrənməyə imkan verən elmi laboratoriyalar və kafedralar, bütün tədris binalarında zəngin kitabxanalar və oxu zalları yaradılmış, universitetin fundamental kitabxanasının maddi bazası zənginləşmiş, kitab fondu xeyli çoxalmışdır. Mövcud tədris və elmi laboratoriyalar dünya standartlarına cavab verən ən müasir avadanlıqla təchiz edilmişdir. Təhsilin kompyuterləşdirilməsi və tələbələrin kompyuter savadına yiyələnməsinin mühüm rolu nəzərə alınaraq universitetdə lokal kompyuter şəbəkəsinin internetə çıxışı təmin edilmiş, müəllim və tələbələrin dünya virtual sisteminə qoşulması üçün əlverişli şərait yaradılmışdır.

Son illərdə görülən təqdirəlayiq işlərdən biri də 1500 kvadratmetr sahəsi olan, 1 milyon yarım ABŞ dolları dəyərində yeni avadanlıqla təchiz olunmuş “Bakı Universiteti” nəşriyyatının yenidən qurulmasıdır. Bu, universitetin kollektivi üçün qiymətli hədiyyədir. Geniş çap imkanlarına malik olan bu nəşriyyat ildə onlarca dərslik, dərs vəsaiti, metodik göstəriş, proqram nəşr edir ki, bu da təhsil islahatının keçirildiyi dövrdə tədris prosesinin keyfiyyətınin yüksəldilməsinə xidmət edir.

Müstəqillik illərində Bakı Dövlət Universitetinin beynəlxalq əlaqələri də genişlənmiş, universitet dünya təhsil sisteminə sürətlə inteqrasiya etməyə başlamışdır. Hazırda universitetdə Boloniya təhsil sisteminə qoşulmaq üçün böyük islahatlar aparılır, biologiya, jurnalistika, şərqşünaslıq, filologiya, hüquq, beynəlxalq münasibətlər və beynəlxalq hüquq fakültələrində bu proses uğurla tətbiq edilir.

Bu illərdə Bakı Dövlət Universitetinin böyük bəşəri əhəmiyyətə malik xidmətlərindən biri də dünyanın onlarca ölkəsi üçün yüksək ixtisaslı mütəxəssis kadrlar hazırlamasıdır. Xarici ölkələr üçün kadr hazırlığı 1968-ci ildən başlamış, tezliklə SSRİ məkanında xarici ölkələr üçün kadr hazırlığında böyük mərkəzlərdən biri kimi ad-san qazanmış və böyük şöhrət sahibi olmuşdur. Belə ki, 30 il müddətində BDU 51 xarici ölkə üçün (Almaniya, Polşa, Çexiya, Slovakiya, Bolqarıstan, Türkiyə, Misir, Suriya, İordaniya, Əlcəzair, Yəmən, İran, Əfqanıstan, Kuba, Meksika, Çili, Çin, Hindistan, Vyetnam, Cənubi Koreya, Monqolustan və b.) 2 min nəfərdən artıq yüksək ixtisaslı mütəxəssis, o cümlədən 112 elmlər namizədi, 17 elmlər doktoru hazırlamışdır.

Bakı Dövlət Universiteti respublikamızın ən böyük təhsil və elm mərkəzi kimi böyük elmi potensiala malikdir. Hazırda universitetin 16 fakültəsində 17.037 tələbə 43 ixtisas üzrə bakalavr, 33 istiqamət, 156 ixtisaslaşma üzrə 1270 magistr təhsil alır. Bütövlükdə isə 90 il müddətində universitet 120 mindən artıq yüksək ixtisaslı mütəxəssis hazırlamışdır. İndi universitetin 130-dan artıq kafedrasında 300-ə qədər elmlər doktoru, professor və 800-dən çox elmlər namizədi, dosent fəaliyyət göstərir.

Bakı Dövlət Universitetinin təşkilində, inkişafında idarə edilməsində, onun elm məbədgahına çevrilməsində görkəmli xidmətləri olan fədakar insanlar, elm və təhsil xadimləri olan universitet rektorları: V.İ.Razumovski, N.Davıdenko, T.A.Şahbazi, E.Ə.Əliyev, S.A.Ələsgərov, Ş.R.Əliyev, M.K.Ələkbərli, A.İ.Qarayev, C.Z.Hacıyev, Y.H.Məmmədəliyev, Ş.F.Mehdiyev, M.Ç. Əliyev, F.M.Bağırzadə, Y.C.Məmmədov, M.E.Qasımov, M.N.Ələsgərov, M.S.Mərdanov, A.M.Məhərrəmov və başqaları mühüm işlər görmüşlər.

Universitetin keçdiyi bu şərəfli yola nəzər salarkən məlum olur ki, bu elm məbədgahı həmişə xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin siyasi kursuna, azərbaycançılıq ideyalarına sadiq olmuşdur. Bakı Dövlət Universitetinin bugünkü fəaliyyəti ulu öndər Heydər Əliyevin layiqli davamçısı, xalqımızın sevimlisi Azərbaycan Respublikasının Prezidenti sənab İlham Əliyevin daxili və xarici siyasətinə böyük dəstəkdir. Universitetin yeni tədris korpusunun açılışında çıxış edən möhtərəm Prezident cənab İlham Əliyev demişdir: “Bakı Dövlət Universiteti Azərbaycanın aparıcı təhsil ocağıdır. Burada çox güclü professor-müəllim heyəti vardır və bütün dövrlərdə universitet Azərbaycanda peşəkar kadrların hazırlanması işində çox böyük işlər görmüşdür. Bu gün isə universitet inkişafının yeni mərhələsini yaşayır”.

Beləliklə, bu kəşməkeşli yolu böyük qürurla keçən Bakı Dövlət Universiteti hər cür çətinliyə sinə gərərək mətinləşmiş, zaman-zaman inkişaf edərək formalaşmış və Azərbaycan xalqının böyük bir elm və təhsil məbədgahına çevrilmişdir.

Bu yolda sənə böyük uğurlar diləyirik, doğma və əziz Bakı Dövlət Universiteti!

Abuzər XƏLƏFOV,

Əməkdar elm xadimi,

BMT yanında Beynəlxalq

İnformasiyalaşdırma Akademiyasının

akademiki, tarix elmləri doktoru, professor,

BDU-nun kitabxanaşünaslıq kafedrasının müdiri

Xalq qəzeti.- 2009.- 9 iyu.- S. 6.