Böyük alim,
unudulmaz müəllim
Əbülfəz Cəbrayıl
oğlu Qasımov (Bərəkət) 1931-ci ildə anadan
olmuşdur. 1946-cı ildə Ordubad Pedaqoji Texnikumunu,
1953-cü ildə isə Azərbaycan Dövlət Xalq Təsərrüfatı
İnstitutunun plan-iqtisad fakültəsini bitirmişdir. 1957-ci
ildə Moskvada SSRİ Elmlər Akademiyasının
İqtisadiyyat İnstitutunun Elmi Şurasında namizədlik
dissertasiyası müdafiə etmiş və doğma Azərbaycana
qayıdaraq Elmlər Akademiyasının İqtisadiyyat
İnstitutunda elmi işçi vəzifəsində
çalışmışdır. 1959-cu ildən əmək
fəaliyyətini Bakı Ali Partiya Məktəbində davam
etdirən Əbülfəz Qasımov 1992-ci ilədək, yəni
33 il ərzində orada baş müəllim, dosent, professor,
kafedra müdiri vəzifələrində
çalışmışdır.
1972-ci ildə Əbülfəz
müəllim Azərbaycan EA İqtisadiyyat İnstitutunda
doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. O, 1993-cü
ildən ömrünün sonunadək (10 iyun 2008) həyatını
Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti ilə
bağlamış, “Aqrar sənaye müəssisələrinin
iqtisadiyyatı və idarə edilməsi” kafedrasının
müdiri (1995-ci ildən) vəzifəsində əzmlə,
böyük fədakarlıqla
çalışmışdır.
Əbülfəz
Qasımov yüksək vətəndaşlıq qayəsi ilə
səciyyələnən zəngin, mənalı və şərəfli
ömür yolu keçmiş, dərin peşəkarlığı,
tükənməz enerjisi və böyük zəhmətsevərliyi
sayəsində görkəmli alim səviyyəsinə
yüksəlmiş, iqtisad elminin zirvələrini fəth
etmişdir. Onun elmi tədqiqatlarının nəticəsi olan
560 çap vərəqi həcmində monoqrafiya, kitablar, dərsliklər
və elmi məqalələri müxtəlif ölkələrdə
və dillərdə çap olunmuşdur.
Əbülfəz
Qasımovun çoxcəhətli elmi fəaliyyətində
respublika regionlarının sosial-iqtisadi inkişafının
aktual problemlərinin tədqiqi mühüm yer tutur. O, Azərbaycan
rayonlarının inkişafında müşahidə olunan bir
sıra nöqsanların aradan qaldırılması, mövcud
ehtiyatların səmərəli istifadəsi üçün
kompleks elmi təhlil aparmış, iqtisadiyyatımızın
inkişafına sanballı töhfələr vermişdir.
Əbülfəz
Qasımovun elmi axtarışlarının bəhrəsi olan və
müxtəlif illərdə çapdan çıxan
“Heyvandarlığın iqtisadiyyatı”, “Ərzaq
proqramının aktual problemləri”, “Azərbaycanın sosial
iqtisadi inkişafında islahatların rolu”, “Demokratikləşmə
milli iqtisadiyyatımızın əsasıdır”, “Milli
iqtisadiyyatımızın aktual problemləri”, “Azərbaycanın
ərzaq təhlükəsizliyi”, “Müstəqil Azərbaycan
iqtisadiyyatının aktual problemləri”, “İpək yolunun bərpası
bəşəriyyətin tərəqqi yoludur”, “Bələdiyyələrə
elmi-metodik kömək”, “Qəbələdə regional siyasətin
bəhrələri və inkişaf istiqamətləri” kimi
elmi tədqiqat əsərləri, “Naxçıvan Muxtar
Respublikası:nailiyyətlər və problemlər” adlı 2
cildlik ensiklopedik nəşr ictimaiyyət tərəfindən
böyük rəğbət və maraqla
qarşılanmışdır. O, elmi kadrların
hazırlanmasına böyük zəhmət sərf edirdi.
Onun rəhbərliyi altında 22 elmlər namizədi və 4
elmlər doktoru yetişmişdir.
Əbülfəz
Qasımov müdrik, özündən çox başqaları
haqqında düşünən, mərd, səbirli,
intizamlı, öz üzərində müntəzəm
çalışan yüksək ziyalı kimi daim yeniliyə
can atan, mütaliə edən böyük alim idi.
Gənclərimizin
yüksək peşəkar iqtisadçı-mütəxəssis
kimi hazırlanması və formalaşmasında, vətəndaş
kimi tərbiyə olunmasında onun danılmaz xidmətləri
vardır.
Qədim bir hind məsəlində
deyilir: “Kim ki daim oxuyur, o yaxşı yatır, özü
özünün həkimi olur. Məqsəd uğrunda
mübariz olmaq, insani kamilliyə yiyələnmək oxuyub
öyrənməklə bağlıdır”. Əbülfəz
müəllim məhz belə yüksək insani keyfiyyətlərə
malik idi.
Əbülfəz müəllim
öz tələbələrini sevir və onların hər
birinin şəxsiyyətinə hörmət edirdi. O, həyat
pillələrini addım-addım qalxaraq onun zirvəsinə
yüksələn, insani ləyaqətini hər şeydən
uca tutan görkəmli iqtisadçı, ziyalı idi.
Əbülfəz
Qasımov respublikamızın ictimai-siyasi həyatında fəal
iştirak edirdi. Bacarıqlı təşkilatçı,
mütərəqqi ideyaların daşıyıcısı və
təbliğatçısı kimi ölkə ictimaiyyəti
arasında böyük hörmət və nüfuz
qazanmışdı. O, bir neçə ixtisaslaşmış
elmi və müdafiə şuralarının üzvü idi. Beynəlxalq
konfrans və simpoziumlarda dərin məzmunlu məruzə və
çıxışları ilə Azərbaycan iqtisad elmini ləyaqətlə
təmsil etmişdir.
Əbülfəz
Qasımovu başqa iqtisadçı alimlərdən fərqləndirən
əsas cəhət budur ki, o, milli iqtisadiyyatımızın
aktual problemlərini tədqiq etməklə yanaşı, bədii-publisistik
yaradıcılıq fəaliyyəti ilə də
ardıcıl məşğul olurdu. “Əbülfəz Bərəkət”
imzası çoxdan respublikamızda və onun
hüdudlarından kənarda oxucuların dərin rəğbətini
qazanmışdır. Azərbaycan xalqı
qarşısında əvəzsiz xidmətlər göstərmiş
Əbülfəz Bərəkət çörək
mövzusunu bədii yaradıcılığının əsas
qayəsi hesab edərək “Mənim çörəkli
dünyam” kitabını yazmış, bu kitabın
materialları əsasında Moskva, Bakı və
Naxçıvanda filmlər çəkilmişdir.
Onun milli-mənəvi dəyərlərimizi
özündə əks etdirən mədəniyyətimizi, ədəbiyyatımızı
zənginləşdirən “Anamın gəlinlik paltarı”
adlı əsəri 2002-ci ildə Azərbaycan Dövlət Gənclər
Teatrında, “Tufanda yanan çıraq” adlı pyesi isə
2003-cü ildə İrəvan Dövlət Dram Teatrında səhnəyə
qoyulmuş və tamaşaçılar tərəfindən
böyük rəğbətlə
qarşılanmışdır.
Əbülfəz
Qasımovun “Dəyirmana gedən yollar” bədii-publisistik
oçerki dünya şöhrətli müğənni
Lüdmila Zıkinanın müşayiəti ilə
radiokompozisiya kimi vallara yazdırılaraq “Russkiy yazık za
rubejom” (Moskva) jurnalı redaksiyasının təşəbbüsü
ilə dünyanın səksən ölkəsində səsləndirilmişdir.
İndi həmin vallar əsasında bir sıra xarici ölkələrin
məktəblərində şagirdlərə Azərbaycan
xalqının adət-ənənələri, qonaqpərvərliyi,
insanpərvərliyi barədə sinifdənkənar məşğələlər
keçirilir. Həmin oçerk unudulmaz müğənnimiz Rəşid
Behbudovun ecazkar ifasında da rəğbətlə
qarşılanmışdır.
Professor Əbülfəz
Qasımovun böyük zəhməti sayəsində ötən
əsrin 80-ci illərinin əvvəllərində Ağdamda
yaradılmış “Çörək muzeyi”nin şöhrəti
bütün dünyaya yayılmışdı. Müqəddəs
nemətə sonsuz ehtiramın rəmzi olan “Çörək
muzeyi” dünyada yeganə idi. Muzeyin zəngin ədəbiyyat
fondu vardı, burada dəyirman işləyirdi,
üyüdülmüş undan buradaca təndirdə
bişirilən çörəklər dequstasiya salonunda muzeyə
gələn qonaqların süfrəsini bəzəyirdi.
Erməni qəsbkarları
Qarabağı işğal edərkən bu unikal məbədgaha
tuşlanan düşmən mərmiləri vətənpərvər
alimi sarsıtmış, hiddətləndirmiş və onun qəlbində
baş qaldıran qəzəbli nidalar yeni bir povestin
yazılmasına səbəb olmuşdur. İlk dəfə Azərbaycan
radiosu ilə səsləndirilən, sonra isə respublika mətbuatının
səhifələrində dərc edilən “Xan qızı Natəvan
bəşəriyyəti haraylayır” adlı əsər
böyük marağa səbəb olmuş, dinləyici və
oxucular arasında geniş əks-səda doğurmuşdur.
Əbülfəz Bərəkətin
son vaxtlar oxuculara təqdim etdiyi “Sevən ürək, isti
çörək” əsəri daha bir ağrılı
mövzuya— müdhiş 20 Yanvar hadisələrinə həsr
edilmişdir. Əsərdə şəhidlərimizin nakam və
saf məhəbbətindən, ülvi hisslərindən
söhbət açılır, onların xatirələri yad
olunur. Ümumiyyətlə, Əbülfəz Bərəkətin
əsərlərindəki ziyalı həyatı, həkimlik
peşəsinin müqəddəsliyi, jurnalist məharəti,
acılı-şirinli tələbəlik illəri istər-istəməz
oxucunu düşündürür, ülviləşdirir, mətinləşdirir.
İlk sətirlərdən bu əsərlər oxucunu
ovsunlayır, qoynuna alır və onların bəxş etdiyi mənəvi
zənginlik, əxlaqi keyfiyyətlər qəlbə
ömürlük hakim kəsilir.
Professor Əbülfəz
Qasımovun son əsəri - “İki liderin siyasi portreti” ulu
öndərimiz Heydər Əliyev və respublikamızın
Prezidenti İlham Əliyevin titanik əmək fəaliyyətindən,
qloballaşma dövründə ölkəmizin stabil
inkişafı istiqamətində aparılan sosial-iqtisadi
islahatlardan bəhs edir.
Qeyd etmək
lazımdır ki, Əbülfəz müəllimin iqtisadi təfəkkürü
ilə bədii təfəkkürü arasında
yaranmış vəhdət həm elmi
axtarışlarında, həm də bədii
yaradıcılıq sahəsində ona böyük uğurlar
qazandırır.
Əbülfəz müəllim
gözəl ailə başçısı idi. Onun iki
oğlu, iqtisad elmləri doktoru, professor Natiq Qasımov və
tibb elmləri doktoru, professor İlqar Qasımov cəmiyyətdə
böyük hörmət sahibi olan insanlardır.
Əbülfəz
Qasımovun elmi-pedoqoji və ictimai fəaliyyəti dövlətimiz
tərəfinfən yüksək qiymətləndirilmişdir.
O, “Əməkdar elm xadimi”, “Əməkdar təbliğatçı”
fəxri adlarına, “Qızıl qələm”
mükafatına layiq görülmüş, 2001-ci ildə ulu
öndərimiz Heydər Əliyevin fərmanı ilə
“Şöhrət” ordeni ilə təltif olunmuşdur.
Görkəmli
iqtisadçı alim, elm fədaisi, gözəl pedaqoq,
müdrik insan Əbülfəz Qasımovun xatirəsi Azərbaycan
xalqının ziyalılarının, onu tanıyanların qəlbində
əbədi yaşayacaqdır.
Asəf NADİROV,
akademik
Ziyad SƏMƏDZADƏ,
akademik
Xalq qəzeti.- 2009.- 9 iyun.- S. 6.